padkar0109_四續釋他利藏.g2.0f
遍知貝瑪嘎波大師教言集PK9རྒྱུད་བཞིའི་འགྲེལ་པ་གཞན་ལ་ཕན་གཏེར་བཞུགས་སོ།། 1-316 ༄༅། །རྒྱུད་བཞིའི་འགྲེལ་པ་གཞན་ལ་ཕན་གཏེར་བཞུགས་སོ།། ༄། །གླེང་གཞི་གླེང་བསླང་གི་སྒོ་ནས་ཇི་ལྟར་གསུངས་པའི་ཚུལ། ༄༅། །རྒྱུད་བཞིའི་འགྲེལ་པ་གཞན་ལ་ཕན་གཏེར་བཞུགས་སོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་སྨན་གྱི་བླ་བཻ་ཌཱུཪྻ་འོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ཤིན་ཏུ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས། །དུག་གསུམ་ནད་རྣམས་དྲུངས་འབྱིན་སྨན་གྱི་བླ། །དགེ་ལེགས་བཻ་ཌཱུཪྻ་ཡི་འོད་འཕྲོ་བ། །དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དེ་ལ་འདུད། །ཚིག་དོན་རླབས་འཁྲུགས་སྨན་རྒྱུད་ཆུ་གཏེར་དུ། །དོན་མཐུན་རེ་སྐོང་བཤད་པའི་རྫིང་བཅས་ནས། །མི་ཤེས་འཇིགས་པ་འཕྲོག་པ་འཚོ་མཛད་ཀྱི། །དེད་དཔོན་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་ཕྱག་བྱའི་འོས། །སེམས་ཀྱི་རྩིག་ངོས་སྔོན་སྦྱངས་ཞལ་ཞལ་ལ། །ཚིག་འབྲུའི་རྡུལ་རེར་ལེགས་བཤད་རྡུལ་སྙེད་ཀྱི། །རྣམ་བཀྲའི་རི་མོ་འབྲི་མཁན་པད་དཀར་གྱིས། །པིར་གྱི་འདུ་བྱེད་རྒྱུད་བཞིའི་གླེགས་བུར་བསྒྱུར། །འདིར་གང་བཤད་པར་བྱ་ན། འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་ཤིང་གྲུབ་པའི་རིག་པའི་གནས། རོལ་མོ། འཁྲིག་ཐབས། འཚོ་ཚིས། གྲངས་ཅན། སྒྲ། གསོ་བའི་དཔྱད། ཆོས་ལུགས། བཟོ། འཕོང་། དཔྱད། གཏན་ཚིགས། རྣལ་འབྱོར། ཐོས་པ། དྲན་པ། སྐར་མའི་དཔྱད། རྩིས། མིག་འཕྲུལ། སྔོན་གྱི་རབས། སྔོན་བྱུང་བ་བཅོ་བརྒྱད་ལས་གསོ་བའི་དཔྱད། བྲམ་ཟེ་ལ་གྲགས་པ་ངེས་བརྗོད་ཀྱི་རིག་བྱེད། སྙན་ཚིག་གི་རིག་བྱེད། །མཆོད་སྦྱིན་གྱི་རིག་བྱེད། སྲིད་བསྲུང་གི་རིག་བྱེད་དམ། 1-317 ཚེའི་རིག་བྱེད་ལས་ཚེའི་རིག་བྱེད། ཆོས་ལུགས་ལ་གྲགས་པ། གཞན་ཚར་གཅོད་པ་ལ་གཏན་ཚིགས་རིག་པ་དང་། སྒྲ་རིག་པ་གཉིས། གཞན་རྗེས་སུ་འཛིན་པ་ལ་གསོ་བ་རིག་པ་དང་། བཟོ་རིག་པ་གཉིས། བདག་ཉིད་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ནང་རིག་པ་སྟེ་རིག་པའི་གནས་ལྔ་ལས་གཞན་རྗེས་སུ་འཛིན་པའི་གསོ་བ་རིག་པ། དེ་ཡང་ལེགས་པར་སྦྱར་བའི་སྐད་དུ། ཨཱ་ཡུརྦེད། བོད་ཀྱི་སྐད་དུ། ཚེའི་རིག་བྱེད། ཚེ་དང་། སྲོག་དང་། འཚོ་བ་རྣམས་དོན་གཅིག་ལ། མིང་རྣམ་གྲངས་པ། འདོད་པ་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་དྲོད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་གཉིས་ཀ་བྱེད་པ། གཟུགས་མེད་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཁོ་ནའི་རྟེན་བྱེད་པ། དེ་རིག་པར་བྱེད་པས་ན་ཚེའི་རིག་བྱེད། པི་ཙི་ཀི་ནིས་ཏམ། ཞེས་པ་གསོ་བའི་དཔྱད། དེ་ཡང་ཁམས་མི་སྙོམས་པ་བསལ་ནས་མཉམ་པར་བྱ་བའི་རྣམ་དཔྱད་ཡིན་པས་གསོ་དཔྱད་ཅེས་བྱའོ། །ཙི་ཀི་ཏས་བིདྱཱ། ཞེས་པ་གསོ་བའི་རིག་པ་སྟེ། གསོ་བ་དེ་ཤེས་པར་བྱེད་པས་ན་གསོ་བའི་རིག་པའོ། །དེ་ལ་ཡང་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་དུ་མ་ཡོད་པ་ལས། །ད་རེས་རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨ་མྲྀ་ཏ་སྲི་ད་ཡ་ཨངྒ་ཨཥྚ་གུ་ཧྱ་ཨུ་པ་དེ་ཤ་ཏནྟྲ་ནཱ་མ། བོད་སྐད་ད
【現代漢語翻譯】 遍知貝瑪嘎波大師教言集PK9 四續釋 अन्येषां हित निधिः (梵文羅馬擬音anyeṣāṁ hita nidhiḥ，為他人之利益寶藏)。 1-316 四續釋 अन्येषां हित निधिः (梵文羅馬擬音anyeṣāṁ hita nidhiḥ，為他人之利益寶藏)。 如何通過發起討論的方式進行講述。 四續釋 अन्येषां हित निधिः (梵文羅馬擬音anyeṣāṁ hita nidhiḥ，為他人之利益寶藏)。 頂禮薄伽梵藥師琉璃光王！ 極其顯現圓滿正等覺薄伽梵，根除三毒疾病的藥師，吉祥琉璃之光照耀，頂禮諸醫師之王。 詞義如波濤般洶涌，于醫續之水藏中，建立符合意義、滿足希望的講解之池，奪走無知之恐懼，行救護之事業，所有偉大導師皆值得禮敬。 於心之墻壁上，預先塗抹顏料，于詞句之微塵中，以善說之微塵，繪製各種美麗的圖案者，以白蓮之筆，將四續轉化為書卷。 此處將要講述的是，世間廣為人知且成立的明處，即：音樂、性愛、生活、算術、聲明、醫療、宗教、工藝、度量、觀察、因明、瑜伽、聽聞、憶念、星算、占卜、幻術、歷史，以上十八種學問中，關於醫療；婆羅門所稱的吠陀經，包括：梨俱吠陀（梵文：Ṛgveda），夜柔吠陀（梵文：Yajurveda），娑摩吠陀（梵文：Sāmaveda），阿闥婆吠陀（梵文：Atharvaveda）。 1-317 阿闥婆吠陀（梵文：Atharvaveda）中關於生命的吠陀；宗教方面，以辯論擊敗他人的是因明和聲明；利益他人的是醫學和工藝；使自己瞭解一切的是內明，即五明中利益他人的醫學。 梵語為：阿育吠陀（梵文天城體：आयुर्वेद，梵文羅馬擬音：āyurveda，壽命吠陀）。 藏語為：ཚེའི་རིག་བྱེད། (tshe'i rig byed)。 ཚེ (tshe)，སྲོག (srog)，འཚོ་བ (『tsho ba) 意義相同，只是名稱不同。 在欲界和色界中，是暖和識的所依；在無色界中，只是識的所依。 認識到這些就是ཚེའི་རིག་བྱེད། (tshe'i rig byed)。 梵語：པི་ཙི་ཀི་ནིས་ཏམ། (藏文) 指的是醫療。 消除不平衡的元素，使其達到平衡，這就是醫療。 梵語：ཙི་ཀི་ཏས་བིདྱཱ། (藏文) 指的是醫學，瞭解醫療就是醫學。 其中也有多種分類。 現在，印度語為：अमृत हृदय अङ्ग अष्ट गुह्य उपदेश तन्त्र नाम (梵文天城體：अमृत हृदय अङ्ग अष्ट गुह्य उपदेश तन्त्र नाम，梵文羅馬擬音：amṛta hṛdaya aṅga aṣṭa guhya upadeśa tantra nāma，名為甘露心髓八支秘密教授續)。 藏語為
【English Translation】 Collected Teachings of the Omniscient Pema Karpo Master PK9 Commentary on the Four Tantras अन्येषां हित निधिः (Sanskrit Romanization: anyeṣāṁ hita nidhiḥ, Treasure of Benefit for Others). 1-316 Commentary on the Four Tantras अन्येषां हित निधिः (Sanskrit Romanization: anyeṣāṁ hita nidhiḥ, Treasure of Benefit for Others). How it is taught through the method of initiating discussion. Commentary on the Four Tantras अन्येषां हित निधिः (Sanskrit Romanization: anyeṣāṁ hita nidhiḥ, Treasure of Benefit for Others). Homage to the Bhagavan, the King of Medicine, Lapis Lazuli Light! The perfectly enlightened Bhagavan, who uproots the diseases of the three poisons, the King of Medicine, whose light of auspicious lapis lazuli radiates, I bow to the king of physicians. The meaning of words is like turbulent waves, in the water treasury of the medical tantras, establishing a pool of explanation that fulfills hopes in accordance with meaning, snatching away the fear of ignorance, performing the work of healing, all great teachers are worthy of reverence. On the wall of the mind, pre-painting the surface, in the dust of words, with the dust of good sayings, the one who draws various beautiful patterns, with the pen of the white lotus, transforms the Four Tantras into a book. What is to be explained here is that the places of knowledge that are well-known and established in the world are: music, sexuality, livelihood, arithmetic, grammar, medicine, religion, crafts, measurement, observation, logic, yoga, listening, memory, astrology, divination, illusion, history, among these eighteen fields of knowledge, medicine; the Vedas known to the Brahmins, including: Rigveda, Yajurveda, Samaveda, Atharvaveda. 1-317 The Veda of life from the Atharvaveda; in terms of religion, logic and grammar are used to defeat others; medicine and crafts benefit others; the inner science that makes oneself know everything, that is, medicine, which benefits others among the five sciences. In Sanskrit: Ayurveda (Sanskrit Devanagari: आयुर्वेद, Sanskrit Romanization: āyurveda, Veda of Longevity). In Tibetan: ཚེའི་རིག་བྱེད། (tshe'i rig byed). ཚེ (tshe), སྲོག (srog), འཚོ་བ (『tsho ba) have the same meaning, only the names are different. In the desire realm and the form realm, it is the basis of warmth and consciousness; in the formless realm, it is only the basis of consciousness. Knowing these is ཚེའི་རིག་བྱེད། (tshe'i rig byed). Sanskrit: པི་ཙི་ཀི་ནིས་ཏམ། (Tibetan) refers to healing. Eliminating unbalanced elements and bringing them into balance, this is healing. Sanskrit: ཙི་ཀི་ཏས་བིདྱཱ། (Tibetan) refers to medicine, knowing medicine is medicine. There are also many classifications among them. Now, in Indian language: अमृत हृदय अङ्ग अष्ट गुह्य उपदेश तन्त्र नाम (Sanskrit Devanagari: अमृत हृदय अङ्ग अष्ट गुह्य उपदेश तन्त्र नाम, Sanskrit Romanization: amṛta hṛdaya aṅga aṣṭa guhya upadeśa tantra nāma, named Amrita Heart Essence Eight Branch Secret Instruction Tantra). In Tibetan,
ུ། བདུད་རྩིའི་སྙིང་པོ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་གསང་བ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་ཅེས་བྱ་བ། 1-318 དེ་ཡང་སྔོན་ལྷ་མ་ཡིན་སྟོབས་ལྡན་གྱིས་རྒྱ་མཚོ་བསྲུབས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བདུད་རྩི་བཞིན་དུ་འདི་ཡང་འཆི་བ་མེད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་བདུད་རྩི་དང་། དེ་ལྟ་བུར་ནུས་པའི་ཐབས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་སྙིང་པོ་དང་། དེ་ཡང་ལུས་སོགས་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་བརྒྱད་ཀྱིས་བཤད་པས་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་དང་། སྐལ་བ་དང་ལྡན་པ་ལས་གཞན་ལ་མ་གྲགས་པས་གསང་བ་དང་། ཚིག་ཉུང་ངུས་སྨན་དཔྱད་ཀྱི་དོན་མ་ལུས་པ་སྟོན་པས་མན་ངག་དང་། རྒྱུན་ཆགས་པར་བཤད་པས་རྒྱུད། དེ་ཡང་ཏ་དང་སྲིའི་བར་དང་ཤ་དང་ཏའི་བར་ན་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་བྱིན་ཡོད་ཀྱང་ཕྱིས་པས་ད་ལྟ་མི་མངོན་ལ། བསྒྱུར་བའི་ཚེ་བདུད་རྩི་དང་མན་ངག་གི་ཞེས་ཐོན་པ་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཞེས་ནས། རྒྱལ་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་པའི་བར། ལོ་ཙཱ་བ་དད་པའི་ཕྱག་དང་། ཐུགས་རྗེས་འགྲོ་བའི་དོན་མཛད་ཅེས་པའི་ཤླཽ་ཀ་ནི། སྡུད་པ་པོས་བཅུག་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཤེས་པར་བྱས་ནས་བཤད་པ་དང་། དངོས་ལ་འཇུག་པ་ལ། གླེང་གཞི་གླེང་བསླང་གི་སྒོ་ནས་ཇི་ལྟར་གསུངས་པའི་ཚུལ། ཚིག་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུད་བཤད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་འདི་སྐད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་གཞུང་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །བདག་གིས་སྨན་པའི་རྒྱལ་པོས་སོ། ། 1-319 བཤད་པའི་དུས་གཅིག་ན་ཞེས་པ་ལན་ཅིག་ཁོ་ནར་གསུངས་པ་སྟེ་དཀོན་པར་སྟོན་པའོ། །དྲང་སྲོང་གི་གནས་སྨན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ལྟ་ན་སྡུག་ཅེས་བྱ་བ་ནས། ནོར་བུ་བཻ་ཌཱུཪྻའི་གདན་ལ་ཞེས་པའི་བར་ནི་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། སྟོན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཚོ་མཛད་སྨན་གྱི་བླ་བཻ་ཌཱུཪྻ་འོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། བཞུགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ། ཀུན་བརྗོད་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་གསུམ་གྱིས་བཞུགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནོ། །སྟོན་པ་དེ་ལ་འཁོར་ནི་ཞེས་པ་ནས། ཐབས་ཅིག་ཏུ་བཞུགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་འཁོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྟེ། དོན་བྱང་སེམས། རྣམ་པ་ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་དང་། ཕྱི་པ་དང་ནང་པའི་འཁོར་བཞིའོ། །དེའི་ཚེ་དེའི་དུས་ན་ཞེས་པ་དུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། སྟོན་པས་གསུངས་པའི་ཚིག་གཅིག་ལ་ཞེས་པ་ནས། དྲང་སྲོང་གི་ལུགས་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་པའི་བར་ནི་ཆོས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། དེ་ཡང་བློ་རབ་ཀྱི་དོན་དུ་གསོ་དཔྱད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་མདོར་བསྡུས་ཏེ་རྩ་བའི་རྒྱུད་བསྟན། བློ་འབྲིང་གིས་དེའི་དགོངས་པ་མ་ཁྲོལ་བ་ལས་རྩ་བ་རྒྱས་པར་བཀྲོལ་བའི་བཤད་རྒྱུད་བསྟན། བློ་ཐ་མ་ལ་དེས་ཀྱང་མ་ཆོག་སྟེ་ལག་ལེན་སྨར་ཁྲིད་དུ་བསྟན་དགོས་བར་བྱུང་བས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་མན་ངག་གི་རྒྱུད་བསྟན། 1-320 དེ་ཡང་མང་
【現代漢語翻譯】 《甘露心要八支密訣經》 就像過去大力阿修羅攪動大海而得到的甘露一樣，這部經也因為能使人不 смерти而被稱為甘露；又因為它像所有具有這種能力的方便之精華，所以被稱為心要；又因為它以身體等八種分類來闡述，所以被稱為八支；又因為它不為有緣者以外的人所知，所以被稱為秘密；又因為它以簡短的語言揭示了所有的醫學意義，所以被稱為口訣；又因為它被持續不斷地闡述，所以被稱為經。雖然在ཏ་（ta）和སྲིའི་（sri'i）之間，以及ཤ་（sha）和ཏའི་（ta'i）之間有區分，但後來被刪除了，所以現在看不到了。翻譯時出現了『甘露』和『口訣』的字樣。 從『薄伽梵如來』到『向國王頂禮』之間，譯師以虔誠的頂禮和慈悲利益眾生之事業的頌歌，是輯錄者加入的。瞭解之後再進行講解。進入正題，從講述緣起的方式，到以圓滿的詞句和意義來闡述經文，分為兩個部分。首先，『如是我聞』概括了所有將要講解的經文。『我，藥王』。 『一時』表示只講了一次，以此來顯示其珍貴。從『在賢劫藥城名為悅意之仙人處』到『在毗琉璃寶座上』是處所圓滿。『導師薄伽梵，療病藥師琉璃光王』是導師圓滿。『安住』的意思是通過神變、示現和言說三種方式安住。從『導師的眷屬』到『一起安住』是眷屬圓滿，即義菩薩、形象為天神和仙人，以及外道和內道四種眷屬。『那時，彼時』是時間圓滿。從『導師所說的一句話』到『被稱為仙人法』是法圓滿。其中，爲了上等根器者，簡要地概括了所有醫學的意義，闡述了根本經。對於中等根器者，因為不理解其含義，所以闡述了解釋根本的解釋經。對於下等根器者，因為即使這樣也不夠，所以需要以實踐指導的方式來闡述，因此闡述了非常詳細的口訣經。 而且很多
【English Translation】 《The Ambrosia Heart Eight-Branched Secret Instruction Tantra》 Just as the ambrosia that arose from the churning of the ocean by the powerful Asuras in the past, this is called ambrosia because it makes one immortal; and because it is like the essence of all the means that have such power, it is called the heart; and because it is explained by eight divisions such as the body, it is called the eight branches; and because it is not known to others than those who are fortunate, it is called secret; and because it shows all the meanings of medicine in a few words, it is called instruction; and because it is explained continuously, it is called tantra. Although there were distinctions between ཏ་ (ta) and སྲིའི་ (sri'i), and between ཤ་ (sha) and ཏའི་ (ta'i), they were later deleted, so they are not visible now. When translating, the words 'ambrosia' and 'instruction' appeared. From 'Bhagavan Tathagata' to 'I prostrate to the king,' the translator's prostration of faith and the verse of compassion for the benefit of beings were added by the compiler. After understanding this, explain it. Entering the main subject, from the way of speaking about the basis to explaining the tantra with perfect words and meanings, there are two parts. First, 'Thus I have heard' summarizes all the texts that will be explained. 'I, the king of medicine'. 'At one time' means it was only spoken once, to show its rarity. From 'In the city of medicine, a beautiful place of hermits' to 'On a seat of lapis lazuli' is the perfection of the place. 'The teacher, Bhagavan, the Healing Buddha, the King of Lapis Lazuli Light' is the perfection of the teacher. 'Abiding' means abiding by the three ways of miraculous power, manifestation, and speech. From 'The retinue of the teacher' to 'Abiding together' is the perfection of the retinue, namely the meaning Bodhisattvas, the forms of gods and hermits, and the four retinues of outsiders and insiders. 'At that time, at that moment' is the perfection of time. From 'One word spoken by the teacher' to 'It is called the way of the hermits' is the perfection of the Dharma. Among them, for those of superior intellect, all the meanings of medicine are briefly summarized, and the root tantra is shown. For those of intermediate intellect, because they do not understand its meaning, the explanatory tantra that explains the root is shown. For those of inferior intellect, because even this is not enough, it is necessary to explain it in the way of practical guidance, so the very detailed instruction tantra is shown. And many
ནས་བློས་མ་ལྕོགས་པའི་ཤིན་ཏུ་ཞན་པའི་དོན་དུ་མདོ་བཞིར་བསྡུས་པ་ཕྱི་མའི་རྒྱུད་བསྟན་པ་དག་གོ །གཞན་དག་ན་རེ། འདི་ནི་གཡུ་ཐོག་པས་མཛད་པ་སྟེ་གླེང་གཞི་ལ་སོགས་པ་རབ་བཏགས་སོ་ཞེས་ཟེར་ལ། ལུགས་འཛིན་ཕལ་ཆེར་རྒྱུད་ཡང་དག་པར་འདོད་ཅིང་གྲྭ་བ་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་གཏེར་ནས་ཕྱུང་ཞེས་གྲགས་ཤིང་། རྙིང་མའི་རྒྱུད་འབུམ་ལས་ཀྱང་བྱུང་བས། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་ལ། སྨན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་འདི་ཡང་བཻཌཱུཪྻའི་འོད་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་བྱེད་ཅེས་པ་སྨན་གྱི་བླའི་ཞིང་དེ་ན་དང་། འདི་འཆད་པ་ཡང་གཞུང་ཉིད་ལས་སྨན་རྒྱལ་དུ་གསུངས་ཤིང་། འོ་སྐོལ་གྱི་སྟོན་པས་འཚོ་བྱེད་གཞོན་ནུ་བོས། རི་བོ་སྤོས་ངད་ལྡན་དུ་ཁྲིད་ནས་དེའི་ཁེངས་པ་བཅོམ་ནས་སླར་ཟློས་བུར་གསུངས་པ་སྟེ། དཔེར་ན་བྱམས་པའི་སྨོན་ལམ་ལྟ་བུའོ། །འོ་ན་འཇུག་དོན་ལས་རྒྱ་གར་ལ་སོགས་པའི་སྨན་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཐམས་ཅད་འདིར་འདུས་པར་བཤད་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མ་འོངས་ལུང་སྟོན་པ་སྟེ། དཔེར་ན་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་བོད་དུ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཀྱིས་ཞེས་གསུངས་ཀྱང་། དུས་འཁོར་གསུངས་པའི་དུས་སུ་བོད་ཆགས་པར་མི་འདོད་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟར་གླེང་གཞི་བསྟན་ནས་གླེང་བསླང་པ་ནི། དེའི་ཚེ་དེའི་དུས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཚོ་མཛད་ཅེས་བྱ་བ་ནས། 1-321 ལེའུ་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང་། ཞེས་པའི་བར་ཏེ། སྟོན་པ་སྨན་གྱི་རྒྱུད་འཆད་པར་བཞེད་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་ཤིང་འོད་ཟེར་གྱིས་ལས་བྱས་ཏེ། ཐུགས་ལས་དྲང་སྲོང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་སྤྲུལ་ནས་དེས་གླེང་བསླང་བ་དང་། སླར་གསུང་ལས་དྲང་སྲོང་ཡིད་ལས་སྐྱེས་སྤྲུལ་ཏེ། དེས་གླེང་བསླང་བའི་དོན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེས་ཞུ་བར་བྱས་པའོ།། །། ༄། །ཚིག་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུད་བཤད་པ་ལ། རྗོད་བྱེད་བརྡའི་གསོ་རིག་བཤད་པ། གཉིས་པ་ཚིག་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུད་བཤད་པ་ལ། རྗོད་བྱེད་བརྡའི་གསོ་རིག །བརྗོད་བྱ་དོན་གྱི་གསོ་རིག་བཤད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོའི་ཡང་དྲང་སྲོང་ཡིད་ལས་སྐྱེས་ཀྱིས་གསོལ་བ། ཞེས་པ་ནས། རོ་ཙ་ལ་གཉིས་རྒྱུད་གསུམ་སྤྱི་ཁྱབ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་པའི་བར་ཏེ། གསོ་བ་རིག་པ་མན་ངག་གི་རྒྱུད་ཅེས་བྱ་པ་ཡང་། རྩ་བའི་རྒྱུད་དང་། བཤད་པའི་རྒྱུད་དང་། མན་ངག་གི་རྒྱུད་དང་། ཕྱི་མའི་རྒྱུད་བཞིར་ཕྱེ་ལ། དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། ལུས་དང་བྱིས་པ་མོ་ནད་གདོན། །མཚོན་དུག་རྒས་དང་རོ་ཙ་བ། །ཡན་ལག་བརྒྱད་དུ་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་པས་དེ་ཡང་དང་པོ་ན་བས་འདུ་བ་མ་སྙོམས་ན་ཚེའི་བར་ཆད་དུ་འགྱུར་བ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར། གསོ་བར་བྱ་བའི་གཙོ་བོ་ལུས་ཡིན་པས་དང་པོར་བསྟན། ལུས་དེ་ཡང་བྱིས་པ་ནས་གསོ་དགོས་པས་དེ་ནས་བྱིས་པ་བསྟན། བྱིས་པའི་རྗེས་ལ་མོ་ནད་འབྱུང་ཉེ་བས་བསྟན་ནོ། ། 1-
【現代漢語翻譯】 至於那些無法理解的極其深奧的意義，則歸納為四個續部，即後部續的教義。有些人說：『這是宇妥寧瑪·云丹貢布（Yutok Yonten Gonpo）所著，其中序言等內容是虛構的。』但大多數信奉者認為這是真實的續部，並流傳著格瓦·門朗西（Gewa Menlang She）從伏藏中取出此續部的說法。此外，《寧瑪續部》（Nyingma Gyubum）中也出現了此續部。因此，我們依據此續部進行講解。這個藥城也顯現為毗琉璃光（Vaiḍūrya，青琉璃）的光芒，如同藥師佛（Bhaiṣajyaguru）的剎土一般。講解此續部的地方也被稱為藥王。我們的導師釋迦牟尼佛（Śākyamuni）曾帶領醫王耆婆（Jīvaka）前往香醉山（Gandhamādana），降伏了他的傲慢，並再次宣講了此續部，如同慈氏菩薩的愿文一般。如果有人問：『那麼，《入行論》（Bodhisattvacaryāvatāra）中說，印度等地的所有醫學論著都彙集於此，這是否矛盾呢？』這是一種未來的預言。例如，《時輪金剛》（Kālacakra）中說，在藏地將用藏語弘揚時輪金剛法，但這並不意味著在宣講《時輪金剛》時藏地就已經存在了。 如是宣講序言后，開始正文：『彼時，彼刻，世尊（Bhagavan）名為醫王……』直到『應學習章節。』導師爲了宣講醫學續部，進入禪定，以光芒行事業，從心中化現出仙人智慧明覺（Ṛṣi Vidyājñāna），由他發起提問。之後，又從口中化現出仙人意生（Ṛṣi Manaskṛta），由他提問：『其意義如何？』 第二，宣說詞義圓滿的續部，分為能詮之醫學術語和所詮之醫學意義兩部分。首先，仙人意生問道：『……』直到『羅滋（Rotsa）二者是三續部的共同之處。』所謂《醫學四續》（Gyushi），也分為根本續（Root Tantra）、論述續（Explanatory Tantra）、口訣續（Instructional Tantra）和後部續（Supplementary Tantra）四部分。所有這些都可以概括為：『身、童、婦、鬼、箭、毒、老、滋。應知此為八支。』之所以如此安排，是因為首先要保護身體，防止因四大不調而導致的壽命障礙，因此首先講述身體。身體需要從小開始調理，因此接下來講述兒童。兒童之後容易出現婦科疾病，因此接下來講述婦女疾病。
【English Translation】 As for those extremely profound meanings that are beyond comprehension, they are summarized into four tantras, which are the teachings of the Later Tantra. Others say: 'This was composed by Yutok Yonten Gonpo, and the introduction and other contents are fabricated.' However, most adherents believe that this is a genuine tantra, and it is said that Gewa Menlang She extracted this tantra from a terma (treasure). Moreover, this tantra also appears in the Nyingma Gyubum (Collection of Nyingma Tantras). Therefore, we will explain it based on this tantra. This Medicine City also appears as the radiance of Vaiḍūrya (lapis lazuli), like the pure land of Bhaiṣajyaguru (Medicine Buddha). The place where this tantra is explained is also called the King of Medicine. Our teacher, Śākyamuni Buddha, once led the physician Jīvaka to Gandhamādana Mountain, subdued his arrogance, and then re-explained this tantra, just like the aspiration prayer of Maitreya. If someone asks: 'Then, is it contradictory that the Bodhisattvacaryāvatāra (Guide to the Bodhisattva's Way of Life) says that all medical treatises from India and other places are gathered here?' This is a prophecy of the future. For example, the Kālacakra (Wheel of Time) says that the Kālacakra Dharma will be propagated in Tibet in the Tibetan language, but this does not mean that Tibet already existed when the Kālacakra was taught. Having explained the introduction in this way, the main text begins: 'At that time, at that moment, the Bhagavan (Blessed One) was named the King of Medicine...' until 'One should study the chapters.' The teacher, intending to explain the medical tantra, entered into samadhi (meditative absorption), performed actions with light rays, and emanated the Ṛṣi Vidyājñāna (Sage of Knowledge and Wisdom) from his heart, who initiated the questioning. Then, he emanated the Ṛṣi Manaskṛta (Sage Born of Mind) from his speech, who asked: 'What is the meaning of this?' Second, explaining the tantra with complete meaning of words, divided into the medical terminology of the expression and the medical meaning of the expressed. First, the Ṛṣi Manaskṛta asked: '...' until 'Rotsa (taste and potency) are both common to the three tantras.' The so-called Gyushi (Four Medical Tantras) is also divided into four parts: the Root Tantra, the Explanatory Tantra, the Instructional Tantra, and the Later Tantra. All of these can be summarized as: 'Body, children, women, demons, weapons, poisons, aging, and nourishment. Know these as the eight branches.' The reason for this arrangement is that first, it is necessary to protect the body to prevent obstacles to life caused by imbalances of the four elements, so the body is discussed first. The body needs to be treated from childhood, so children are discussed next. After childhood, women are prone to gynecological diseases, so women's diseases are discussed next.
322 གཉིས་པ་རྐྱེན་གློ་བུར་བས་ཚེའི་བར་ཆད་དུ་གྱུར་པ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་ནད་མང་ཉུང་གི་རིམ་པས། གདོན་མཚོན་དུག་གསུམ་མཐའ་མ་རྒས་པས་མདངས་ཉམས་ནས་ཚེའི་བར་ཆད་དུ་འགྱུར་པ་བསྲུང་པའི་ཕྱིར་རྒས་པ་དང་རོ་ཙ་བསྟན་པའོ། །རོ་ཙ་བས་བར་ཆད་བསྲུང་བར་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཚེའི་འཐུང་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། བུ་མ་བྱུང་བའི་རྐྱེན་བསྲུང་བའོ། །བསྟན་བཅོས་པ་ལ། ལུས་དང་བྱིས་པ་གདོན་ལུས་སྟོད། །མཚོན་དང་འཆི་བ་རྒས་རོ་ཙ། །གསོ་དཔྱད་གང་ལ་གནས་པ་ཡི། །ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་དེ་བཤད་དོ། །ཞེས་གྲགས་སོ། །རྒྱུད་བཞི་པོ་དེ་དག་ཀྱང་། གནས་དང་། སྐབས་དང་། མདོ་གསུམ་དུ་བསྡུས་ཏེ། གནས་ནི་རྩ་བ་མདོའི་གནས་དང་གྲུབ་པ་ལུས། འཕེལ་འགྲིབ་ནི། །བྱ་བ་སྤྱོད་ལམ། འཚོ་བ་ཟས། སྦྱོར་བ་སྨན། ཆ་བྱད་དཔྱད། ཐ་མལ་ནད་མེད། ངོས་གཟུང་རྟགས། གསོ་བྱེད་ཐབས། བྱ་བྱེད་སྨན་པའི་གནས་གསོ་དཔྱད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་མདོར་བསྡུས་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཐོག་མར་རྩ་བ་མདོ་ནས་བསྟན། དེའི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ། དང་པོ་གང་གི་དོན་དུ་གསོ་བ་ལ་ལུས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཤེས་དགོས་པས་གྲུབ་པ་ལུས་གནས་བསྟན། ལུས་ལ་ནད་འབྱུང་བས་དེ་འོག་འཕེལ་འགྲིབ་ནད་ཀྱི་གནས་བསྟན། ནད་ལ་གཉེན་པོ་སྤྱོད་ལམ་ཟས་དཔྱད་བཞི་དགོས་པས། བྱ་བ་སྤྱོད་ལམ་ཀྱི་གནས། 1-323 འཚོ་བ་ཟས་ཀྱི་གནས། སྦྱོར་བ་སྨན་གྱི་གནས། ཆ་བྱད་དཔྱད་ཀྱི་གནས་དང་བཞི་བསྟན། གཉེན་པོས་ནད་མེད་པར་བྱས་པས་ནད་མེད་ཐ་མལ་གྱི་གནས་བསྟན། ན་བ་གསོ་བ་ལ་ནད་ངོས་འཛིན་དགོས་པས། ངོས་འཛིན་རྟགས་ཀྱི་གནས་བསྟན་རྟོགས་ནས་གསོ་བ་ལ་གསོ་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་གནས་བསྟན། དེ་ཐམས་ཅད་སྨན་པ་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར་བྱ་བྱེད་སྨན་པའི་གནས་བསྟན་པའོ། །དེ་ཡང་མདོ་གནས་ནི་རྩ་བའི་རྒྱུད་ཡིན་ལ། ལྷག་པ་བཅུ་ནི་བཤད་པའི་རྒྱུད་དོ། །དང་པོ་ཡང་ལེའུས་བཤད་ན་དྲུག་སྟེ། གླེང་གཞི། གླེང་བསླང་། གནས་ལུགས། ནད་གཞི། ངོས་འཛིན་རྟགས། གསོ་ཐབས་དཔེ་དོན་གྱི་རྣམ་གྲངས་སམ་བརྩིས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་དྲུག ། གཉིས་པ་གྲུབ་པ་ལུས་ཀྱི་གནས་བཤད་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་སྡོམ་ཚིག །ལུས་ཀྱི་ཆགས་ཚུལ། འདྲ་དཔེ། གནས་ལུགས། མཚན་ཉིད། ལས་དབྱེ། ལུས་འཇིག་ལྟས་ཏེ་ལེའུ་བདུན། གསུམ་པ་འཕེལ་འགྲིབ་ནད་ཀྱི་གནས་ལ། ནད་ཀྱི་རྒྱུ། རྐྱེན། ཞུགས་ཚུལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་བསྟན་པ་སྟེ་ལྔ། བཞི་པ་བྱ་བ་སྤྱོད་ལམ་གྱི་གནས་ལ། རྒྱུན་སྤྱོད། དུས་སུ་སྤྱོད་པ། གནས་སྐབས་སྤྱོད་པ་བསྟན་པ་སྟེ་གསུམ། འཚོ་བ་ཟས་ཀྱི་གནས་ལ། ཟས་ཀྱི་ཚུལ་ཤེས་པར་བྱེད་པ། ཁ་ཟས་བསྡམ་པ། ཚོད་རན་པར་ཟ་བ་སྟེ་གསུམ། སྦྱོར་བ་སྨན་གྱི་གནས་ལ། སྨན་གྱི་ནུས་པ་བསྟན་པ། སྨན་གྱི་སྡེ་ཚན་དང་སྦྱོར་ཐབས་བསྟན་པ་སྟེ་གསུམ། 1-324 ཆ་བྱད་དཔྱད་ཀྱི་གནས་ལ། གཉེན་པོ་
【現代漢語翻譯】 第二，爲了防止因突發事故而中斷壽命，按照疾病多少的順序進行說明。爲了防止因邪魔、武器、毒藥這三種因素，以及最終因衰老導致精力衰退而中斷壽命，闡述了衰老和滋補（ro tsa）。 如果通過滋補來防止中斷，會怎麼樣呢？因為它（滋補）是壽命的精華，並且能防止沒有子嗣的情況。 論典中說：『身體和孩童，邪魔侵入身體上部；武器和死亡，衰老和滋補；醫治在哪一方面，就講述八支。』 這四部醫典，可以歸納為『處』、『時』、『要』三部分。『處』是指根本總綱的『處』，以及構成身體的『身』。增減是行為作風、生活飲食、調理藥物、醫療手段、通常無病、認識徵兆、治療方法、行醫規範。爲了簡要地闡述所有醫療的要點，所以首先從根本總綱開始闡述。爲了詳細解釋其含義，首先，爲了醫治，必須瞭解身體的特徵，因此闡述了構成身體的『身處』。因為身體會生病，所以在其後闡述了增減疾病的『病處』。對於疾病，需要行為、飲食、醫療手段這四種對治方法，因此闡述了行為作風的『行處』。 生活飲食的『食處』、調理藥物的『藥處』、醫療手段的『醫處』這四處。通過對治使疾病痊癒，因此闡述了無病通常的『常處』。爲了治療疾病需要診斷，因此闡述了認識徵兆的『征處』。認識之後進行治療，因此闡述了治療方法的『療處』。因為這一切都依賴於醫生，所以闡述了行醫規範的『醫處』。 其中，總綱是根本續，其餘十個是解釋續。如果用章節來解釋，第一個是六章：緒論、引發、狀態、病因、診斷徵兆、治療方法，以及例證或計算的章節。第二，解釋構成身體的『身處』的續的總結：身體的形成、比喻、狀態、特徵、作用分類、身體衰敗的徵兆，共七章。第三，增減疾病的『病處』包括：疾病的起因、條件、侵入方式、特徵、分類，共五章。第四，行為作風的『行處』包括：日常行為、按時行為、臨時行為，共三章。生活飲食的『食處』包括：瞭解食物的性質、節制飲食、適量飲食，共三章。調理藥物的『藥處』包括：闡述藥物的功效、闡述藥物的分類和調配方法，共三章。 醫療手段的『醫處』包括：對治方法。
【English Translation】 Secondly, in order to protect against life being interrupted by sudden accidents, the order of many or few diseases is explained. In order to protect against life being interrupted by the three factors of demons, weapons, and poisons, and ultimately by the decline of energy due to aging, aging and tonics (ro tsa) are explained. If interruption is prevented by tonics, what will happen? Because it (the tonic) is the essence of life and can prevent the situation of having no offspring. It is said in the treatise: 'The body and children, demons invade the upper part of the body; weapons and death, aging and tonics; whichever aspect is being treated, the eight branches are explained.' These four medical tantras can be summarized into three parts: 'place', 'time', and 'essence'. 'Place' refers to the 'place' of the root summary and the 'body' that constitutes the body. Increase and decrease are behaviors, lifestyle, diet, conditioning medicine, medical means, normal health, recognizing signs, treatment methods, and medical norms. In order to briefly explain all the essentials of medical treatment, the root summary is explained first. In order to explain its meaning in detail, first, in order to treat, it is necessary to understand the characteristics of the body, so the 'body place' that constitutes the body is explained. Because the body gets sick, the 'disease place' of increasing and decreasing diseases is explained after that. For diseases, four countermeasures are needed: behavior, diet, and medical means, so the 'action place' of behavior is explained. The 'food place' of lifestyle and diet, the 'medicine place' of conditioning medicine, and the 'medical place' of medical means. By curing the disease through countermeasures, the 'normal place' of normal health is explained. In order to treat diseases, diagnosis is needed, so the 'sign place' of recognizing signs is explained. Treatment is performed after recognition, so the 'treatment place' of treatment methods is explained. Because all of this depends on the doctor, the 'doctor place' of medical norms is explained. Among them, the summary is the root tantra, and the remaining ten are the explanatory tantras. If explained in chapters, the first is six chapters: introduction, initiation, state, cause of disease, diagnostic signs, treatment methods, and examples or calculation chapters. Second, the summary of the tantra explaining the 'body place' that constitutes the body: the formation of the body, metaphors, state, characteristics, classification of functions, signs of the body's decline, a total of seven chapters. Third, the 'disease place' of increasing and decreasing diseases includes: the cause of the disease, conditions, mode of invasion, characteristics, classification, a total of five chapters. Fourth, the 'action place' of behavior includes: daily behavior, timely behavior, temporary behavior, a total of three chapters. The 'food place' of lifestyle and diet includes: understanding the nature of food, moderation in diet, eating in moderation, a total of three chapters. The 'medicine place' of conditioning medicine includes: explaining the efficacy of medicine, explaining the classification and preparation methods of medicine, a total of three chapters. The 'medical place' of medical means includes: countermeasures.
ཆ་བྱད་བསྟན་པ་གཅིག །ཐ་མའི་ནད་མེད་གནས་ལ། མི་ན་བ་གནས་པར་བྱ་བ་གཅིག །ངོས་གཟུང་རྟགས་ཀྱི་གནས་ལ། ཉེས་པ་དངོས་སུ་སྟོན་པའི་བརྟག་པ། ངན་གཡོ་སྐྱོན་གྱི་བརྟག་པ། སྤང་བླང་མུ་བཞིར་བརྟག་པ་གསུམ། གསོ་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་གནས་ལ། སྤྱིའི་གསོ་ཚུལ། ཁྱད་པར་གྱི་གསོ་ཚུལ། གསོ་ཐབས་གཉིས་བསྟན་པ། གསོ་ཐབས་དངོས་བསྟན་པ་སྟེ་བཞི། བྱ་བྱེད་སྨན་པའི་གནས་ལ། གསོ་བ་པོ་སྨན་པའི་ལེའུ་གཅིག་སྟེ་སོ་གཅིག་གོ །གཉིས་པ་སྐབས་ནི། ཉེས་གསུམ་གསོ་བའི་སྐབས། ཁོང་ནད། ཚད་པ། ལུས་སྟོད། དོན་སྣོད། གསང་ནད། འཐོར་ནད། ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་རྨ། བྱིས་པ། མོ་ནད། གདོན་ནད། མཚོན་རྨ། དུག་ནད། རྒས་པ། རོ་ཙ་བ་གསོ་བའི་སྐབས་ཏེ་བཅོ་ལྔ། ཡན་ལག་བརྒྱད་ལ་གྲངས་གོ་རིམ་ངེས་པ་ཡོད་པ་ལས། དང་པོ་ལུས་གསོ་བའི་ཡན་ལག་ལ། ལུས་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་ཉེས་པ་དང་གནོད་བྱ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས། དང་པོ་ལུས་གསོ་བའི་ཡན་ལག་ལ། དེ་འོག་གནོད་བྱ་ཁམས་གསོ་བ་སྟོན། དང་པོ་ལ་ནད་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་ལས། ནད་ཀྱི་རྒྱུའམ་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་གསོ་བ་ལ། ཉེས་པ་གསོ་བའི་སྐབས་བསྟན། ནད་འབྲས་བུའི་རང་བཞིན་གྱི་ཚ་གྲང་གཉིས་ཡོད་ལ། བད་རླུང་གྲང་བ་ལས་གྱུར་བའི་ནད་གཙོ་བོར་བྱས་པ་ཁོང་ནད་གསོ་བ། 1-325 ཁྲག་མཁྲིས་ཚ་བ་ལས་གྱུར་པའི་ནད་གཙོ་བོར་བྱས་པ་ཚ་བའི་ནད་གསོ་བ་བསྟན། གཉིས་པ་ལུས་སྟོད་མགོ་ལ་གནས་པའི་དབང་པོའི་ནད། ལུས་ཀྱི་དོན་སྣོད་ཀྱི་ནང་། ལུས་ཀྱི་སྨད་ལ་གསང་བའི་ནད་གཙོ་བོར་བྱས་པ་གསུམ། དེར་མ་འདུས་པའི་ནད་ཤ་ལྤགས་རྩ་རུས་ཆུ་སེར་ལ་སོགས་པའི་ནད་ཕྲན་བུས་འཐོར་ནད་གསོ་བ་བསྟན་པ་དང་། དེར་ཡང་མ་འདུས་པ་ཕྱིའི་རྐྱེན་མེད་ཀྱང་འདུ་བ་ལས་གྱུར་པའི་རྨ་གསོ་བའི་སྐབས་བསྟན་ནོ། །དེ་ལྟར་སྐབས་བརྒྱད་པོ་དེ་རྣམས་ལུས་གསོ་བའི་ཡན་ལག་གོ །དེ་ནས་བྱིས་པ་གསོ་བའི་སྐབས་ཀྱིས་བྱིས་པ་གསོ་བའི་ཡན་ལག་བསྟན། མོ་ནད་གསོ་བའི་སྐབས་ཀྱིས་དེ་གའི་ཡན་ལག་བསྟན། དེ་བཞིན་དུ་གདོན་མཚོན་རྒས་པ་རོ་ཙ་བའི་སྐབས་རེ་རེ་བསྟན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་ལེའུས་བཤད་ན། ཞུས་པའི་ལེའུ། རླུང་། མཁྲིས། བད་ཀན། འདུས་ནད་སྨུག་པོ་བཅས་པའི་ལེའུ་སྟེ་སྐབས་དང་པོ་ལ་ལྔ། གཉིས་པ་ལ། ཁོང་ནད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་མ་ཞུ་བ། སྐྲན་ནད། སྐྱ་རྦབ། འོར །དམུ་ཆུ། ཟད་བྱེད་བཅོས་པ་སྟེ་དྲུག །གསུམ་པ་ལ། ཚ་བ་སྤྱི་བཅོས། འཁྲུལ་གཞི་གསལ་བ་ཚ་གྲང་གལ་མདོ། ཚ་བ་རི་ཐང་མཚམས། ཚ་བ་མ་སྨིན་པ། རྒྱས་པའི་ཚ་བ། སྟོངས་པའི་ཚ་བ། གབ་པའི་ཚ་བ། རྙིངས་པའི་ཚ་བ། ཚ་བ་སྙོགས་པ། 1-326 འགྲམས་ཀྱི་ཚ་བ། འཁྲུགས་ཀྱི་ཚ་བ། རིམས་ཀྱི་ཚ་བ། འབྲུམ་པ། རྒྱུ་གཟེར། གག་ལྷོག །ཆམ་རིམས་བཅོས་པ་སྟེ་བཅུ་དྲུག །བཞི་པ་ལ། མགོ་ནད། མིག་ནད། རྣ་བའི་ནད། སྣ་ནད། ཁ་ནད། མགུལ་ནད། ལྦ་
【現代漢語翻譯】 第一，關於裝備的展示；在最終無病的境界中，使人不生病地安住。 第二，關於識別標誌的境界：直接揭示過失的觀察，關於不良行為和缺點的觀察，以及關於取捨四端（取、舍、亦取亦舍、非取非舍）的觀察，這三種觀察。 第三，關於治療方法的境界：一般的治療方式，特殊的治療方式，展示兩種治療方法，以及直接展示治療方法，這四種方式。 第四，關於行醫者的境界：關於醫生（治療者）的章節，共三十一節。 第二部分是關於治療三種錯亂（三毒：貪嗔癡）的情況：關於治療內臟疾病，關於治療熱病，關於治療上半身疾病，關於治療臟腑疾病，關於治療隱秘疾病，關於治療散佈性疾病，關於治療先天性創傷，關於治療兒童疾病，關於治療女性疾病，關於治療邪魔附體疾病，關於治療刀傷，關於治療中毒疾病，關於治療衰老，以及關於恢復食慾的情況，共十五種情況。 在八個分支中，有確定的數字順序。首先，在身體治療的分支中，身體的本質包括錯亂和損害兩種。首先，在身體治療的分支中，之後展示損害性因素的調理。在第一種情況下，疾病有因和果兩種。從疾病的因或本質方面進行治療，展示了治療錯亂的情況。疾病的結果本質上有冷熱兩種。主要治療由寒冷引起的疾病，即由寒氣和風引起的疾病，治療內臟疾病。 主要治療由熱引起的疾病，即由血液和膽汁引起的疾病，展示了治療熱病。第二，治療位於上半身頭部的感官疾病。第三，治療身體內部的臟腑疾病。主要治療位於身體下部的隱秘疾病。對於未包含在上述情況中的疾病，如面板、肌肉、血管、骨骼、體液等引起的輕微疾病，展示了治療散佈性疾病。對於未包含在上述情況中，沒有外部原因但由聚集引起的創傷，展示了治療創傷的情況。以上八種情況是身體治療的分支。之後，通過治療兒童疾病的情況，展示了治療兒童疾病的分支。通過治療女性疾病的情況，展示了治療女性疾病的分支。同樣，分別展示了治療邪魔附體、刀傷、衰老和恢復食慾的情況。如果用章節來解釋這些情況，包括：詢問的章節，關於風、膽汁、痰液、混合性疾病和黏液的章節，第一部分共五節。第二部分包括：治療所有內臟疾病的章節，如消化不良、腫瘤、瘰疬、水腫、腹水、消耗性疾病等，共六節。第三部分包括：治療一般熱病的章節，闡明錯誤基礎的章節，熱病冷病的關鍵，熱病的山谷交界處，未成熟的熱病，加重的熱病，衰退的熱病，潛伏的熱病，慢性熱病，複雜的熱病， 外傷引起的熱病，紊亂引起的熱病，傳染病，麻疹，腸絞痛，咽喉腫痛，以及治療感冒等，共十六節。第四部分包括：頭部疾病，眼部疾病，耳部疾病，鼻部疾病，口腔疾病，頸部疾病，癭
【English Translation】 First, concerning the demonstration of equipment; in the ultimate state of being without illness, to cause one to abide without sickness. Second, concerning the state of identifying marks: the examination that directly reveals faults, the examination of bad conduct and shortcomings, and the three examinations of what to adopt and reject in four categories (to adopt, to reject, to both adopt and reject, and neither to adopt nor reject). Third, concerning the state of healing methods: general healing methods, specific healing methods, demonstrating two healing methods, and directly demonstrating healing methods, these four methods. Fourth, concerning the state of the physician's actions: one chapter on the physician (healer), totaling thirty-one sections. The second part is about the occasions for healing the three afflictions (three poisons: greed, hatred, and ignorance): occasions for treating internal diseases, for treating fever, for treating upper body diseases, for treating organ diseases, for treating secret diseases, for treating scattered diseases, for treating congenital wounds, for treating children's diseases, for treating women's diseases, for treating demonic possession diseases, for treating knife wounds, for treating poisoning diseases, for treating aging, and for restoring appetite, totaling fifteen occasions. Among the eight branches, there is a definite numerical order. First, in the branch of body healing, the essence of the body includes both afflictions and harms. First, in the branch of body healing, then the conditioning of harmful elements is shown. In the first case, diseases have both cause and effect. Healing from the aspect of the cause or essence of the disease, the occasion for healing afflictions is shown. The nature of the disease's effect has both hot and cold. Primarily treating diseases caused by cold, that is, diseases caused by cold air and wind, treating internal diseases. Primarily treating diseases caused by heat, that is, diseases caused by blood and bile, the occasion for treating fever is shown. Second, treating sensory diseases located in the head of the upper body. Third, treating diseases of the internal organs of the body. Primarily treating secret diseases located in the lower part of the body. For diseases not included in the above cases, such as minor diseases caused by skin, muscles, blood vessels, bones, body fluids, etc., the occasion for treating scattered diseases is shown. For wounds not included in the above cases, without external causes but caused by aggregation, the occasion for treating wounds is shown. These eight occasions are the branch of body healing. Then, through the occasion of treating children's diseases, the branch of treating children's diseases is shown. Through the occasion of treating women's diseases, that branch is shown. Similarly, the occasions for treating demonic possession, knife wounds, aging, and restoring appetite are shown individually. If these cases are explained in chapters, they include: the chapter of inquiry, the chapters on wind, bile, phlegm, mixed diseases, and mucus, totaling five sections in the first part. The second part includes: chapters on treating all internal diseases, such as indigestion, tumors, scrofula, edema, ascites, wasting diseases, etc., totaling six sections. The third part includes: the chapter on treating general fever, the chapter clarifying the basis of error, the key to hot and cold diseases, the boundary between mountains and valleys for fever, immature fever, aggravated fever, declining fever, latent fever, chronic fever, complex fever, fever caused by trauma, fever caused by disorder, infectious diseases, measles, colic, sore throat, and treating colds, etc., totaling sixteen sections. The fourth part includes: head diseases, eye diseases, ear diseases, nose diseases, mouth diseases, neck diseases, goiter
བ་བཅོས་པ་དྲུག །ལྔ་པ་ལ། སྙིང་ནད། གློ་ནད། མཆིན་ནད། མཚེར་ནད། མཁལ་ནད། ཕོ་ནད། རྒྱུ་མའི་ནད། ལོང་ནད་བཅོས་པ་སྟེ་བརྒྱད། དྲུག་པ་ལ། ཕོ་མཚན་གྱི་ནད། མོ་མཚན་གྱི་ནད་བཅོས་པ་སྟེ་གཉིས། བདུན་པ་ལ། སྐད་འགགས། ཡི་ག་འཆུས་པ། སྐོམ་པའི་ནད། སྐྱིགས་བུའི་ནད། དབུགས་མི་བདེ་བ། གླང་ཐབས། སྲིན་ནད། སྐྱུགས་པའི་ནད། འཁྲུ་བའི་ནད། དྲི་མ་འགགས་པའི་ནད། ཆུ་འགགས་པ། གཅིན་སྙི་བ། ཚད་པས་འཁྲུ་བ། དྲེག་ནད། གྲུམ་བུའི་ནད། ཆུ་སེར་གྱི་ནད། རྩ་དཀར། པགས་ནད། ཕྲན་བུའི་ནད་བཅོས་པ་སྟེ་བཅུ་དགུ །བརྒྱད་པ་ལ། འབྲས། གཞང་འབྲུམ། མེ་དབལ། སུཪྻ། རྨིན་བུ། རླིག་བླུགས། རྐང་འབམ། མཚན་པར་རྡོལ་པ་བཅོས་པ་སྟེ་བརྒྱད། དགུ་པ་ལ། བྱིས་པ་ཉེར་སྤྱོད་ཀྱི་ནད་གསོ་བ། བྱིས་པའི་ནད་གསོ་བ། བྱིས་པའི་གདོན་གསོ་བ་སྟེ་གསུམ། བཅུ་པ་ལ། མོ་ནད་གཙོ་བོ་སྤྱི་བཅོས། མོ་ནད་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཅོས་པ། མོ་ནད་ཕལ་པ་གསོ་བ་སྟེ་གསུམ། བཅུ་གཅིག་པ་ལ། འབྱུང་པོའི་གདོན། སྨྱོ་བྱེད། བརྗེད་བྱེད། གཟའ་གདོན། ཀླུའི་གདོན་གསོ་བ་སྟེ་ལྔ། བཅུ་གཉིས་པ་ལ་རྨ་སྤྱིའི་གསོ་ཐབས། 1-327 མགོའི་རྨ་གསོ་བ། བྱང་ཁོག་སྟོད་སྨད་གསོ་བ། ཡན་ལག་གི་རྨ་གསོ་བ། སྐེའི་རྨ་གསོ་བ་སྟེ་ལྔ། བཅུ་གསུམ་པ་ལ། སྦྱར་དུག །གྱུར་པའི་དུག །རྒྱུ་བ་དང་མི་རྒྱུ་བའི་དུག་ནད་བཅོས་པ་སྟེ་གསུམ། བཅུ་བཞི་པ་ལ། བཅུད་ལེན་ཏེ་གཅིག །བཅོ་ལྔ་པ་ལ་རོ་ཙ་བར་བྱ་བ་བུད་མེད་བུ་བཙའ་བ་སྟེ་དགུ་བཅུ་རྩ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་མདོ་ལ་བསླབ་པ་ལ། བརྟག་པ་རྩ་ཆུའི་མདོ། ཞི་བྱེད་སྨན་གྱི། སྦྱོང་བྱེད་ལས་ཀྱི། འཇམ་རྩུབ་དཔྱད་ཀྱི་མདོ་དེ་བཞི། དེ་ཡང་ནད་ངོས་འཛིན་པ་ལ། བརྟག་ཐབས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་རྩ་ཆུར་འདུས་པ་དང་། བཅོས་ཐབས་ཞི་སྦྱང་དཔྱད་གསུམ་ལས། ཞི་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མདོ་དེ་ལྔར་འདུས་པ་དང་། སྦྱོང་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མདོ་ལས་ལྔར་འདུས་པ་དང་། ཞི་སྦྱང་གིས་མ་འཆུན་པ་ལ་དཔྱད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མདོ་དོན་དྲུག་ཏུ་འདུས་པ། དེ་ཡང་ལེའུས་བཤད་ན་མདོ་དང་པོ་ལ་རེག་པ་རྩ་ལ་ནད་ངོས་གཟུང་བ་དང་། མཐོང་བ་མེ་ལོང་ཆུ་ལ་ནད་ངོས་བཟུང་བའི་ལེའུ་གཉིས། གཉིས་པ་ལ་ཐང་གི་སྡེ་ཚན་བསྟན་པ། ཕྱེ་མའི། རིལ་བུའི ལྡེ་གུའི། སྨན་མར་གྱི། ཐལ་སྨན་གྱི །ཁནྡའི། སྨན་ཆང་གི རིན་པོ་ཆེའི་སྦྱོར་བ། སྡོ་སྦྱོར་གྱི་སྡེ་ཚན་ཏེ་བཅུ། གསུམ་པ་ལ། ལས་ལྔའི་སྔོན་འགྲོ་སྣུམ་འཆོས། བཤལ་གྱི་སྐྱུགས་ཀྱི། 1-328 འཇམ་རྩིའི། ནི་རུ་ཧའི། སྣ་སྨན་གྱི། རྩ་སྦྱོངས་ཀྱི་བདུན། བཞི་པ་ལ། གཏར་གའི། མེ་བཙའི། དུགས་ཀྱི། ལུམས་ཀྱི། བྱུག་པའི། ཐུར་མའི་ལེའུ་སྟེ་དྲུག །དེ་ལྟར་རྒྱུད་བཞི་ལ་ལེའུ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་རྩ་བཞི། མཇུག་དོན་དང་། ཡོངས་སུ་གཏད་པ་གཉིས་བསྣན་
【現代漢語翻譯】 第六章：治療心臟病、肺病、肝病、脾病、腎病、胃病、腸病和結腸病，共八種疾病。 第七章：治療失語癥、口吃、口渴病、打嗝病、呼吸困難、癲癇、寄生蟲病、嘔吐病、腹瀉病、便秘、尿潴留、糖尿病、熱性腹瀉、痛風、風濕病、水腫、白脈病、面板病和輕微疾病，共十九種疾病。 第八章：治療麻風病、痔瘡、燒傷、曬傷、丘疹、睪丸腫大、凍瘡和膿腫，共八種疾病。 第九章：治療兒童護理疾病、兒童疾病和兒童邪魔病，共三種疾病。 第十章：治療主要婦科疾病、特定婦科疾病和常見婦科疾病，共三種疾病。 第十一章：治療鬼怪附身、致瘋狂、致遺忘、星宿附身和龍族附身，共五種疾病。 第十二章：治療一般創傷的方法、頭部創傷、胸部上下創傷、四肢創傷和頸部創傷，共五種。 第十三章：治療合成毒藥、轉化毒藥以及流動性和非流動性毒藥疾病，共三種。 第十四章：滋補劑，共一種。 第十五章：使人恢復活力，幫助婦女分娩，共九十二種。 第三部分：關於根本的教導，包括脈診和尿診的根本、平靜療法的藥物、凈化療法的操作以及溫和與粗暴療法的根本，共四種。 其中，疾病診斷的所有本質都包含在脈診和尿診中。治療方法包括平靜、凈化和手術三種。所有平靜療法的根本都包含在這五種中。所有凈化療法的根本都包含在這五種操作中。對於平靜和凈化都無法解決的疾病，所有手術療法的根本都包含在這六種意義中。 如果按章節解釋，第一根本包括通過觸控脈搏診斷疾病和通過觀察尿液診斷疾病兩章。第二根本包括展示湯劑的分類、粉劑、丸劑、藥膏、藥油、灰藥、糖漿、藥酒、珍寶配方和毒藥配方，共十章。第三根本包括五種操作的前行準備：油浴、瀉藥、催吐劑、潤滑劑、灌腸劑、鼻藥和脈搏凈化，共七種。第四根本包括放血、艾灸、蒸汽療法、藥浴、塗抹和栓劑，共六章。因此，《四續》共有154章，加上結尾和完全交付，共兩項。
【English Translation】 Sixth: Treatment of heart disease, lung disease, liver disease, spleen disease, kidney disease, stomach disease, intestinal disease, and colon disease, a total of eight diseases. Seventh: Treatment of aphasia, stuttering, thirst disease, hiccup disease, difficulty breathing, epilepsy, parasitic diseases, vomiting disease, diarrhea disease, constipation, urinary retention, diabetes, heat diarrhea, gout, rheumatism, edema, white vein disease, skin disease, and minor diseases, a total of nineteen diseases. Eighth: Treatment of leprosy, hemorrhoids, burns, sunburn, papules, testicular enlargement, frostbite, and abscesses, a total of eight diseases. Ninth: Treatment of childcare diseases, children's diseases, and children's demonic diseases, a total of three diseases. Tenth: Treatment of major gynecological diseases, specific gynecological diseases, and common gynecological diseases, a total of three diseases. Eleventh: Treatment of ghost possession, causing madness, causing forgetfulness, star possession, and Naga possession, a total of five diseases. Twelfth: Methods for treating general trauma, head trauma, upper and lower chest trauma, limb trauma, and neck trauma, a total of five. Thirteenth: Treatment of synthetic poisons, transformed poisons, and mobile and immobile poison diseases, a total of three. Fourteenth: Tonics, a total of one. Fifteenth: To rejuvenate and assist women in childbirth, a total of ninety-two. Part Three: Teachings on the Fundamentals, including the root of pulse and urine diagnosis, the medicine of pacifying therapies, the operations of purifying therapies, and the root of mild and harsh therapies, a total of four. Among them, all the essence of disease diagnosis is contained in pulse and urine diagnosis. Treatment methods include pacifying, purifying, and surgical therapies. All the roots of pacifying therapies are contained in these five. All the roots of purifying therapies are contained in these five operations. For diseases that cannot be resolved by pacifying and purifying, all the roots of surgical therapies are contained in these six meanings. If explained by chapter, the first root includes two chapters: diagnosing diseases by touching the pulse and diagnosing diseases by observing urine. The second root includes displaying the classification of decoctions, powders, pills, ointments, medicinal oils, ash medicines, syrups, medicinal wines, precious gem formulas, and poison formulas, a total of ten. The third root includes the preliminary preparations for the five operations: oil baths, laxatives, emetics, lubricants, enemas, nasal medicines, and pulse purification, a total of seven. The fourth root includes bloodletting, moxibustion, steam therapy, medicinal baths, application, and suppositories, a total of six chapters. Therefore, the 'Four Tantras' have a total of 154 chapters, plus the conclusion and complete entrustment, a total of two items.
ནས་ལྔ་བཅུ་རྩ་དྲུག་གོ། །། ༄། །བརྗོད་བྱ་དོན་གྱི་གསོ་རིག་བཤད་པ་ལ། རྩ་རྒྱུད་རྣམ་པར་དབྱེ་བའི་སྐབས་ཏེ་དང་པོ། གཉིས་པ་བརྗོད་བྱ་དོན་གྱི་གསོ་དཔྱད་བསྟན་པ་ལ། རྩ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་མདོར་བསྟན། བཤད་རྒྱུད། མན་ངག་རྒྱུད། ཕྱི་མ་རྒྱུད་གསུམ་གྱིས་རྒྱས་བར་བཤད། མཇུག་དོན་གྱིས་དོན་བསྡུ་བ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཡང་། ལེའུ་གསུམ་པའི། དེ་ནས་དྲང་སྲོང་ཡིད་ལས་སྐྱེས་ཀྱིས། དྲང་སྲོང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །ཞེས་ནས། འདི་དག་རྩ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་སྡོམས་སུ་བཤད། ཅེས་པའི་བར་གྱིས་མདོར་བསྟན། དེ་ཉིད་རྒྱས་པར་སྤྲོས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། །ཞེས་པ་ནས། ལེའུ་ལྔ་པ་རྫོགས་པའི་བར་གྱིས་རྒྱས་པར་བཤད། མཐའ་མས་དོན་བསྡུ་བ་སྟེ། དེ་དག་གི་དོན་ཡང་། གནས་ལུགས་གཞིའི་རྩ་བ། ངོས་འཛིན་རྟགས་ཀྱི་རྩ་བ། གསོ་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་རྩ་བ་གསུམ། དང་པོ་ཡང་། རྣམ་པར་མ་གྱུར་པ་ལུས་གནས་པའི་སྡོང་པོ་དང་། རྣམ་པར་གྱུར་པ་ནད་ཀྱི་སྡོང་པོ་གཉིས། དང་པོ་ལ། ནད་ཀྱི་ཡལ་ག །ལུས་ཟུངས་ཀྱི་ཡལ་ག །དྲི་མའི་ཡལ་ག་གསུམ། དང་པོ་ལ། སྲོག་འཛིན། གྱེན་རྒྱུ། ཁྱབ་བྱེད། མེ་མཉམ། 1-329 ཐུར་སེལ་ཏེ་རླུང་ལྔ། འཇུ་བྱེད། མདངས་སྒྱུར། སྒྲུབ་བྱེད། མཐོང་བྱེད། མདོག་གསལ་ཏེ་མཁྲིས་པ་ལྔ། རྟེན་བྱེད། མྱགས་བྱེད། མྱོང་བྱེད། ཚིམ་ཕྱེད། འབྱོར་བྱེད་དེ་བད་ཀན་ལྔ་སྟེ་ལོ་འདབ་བཅོ་ལྔའོ། །གཉིས་པ་ལ། དྭངས་མ། ཁྲག །ཤ། །ཚིལ། རུས། རྐང་། ཁུ་བ་སྟེ་ལོ་འདབ་བདུན་ནོ། །གསུམ་པ་ལ། བཤང་བ། གཅི་བ། རྔུལ་ཏེ་ལོ་འདབ་གསུམ། དེ་ལྟར་སྡོང་པོ་དང་པོ་ལས་ཡལ་ག་གསུམ། ལོ་འདབ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔར་གྱེས་སོ། །གཉིས་པ་རྣམ་པར་གྱུར་པ་ནད་ཀྱི་སྡོང་པོ་ལ་ནད་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་རྒྱུའི་ཡལ་ག་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པ་རྐྱེན་གྱི་ཡལ་ག །འཇུག་པ་སྒོའི་ཡལ་ག །གནས་ཀྱི་ཡལ་ག །ལམ་གྱི་ཡལ་ག །ལྡང་དུས་ཀྱི་ཡལ་ག །འབྲས་བུའི་ཡལ་ག །ཟློག་པ་རྒྱུའི་ཡལ་ག །མདོ་དོན་གྱི་ཡལ་ག་སྟེ་དགུ །དང་པོ་ལ་རླུང་གི་རྒྱུ་འདོད་ཆགས། མཁྲིས་པའི་རྒྱུ་ཞེ་སྡང་། བད་ཀན་གྱི་རྒྱུ་གཏི་མུག་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ། གཉིས་པ་ལ་དུས་ཀྱི་རྐྱེན། གདོན་གྱི། ཟས་ཀྱི། སྤྱོད་ལམ་གྱི་རྐྱེན་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། གསུམ་པ་ལ་པགས་ལ་གྲམ་པ། ཤ་ལ་རྒྱས་པ། རྩ་རུ་རྒྱུ་བ། ལུས་ལ་ཞེན་པ། དོན་ལ་བབས་པ། སྣོད་དུ་ལྷུང་བ་སྟེ་ལོ་འདབ་དྲུག །བཞི་པ་ལ་བད་ཀན་ཀླད་པ་ལ་བརྟེན་པས་སྟོད་ན་གནས་པ། མཁྲིས་པ་མཆིན་ཁྲི་ལ་བརྟེན་པས་བར་ན་གནས་པ། 1-330 རླུང་ནི་དཔྱི་དང་རྐེད་པ་ལ་བསྟེན་པས་སྨད་ན་གནས་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ་མོ། །ལྔ་པ་ལ་རླུང་རྣམས་ལུས་ཟུངས་བདུན་གྱི་རུས་པ་ལ་རྒྱུ། དབང་པོ་ལྔའི་རྣ་བ་ལ་རྒྱུ། དྲི་མའི་རེག་བྱ་ལ་རྒྱུ། དོན་ལྔའི་སྙིང་སྲོག་ལ་རྒྱུ། སྣོད་ད
【現代漢語翻譯】 總計五十六個。 總而言之，關於醫學的論述，首先是關於根源的分類。 第二，關於醫學的論述，包括根本論、論述論、口訣論和后論的詳細闡述，以及結尾的總結。首先，在第三章中，從益西尊者向智者請教開始，到『這些是根本論的總結』為止是概括性的介紹。然後，從『如果詳細闡述』開始，到第五章結束是詳細的論述。最後是總結，其含義是：存在的根本、認識的根本和治療的根本這三個方面。首先，又分為未變化的身之樹和已變化的病之樹。前者又分為疾病之枝、身體營養之枝和排泄物之枝三個方面。首先，五氣包括持命氣、上行氣、遍行氣、等火氣和下行氣；五膽包括消化膽、變色膽、成辦膽、見膽和明色膽；五涎包括支援涎、腐蝕涎、體驗涎、滿足涎和結合涎，總共十五個葉子。其次，七個營養包括精微、血、肉、脂肪、骨、髓和精液，總共七個葉子。第三，三種排泄物包括糞便、尿液和汗液，總共三個葉子。因此，第一棵樹有三個分支，分為二十五個葉子。第二棵已變化的病之樹包括：產生疾病的原因之枝、共同作用的條件之枝、進入的門戶之枝、位置之枝、路徑之枝、發作時間之枝、結果之枝、消除之枝和要點之枝，總共九個。首先，風的原因是貪慾，膽的原因是嗔恨，涎的原因是愚癡，總共三個葉子。其次，條件的因素包括時間、鬼神、食物和行為，總共四個葉子。第三，包括在面板上擴散、在肌肉中生長、在脈絡中執行、附著在身體上、落在臟腑中、落入容器中，總共六個葉子。第四，涎依附於腦部，位於上部；膽依附於肝臟，位於中部；風依附於臀部和腰部，位於下部，總共三個葉子。第五，風在七種營養的骨骼中執行，在五種感官的耳朵中執行，在排泄物的觸覺中執行，在五臟的心臟中執行，在容器中執行。
【English Translation】 Fifty-six in total. In short, regarding the explanation of medical science, first is the classification of the root text. Second, the explanation of medical treatment includes the detailed exposition of the Root Tantra, Explanatory Tantra, Instruction Tantra, and Subsequent Tantra, as well as the summary of the conclusion. First, in the third chapter, from the question of Yidlas Kye to Rigpai Yeshe, to 'These are the summary of the Root Tantra' is a general introduction. Then, from 'If explained in detail' to the end of the fifth chapter is a detailed exposition. Finally, there is a summary, the meaning of which is: the root of existence, the root of recognition, and the root of treatment. First, it is divided into the unchanged Tree of the Body and the changed Tree of Disease. The former is further divided into three branches: the branch of disease, the branch of bodily nutrients, and the branch of excretions. First, the five winds include Life-Holding Wind, Upward-Moving Wind, Pervasive Wind, Fire-Equalizing Wind, and Downward-Clearing Wind; the five biles include Digestive Bile, Color-Transforming Bile, Accomplishing Bile, Seeing Bile, and Color-Clarifying Bile; the five phlegms include Supporting Phlegm, Corrosive Phlegm, Experiencing Phlegm, Satisfying Phlegm, and Combining Phlegm, totaling fifteen leaves. Second, the seven nutrients include Essence, Blood, Flesh, Fat, Bone, Marrow, and Semen, totaling seven leaves. Third, the three excretions include Feces, Urine, and Sweat, totaling three leaves. Thus, the first tree has three branches, divided into twenty-five leaves. The second changed Tree of Disease includes: the branch of causes that produce disease, the branch of conditions that act together, the branch of the entering doorway, the branch of location, the branch of pathway, the branch of time of onset, the branch of result, the branch of reversal, and the branch of key points, totaling nine. First, the cause of wind is attachment, the cause of bile is hatred, and the cause of phlegm is ignorance, totaling three leaves. Second, the factors of conditions include time, spirits, food, and behavior, totaling four leaves. Third, it includes spreading on the skin, growing in the flesh, running in the vessels, adhering to the body, falling into the organs, falling into the containers, totaling six leaves. Fourth, phlegm relies on the brain, located in the upper part; bile relies on the liver, located in the middle part; wind relies on the hips and waist, located in the lower part, totaling three leaves. Fifth, wind runs in the bones of the seven nutrients, runs in the ears of the five senses, runs in the tactile sensation of excretions, runs in the heart of the five organs, runs in the containers.
ྲུག་གི་ལོང་ལ་རྒྱུ། མཁྲིས་པ་རྣམས་ལུས་ཟུངས་བདུན་གྱི་ཁྲག་ལ་རྒྱུ། དབང་པོ་ལྔའི་མིག་ལ་རྒྱུ། དྲི་མའི་རྔུལ་ལ་རྒྱུ། དོན་ལྔའི་མཆིན་པ་ལ་རྒྱུ། སྣོད་དྲུག་གི་མཁྲིས་པ་དང་རྒྱུ་མ་ལ་རྒྱུ། བད་ཀན་རྣམས་ལུས་ཟུངས་བདུན་གྱི་དྭངས་མ་ཤ་ཚིལ་རྐང་ཁུ་བ་ལ་རྒྱུ། དབང་པོ་ལྔའི་སྣ་དང་ལྕེ་ལ་རྒྱུ། དྲི་མའི་བཤང་གཅི་ལ་རྒྱུ། དོན་ལྔའི་གློ་བ་དང་མཆིན་པ་ལ་རྒྱུ། སྣོད་དྲུག་གི་ཕོ་བ་མཁལ་མ་ལྒང་པ་མངལ་ལ་རྒྱུ་བ་སྟེ་ལོ་འདབ་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔའོ། །དྲུག་པ་ལ་རྒས་པ་རླུང་གི་མི། དར་མ་མཁྲིས་པའི་མི། བྱིས་པ་བད་ཀན་གྱི་མི་སྟེ་ན་ཚོད་ཀྱིས་ཕྱེ་བ་གསུམ། ངད་ཅན་གྲང་བ་རླུང་གི་ཡུལ། སྐམ་ས་ཚ་གདུང་ཆེ་བ་མཁྲིས་པའི་ཡུལ། བརླན་ཅན་སྣུམ་པ་བད་ཀན་གྱི་ཡུལ་ཏེ་ཡུལ་གྱིས་ཕྱེ་བ་གསུམ། རླུང་ནད་དབྱར་དུས་དགོང་དང་ཐོ་རངས་ལྡང་བ། མཁྲིས་པ་སྟོན་དུས་ཉིན་གུང་མཚན་གུང་ལྡང་བ། བད་ཀན་དཔྱིད་དུས་སྲོད་དང་སྔ་དྲོ་ལྡང་བ་སྟེ། ལྡང་དུས་ཀྱི་དབྱེ་བ་གསུམ་སྟེ་ལོ་འདབ་དགུའོ། ། 1-331 བདུན་པ་ལ་འཚོ་བ་གསུམ་ཟད་པ། འདུ་བ་གཤེད་དུ་བབས་པ། སྦྱོར་བ་མཚུངས་པ། གནད་དུ་ཤེས་པ། དུས་འདས་རླུང་ནད་སྲོག་རྟེན་ཆད་པ། ཚ་བ་ལ་འདས་པ། གྲང་བ་གཏིང་འཁར་བ། ཟུངས་ཀྱིས་མི་ཐུབ། རྣམ་པར་འཚེ་བ་གདོན་གྱིས་བླ་ཁྱེར་བ་སྟེ། འབྲས་བུ་སྲོག་གཅོད་པའི་ནད་ཀྱི་ལོ་འདབ་དགུའོ། །བརྒྱད་པ་ལ་རླུང་བཅོས་ཞི་ནས་མཁྲིས་པར་ལྡོག་པ། རླུང་བཅོས་ཞི་ནས་བད་ཀན་དུ་ལྡོག་པ་གཉིས། །རླུང་བཅོས་མ་ཞི་བར་མཁྲིས་པར་ལྡོག་པ་དང་། རླུང་བཅོས་མ་ཞི་བར་བད་ཀན་དུ་ལྡོག་པ་གཉིས། མཁྲིས་པ་བཅོས་ཞི་ནས་རླུང་དུ་ལྡོག་དང་། མཁྲིས་པ་བཅོས་ཞི་ནས་བད་ཀན་དུ་ལྡོག་པ་གཉིས། མཁྲིས་པ་བཅོས་མ་ཞི་བར་རླུང་དུ་ལྡོག་པ་དང་། མཁྲིས་པ་བཅོས་མ་ཞི་བར་བད་ཀན་དུ་ལྡོག་པ་གཉིས། བད་ཀན་བཅོས་ཞི་ནས་རླུང་དུ་ལྡོག་པ་དང་། བད་ཀན་བཅོས་ཞི་ནས་མཁྲིས་པར་ལྡོག་པ་གཉིས། བད་ཀན་བཅོས་མ་ཞི་བར་རླུང་དུ་ལྡོག་པ་དང་། བད་ཀན་བཅོས་མ་ཞི་བར་མཁྲིས་པར་ལྡོག་པ་གཉིས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཅུ་གཉིས་སོ། །དགུ་པ་ལ་རླུང་དང་བད་ཀན་གྲང་བ་ཆུ། ཁྲག་དང་མཁྲིས་པ་ཚ་བ་མེ་སྟེ་ལོ་འདབ་གཉིས། སྲིན་དང་ཆུ་སེར་ཚ་གྲང་ཐུན་མོང་དུ་འཇུག་པས་ལོ་འདབ་ཏུ་མ་བགྲངས་སོ། །དེ་ལྟར་སྡོང་པོ་གཉིས་པོ་ལ་ཡལ་ག་དགུ ། 1-332 ལོ་འདབ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གསུམ། སྔ་མ་དང་དྲིལ་བས་ལོ་འདབ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་དོ། །དེ་ལྟར་སྡོང་པོ་དང་པོ་ནི་ཆུ་ལྟ་བུ། གཉིས་པ་ནི་རྐྱེན་གྱིས་འཁྱག་རོམ་དུ་སོང་བ་ལྟ་བུའོ། །ངོས་འཛིན་རྟགས་ཀྱི་རྩ་བ་ལ། ལྟ་བ་ཡུལ་རིག་པའི་སྡོང་པོ། རེག་པའི་དཔྱད་པ་དོན་རིག་པའི་སྡོང་པོ། དྲི་བ་ཐོས་པ་སྒྲ་རིག་པའི་སྡོང་པོ་གསུམ། དང་པོ་ལ་ལྕེ་ལ་བརྟག་པའི་ཡལ་ག་དང་། ཆུ་ལ་བར
【現代漢語翻譯】 風在隆中執行，膽汁在身體七種精華的血液中執行，五根感官的眼睛中執行，污垢的汗液中執行，五臟的肝臟中執行，六腑的膽囊和腸道中執行。痰在身體七種精華的清液、肌肉、脂肪、骨髓中執行，五根感官的鼻子和舌頭中執行，污垢的糞便和尿液中執行，五臟的肺和脾臟中執行，六腑的胃、腎臟、膀胱、子宮中執行，這十五種執行方式，稱為葉瓣十五。 第六個是衰老是風的屬性，壯年是膽汁的屬性，兒童是痰的屬性，這是按年齡劃分的三種。寒冷刺骨是風的地域，乾燥炎熱是膽汁的地域，潮濕油膩是痰的地域，這是按地域劃分的三種。風病在夏季的夜晚和黎明發作，膽汁在秋季的白天和午夜發作，痰在春季的傍晚和早晨發作，這是按發作時間劃分的三種，以上共九種葉瓣。 第七個是三種營養耗盡，聚集變成劊子手，結合相同，瞭解關鍵，時間流逝風病生命之根斷絕，熱病死亡，寒病深入骨髓，精華無法抵抗，極度傷害被邪魔帶走靈魂，這是果報斷命疾病的九種葉瓣。 第八個是治療風病後轉化為膽汁，治療風病後轉化為痰兩種。風病未治癒轉化為膽汁，風病未治癒轉化為痰兩種。治療膽汁後轉化為風，治療膽汁後轉化為痰兩種。膽汁未治癒轉化為風，膽汁未治癒轉化為痰兩種。治療痰後轉化為風，治療痰後轉化為膽汁兩種。痰未治癒轉化為風，痰未治癒轉化為膽汁兩種，以上共十二種葉瓣。 第九個是風和痰是寒冷的水，血液和膽汁是炎熱的火，這是兩種葉瓣。蟲和血清是寒熱共同作用，因此不計入葉瓣。因此，這兩棵樹有九根樹枝。 六十三片葉瓣，與之前的合併，共有八十八片葉瓣。因此，第一棵樹像水，第二棵樹像因緣而結冰的冰塊。 識別徵兆的根本在於，觀察是認識對象的樹幹，觸控的檢查是認識意義的樹幹，提問聽聞是認識聲音的樹幹，這三種。首先是檢查舌頭的樹枝，以及檢查水的樹枝。
【English Translation】 Wind circulates in the 'long' (Tibetan: ྲུག་གི་ལོང་), bile circulates in the blood of the seven bodily essences, in the eyes of the five senses, in the sweat of impurities, in the liver of the five organs, and in the gallbladder and intestines of the six hollow organs. Phlegm circulates in the clear fluid, muscle, fat, bone marrow of the seven bodily essences, in the nose and tongue of the five senses, in the feces and urine of impurities, in the lungs and spleen of the five organs, and in the stomach, kidneys, bladder, and uterus of the six hollow organs. These fifteen ways of circulation are called fifteen petals. The sixth is that aging is the attribute of wind, adulthood is the attribute of bile, and childhood is the attribute of phlegm, these are three divisions by age. A biting cold is the region of wind, dry heat is the region of bile, and dampness and oiliness are the region of phlegm, these are three divisions by region. Wind disease arises in the summer nights and dawns, bile arises in the autumn days and midnights, and phlegm arises in the spring evenings and mornings, these are three divisions by time of onset, totaling nine petals. The seventh is the exhaustion of the three nutrients, the aggregation turning into an executioner, the combination being the same, understanding the key, the passing of time, the wind disease severing the root of life, death from heat disease, cold disease penetrating deep into the bones, the essences being unable to resist, extreme harm being the soul taken away by demons, these are the nine petals of the disease that cuts off life as a result. The eighth is that treating wind disease transforms it into bile, and treating wind disease transforms it into phlegm, these are two. Untreated wind disease transforms into bile, and untreated wind disease transforms into phlegm, these are two. Treating bile transforms it into wind, and treating bile transforms it into phlegm, these are two. Untreated bile transforms into wind, and untreated bile transforms into phlegm, these are two. Treating phlegm transforms it into wind, and treating phlegm transforms it into bile, these are two. Untreated phlegm transforms into wind, and untreated phlegm transforms into bile, these are two, totaling twelve petals. The ninth is that wind and phlegm are cold water, and blood and bile are hot fire, these are two petals. Worms and serum involve both hot and cold, therefore they are not counted as petals. Thus, these two trees have nine branches. Sixty-three petals, combined with the previous ones, there are eighty-eight petals. Therefore, the first tree is like water, and the second tree is like ice formed by conditions. The root of identifying signs lies in observation being the trunk of understanding objects, tactile examination being the trunk of understanding meaning, and questioning and listening being the trunk of understanding sound, these three. The first is the branch of examining the tongue, and the branch of examining the water.
ྟག་པའི་ཡལ་ག་གཉིས། དང་པོ་ལ་རླུང་གི་ལྕེ་དམར་ཞིང་སྐམ་ལ་རྩུབ་པ། མཁྲིས་པའི་ལྕེ་བད་ཀན་སྐྱ་སེར་འཐུག་པོས་གཡོགས་པ། བད་ཀན་གྱི་ལྕེ་སྐྱ་གླེག་མདངས་མེད་འཇམ་ལ་རློན་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ། གཉིས་པ་ལ་རླུང་གི་ཆུ་ཆུ་འདྲ་ལྦུ་བ་ཆེ་བ། མཁྲིས་པའི་ཆུ་དམར་སེར་རླངས་ཆེ་དྲི་མ་དུགས་པ། བད་ཀན་གྱི་ཆུ་དཀར་ལ་དྲི་རླངས་ཆུང་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ་མོ། །སྡོང་པོ་གཉིས་པ་ལ། རླུང་གི་རྩ་ལ་རེག་པའི་ཡལ་ག །མཁྲིས་པའི་རྩ་ལ་རེག་པའི་ཡལ་ག །བད་ཀན་གྱི་རྩ་ལ་རེག་པའི་ཡལ་ག་སྟེ་གསུམ། །དང་པོ་རྐྱལ་སྟོང་སྐབས་སུ་སྟོད་པ། གཉིས་པ་ལ་མགྱོགས་རྒྱས་གྲིམས་པར་འཕར་བ། གསུམ་པ་ལ་བྱིང་རྒུད་དལ་བ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ། གསུམ་པ་ལ་རླུང་རྐྱེན་ན་ལུགས་གོམ་པ་དྲི་བའི་ཡལ་ག །མཁྲིས་རྐྱེན་ན་ལུགས་གོམས་པ་དྲི་བའི་ཡལ་ག ། 1-333 བད་ཀན་རྐྱེན་ན་ལུགས་གོམས་པ་དྲི་བའི་ཡལ་ག་སྟེ་གསུམ། དང་པོ་ལ་ཡང་རྩུབ་པའི་ཟས་དང་སྤྱོད་ལམ་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེད་པ། དེས་བསྐྱེད་པའི་ན་ལུགས་གཡལ་བ། བྱ་རྨྱང་བྱེད་པ། གྲང་ཤུམ་བྱེད་པ། དཔྱི་དང་རྐེད་པ་རུས་ཚིགས་མ་ལུས་པ་ན་བ། གཟེར་བ་ངེས་པ་མེད་པ། འཕོ་ཞིང་སྟོང་སྐྱུགས་བྱེད་པ། དབང་པོ་མི་གསལ་བ། ཤེས་པ་འཚུབ་པ། བཀྲེས་དུས་ན་བ། གོམས་པ་ལ་སྣུམ་བཅོས་ཕན་པར་ངེས་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་བཅུ་གཅིག །གཉིས་པ་ལ་རྣོ་ཞིང་ཚ་བའི་ཟས་དང་སྤྱོད་ལམ་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེད་པ། དེས་བསྐྱེད་པའི་ན་ལུགས་ཁ་ཁ་བ། །མགོ་ན་བ། ཤ་དྲོད་ཆེ་བ། སྟོད་གཟེར་བ། ཞུ་རྗེས་ན་བ། གོམས་པ་ལ་བསིལ་བ་ཕན་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་བདུན། གསུམ་པ་ལ་ལྕི་ལ་སྣུམ་པའི་ཟས་དང་སྤྱོད་ལམ་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེད་པ། དེས་བསྐྱེད་པའི་ན་ལུགས་དང་ག་མི་བདེ་བ། ཁ་ཟས་འཇུ་བར་དཀའ་བ། སྐྱུགས་པ། ཁ་དངལ་བ། ཕོ་བ་འཚིང་པ། སྒྲེགས་པ། ལུས་སེམས་གཉིས་ཀ་ལྕི་བ། ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀ་གྲང་བ། ཟོས་རྗེས་མི་བདེ་བ། གོམས་པ་ན་དྲོ་བ་འཕྲོད་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་བཅུ་གཅིག །དེ་ལྟར་བརྟག་ཐབས་ཀྱི་སྡོང་པོ་གསུམ། ཡལ་ག་བརྒྱད། ལོ་འདབ་སུམ་ཅུ་སོ་བརྒྱད་དོ། ། གསུམ་པ་གསོ་དཔྱད་ཐབས་ཀྱི་རྩ་བ་ལ། ཟས་ཀྱི་སྡོང་པོ། 1-334 སྤྱོད་ལམ་གྱི་སྡོང་པོ། སྨན་གྱི་སྡོང་པོ། དཔྱད་ཀྱི་སྡོང་པོ་བཞི། དང་པོ་ལ་རླུང་སེལ་བའི་ཟས་ཀྱི་ཡལ་ག་དང་། རླུང་སེལ་པའི་སྐོམ་གྱི་ཡལ་ག་གཉིས། །མཁྲིས་པ་སེལ་བའི་ཟས་ཀྱི་ཡལ་ག་དང་། མཁྲིས་པ་སེལ་བའི་སྐོམ་གྱི་ཡལ་ག་གཉིས། བད་ཀན་སེལ་བའི་ཟས་ཀྱི་ཡལ་ག་དང་། བད་ཀན་སེལ་བའི་སྐོམ་གྱི་ཡལ་ག་གཉིས་ཏེ་དྲུག །དང་པོ་ལ་རྟའི་ཤ། བོང་བུའི་ཤ། ཕྱི་བའི་ཤ། ལོ་ལོན་པའི་ཤ། ཤ་ཆེན། འབྲུ་མར། ལོ་མར། བུ་རམ། སྒོག་སྐྱ། གཙོང་སྟེ་ལོ་འདབ་བཅུ། གཉིས་པ་ལ་འོ་མ། ལྕ་བ་ར་མཉེ་དང་བཅས་པའི་ཟན་ཆང་། བུར་ཆང་། རུས་ཆང་སྟེ་ལོ་འདབ
【現代漢語翻譯】 舌診之二：第一，風的舌頭呈紅色，乾燥粗糙；膽的舌頭被黃白色濃厚的痰覆蓋；痰的舌頭呈灰白色，扁平無光澤，光滑濕潤，共三個葉瓣。 第二，風的尿液像水一樣，有大氣泡；膽的尿液呈紅黃色，蒸汽大，氣味刺鼻；痰的尿液呈白色，氣味和蒸汽小，共三個葉瓣。 第二個樹幹上，有觸及風脈的分支，有觸及膽脈的分支，有觸及痰脈的分支，共三個。 第一，空腹時脈搏浮盛；第二，脈搏快速、緊張；第三，脈搏沉弱、緩慢，共三個葉瓣。 第三，風病問診的分支，膽病問診的分支，痰病問診的分支，共三個。 第一，因粗糙的食物和行為而引發；由此引發的疾病包括打哈欠、顫抖、寒戰、臀部和腰部所有骨骼關節疼痛、遊走性疼痛、嘔吐、感覺遲鈍、意識模糊、飢餓時疼痛；習慣上，油性療法有效，共十一個葉瓣。 第二，因辛辣的食物和行為而引發；由此引發的疾病包括口乾、頭痛、身體發熱、上腹部疼痛、消化不良時疼痛；習慣上，清涼療法有效，共七個葉瓣。 第三，因沉重油膩的食物和行為而引發；由此引發的疾病包括不適、消化困難、嘔吐、厭食、胃脹、噯氣、身心沉重、內外皆冷、飯後不適；習慣上，溫熱療法適宜，共十一個葉瓣。 如此，診斷方法之樹有三干、八枝、三十八葉瓣。 第三，治療方法的根本在於：食物之樹、行為之樹、藥物之樹、治療之樹，共四個。 第一，有祛風食物的分支和祛風飲料的分支，共兩個。 有祛膽食物的分支和祛膽飲料的分支，共兩個。 有祛痰食物的分支和祛痰飲料的分支，共兩個，共六個。 第一，馬肉、驢肉、老山羊肉、老肉、大肉、油、葉油、紅糖、大蒜、蔥，共十個葉瓣。 第二，牛奶、加入蓽茇和羱羊的糌粑酒、紅糖酒、骨頭酒，共幾個葉瓣。
【English Translation】 Two branches of tongue diagnosis: First, the 'wind' tongue is red, dry, and rough; the 'bile' tongue is covered with thick yellowish-white phlegm; the 'phlegm' tongue is grayish-white, flat, dull, smooth, and moist, with three lobes. Second, the 'wind' urine is like water, with large bubbles; the 'bile' urine is reddish-yellow, with high steam and a pungent odor; the 'phlegm' urine is white, with little odor and steam, with three lobes. On the second trunk, there are branches that touch the 'wind' pulse, branches that touch the 'bile' pulse, and branches that touch the 'phlegm' pulse, totaling three. First, the pulse is floating and full when the stomach is empty; second, the pulse beats fast and tight; third, the pulse is deep, weak, and slow, with three lobes. Third, the branch for questioning about 'wind' disease, the branch for questioning about 'bile' disease, and the branch for questioning about 'phlegm' disease, totaling three. First, caused by rough food and behavior; diseases caused by this include yawning, shivering, chills, pain in all bones and joints of the hips and waist, wandering pain, vomiting, dull senses, confused consciousness, pain when hungry; habitually, oily treatments are effective, with eleven lobes. Second, caused by spicy and hot food and behavior; diseases caused by this include dry mouth, headache, fever, upper abdominal pain, pain when digestion is poor; habitually, cooling treatments are effective, with seven lobes. Third, caused by heavy and oily food and behavior; diseases caused by this include discomfort, difficulty in digestion, vomiting, anorexia, stomach bloating, belching, heaviness of body and mind, coldness inside and out, discomfort after eating; habitually, warm treatments are suitable, with eleven lobes. Thus, the tree of diagnostic methods has three trunks, eight branches, and thirty-eight lobes. Third, the root of treatment methods lies in: the tree of food, the tree of behavior, the tree of medicine, and the tree of therapy, totaling four. First, there are branches for 'wind'-relieving food and branches for 'wind'-relieving drinks, totaling two. There are branches for 'bile'-relieving food and branches for 'bile'-relieving drinks, totaling two. There are branches for 'phlegm'-relieving food and branches for 'phlegm'-relieving drinks, totaling two, totaling six. First, horse meat, donkey meat, old goat meat, old meat, large meat, oil, leaf oil, brown sugar, garlic, scallions, totaling ten lobes. Second, milk, zanba wine with long pepper and argali, brown sugar wine, bone wine, totaling several lobes.
་བཞི། ཡོངས་དྲིལ་རླུང་ཟས་བཅུ་བཞི། གསུམ་པ་ལ་བའི་ཞོ་དར། རའི་ཞོ་དར། མར་གསར། རི་དྭགས་ཤ། ར་ཤ། ཀོམ་ཤ་སྟེ་བ་ལང་གི་ཤ། ཆག་ཚེ། སྐྱབས། ཁུར་ཚོད་དོ། །བཞི་པ་ལ། ཆབ་ཚ། ཆུ་བསིལ། ཆུ་བསྐོལ་གྲང་གསུམ་སྟེ་མཁྲིས་ཟས་བཅུ་གཉིས། ལྔ་པ་ལ། ལུག་གི་ཤ། གཡག་གི་ཤ། གཅན་གཟན་གྱི་ཤ། ཉའི་ཤ། སྦྲང་རྩི། སྐམ་སའི་འབྲུ་རྙིང་གི་ཟན་དྲོན། ཞོ་དར་ཏེ་བདུན། དྲུག་པ་ལ་གར་ཆང་། ཆུ་བསྐོལ་གྱི་གཉིས་ཏེ་བད་ཀན་གྱི་ཟས་དགུ །ཡོངས་དྲིལ་ཟས་ལ་ལོ་འདབ་སུམ་ཅུ་སོ་ལྔ། སྡོང་པོ་གཉིས་པ་ལ་རླུང་གི་སྤྱོད་ལམ། མཁྲིས་པའི་སྤྱོད་ལམ། 1-335 བད་ཀན་གྱི་སྤྱོད་ལམ་སྟེ་ཡལ་ག་གསུམ། དང་པོ་ལ་གནས་དྲོ་ས། གྲོགས་ཡིད་འོང་སྟེ་གཉིས། གཉིས་པ་ལ་གནས་བསིལ་ས། སྤྱོད་ལམ་དལ་བར་སྡོད་པ་སྟེ་གཉིས། གསུམ་པ་ལ་གནས་དྲོས། སྤྱོད་ལམ་རྩོལ་བས་འཆག་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གཉིས་ཏེ་སྤྱོད་ལམ་གྱི་དྲུག །སྡོང་པོ་གསུམ་པ་ལ་རླུང་སེལ་བ་རོའི་ཡལ་ག །རླུང་སེལ་བ་ནུས་པའི། མཁྲིས་པ་སེལ་པ་རོའི། མཁྲིས་པ་སེལ་བ་ནུས་པའི། བད་ཀན་སེལ་བ་རོའི། བད་ཀན་སེལ་བ་ནུས་པའི། རླུང་ཞི་བྱེད་ཁུ་བའི། རླུང་ཞི་བྱེད་སྨན་མར་གྱི། མཁྲིས་པ་ཞི་བྱེད་ཐང་གི མཁྲིས་པ་ཞི་བྱེད་ཕྱེ་མའི། བད་ཀན་ཞི་བྱེད་རིལ་བུའི། བད་ཀན་ཞི་བྱེད་ཏྲེས་སམ་གྱི། རླུང་སྦྱོང་བྱེད་འཇམ་རྩིའི། མཁྲིས་པ་སྦྱོང་བྱེད་བཤལ་གྱི། བད་ཀན་སྦྱོང་བྱེད་སྐྱུགས་ཀྱི་ཡལ་ག་དང་བཅོ་ལྔའོ། །དང་པོ་ལ་མངར་བ། སྐྱུར་བ། ལན་ཚྭ་བ་གསུམ། གཉིས་པ་ལ་སྣུམ་པ། ལྕི་བ། འཇམ་པ་གསུམ། གསུམ་པ་ལ་མངར་བ། ཁ་བ། བསྐ་བ་གསུམ། བཞི་པ་ལ་བསིལ་བ། སླ་བ། རྟུལ་བ་གསུམ། ལྔ་པ་ལ་ཚ་བ། སྐྱུར་བ། བསྐ་བ་གསུམ། དྲུག་པ་ལ། རྣོ་བ། རྩུབ་པ། ཡང་པ་གསུམ། བདུན་པ་ལ་རུས་ཁུ་བཅུ་བཞི། མགོ་ཁྲོལ་གསུམ། བརྒྱད་པ་ལ་ཛཱ་ཏིའི་སྨན་མར། སྒོག་སྐྱའི་སྨན་མར། འབྲས་བུ་གསུམ་གྱི་སྨན་མར། རྩ་བ་ལྔའི་སྨན་མར། 1-336 བཙན་དུག་གི་སྨན་མར་དང་ལྔ། དགུ་པ་ལ་མ་ནུའི་ཐང་། སླེ་ཏྲེས་ཀྱི་ཐང་། ཏིག་ཏའི་ཐང་། འབྲས་བུ་གསུམ་གྱི་ཐང་དང་བཞི། བཅུ་པ་ལ་ག་བུར་ཕྱེ་མ། ཙན་དན་ཕྱེ་མ། གུར་ཀུམ་ཕྱེ་མ། ཅུ་གང་གི་ཕྱེ་མ་དང་བཞི། བཅུ་གཅིག་པ་ལ་བཙན་དུག་གི་རིལ་བུ། །ཚྭ་སྣའི་རིལ་བུ་དང་གཉིས། བཅུ་གཉིས་པ་ལ་སེ་འབྲུ། དྭ་ལིས། རྒོད་མ་ཁ། ཚྭ་བསྲེགས། ཅོང་ཞི་བསྲེགས་པའི་ཐལ་སྨན་ཏེ་ལྔ། བཅུ་གསུམ་པ་ལ་སླེ་འཇམ། བཀྲུ་འཇམ། བཀྲུ་མ་སླེན་དང་གསུམ། བཅུ་བཞི་པ་ལ་སྤྱི་བཤལ། སྒོས་བཤལ། དྲག་བཤལ། འཇམ་བཤལ་དང་བཞི། བཅོ་ལྔ་པ་ལ་འཇམ་སྐྱུགས། དྲག་སྐྱུགས་ཀྱི་ལོ་འདབ་གཉིས་ཏེ་སྨན་ལ་ལྔ་བཅུ། སྡོང་པོ་བཞི་ལ་རླུང་གི་དཔྱད། མཁྲིས་པའི་དཔྱད། བད་ཀན་གྱི་དཔྱད་ཀྱི་ཡལ་ག་གསུམ། དང་པོ་ལ། བསྐུ་མཉེ་དང་། ཧོར་གྱི
【現代漢語翻譯】 四種。總括來說，風食十四種。第三種是：乳酪、酸奶、新酥油、野獸肉、羊肉、牛肉（即牛的肉）、炒麵、煨肉、肉湯。第四種是：鹽茶、涼水、冷開水三種，即膽食十二種。第五種是：綿羊肉、牦牛肉、猛獸肉、魚肉、蜂蜜、陳年旱地穀物做的熱食物、酸奶等七種。第六種是：濃酒、開水兩種，即黏液食九種。總括食物有三十五種。 第二個樹幹是風的行為、膽的行為、黏液的行為，即三個分支。第一個是：居住在溫暖的地方，有令人愉快的朋友，即兩種。第二個是：居住在涼爽的地方，行為緩慢地待著，即兩種。第三個是：居住在溫暖的地方，行為勤奮地活動，即兩個葉子，即行為的六種。 第三個樹幹是：平息風的藥味分支、平息風的藥力分支、平息膽的藥味分支、平息膽的藥力分支、平息黏液的藥味分支、平息黏液的藥力分支、平息風的藥汁、平息風的藥油、平息膽的湯劑、平息膽的藥粉、平息黏液的藥丸、平息黏液的藥膏、疏導風的緩瀉劑、疏導膽的瀉藥、疏導黏液的催吐劑，共十五種。第一個是：甜味、酸味、鹹味三種。第二個是：油膩、沉重、柔軟三種。第三個是：甜味、苦味、澀味三種。第四個是：涼性、稀薄、粗糙三種。第五個是：熱性、酸味、澀味三種。第六個是：鋒利、粗糙、輕盈三種。第七個是：骨湯十四種、頭湯三種。第八個是：肉豆蔻藥油、大蒜藥油、三種果實藥油、五根藥油、 毒藥藥油五種。第九個是：馬奴湯、石榴湯、苦蔘湯、三種果實湯四種。第十個是：冰片藥粉、檀香藥粉、藏紅花葯粉、甘松藥粉四種。第十一個是：毒藥藥丸、鹽類藥丸兩種。第十二個是：賽魯、豆蔻、粗糙的鹽、燒鹽、燒鐘乳石灰的灰藥五種。第十三個是：緩瀉石榴、緩瀉藥、緩瀉不靈三種。第十四個是：普通瀉藥、特殊瀉藥、強瀉藥、緩瀉藥四種。第十五個是：緩瀉催吐、強力催吐兩種葉子，即藥物有五十種。 第四個樹幹是：風的治療、膽的治療、黏液的治療三個分支。第一個是：按摩和霍爾的……
【English Translation】 Four types. In summary, there are fourteen types of foods for Wind. The third type includes: yogurt, sour milk, fresh butter, wild animal meat, goat meat, beef (i.e., cow meat), tsampa (roasted barley flour), stewed meat, and broth. The fourth type includes: salt tea, cold water, and three types of cold boiled water, which are twelve types of Bile foods. The fifth type includes: mutton, yak meat, predator meat, fish meat, honey, warm food made from old dry-land grains, sour milk, totaling seven types. The sixth type includes: strong alcohol and boiled water, totaling nine types of Phlegm foods. In total, there are thirty-five types of food. The second trunk consists of Wind behavior, Bile behavior, and Phlegm behavior, which are three branches. The first is: residing in warm places and having pleasant friends, which are two types. The second is: residing in cool places and staying with slow behavior, which are two types. The third is: residing in warm places and actively moving with diligent behavior, which are two leaves, i.e., six types of behavior. The third trunk consists of: the taste branch that pacifies Wind, the potency branch that pacifies Wind, the taste branch that pacifies Bile, the potency branch that pacifies Bile, the taste branch that pacifies Phlegm, the potency branch that pacifies Phlegm, Wind-pacifying juice, Wind-pacifying medicated oil, Bile-pacifying decoction, Bile-pacifying powder, Phlegm-pacifying pills, Phlegm-pacifying paste, Wind-purging mild laxative, Bile-purging purgative, and Phlegm-purging emetic, totaling fifteen types. The first is: sweet, sour, and salty, three types. The second is: oily, heavy, and soft, three types. The third is: sweet, bitter, and astringent, three types. The fourth is: cooling, light, and rough, three types. The fifth is: hot, sour, and astringent, three types. The sixth is: sharp, rough, and light, three types. The seventh is: fourteen types of bone broth and three types of head broth. The eighth is: nutmeg medicated oil, garlic medicated oil, three-fruit medicated oil, five-root medicated oil, and five types of aconite medicated oil. The ninth is: Manu soup, pomegranate soup, Picrorhiza soup, and three-fruit soup, four types. The tenth is: camphor powder, sandalwood powder, saffron powder, and nard powder, four types. The eleventh is: aconite pills and salt pills, two types. The twelfth is: Seru, cardamom, coarse salt, burnt salt, and ash medicine made from burnt stalactite lime, five types. The thirteenth is: mild pomegranate laxative, mild laxative, and ineffective laxative, three types. The fourteenth is: common laxative, specific laxative, strong laxative, and mild laxative, four types. The fifteenth is: mild emetic and strong emetic, two leaves, i.e., fifty types of medicine. The fourth trunk consists of: Wind treatment, Bile treatment, and Phlegm treatment, three branches. The first is: massage and Hor's...
་མེ་བཙའ། གཉིས་པ་ལ་རྔུལ་འདོན་དང་། གཏར་ག །ཆུའི་འཕྲུལ་འཁོར། གསུམ་པ་ལ་དུགས་དང་། མེ་བཙའི་ལོ་འདབ་གཉིས་ཏེ་སྡོང་པོ་བཞི། ཡལ་ག་རྩ་བདུན་ལོ་འདབ་དགུ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་དྲིལ་བས། ལོ་འདབ་ཉིས་བརྒྱ་རྩ་བཞིར་བཤད་ལ། དེ་དག་ཀྱང་ཉི་མ་ཤར་ན་བ་མོ་ལ་སྡོད་པའི་སྐབས་མེད་པ་ལྟ་བུའོ། །མེ་ཏོག་ཚེ་རིང་བ། ནད་མེད་པ། གསལ་བ་གསུམ། འབྲས་བུ་ཆོས་ནོར་བདེ་བ་གསུམ་དུ་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། ། 1-337 འདིས་དགོས་སོགས་ཀྱང་ཁོང་གིས་བསྟན་ནོ། །གསོ་བ་རིག་པའི་རྒྱུད་བཞིའི་བཤད་པ་གཞན་ལ་ཕན་པའི་གཏེར་ལས་རྩ་རྒྱུད་རྣམ་པར་དབྱེ་བའི་སྐབས་ཏེ་དང་པོའོ།། །། ༄། །བཤད་རྒྱུད་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་སྐབས་ཏེ་གཉིས་པ། གཉིས་པ་བཤད་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ། དེ་ནས་སྟོན་པ་ཞེས་ནས། འདི་སྐད་ཅེས་གསུངས་སོ། །ཞེས་པའི་བར་གྱིས་གླེང་བསླང་། ཀྱེ་དྲང་སྲོང་ཆེན་པོ་ཡིད་ལས་སྐྱེས་ཞེས་པ་ནས། འདི་དག་བཤད་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་སྡོམ་ཚིག་ཡིན། ཞེས་པའི་བར་གྱིས་མདོར་བསྟན། དེ་དོན་ཚན་བཅུ་གཅིག །གནས་བཅུ། ལེའུ་སུམ་ཅུའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལས། དང་པོ་མདོར་བསྟན་པའི་དོན་ལ་གསོ་བར་བྱེད་པའི་ཡུལ་ཞིང་ལྟ་བུ། གསོ་བར་བྱེད་པའི་གཉེན་བོ་ཆུ་ལྟ་བུ། ཇི་ལྟར་གསོ་བར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཞིང་ལ་ཆུ་འགྲེམས་པ་ལྟ་བུ། གསོ་བ་པོ་སྨན་པ་ལས་མི་ལྟ་བུ་སྟེ་རྩ་བ་བཞི། དང་པོ་ལ་གང་གི་དོན་དུ་གསོ་བ་གྲུབ་པ་ལུས་ཀྱི་གནས། གང་གསོ་བ་དེ་ལས་བྱུང་བའི་འཕེལ་འགྲིབ་ནད་ཀྱི་གནས་གཉིས། རྩ་བ་གཉིས་པ་ལ་བྱ་བ་སྤྱོད་ལམ་གྱི་གནས། འཚོ་བ་ཟས་ཀྱི་གནས། སྦྱོར་བ་སྨན་གྱི་གནས། ཆ་བྱད་དཔྱད་ཀྱི་གནས་ཏེ་བཞི། རྩ་བ་གསུམ་པ་ལ་རྣམ་པར་མ་གྱུར་པའི་ལུས་ནད་མེད་ཐ་མལ་གྱི་གནས། རྣམ་པར་གྱུར་པ་ལུས་ན་བ་གསོ་བ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་མ་ལ། 1-338 ནད་ངོས་འཛིན་པ་བརྟགས་ཀྱི་གནས། རྟོགས་ནས་ཇི་ལྟར་གསོ་ཚུལ། གང་གིས་གསོ་བའི་ཐབས་ཏེ་གསུམ། ཐ་མ་གཉིས་བསྡོམས་བའི་གསོ་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་གནས། རྩ་བ་བཞི་པ་ཉིད། དེ་ལྟར་གསོ་བའི་བྱ་བྱེད་སྨན་པའི་གནས་ཞེས་བསྟན་པས། རྩ་བ་བཞི་སྡོང་པོ་བཅུ་གཅིག་ཏུ་གྱེས་པ་ཡིན་ནོ། ། ༈ དང་པོ་གང་གི་དོན་དུ་གསོ་བ་གྲུབ་པ་ལུས་ཀྱི་སྡོང་པོ། གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་བཅུ་གཅིག་ལས། དང་པོ་གང་གི་དོན་དུ་གསོ་བ་གྲུབ་པ་ལུས་ཀྱི་སྡོང་པོ་ལ། ལུས་ཆགས་ཚུལ། འདྲ་དཔེ། གནས་ལུགས། མཚན་ཉིད། ལས་དབྱེ། འཇིགས་ལྟས་བསྟན་པ་སྟེ་ཡལ་ག་དྲུག །དང་པོ་ལ་ཆགས་པའི་རྒྱུ། འཕེལ་བའི་རྐྱེན། བཙའ་བའི་རྟགས་ཏེ་ལོ་འདབ་གསུམ། སྤུངས་བའམ་བསགས་པ་ལས་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་འདི། ཇི་ལྟར་གྲུབ་པའི་ཚུལ་ནི་རགས་པ་མངལ་སྐྱེས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་ན། ཕའི་ཁུ་བ་དང་མའི་ཟླ་མཚན་གཉིས་སྐྱོན་མེད་པ་དང་། དེ་ལ་ལས་མཐུན་བའི་དྲི་ཟ་ཉེ་
【現代漢語翻譯】 火灸療法。 第二種是放血療法、針刺療法、水療法。 第三種是藥浴療法和火灸葉療法，總共有四個樹幹。 七個樹枝，九十八片葉子，總共加起來，共有二百零四片葉子。 這些葉子就像太陽升起時，露水無法停留一樣。 花朵象徵長壽、無病、清明這三者。 果實像征佛法、財富、安樂這三者成熟。 他（指佛陀或醫者）也闡述了這些的必要性。 《醫方明四續》的講解，是從利益他人的寶藏中，對《根本續》進行分類的第一部分。
《釋續》分類的第二部分。 第二，《釋續》的詳細講解，從『此後，導師』到『如是說』是開場白。 從『嗟！大仙人意生』到『這些是《釋續》的總結』是概要。 其要點有十一個，處所有十個，通過三十個章節來詳細闡述。 首先，在概要中，作為治療對象的身體就像田地。 作為治療助手的藥物就像水。 如何治療的方法就像給田地澆水。 治療者，醫生，就像農夫一樣，這是四個根本。 第一個根本是，爲了什麼目的而進行治療，即身體的處所。 所治療的是由此產生的增減，即疾病的處所，這是兩者。 第二個根本是，行為舉止的處所。 飲食營養的處所。 藥物調配的處所。 器械使用的處所，這是四個。 第三個根本是，未發生變化的身體，即無病常態的處所。 發生變化的身體，即生病的身體，以及治療這兩者中的後者。 診斷疾病的檢查處所。 瞭解之後如何治療的方法。 用什麼來治療的手段，這是三個。 最後兩者合併爲治療方法的處所。 這就是第四個根本。 如此，展示了治療的行為和醫生的處所。 四個根本分化為十一個樹幹。
首先，爲了什麼目的而進行治療，即身體的樹幹。 第二，在十一個詳細講解中，首先，爲了什麼目的而進行治療，即身體的樹幹，包括身體的形成方式、比喻、存在方式、特徵、作用分類、預兆這六個樹枝。 第一個樹枝包括形成的因素、生長的條件、衰老的跡像這三個葉子。 聚集或積累而形成的這個被稱為身體的東西，如果從粗略的胎生角度來解釋，那麼父親的精液和母親的月經這二者沒有缺陷，並且與具有相同業力的中陰身接近。
【English Translation】 Moxibustion. The second is bloodletting, acupuncture, and hydrotherapy. The third is bathing therapy and moxibustion leaf therapy, totaling four trunks. Seven branches, ninety-eight leaves, adding up to a total of two hundred and four leaves. These leaves are like dew that cannot stay when the sun rises. Flowers symbolize longevity, health, and clarity, these three. Fruits symbolize Dharma, wealth, and happiness maturing, these three. He (referring to the Buddha or a physician) also explained the necessity of these. The explanation of the 'Four Tantras of Medical Science' is the first part of classifying the 'Root Tantra' from the treasure of benefiting others.
The second part of classifying the 'Explanatory Tantra'. Secondly, the detailed explanation of the 'Explanatory Tantra', from 'Then, the teacher' to 'Thus it was said' is the introduction. From 'O! Great Sage Yid-las-kye' to 'These are the summaries of the 'Explanatory Tantra'' is the summary. Its key points are eleven, the locations are ten, and it is elaborated in detail through thirty chapters. Firstly, in the summary, the body as the object of treatment is like a field. The medicine as the treatment assistant is like water. The method of how to treat is like irrigating the field. The healer, the doctor, is like a farmer, these are the four roots. The first root is, for what purpose is the treatment accomplished, that is, the location of the body. What is treated is the increase or decrease arising from it, that is, the location of the disease, these are the two. The second root is, the location of behavior and conduct. The location of food and nutrition. The location of drug preparation. The location of instrument use, these are four. The third root is, the unchanged body, that is, the location of the healthy and normal state. The changed body, that is, the sick body, and the latter of the two treatments. The location of examination for diagnosing the disease. The method of how to treat after understanding. The means of what to treat with, these are three. The last two combined are the location of the treatment method. This is the fourth root. Thus, the actions of treatment and the location of the doctor are shown. The four roots are differentiated into eleven trunks.
Firstly, for what purpose is the treatment accomplished, that is, the trunk of the body. Secondly, in the eleven detailed explanations, firstly, for what purpose is the treatment accomplished, that is, the trunk of the body, including the way the body is formed, metaphors, the way it exists, characteristics, classification of functions, and omens, these six branches. The first branch includes the factors of formation, the conditions of growth, and the signs of aging, these three leaves. This thing called the body, formed by gathering or accumulating, if explained from the perspective of a rough womb-born being, then the father's semen and the mother's menstrual blood, these two, are without defects, and are close to the intermediate state being with the same karma.
བར་འཁོར་བ་གསུམ་ནི་རྒྱུ། དེ་གསུམ་ཚོགས་པའི་མངལ་གྱི་འབྱུང་བ་ལྔ། རྐྱེན་དེ་དག་འཛོམ་པ་ལས་ཇི་ལྟར་ཆགས་པའི་ཚུལ་ནི། བུད་མེད་ལོ་བཅུ་གཉིས་ནས་ལྔ་བཅུ་ལོན་པའི་བར་དུ་ཟླ་བ་རེ་ལ་མངལ་ནས་ཁྲག་ཞག་གསུམ་དུ་འཛག་ཅིང་། དེ་ནས་ཀྱང་ཞག་བཅུ་གཉིས་སུ་མངལ་ཁ་བྱེ་ནས་སྡོད་དོ། །དེའི་འཛག་པའི་ཞག་གསུམ་ལ་སྲིད་མི་ལེན་ཆད་པའི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་བསྐུལ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞག་དང་པོ། 1-339 གསུམ་པ། ལྔ་པ། བདུན་པ། དགུ་པ་ལ་བུ། གཉིས་དང་། བཞི་དང་། དྲུག་དང་། བརྒྱད། བཅུ་པ་ལ་བུ་མོ། བཅུ་གཅིག་པ་དང་བཅུ་གཉིས་པ་ལ་སྲིད་མི་ལེན་ནོ། །དེ་ཡང་ཁུ་བ་མང་ན་བུ། ཟླ་མཚན་མང་ན་བུ་མོ། ཆ་མཉམ་པ་མ་ནིང་། ཁུ་བ་གཉིས་འདྲེས་པ་ཆ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ་ལས་མཚེ་མ། དྭངས་མ་ལས་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། དྲི་མ་ཤས་ཆེ་བ་ཡིད་དུ་མི་འོང་སྐྱེའོ། །ཕའི་ཁུ་བའི་རུས་པ། ཀླད་པ། གཞུངས་པ། མའི་ཟླ་མཚན་ལས་ཤ་ཁྲག་དོན་སྣོད། རང་སེམས་ལས་དབང་པོའི་རྣམ་ཤེས། ས་ལས་ཤ་རུས་སྣ་དྲི། ཆུ་ལས་ཁྲག་ལྕེ་རོ་རླན། མེ་ལས་དྲོད་མདངས་མིག་གཟུགས། རླུང་ལས་དབུགས། པགས་པ་རེག་བྱ། ནམ་མཁའ་ལས་བུ་ག་རྣ་བ་སྒྲ་སྐྱེ་བར་བཤད་དོ། །གཉིས་པ་མངལ་ཆགས་ནས་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་ཡང་མའི་བུ་སྡོད་གཡས་སམ་གཡོན་གྱི་རྩ་དང་སྲིད་ཕོའམ་མོའི་ལྟེ་བ་འབྲེལ་པ། ཡང་རྩ་དེ་གཉིས་མའི་བསམ་སེའུ་བཅུད་ཀྱི་རྩ་དང་འབྲེལ་བས་ན། མས་ཟས་ཟོས་པའི་དྭངས་མས་མངལ་རིམ་གྱིས་འཕེལ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་བདུན་ཕྲག་སུམ་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་དུ་རླུང་གིས་བསྒྱུར་ཞིང་ཟླ་བ་དགུར་གནས་ལ། བུ་འདོད་པས་ལྟེ་བསྒྱུར་ལ་སོགས་པའི་མན་ངག་ཟླ་བ་དང་པོ་ལ་བྱ་ཞིང་། མའི་སྤྱོད་ལམ་ཉལ་པོ་དང་རྩོལ་བ་དྲག་པོ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པ་དང་། 1-340 སྙིང་ལ་འདོད་པའི་ཟས་སྤྱོད་བཀག་པ་ལས་མངལ་འཇིགས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །བདུན་ཕྲག་ལྔ་པ་ནས་ལྟེ་བར་སྲོག་རྩའི་རྩ་བ་ཆགས་ཤིང་། དྲུག་པར་སྲོག་རྩ་ནག་པོ། བདུན་པར་མིག་གི་དབང་པོ་དོད་ཅིང་། བརྒྱད་པ་ལ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མགོ་དབྱིབས། དགུ་པར་ལུས་ཀྱི་ཁོག་པ་སྟོད་སྨད། བཅུ་པར་དཔུང་དཔྱི་བཞི་འབུར་དུ་དོད། བཅུ་གཅིག་པར་དབང་པོ་དགུ བཅུ་གཉིས་པར་དོན་ལྔ། བཅུ་གསུམ་པར་སྣོད་དྲུག །བཅུ་བཞི་པར་དཔུང་རྐང་བརླ་རྐང་། བཅོ་ལྔ་པར་རྐང་ལག་གི་རྗེ་ངར། བཅུ་དྲུག་པར་སོར་མོ་ཉི་ཤུ། བཅུ་བདུན་པར་ཕྱི་ནང་འབྲེལ་བའི་རྩ། བཅོ་བརྒྱད་པར་ཤ་ཚིལ། བཅུ་དགུ་པར་ཆུ་བ་རྒྱུས་པ། ཉི་ཤུ་བར་རུས་པ་རྐང་མར་གྲུབ་པ། རྩ་གཅིག་པར་ཕྱིའི་པགས་པས་གཡོགས་པ། རྩ་གཉིས་པར་དབང་པོ་དགུའི་བུ་ག་བྱེ་བ། རྩ་གསུམ་པར་སྐྲ་དང་བ་སྤུ་སེན་མོ་ཆགས་པ། རྩ་བཞི་པར་བདེ་སྡུག་ཤེས་པ། རྩ་ལྔ་པར་རླུང་ནང་དུ་རྒྱུ་བ། རྩ་དྲུག་པར་སེམས་ཀྱི་དྲན་པ། རྩ་བདུན་པ་ནས་སུམ་ཅ
【現代漢語翻譯】 三有輪迴（藏文：འཁོར་བ་གསུམ་）是因。這三者聚合，形成母胎的五種元素。各種條件聚合后，形成的狀況如下：女性從十二歲到五十歲之間，每個月子宮都會流出三種物質：血、脂、涎。之後十二天子宮口張開。在這流出的三天里，如果未斷絕轉世之業和煩惱的驅使，那麼第一天是識。 第三、第五、第七、第九天受胎為男；第二、第四、第六、第八、第十天受胎為女；第十一、第十二天不受胎。如果精液多則為男，月經多則為女，兩者相等則為雙性人。精液混合後分成兩份，則為雙胞胎。清凈的部分產生令人喜愛的，污穢的部分產生令人厭惡的。父親的精液產生骨骼、大腦、脊髓；母親的月經產生血肉、臟腑；自己的心識產生感官的意識。地產生肌肉、骨骼、氣味；水產生血液、舌頭、味道、濕潤；火產生溫度、光澤、眼睛、形狀；風產生呼吸、面板、觸覺；空產生孔竅、耳朵、聲音。 第二，關於受胎後生長的原因，是母親子宮內右側或左側的脈與轉世的男或女的臍帶相連。而且，這兩條脈與母親吸收營養的脈相連，因此，母親所食食物的精華逐漸滋養胎兒。在三十八週內，由風推動，在子宮內停留九個月。想要生男孩，可以在第一個月進行轉動臍帶等秘訣。如果母親的行為不端，如躺臥或劇烈運動， 或者禁食自己喜歡的事物，會導致流產。第五週開始，臍帶形成命脈的根源；第六週形成黑色的命脈；第七週眼睛的感官形成；第八週在此基礎上形成頭部的形狀；第九週身體的上下部分形成；第十週四肢的雛形顯現；第十一週九個感官形成；第十二週五臟形成；第十三週六腑形成；第十四周手臂、腿、大腿、小腿形成；第十五週手腳的關節形成；第十六週二十個手指形成；第十七週內外連線的脈絡形成；第十八週肌肉和脂肪形成；第十九周血管和肌腱形成；第二十週骨骼和骨髓形成；第二十一週外層面板覆蓋；第二十二週九個感官的孔竅張開；第二十三週頭髮、體毛、指甲形成；第二十四周能夠感知苦樂；第二十五週氣息在體內執行；第二十六週產生心的記憶；第二十七週到三十
【English Translation】 The three realms of existence (Tibetan: འཁོར་བ་གསུམ་) are the cause. The five elements of the womb arise from the combination of these three. The manner in which they form when these conditions come together is as follows: From the age of twelve to fifty, a woman's womb discharges three substances—blood, fat, and mucus—every month. Then, for twelve days, the opening of the womb remains open. During these three days of discharge, if the karma and afflictions that cause rebirth have not ceased, then on the first day, there is consciousness. On the third, fifth, seventh, and ninth days, a male is conceived; on the second, fourth, sixth, eighth, and tenth days, a female is conceived; on the eleventh and twelfth days, no conception occurs. If there is more semen, it will be a male; if there is more menstrual blood, it will be a female; if they are equal, it will be a hermaphrodite. If the semen mixes and is divided into two parts, it will be twins. The pure part produces what is pleasing, and the impure part produces what is displeasing. The father's semen produces bones, brain, and spinal cord; the mother's menstrual blood produces flesh, blood, and internal organs; one's own consciousness produces the consciousness of the senses. Earth produces muscles, bones, and smell; water produces blood, tongue, taste, and moisture; fire produces warmth, radiance, eyes, and form; wind produces breath, skin, and touch; space produces orifices, ears, and sound. Secondly, regarding the cause of growth after conception, it is that the vein on the right or left side of the mother's womb is connected to the navel of the male or female to be reborn. Moreover, these two veins are connected to the veins that absorb nutrients from the mother, so the essence of the food the mother eats gradually nourishes the fetus. Within thirty-eight weeks, it is moved by the wind and stays in the womb for nine months. If one desires a son, one can perform the secret methods such as turning the navel in the first month. If the mother's behavior is improper, such as lying down or engaging in strenuous activities, or if she abstains from the food she desires, it can lead to miscarriage. From the fifth week, the umbilical cord forms the root of the life force; in the sixth week, the black life force forms; in the seventh week, the sense organ of the eyes forms; in the eighth week, the shape of the head forms based on this; in the ninth week, the upper and lower parts of the body form; in the tenth week, the rudiments of the four limbs appear; in the eleventh week, the nine senses form; in the twelfth week, the five organs form; in the thirteenth week, the six hollow organs form; in the fourteenth week, the arms, legs, thighs, and calves form; in the fifteenth week, the joints of the hands and feet form; in the sixteenth week, the twenty fingers form; in the seventeenth week, the veins connecting the inside and outside form; in the eighteenth week, the muscles and fat form; in the nineteenth week, the blood vessels and tendons form; in the twentieth week, the bones and bone marrow form; in the twenty-first week, the outer skin covers; in the twenty-second week, the orifices of the nine senses open; in the twenty-third week, the hair, body hair, and nails form; in the twenty-fourth week, one can perceive pleasure and pain; in the twenty-fifth week, the breath circulates in the body; in the twenty-sixth week, the memory of the mind arises; from the twenty-seventh week to the thirtieth
ུའི་བར་གྱིས་དེ་དག་གསལ་པར་དོད་པ། སོ་གཅིག་ནས་སོ་ལྔའི་བར་གྱིས་ཆེས་ཆེར་འཕེལ་ཞིང་མ་བུ་གཉིས་གཟི་མདངས་རེས་མོས་སུ་འཕོའོ། །སོ་དྲུག་ནས་མངལ་ལ་སྐྱོ་བའི་འདུ་ཤེས། སོ་བརྒྱད་ནས་མགོ་མཇུག་བསྒྱུར་ཏེ་མངལ་ནས་འབྱིན་ལ། 1-341 དུས་སུ་མི་བཙའ་བར་འགྱིང་བ་ཡང་ཁྲག་ཟགས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། རླུང་གིས་དཀུ་བཀག་པའི་སྐྱོན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་རིང་བའི་རྟགས། ཐུང་བའི་རྟགས་གཉིས། དང་པོ་བུར་སྐྱེ་ན་མའི་ལུས་ཀྱི་གཡས་ལོགས་ལ་བརྟེན་པ་དང་། དཀུ་གཡས་པ་མཐོ། ལུས་ཡང་། རྨི་ལམ་ལ་སྐྱེས་པ་མཐོང་། འཕྲད་འདོད་གླུ་གར་ལ་དགའ། ནུ་ཞོ་གཡས་པ་སྔར་འབྱུང་ལ་བཟློག་པ་བུ་མོའོ། །འདྲེས་པ་ལས་མ་ནིང་། ལྟོ་བ་གཡས་གཡོན་གྱི་དབུས་དམའ་ན་མཚེ་མའོ། །གཉིས་པ་ལུས་སྐྱིད་སྙོམས་པ་སོགས་སོ། ། གཉིས་པ་འདྲ་དཔེ་ལ་མཚོན་བྱ་ལུས། མཚོན་བྱེད་དཔེ་སོ་གསུམ་ལོ་འདབ་གཅིག་ཏུ་བྱས་པ། ། གསུམ་པ་གནས་ལུགས་བསྟན་པ་ལ། ལྡང་ཚད་ལུས་ཟུངས་ཀྱི་གནས་ལུགས། འབྲེལ་པ་རྩའི་གནས་ལུགས། གཉན་པ་གནད་ཀྱི་གནས་ལུགས། རྒྱུ་ལམ་བུ་གའི་གནས་ལུགས་ཏེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུའི་ཚུལ་དུ་གྱེས་པ་བཞི་ལས། དང་པོ་ལ་ལུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གི་ལྡང་ཚད་དང་། ལུས་སྤྱིའི་ཚད་ཀྱི་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་དེ་ལ་གནོད་བྱེད་ཉེས་པའི་ལྡང་ཚད། གནོད་བྱེད་ལུས་ཟུངས་དྲི་མའི། ཆུ་རྒྱུས་སྤུའི། །དོན་སྣོད་བུ་གའི་ལྡང་ཚད་བཞི། གཉིས་པ་ལ་ཆགས་པའི་རྩ། སྲིད་པའི་རྩ། །འབྲེལ་བའི་རྩ། ཚེའི་རྩའི་ལོ་འདབ་བཞི། དང་པོ་སྲོག་རྩ་ལྟེ་བ་ནས་གྱེན། མཆིན་ཁྲི་ཕུག་ནས་སྒལ་པའི་ནང་ཐད་དུ་ཐང་ཤིང་གི་སྡོང་པོོ་ལངས་པ་ལྟ་བུ་ཡོད་པ་ལས། 1-342 རྩ་ཐམས་ཅད་ཡལ་ག་ལྟ་བུར་གྱེས་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་རྩེ་མོ་ཀླད་པའི་ཐད་དུ་ཟུག་ཅིང་། དེ་ནས་ཐུར་དུ་འཕྲོས་པ་གཏི་མུག་བད་ཀན་གྱི་ཁམས་སྐྱེད་པ་ཆུ་རྩའམ་རྩ་དཀར། བར་གྱི་རྒྱུན་ཞེ་སྡང་མཁྲིས་པ་སྤྲོ་བ་ཁྲག་རྩའམ་རྩ་ནག །ལྟེ་བ་ནས་འོག་གསང་བའི་གནས་སུ་ཟུག་པ་འདོད་ཆགས་རླུང་སྤྲོ་བ། འདི་ནི་ལྟེ་བ་ནས་སྡོང་པོ་གསུམ་དུ་སོང་བ་མ་ཡིན་ལ། ཤིང་སྡོང་གཅིག་གི་རྩ་རྩེ་བར་མ་བྱེད་ལས་ཀྱིས་གསུམ་དུ་བཞག་པ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་སྤྱི་བོར་དབང་པོ་ཡུལ་ལ་འཆར་བར་བྱེད་པ་དང་། སྙིང་གར་དྲན་པའི་དབང་པོ་གསལ་བར་བྱེད་པ་དང་། ལྟེ་བར་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ཆགས་པར་བྱེད་པ་དང་། གསང་བར་བུ་ཚ་རིགས་བརྒྱུད་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྩ་སྟེ། སྲོག་རྩའི་སྡོང་པོ་དེ་གནས་དེ་དག་ཏུ་དངོས་དང་བརྒྱུད་པའི་རྩ་ཕྲན་ལྔ་བརྒྱ་ལྔ་བརྒྱས་བསྐོར་བས་ལུས་ཀྱི་གནས་ཐམས་ཅད་ཆགས་ཤིང་འཕེལ་བར་བྱེད་པས་ན་ལུས་རྗེས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་སོ། ། གསུམ་པ་རྩ་ནག་རྩ་དཀར་གཉིས་ཏེ་ཆགས་རྩ་གསུམ་དུ་ཕྱེ་བའི་བར་མ་ལ་སྲོག་གི་རླུང་ཁྲག་དང་བསྡོངས་ནས་གནས་པའི་ཕྱིར་རྩ་
【現代漢語翻譯】 三十一到三十五天，胎兒迅速生長，母子光彩交替顯現。三十六天，孕婦開始對懷孕感到厭倦。三十八天，胎兒頭腳倒轉，準備從子宮娩出。 如果不按時分娩而拖延，可能會導致出血等問題，以及因風阻礙腰部而產生的疾病。第三個方面是關於妊娠時間長短的徵兆。分為時間長的徵兆和時間短的徵兆兩種。第一種情況，如果是男孩，胎兒會依附在母親身體的右側，母親的右腰會抬高，身體感覺輕盈。夢中會見到男性。喜歡與人交往，喜歡唱歌跳舞。右側乳房會先分泌乳汁，反之則是女孩。如果左右混合，則可能是雙性人。如果腹部左右中間凹陷，則可能是雙胞胎。第二種情況，身體舒適平衡等等。 第二個方面是通過比喻來象徵身體。用三十三個比喻來象徵一個整體。 第三個方面是揭示事物的本質。包括身體能量的增長程度、關聯的脈絡、重要的穴位以及通道的本質。這四者像樹枝一樣分叉。首先，身體能量的增長程度分為身體各部分的增長程度和身體整體的增長程度兩個方面。第一個方面包括損害因素的增長程度，損害因素包括身體能量的污垢、體液、毛髮以及臟器和孔道的增長程度。第二個方面包括受孕之脈、存在的脈、關聯之脈和生命之脈四個方面。首先，生命之脈從肚臍向上延伸，從肝臟的基底部到脊柱內部，像一棵直立的唐辛樹。所有的脈都像樹枝一樣從這裡分叉。它的頂端連線到大腦，然後向下延伸，產生愚癡和痰液的成分，這就是水脈或白脈。中間的脈絡產生嗔恨、膽汁和喜悅，是血脈或黑脈。從肚臍連線到下方的隱秘之處，產生慾望和風。這並不是說從肚臍開始就分出三棵樹，而是像一棵樹的根、頂端和中間部分一樣，通過業力將其分為三部分。 第二個方面是，位於頭頂的脈絡使感官能夠感知外境，位於心臟的脈絡使記憶清晰，位於肚臍的脈絡使身體能夠形成，位於隱秘處的脈絡能夠生育後代，延續家族血脈。生命之脈的主幹在這些位置被五百條直接和間接的細脈環繞，從而使身體的各個部分得以形成和生長，因此被稱為『身體的維繫者』。 第三個方面是黑脈和白脈，將受孕之脈分為三部分，中間部分與生命之氣和血液結合在一起，因此被稱為脈。
【English Translation】 From the thirty-first to the thirty-fifth day, the fetus grows rapidly, and the radiance of mother and child alternates. On the thirty-sixth day, the pregnant woman begins to feel weary of pregnancy. On the thirty-eighth day, the fetus turns its head and feet, preparing to be delivered from the womb. If delivery is delayed beyond the due date, it may lead to problems such as bleeding, as well as illnesses caused by wind obstructing the waist. The third aspect concerns the signs of the duration of pregnancy. It is divided into signs of long duration and signs of short duration. In the first case, if it is a boy, the fetus will be attached to the right side of the mother's body, the mother's right waist will be raised, and the body will feel light. In dreams, one will see men. One will like to socialize and enjoy singing and dancing. The right breast will secrete milk first, and vice versa for a girl. If it is mixed, it may be a hermaphrodite. If the middle of the abdomen is low on the left and right, it may be twins. The second case includes the body being comfortable and balanced, and so on. The second aspect is to symbolize the body through metaphors. Thirty-three metaphors are used to symbolize a whole. The third aspect is to reveal the essence of things. This includes the degree of increase in bodily energy, the associated networks, the important acupoints, and the essence of the channels. These four branch out like tree branches. First, the degree of increase in bodily energy is divided into the degree of increase in the various parts of the body and the degree of increase in the body as a whole. The first aspect includes the degree of increase in damaging factors, which include the dirt of bodily energy, fluids, hair, and the degree of increase in organs and orifices. The second aspect includes the four aspects of the conception channel, the existence channel, the association channel, and the life channel. First, the life channel extends upward from the navel, from the base of the liver to the inside of the spine, like a standing Tangshing tree. All the channels branch out from here like tree branches. Its tip connects to the brain, and then extends downward, producing the elements of ignorance and phlegm, which is the water channel or white channel. The middle channel produces anger, bile, and joy, and is the blood channel or black channel. Connecting from the navel to the secret place below, it produces desire and wind. This does not mean that three trees branch out from the navel, but rather that it is like the root, tip, and middle part of a tree, divided into three parts by karma. The second aspect is that the channel located at the crown of the head enables the senses to perceive the external environment, the channel located at the heart makes memory clear, the channel located at the navel enables the body to form, and the channel located at the secret place enables the birth of offspring and the continuation of the family lineage. The trunk of the life channel is surrounded by five hundred direct and indirect fine channels in these locations, so that all parts of the body can be formed and grow, and therefore it is called the 'sustainer of the body'. The third aspect is the black channel and the white channel, dividing the conception channel into three parts, the middle part being combined with the life-force wind and blood, and therefore called the channel.
ནག་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ལས་གྱེས་པ་དོན་སྣོད་ནང་དུ་འབྲེལ་བ་སྦས་པའི་རྩ་བརྒྱད། ཡན་ལག་ཕྱིར་འབྲེལ་མངོན་པའི་རྩ་བཅུ་དྲུག་སྟེ། བསྡོམས་པས་ཤ་ཁྲག་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་རྩ་ཆེན་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིའོ། ། 1-343 སྦས་པའི་རྩ་བརྒྱད་ནི། རྒྱུད་ལས་གསུངས་པ། འགྲེལ་པ་མཁན་རྣམས་གྱིས་ཚིགས་པ་བཞི་པའི་ཐད་ནས་ཡལ་ག་གསུམ་དུ་གྱེས་པའི་དབུས་ཀྱི་སྦོམ་པ་སྙིང་ལ་ཟུག་ཅེས་འབྱུང་ལ། དོན་དེ་གཉིས་ཀྱི་འཛོམ་ས་ནས་ཡིན་པས་འགལ་བ་མེད་དོ། སྙིང་ནང་དུ་དྭངས་མའི་རྩ་ལྔ་གྱེས་པའི་རླུང་རྩ་དབུས། རླུང་ཁྲག་འདྲེས་པའི་རྩ་བཞི་ཕྱོགས་བཞིར་གནས་སོ། །གཡས་གཡོན་གཉིས་པོ་གློ་བ་མ་བུ་གཉིས་ལ་ཟུག །གློ་བའི་ནང་དུ་རྩ་སོག་མའི་ཕོན་པོ་ལྟ་བུར་གྱེས་པ་ལ་གློ་བ་པགས་པས་གཡོགས་པ་ལྟ་བུར་སོང་བས་སོབ་ཅིང་ནད་འཇུག་སླ་ཐོན་པར་དཀའ་འོ། །ཚིགས་པ་བརྒྱད་པའི་ཐད་ནས་ཡལ་ག་གཉིས་སུ་གྱེས་པའི་གཅིག་མཆིན་པ་དང་། གཅིག་མཆིན་པའི་ལུང་ཆེན་མཆིན་ཁྲི་ནག་པོ་དང་འབྲེལ་ལོ། ཚིགས་པ་བཅུ་གཉིས་པ་ནས་གཅིག་མཚེར་པ་དང་། བཅུ་གསུམ་པ་ནས་གཅིག་བསམ་སེར། བཅུ་བཞི་པ་ནས་གཅིག་མཁལ་མར་འབྲེལ་ལོ། དེ་ལྟར་བརྒྱད་པོ་དེ་ཕྱིར་མི་མངོན་པའི་ཕྱིར་སྦས་པའི་རྩ་ཞེས་བྱ་ལ། དེ་དག་ཡལ་ག་དང་དོན་སྙིང་བརྒྱད་འབྲས་བུ་ལྟ་བུའོ། །ཡན་ལག་ཕྱིར་འབྲེལ་མངོན་པའི་རྩ་བཅུ་དྲུག་ནི། རྩ་ནག་ཅེས་བཞག་པའི་སྲོག་པ་རྩའི་རྩེ་མོ་ལས་ཁྲག་རྩ་གཉིས། འཕར་རྩ་བཞི་དྲུག་ཏུ་གྱེས་ཏེ་སྐེ་ལ་སོང་སྟེ་མགོ་ལ་གནས། དེའི་འོག་ནས་འཕར་རྩ་གཉིས་ཁྲག་རྩ་གཉིས་ཏེ་བཞིར་གྱེས་ནས་ལག་པ་གཡས་གཡོན་ལ། 1-344 རྩ་ནག་གི་སྨད་ན་འཕར་རྩ་གཉིས། ཁྲག་རྩ་གཉིས་ཏེ་བཞིར་གྱེས་ནས་རྐང་པར། ཡང་འཕར་རྩ་གཉིས་ཕོ་མོའི་མཚན་མ་དང་འབྲེལ་ཏེ། སྙིང་དང་འབྲེལ་བ་རྣམས་འཕར་ལ། མཆིན་པ་དང་འབྲེལ་བ་རྣམས་མི་འཕར་ཞེས་གྲག་གོ །དེ་ལྟར་རྩ་ཆེན་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་པོ་དེ་ལས་བཏར་དུ་རུང་བའི་རྩ་བདུན་ཅུ་དོན་བདུན། འབུག་ཏུ་མི་རུང་བའི་རྩ་གནད་བརྒྱ་དང་བཅུ་གཉིས་ཏེ་བསྡོམས་པས་བརྒྱ་དང་གྱ་དགུའོ། །གཏར་རྩ་བདུན་ཅུ་དོན་བདུན་ནི། འཚོག་གསང་གཅིག །གསེར་མདུང་། དངུལ་མདུང་། མུར་གོང་གི་ལྟག་རལ་གཉིས། དཔྲལ་རྩ་ཁ་ཆེ། མིག་རྩ་གཉིས། སྣ་རྩེ་གཅིག །ལྕེ་རྩ་གཉིས། སོ་རྩ་གཉིས། རྩེའུ་ཆུང་གཉིས། ཐོང་རྩ་གཅིག །ལྟག་རྩ་ནག་པོ་གཉིས། སྣ་རྩའམ་ལྗོན་ཤིང་གཉིས་ཏེ། མགོ་ལ་ཉི་ཤུ། དཔུང་རྩ་གཉིས། གྲུ་མགོ་གཉིས། སྒང་རྩ་གཉིས། སྣོད་ཁ་གཉིས། རུ་ཐུང་གཉིས། གློ་སྙིང་འདོམས་རྩ་གཉིས། བད་ཀན་ཤལ་རིང་གཉིས། མཁྲིས་རྩ་ཤལ་རིང་གཉིས། མཁྲིས་རྩ་ཕྲན་བུ་གཉིས། གློ་མཆིན་འདོམས་རྩ་གཉིས། མཆིན་མཁྲིས་འདོམས་རྩ་གཉིས། རྒྱབ་རྩ་དྲུག་འདུས་གཉིས། སོར་མོའི་བར་རྩ་བཅུ་སྟེ། ལག་པ་ལ་སུམ་ཅུ་སོ་བ
【現代漢語翻譯】 被稱為『黑脈』。從它分出的八條根脈隱藏在臟器內部連線；十六條分支脈顯露在外連線肢體。總共有二十四條大脈，滋養血肉。 1-343 這八條隱藏的脈絡是：如經典所說，註釋家們說在第四個關節處，分出三條分支，中間粗大的那條連線心臟。實際上，它們是從兩者的交匯處發出的，所以沒有矛盾。五條清凈脈從心臟內部發出，中央是氣脈；四條氣血混合的脈絡位於四個方向。左右兩條連線肺臟母子。在肺臟內部，脈絡像樹葉叢一樣分佈，肺臟被面板覆蓋，因此疏鬆，容易感染疾病，難以治癒。從第八個關節處分出兩條分支，一條連線肝臟，另一條連線肝臟的大葉，即黑色的肝床。從第十二個關節處連線脾臟，從第十三個關節處連線膽囊，從第十四個關節處連線腎臟。這八條脈絡因為不顯露在外，所以被稱為『隱藏脈』。它們的分支和八個臟器就像果實一樣。 十六條顯露在外連線肢體的脈絡是：從被稱為『黑脈』的脊髓脈頂端分出兩條血脈和四條動脈，共六條，向上到達頸部，位於頭部。在它下面分出兩條動脈和兩條血脈，共四條，到達左右手臂。 1-344 在黑脈的下端分出兩條動脈和兩條血脈，共四條，到達腿部。還有兩條動脈連線男女的生殖器。連線心臟的脈搏跳動，連線肝臟的脈搏不跳動。這二十四條大脈中，可以切開的有七十七條脈，不能刺破的關鍵脈有一百一十二條，總共一百八十九條。 七十七條可切開的脈絡是：會陰處一條；金矛；銀矛；後腦勺的兩個髮際；額頭的喀什米爾脈；兩條眼脈；一個鼻尖脈；兩條舌脈；兩條牙脈；兩個小臼；一條喉脈；兩條黑色後頸脈；兩條鼻脈或樹脈。頭部有二十條。兩條臂脈；兩個肘脈；兩個腕脈；兩個手腕脈；兩條尺骨短脈；兩條心肺橫脈；兩條長白帶脈；兩條膽脈長白帶；兩條小膽脈；兩條肝肺橫脈；兩條肝膽橫脈；六條背部匯聚脈；十條指間脈。手部有三十三條。
【English Translation】 It is called 'Black Vessel'. Eight root vessels branching from it are hidden inside the organs, connecting them; sixteen branch vessels are revealed outside, connecting the limbs. In total, there are twenty-four major vessels that nourish flesh and blood. 1-343 These eight hidden vessels are: As stated in the scriptures, commentators say that at the fourth joint, three branches split, the thickest one in the middle connecting to the heart. In reality, they originate from the meeting point of the two, so there is no contradiction. Five pure vessels originate from inside the heart, the central one being the wind vessel; four vessels mixed with wind and blood are located in four directions. The left and right ones connect to the lungs, mother and child. Inside the lungs, the vessels are distributed like a cluster of leaves, and the lungs are covered with skin, so they are loose, easily infected with diseases, and difficult to cure. From the eighth joint, two branches split, one connecting to the liver, and the other connecting to the large lobe of the liver, the black liver bed. From the twelfth joint, it connects to the spleen, from the thirteenth joint, it connects to the gallbladder, and from the fourteenth joint, it connects to the kidneys. These eight vessels are called 'hidden vessels' because they are not revealed outside. Their branches and the eight organs are like fruits. The sixteen vessels that are revealed outside and connect to the limbs are: From the top of the spinal cord vessel called 'Black Vessel', two blood vessels and four arteries split, a total of six, reaching upwards to the neck and located in the head. Below it, two arteries and two blood vessels split, a total of four, reaching the left and right arms. 1-344 At the lower end of the black vessel, two arteries and two blood vessels split, a total of four, reaching the legs. There are also two arteries connecting to the male and female genitals. The pulse that connects to the heart beats, and the pulse that connects to the liver does not beat. Among these twenty-four major vessels, there are seventy-seven vessels that can be cut, and one hundred and twelve key vessels that cannot be punctured, totaling one hundred and eighty-nine. The seventy-seven vessels that can be cut are: one at the perineum; Golden Spear; Silver Spear; two hairlines at the back of the head; the Kashmir vessel on the forehead; two eye vessels; one tip of the nose vessel; two tongue vessels; two tooth vessels; two small molars; one throat vessel; two black back neck vessels; two nose vessels or tree vessels. There are twenty on the head. Two arm vessels; two elbow vessels; two wrist vessels; two wrist vessels; two short ulna vessels; two cardio-pulmonary transverse vessels; two long leukorrhea vessels; two long gallbladder leukorrhea vessels; two small gallbladder vessels; two liver-lung transverse vessels; two liver-gallbladder transverse vessels; six dorsal convergence vessels; ten interdigital vessels. There are thirty-three on the hand.
ཞི། རྩ་བོ་ཆེ་གཉིས། འགབ་རྩ་གཉིས། རྟ་མཐུར་གཉིས། བྱིན་གཞུག་གཉིས། གདོང་རྩ་གཉིས། ལོང་རྩ་གཉིས། བྱིན་སྐྱོགས་གཉིས། ཡོབ་གོང་གཉིས། རྒྱུ་མའི་རྩ་གཉིས་ཏེ་རྐང་པ་ལ་བཅོ་བརྒྱད། སྦུབས་ལ་ཕོ་བའི་རྭ་རྩ་གཉིས། 1-345 ཕོ་མཚན་གྱི་འགྲམ་རྩ་གཉིས། བུད་མེད་ལ་འདིའི་དོད་ནུ་མ་ལ། གཞུག་ཐུང་རྩེ་མོ་གཅིག་སྟེ་ལྔའོ། །རྩ་གནད་བརྒྱ་དང་བཅུ་གཉིས་ནི། མགོ་ལ་གཉན་གྱི་རེ་ཐག་བཞི། ཕྱི་ནང་རྒྱུག་པ་གཅིག །ཚངས་པའི་སྐུད་པ་གཅིག །འཕྲེད་ཉལ་གཉིས། གཟེར་རྩ་དགུ། མཚུལ་རྩ་གཉིས། འཇུག་བྱེད་གཉིས། མིག་གི་རྩ་རུས་ཞེན་གཉིས། གསེར་གྱི་སྐུད་པ་གཅིག་སྟེ་མགོ་ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི། སྙིང་རྩ་དྲུག །གློ་རྩ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི། མཆིན་རྩ་གཉིས། མཚེར་རྩ་གཉིས། བསམ་སེའུའི་གཉིས། ཕོ་བའི་རྩ་ལྔ། མཁྲིས་པ་གཅིག །རྒྱུ་རྩ་གཅིག །ལོང་རྩ་གཉིས། མཁལ་མ་ཕྱི་ནང་གི་རྩ་བཞི། ལྒང་པའི་རྩ་གསུམ་སྟེ་ལྔ་བཅུ་ང་གཉིས། ཡན་ལག་ལ་འཕར་རྩ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་ཡོད་པ་ལས། དངུལ་མདུང་གཉིས། མིག་དམར་གཉིས། ཕྱིར་མངོན་པའི་རྩ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་འདུས་པས་མི་བགྲང་། གཞན་ཉི་ཤུ། མཆིན་རྩ་གཉིས། མཁལ་རྩ་དྲུག །མཚེར་རྩ་བཞི། མཁྲིས་རྩ་བཞི་སྟེ་སོ་དྲུག་བསྡོམས་པས་བརྒྱ་དང་བཅུ་གཉིས་སོ། །གཏར་རྩ་གནད་དུ་བཤད་པ་དེ་རྣམས་གཏར་དུས་ན་གཏར་རྩ་ཡིན་ཡང་། མཚོན་གྱི་གནད་དུ་ནས། གནད་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དེར་སྨོས་སོ། །དེ་དག་ཕྱི་ཤ་པགས། བར་རུས་པ། ནང་དོན་སྣོད་དུ་འབྲེལ་བས་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ཕྲག་གསུམ་སྟེ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ། དེ་ལ་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་འདུས་པ་བཞིར་ཕྱེ་ནས་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཅུ་ལས་ལྔས་དམན་པར་ཕྱེ་བས་བདུན་བརྒྱ། 1-346 དེ་ལས་བྱེ་བ་ཕྲག་ཕྱེད་དང་བཞི། དེ་ལས་དྲྭ་བ་ལྟ་བུར་གྱེས་པར་བཤད་དོ། །རྩ་དཀར་ནི། སྔོན་རབས་པ་དག །སྲོག་རྩ་དཀར་པོ་དེ་སྒལ་པའི་དཀྱིལ་ན་མར་འཇར་ནས་རྒྱུ་སྟེ། རྩ་སྟོང་ལ་སྙིང་འབྲས་བུའི་ཚུལ་དུ་སྨིན་ལ། རྩ་སྨད་ཕྲ་མོར་གྱེས་ཏེ་བརྒྱུངས་པ་བཞིན་སོང་ནས་གཞུག་གུ་ཐུང་གི་རྩ་མིག་ཏུ་ཐིམ་མོ་ཞེས་ཟེར་ཡང་། གཞུང་ལས་མ་བཤད་པས་འཐད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞུང་ལས་བྱུང་བ་ནི། རྩ་དཀར་ཐམས་ཅད་ཀླད་པའི་ཐད་ཀྱི་སྲོག་རྩ་རྩེ་མོ་ནས་འཐུར་དུ་གྱེས་ནས། ལུས་བསྒུལ་བསྐྱོད་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་ཆུ་རྩ་ནང་དུ་འབྲེལ་བ་དང་ཕྱིར་མངོན་པ་དག་སྟེ། དང་པོ་དོན་སྣོད་དང་འབྲེལ་བ་སྦས་པའི་རྩ་དར་གྱི་དཔྱང་ཐག་ཅེས་བྱ་བཅུ་གསུམ་ཀླད་པའི་རྗེས་ཞབས་ནས་དོན་ནས། སྐེད་ནས་མར་བརྒྱུད་དེ་རླུང་གི་རྩ་བཞི་སྙིང་དང་རྒྱུ་མར་འབྲེལ། མཁྲིས་པའི་རྩ་བཞི་གློ་ལོང་མཆིན་ཁྲིར། བད་ཀན་གྱི་རྩ་བཞི་ཕོ་མཚེར་མཁལ་ལྒང་དུ། འདུས་པའི་རྩ་གཅིག་བསམ་སེའུ་དང་འབྲེལ་ལོ། །ཕྱིར་འབྲེལ་བའི་རྩ་དྲུག་ཡོད་དེ། ལྟག་པར་སྦུ་གུ་
【現代漢語翻譯】 ཞི། (藏文)足部有十八條脈：兩條主脈，兩條髖脈，兩條腿彎脈，兩條臀后脈，兩條脛脈，兩條腓脈，兩條臀窩脈，兩條膝蓋脈，兩條腸脈。 སྦུབས་ལ་ཕོ་བའི་རྭ་རྩ་གཉིས། (藏文)軀幹有兩條胃角脈。 ཕོ་མཚན་གྱི་འགྲམ་རྩ་གཉིས། (藏文)男性有兩條陰莖側脈；女性對應的是乳房。 བུད་མེད་ལ་འདིའི་དོད་ནུ་མ་ལ། (藏文)女性有乳房。 གཞུག་ཐུང་རྩེ་མོ་གཅིག་སྟེ་ལྔའོ། །(藏文)還有一個尾骨尖脈，總共五條。 རྩ་གནད་བརྒྱ་དང་བཅུ་གཉིས་ནི། (藏文)一百一十二個重要脈點：頭部有四條控制癲癇的脈絡，一條內外執行的脈絡，一條梵天線，兩條橫向脈絡，九條螺紋脈，兩條顴脈，兩條連線脈，兩條眼部骨脈，一條金線，頭部總共二十四條脈絡。 མགོ་ལ་གཉན་གྱི་རེ་ཐག་བཞི། ཕྱི་ནང་རྒྱུག་པ་གཅིག །ཚངས་པའི་སྐུད་པ་གཅིག །འཕྲེད་ཉལ་གཉིས། གཟེར་རྩ་དགུ། མཚུལ་རྩ་གཉིས། འཇུག་བྱེད་གཉིས། མིག་གི་རྩ་རུས་ཞེན་གཉིས། གསེར་གྱི་སྐུད་པ་གཅིག་སྟེ་མགོ་ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི། (藏文) སྙིང་རྩ་དྲུག །གློ་རྩ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི། མཆིན་རྩ་གཉིས། མཚེར་རྩ་གཉིས། བསམ་སེའུའི་གཉིས། ཕོ་བའི་རྩ་ལྔ། མཁྲིས་པ་གཅིག །རྒྱུ་རྩ་གཅིག །ལོང་རྩ་གཉིས། མཁལ་མ་ཕྱི་ནང་གི་རྩ་བཞི། ལྒང་པའི་རྩ་གསུམ་སྟེ་ལྔ་བཅུ་ང་གཉིས། (藏文)心臟有六條脈，肺有二十四條脈，肝有兩條脈，脾有兩條脈，思考脈有兩條，胃有五條脈，膽有一條脈，腸有一條脈，結腸有兩條脈，腎臟內外各有兩條脈，膀胱有三條脈，總共五十二條脈。 ཡན་ལག་ལ་འཕར་རྩ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་ཡོད་པ་ལས། དངུལ་མདུང་གཉིས། མིག་དམར་གཉིས། ཕྱིར་མངོན་པའི་རྩ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་འདུས་པས་མི་བགྲང་། གཞན་ཉི་ཤུ། མཆིན་རྩ་གཉིས། མཁལ་རྩ་དྲུག །མཚེར་རྩ་བཞི། མཁྲིས་རྩ་བཞི་སྟེ་སོ་དྲུག་བསྡོམས་པས་བརྒྱ་དང་བཅུ་གཉིས་སོ། །(藏文)四肢有二十四條動脈，其中兩條是銀矛脈，兩條是紅眼脈，還有十六條顯露在外的脈絡不計數。另外二十條，加上兩條肝脈，六條腎脈，四條脾脈，四條膽脈，總共三十六條，合計一百一十二條。 གཏར་རྩ་གནད་དུ་བཤད་པ་དེ་རྣམས་གཏར་དུས་ན་གཏར་རྩ་ཡིན་ཡང་། མཚོན་གྱི་གནད་དུ་ནས། གནད་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དེར་སྨོས་སོ། །(藏文)以上所說的放血脈點，在放血時是放血的脈點，但作為鍼灸的要點，也會成為要點，所以在此提及。 དེ་དག་ཕྱི་ཤ་པགས། བར་རུས་པ། ནང་དོན་སྣོད་དུ་འབྲེལ་བས་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ཕྲག་གསུམ་སྟེ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ། དེ་ལ་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་འདུས་པ་བཞིར་ཕྱེ་ནས་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཅུ་ལས་ལྔས་དམན་པར་ཕྱེ་བས་བདུན་བརྒྱ། (藏文)這些脈絡與外面的面板肌肉、中間的骨骼、內部的臟器相連，總共有三百六十條。將其分為風、膽、涎和合脈四類，每類少於一百八十條中的五條，總共七百條。 དེ་ལས་བྱེ་བ་ཕྲག་ཕྱེད་དང་བཞི། དེ་ལས་དྲྭ་བ་ལྟ་བུར་གྱེས་པར་བཤད་དོ། །(藏文)從這七百條脈絡中，又分出四十五萬條脈絡，這些脈絡又像網一樣地分佈開來。 རྩ་དཀར་ནི། སྔོན་རབས་པ་དག །སྲོག་རྩ་དཀར་པོ་དེ་སྒལ་པའི་དཀྱིལ་ན་མར་འཇར་ནས་རྒྱུ་སྟེ། རྩ་སྟོང་ལ་སྙིང་འབྲས་བུའི་ཚུལ་དུ་སྨིན་ལ། རྩ་སྨད་ཕྲ་མོར་གྱེས་ཏེ་བརྒྱུངས་པ་བཞིན་སོང་ནས་གཞུག་གུ་ཐུང་གི་རྩ་མིག་ཏུ་ཐིམ་མོ་ཞེས་ཟེར་ཡང་། གཞུང་ལས་མ་བཤད་པས་འཐད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །(藏文)關於白脈，古代人說，白色的命脈在脊柱中間向下延伸，在空脈中像心臟果實一樣成熟，脈絡末端變得細小，像蔓延一樣，最終消失在尾骨的脈眼中。但因為經典中沒有記載，所以這種說法並不合理。 གཞུང་ལས་བྱུང་བ་ནི། རྩ་དཀར་ཐམས་ཅད་ཀླད་པའི་ཐད་ཀྱི་སྲོག་རྩ་རྩེ་མོ་ནས་འཐུར་དུ་གྱེས་ནས། ལུས་བསྒུལ་བསྐྱོད་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་ཆུ་རྩ་ནང་དུ་འབྲེལ་བ་དང་ཕྱིར་མངོན་པ་དག་སྟེ། དང་པོ་དོན་སྣོད་དང་འབྲེལ་བ་སྦས་པའི་རྩ་དར་གྱི་དཔྱང་ཐག་ཅེས་བྱ་བཅུ་གསུམ་ཀླད་པའི་རྗེས་ཞབས་ནས་དོན་ནས། སྐེད་ནས་མར་བརྒྱུད་དེ་རླུང་གི་རྩ་བཞི་སྙིང་དང་རྒྱུ་མར་འབྲེལ། མཁྲིས་པའི་རྩ་བཞི་གློ་ལོང་མཆིན་ཁྲིར། བད་ཀན་གྱི་རྩ་བཞི་ཕོ་མཚེར་མཁལ་ལྒང་དུ། འདུས་པའི་རྩ་གཅིག་བསམ་སེའུ་དང་འབྲེལ་ལོ། །ཕྱིར་འབྲེལ་བའི་རྩ་དྲུག་ཡོད་དེ། ལྟག་པར་སྦུ་གུ་(藏文)經典中記載，所有的白脈都從大腦頂端的命脈分出，與負責身體運動的水脈相連，並顯露在外。首先，與臟器相連的隱藏脈絡，被稱為『脈絡之索』，共有十三條，從大腦後部發出，通過腰部向下延伸。其中，四條風脈與心臟和腸相連，四條膽脈與肺、結腸、肝臟和血液相連，四條涎脈與胃、脾、腎臟和膀胱相連，一條合脈與思考脈相連。還有六條與外部相連的脈絡，在後頸部有導管。
【English Translation】 ཞི། (Tibetan) There are eighteen vessels in the foot: two main vessels, two hip vessels, two leg bend vessels, two gluteal vessels, two tibial vessels, two fibular vessels, two gluteal fossa vessels, two knee vessels, and two intestinal vessels. སྦུབས་ལ་ཕོ་བའི་རྭ་རྩ་གཉིས། (Tibetan) The trunk has two stomach horn vessels. ཕོ་མཚན་གྱི་འགྲམ་རྩ་གཉིས། (Tibetan) Men have two penile side vessels; women have breasts in place of these. བུད་མེད་ལ་འདིའི་དོད་ནུ་མ་ལ། (Tibetan) Women have breasts. གཞུག་ཐུང་རྩེ་མོ་གཅིག་སྟེ་ལྔའོ། །(Tibetan) There is also one coccygeal tip vessel, making a total of five. རྩ་གནད་བརྒྱ་དང་བཅུ་གཉིས་ནི། (Tibetan) There are one hundred and twelve important pulse points: the head has four vessels that control epilepsy, one vessel that runs internally and externally, one Brahma cord, two transverse vessels, nine spiral vessels, two zygomatic vessels, two connecting vessels, two eye bone vessels, and one golden thread, for a total of twenty-four vessels in the head. སྙིང་རྩ་དྲུག །གློ་རྩ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི། མཆིན་རྩ་གཉིས། མཚེར་རྩ་གཉིས། བསམ་སེའུའི་གཉིས། ཕོ་བའི་རྩ་ལྔ། མཁྲིས་པ་གཅིག །རྒྱུ་རྩ་གཅིག །ལོང་རྩ་གཉིས། མཁལ་མ་ཕྱི་ནང་གི་རྩ་བཞི། ལྒང་པའི་རྩ་གསུམ་སྟེ་ལྔ་བཅུ་ང་གཉིས། (Tibetan) The heart has six vessels, the lungs have twenty-four vessels, the liver has two vessels, the spleen has two vessels, the thinking vessel has two vessels, the stomach has five vessels, the gallbladder has one vessel, the intestines have one vessel, the colon has two vessels, the kidneys have two vessels each internally and externally, and the bladder has three vessels, for a total of fifty-two vessels. ཡན་ལག་ལ་འཕར་རྩ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་ཡོད་པ་ལས། དངུལ་མདུང་གཉིས། མིག་དམར་གཉིས། ཕྱིར་མངོན་པའི་རྩ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་འདུས་པས་མི་བགྲང་། གཞན་ཉི་ཤུ། མཆིན་རྩ་གཉིས། མཁལ་རྩ་དྲུག །མཚེར་རྩ་བཞི། མཁྲིས་རྩ་བཞི་སྟེ་སོ་དྲུག་བསྡོམས་པས་བརྒྱ་དང་བཅུ་གཉིས་སོ། །(Tibetan) The limbs have twenty-four arteries, of which two are silver spear vessels and two are red eye vessels. There are also sixteen externally visible vessels that are not counted. The other twenty, plus two liver vessels, six kidney vessels, four spleen vessels, and four gallbladder vessels, total thirty-six, for a total of one hundred and twelve. གཏར་རྩ་གནད་དུ་བཤད་པ་དེ་རྣམས་གཏར་དུས་ན་གཏར་རྩ་ཡིན་ཡང་། མཚོན་གྱི་གནད་དུ་ནས། གནད་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དེར་སྨོས་སོ། །(Tibetan) The bloodletting points mentioned above are bloodletting points when bloodletting, but they can also become important points for acupuncture, so they are mentioned here. དེ་དག་ཕྱི་ཤ་པགས། བར་རུས་པ། ནང་དོན་སྣོད་དུ་འབྲེལ་བས་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ཕྲག་གསུམ་སྟེ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ། དེ་ལ་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་འདུས་པ་བཞིར་ཕྱེ་ནས་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཅུ་ལས་ལྔས་དམན་པར་ཕྱེ་བས་བདུན་བརྒྱ། (Tibetan) These vessels are connected to the outer skin and muscles, the middle bones, and the inner organs, for a total of three hundred and sixty. Dividing them into four categories—wind, bile, phlegm, and combined—each category has fewer than one hundred and eighty minus five, for a total of seven hundred. དེ་ལས་བྱེ་བ་ཕྲག་ཕྱེད་དང་བཞི། དེ་ལས་དྲྭ་བ་ལྟ་བུར་གྱེས་པར་བཤད་དོ། །(Tibetan) From these seven hundred vessels, four hundred and fifty thousand vessels branch out, and these vessels are said to spread out like a net. རྩ་དཀར་ནི། སྔོན་རབས་པ་དག །སྲོག་རྩ་དཀར་པོ་དེ་སྒལ་པའི་དཀྱིལ་ན་མར་འཇར་ནས་རྒྱུ་སྟེ། རྩ་སྟོང་ལ་སྙིང་འབྲས་བུའི་ཚུལ་དུ་སྨིན་ལ། རྩ་སྨད་ཕྲ་མོར་གྱེས་ཏེ་བརྒྱུངས་པ་བཞིན་སོང་ནས་གཞུག་གུ་ཐུང་གི་རྩ་མིག་ཏུ་ཐིམ་མོ་ཞེས་ཟེར་ཡང་། གཞུང་ལས་མ་བཤད་པས་འཐད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །(Tibetan) Regarding the white vessels, ancient people said that the white life vessel extends downward in the middle of the spine, matures in the empty vessel like a heart fruit, and the ends of the vessels become thin, like a vine, eventually disappearing into the vessel eye of the coccyx. However, because it is not recorded in the scriptures, this statement is not reasonable. གཞུང་ལས་བྱུང་བ་ནི། རྩ་དཀར་ཐམས་ཅད་ཀླད་པའི་ཐད་ཀྱི་སྲོག་རྩ་རྩེ་མོ་ནས་འཐུར་དུ་གྱེས་ནས། ལུས་བསྒུལ་བསྐྱོད་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་ཆུ་རྩ་ནང་དུ་འབྲེལ་བ་དང་ཕྱིར་མངོན་པ་དག་སྟེ། དང་པོ་དོན་སྣོད་དང་འབྲེལ་བ་སྦས་པའི་རྩ་དར་གྱི་དཔྱང་ཐག་ཅེས་བྱ་བཅུ་གསུམ་ཀླད་པའི་རྗེས་ཞབས་ནས་དོན་ནས། སྐེད་ནས་མར་བརྒྱུད་དེ་རླུང་གི་རྩ་བཞི་སྙིང་དང་རྒྱུ་མར་འབྲེལ། མཁྲིས་པའི་རྩ་བཞི་གློ་ལོང་མཆིན་ཁྲིར། བད་ཀན་གྱི་རྩ་བཞི་ཕོ་མཚེར་མཁལ་ལྒང་དུ། འདུས་པའི་རྩ་གཅིག་བསམ་སེའུ་དང་འབྲེལ་ལོ། །ཕྱིར་འབྲེལ་བའི་རྩ་དྲུག་ཡོད་དེ། ལྟག་པར་སྦུ་གུ་(Tibetan) The scriptures state that all the white vessels branch out from the tip of the life vessel at the top of the brain, connect to the water vessels responsible for bodily movement, and are visible externally. First, the hidden vessels connected to the organs, called 'vessel cords,' number thirteen, originating from the back of the brain and extending downward through the waist. Among them, four wind vessels are connected to the heart and intestines, four bile vessels are connected to the lungs, colon, liver, and blood, four phlegm vessels are connected to the stomach, spleen, kidneys, and bladder, and one combined vessel is connected to the thinking vessel. There are also six vessels connected to the exterior, with ducts in the back of the neck.
ཅན་གཉིས། ལྟག་ཟུར་སྤུ་འཁྱིལ་ནས་འཇའ་བྱེད་གཉིས། སྣ་ཤལ་འོག་གཤོང་ནས་རཏྣ་གཉིས་ཏེ་དྲུག །དེ་དག་ལས་གྱེས་པ་མགོ་ལ་གསུམ། མདོ་རིས་གཅིག །འདས་བྱེད་གཉིས་ཏེ་གསུམ། རྒྱབ་ན་བརྒྱུངས་པ་རྩ་གཅིག ། 1-347 ཚིག་འགྲམ་འབྲེལ་བ་གཉིས་ཏེ་གསུམ། ཡན་ལག་ལ་བཅུའོ། ། བཞི་པ་མིའི་ཚེ་སྲོག་གི་རྟེན་བྱེད་པའི་རྩ་གསུམ་ཡོད་དོ། །དང་པོ་སྲོག་པའི་རྩ་ཐང་ཤིང་གི་སྡོང་པོ་ལྟ་བུ་ལུས་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པར་གནས་པ་དེ་དང་། གཉིས་པ་དབུགས་དང་འགྲོགས་ནས་འཕར་བའི་རྩ་དང་། གསུམ་པ་བླ་དང་འགྲོགས་ཏེ་འཁྱམས་པ་བླ་རྩའོ། །དེ་དག་ལུས་ཕྱི་ནང་སྦྲེལ་བ་དང་། ལུས་སྐྱེད་ཅིང་གནས་པ་དང་། སྲོག་གི་རྩ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྩ་ཞེས་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ། ཤ་གནད། ཚིལ། རུས། ཆུ་རྒྱུས། དོན་སྣོད། རྩའི་གནད་དེ་ལོ་འདབ་དྲུག །དང་པོ་སྤྱིར་གནད་ཅེས་བྱ་བ། དེར་མཚོན་ཕོག་ན་རབ་ཏུ་འཆི། འབྲིང་དུ་ན་ཞིང་སྦྱོང་། ཐ་མའང་གཞན་པས་གསོ་བར་དཀའ་བས་སོ། །དེ་ཡང་ཤ་གནད་སྐྲངས་བ། རུས་གནད་ཟུག་རྔུ་ཆེ། ཆུ་རྒྱུས་ཀྱི་གནད་འཇའ་བར་བྱེད་པ། ལྷག་མ་རྣམས་སྲོག་འདོར་བར་བྱེད་པའོ། །ཤ་གནད་ལ། མགོ་ལ་སྤྱི་གཙུག་གཞག་སྒོར་འཁྱིལ་བ་འདྲ་བ། ལྟག་པའི་ཤ་ཉ་གདང་གཞིབས་པ་འདྲ་བ། འཚོགས་ཤ་གཞུ་ཤུལ་བཏང་བ་འདྲ་བ། མུར་གོང་གི་ལུག་མཁལ་བརྩེགས་པ་འདྲ་བ་གཉིས་ཏེ་ལྔ། སྐེ་ལ་བདུད་ཤ་གཉིས། རྒྱང་ཤ་གཉིས། ཨོལ་སྟོང་མིད་པ་གཉིས་ཏེ་དྲུག །བྱང་ཁོག་ལ། སྒལ་འདབ་ཀྱི་བཤུལ་ཤ་ནག་པོ་གཉིས། བྲང་གི་ནུ་ཤ་གཉིས། སྟ་ཟུར་གྱི་སྟ་ཤ་གཉིས། 1-348 མཆན་ཁུང་གི་གཞག་ཤ་གཉིས་ཐལ་གོང་དམ་ཕྲག་སྟེང་གི་གཉའ་ཤ་གཉིས། སོག་པའི་ཁ་སྒོར་གྱི་བདར་ཤ་ཁུག་པ་གཉིས། སོག་མཐིལ་ལམ་སོག་པའི་མེ་ལོང་སྟེང་གི་འབྲོས་ཤ་གཉིས། མཆིན་ཁྲི་གཉིས། རླིག་འབྲས་གཉིས་ཏེ་བཅོ་བརྒྱད། ཡན་ལག་ལ་དཔུང་ཚིགས་ཀྱི་ལུག་གཞུག་གཉིས། ལག་ངར་གྱི་ཉྭ་གཉིས། ལག་མགོའི་མཐེབ་མཛུབ་ཀྱི་བར་ན་བདར་ཤ་གཉིས། དཔྱིའི་འཆང་བཟུང་སྟེང་གི་ཤ་རྒོད་གཉིས། བརླ་སྒང་གི་སྒང་ཤ་གཉིས། གཉན་གོང་གི་སྦལ་ནག་གཉིས། བྱིན་ཉྭ་གཉིས། བྱིན་གཞུག་གཉིས་ཏེ་བཅུ་དྲུག །ཡོངས་དྲིལ་བཞི་བཅུ་རྩ་ལྔའོ། །ཚིལ་གནད་ལ། ཕྲག་གོང་གི་རྨེན་བུ་མགོ་ནག་གཉིས། དཔུང་པའི་རྨེན་བུ་སྨུག་པོ་གཉིས། སྣའི་རྨེན་བུ་དཀར་པོ་གཉིས་དང་། སྦྲུལ་མགོ་གཉིས་ཏེ་བརྒྱད་དོ། །རུས་གནད་ལ། མགོ་ལ་བདུད་མགོ་གསུམ། སྲུབ་སྟེང་གཅིག །འཕྲེད་ཉལ་གཉིས། མིག་འབོར་གཉིས། མཁུར་ཚོས་གཉིས། ཟ་འགྲམ་གཉིས། ལྟག་པ་གཅིག་དང་བཅུ་གསུམ། བྱང་ཁོག་ལ་སྒལ་ཚིགས་དང་གཅིག །བྲང་རུས་དང་གཉིས། གཞུག་ཐུང་དང་གསུམ། ཡན་ལག་ལ་ཚིགས་ཆེན་བཅུ་གཉིས། སྲེ་ལོང་དང་གཉིས། ལོང་བུ་གཉིས་ཉེ་བཅུ་དྲུག་ཡོངས་དྲིལ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་སོ། །ཆུ་རྒྱུས་ཀྱི་ག
【現代漢語翻譯】 兩個「旃」（can），後腦勺發旋處有兩個「虹」（'ja'），鼻樑下陷處有兩個「寶」（ratna），共六個。從這些地方分出來的，頭部有三個，脈絡圖一個，死亡處兩個，共三個。背部延伸出去的脈絡一個， 嘴角連線處兩個，共三個。肢體上有十個。第四，作為人生命根基的脈有三種：第一，命脈，像樹幹一樣遍佈全身；第二，與呼吸一同跳動的脈；第三，與靈魂一同遊走的魂脈。這些連線身體內外，滋養和維持身體，是生命的根基，所以稱為脈。 第二部分關於：肉結、脂肪、骨骼、水脈、臟腑、脈結，共六葉。第一，總的來說，結被稱為『要害』，擊中要害，重則死亡，中則生病，即使輕微，也難以被他人治癒。其中，肉結腫脹，骨結劇痛，水脈結導致身體僵硬，其餘的則會導致死亡。肉結包括：頭部頭頂有像磨盤一樣旋轉的結，後腦勺的肉像魚鰓一樣，聚集的肉像箭射過後的痕跡，胸前的肉像堆疊的羊腰子一樣，共有五個。頸部有兩塊『魔肉』，兩塊『遠肉』，喉嚨有兩個空隙，共六個。胸腔有：肩胛骨處的黑色肉塊兩塊，胸部的乳肉兩塊，肋骨旁的肋肉兩塊， 腋窩處的腋肉兩塊，肩胛骨上方頸部的頸肉兩塊，肩胛骨圓形邊緣的彎肉兩塊，肩胛骨中心或肩胛骨鏡子上的逃肉兩塊，肝臟兩塊，睪丸兩塊，共十八塊。肢體上有：肩關節處的羊膝蓋兩塊，小腿肚兩塊，手掌拇指和食指之間有彎肉兩塊，臀部上方有兩塊硬肉，大腿上有兩塊腿肉，臀部下方有兩塊黑蛙肉，小腿肚兩塊，小腿後側兩塊，共十六塊。總共有四十五塊。脂肪結包括：肩部上方的兩個黑頭淋巴結，手臂上的兩個紫色淋巴結，鼻子上的兩個白色淋巴結，以及兩個蛇頭，共八個。骨結包括：頭部有三個魔頭，頭頂一個，橫臥的兩個，眼眶兩個，臉頰兩個，嘴角兩個，後腦勺一個，共十三個。胸腔有：脊椎骨一個，胸骨兩個，尾骨三個。肢體上有十二個大關節，骶骨兩個，髖骨兩個，共十六個，總共三十二個。水脈的 種子字和咒語：無
【English Translation】 Two 'can', two 'rainbows' ('ja') at the hair whorls on the back of the head, two 'jewels' (ratna) at the depression below the nose, totaling six. Branching out from these, there are three on the head, one meridian diagram, and two death points, totaling three. One meridian extending from the back, Two connections at the corners of the mouth, totaling three. Ten on the limbs. Fourth, there are three types of meridians that serve as the foundation of human life: first, the life meridian, like the trunk of a tree, pervading the entire body; second, the meridian that pulses with breath; third, the soul meridian that wanders with the soul. These connect the body inside and out, nourish and sustain the body, and are the root of life, hence they are called meridians. The second part concerns: flesh knots, fat, bones, water channels, internal organs, meridian knots, totaling six leaves. First, in general, knots are called 'key points'; striking a key point results in death if severe, illness if moderate, and even if mild, it is difficult to be cured by others. Among these, flesh knots swell, bone knots cause severe pain, water channel knots cause stiffness, and the rest cause death. Flesh knots include: on the head, a knot on the crown like a rotating millstone, flesh on the back of the head like fish gills, gathered flesh like the mark left by an arrow, flesh on the chest like stacked sheep kidneys, totaling five. On the neck, two 'demon flesh', two 'distant flesh', two gaps in the throat, totaling six. In the chest cavity: two black flesh pieces at the shoulder blades, two breast flesh pieces on the chest, two rib flesh pieces beside the ribs, Two axillary flesh pieces in the armpits, two neck flesh pieces on the neck above the shoulders, two curved flesh pieces at the round edge of the shoulder blades, two escape flesh pieces at the center of the shoulder blades or on the shoulder blade mirror, two livers, two testicles, totaling eighteen. On the limbs: two sheep knees at the shoulder joints, two calves, two curved flesh pieces between the thumb and index finger of the hand, two hard flesh pieces above the buttocks, two leg flesh pieces on the thighs, two black frog flesh pieces below the buttocks, two calves, two backs of the calves, totaling sixteen. In total, there are forty-five. Fat knots include: two black-headed lymph nodes above the shoulders, two purple lymph nodes on the arms, two white lymph nodes on the nose, and two snake heads, totaling eight. Bone knots include: three demon heads on the head, one on the crown, two lying horizontally, two eye sockets, two cheeks, two corners of the mouth, one on the back of the head, totaling thirteen. In the chest cavity: one vertebra, two sternums, three coccyx bones. On the limbs, twelve large joints, two sacrum bones, two hip bones, totaling sixteen, for a total of thirty-two. Water channel Seed Syllables and Mantras: None
ནད་ལ། ལྟ་ཆུ་གཉིས། བཤུལ་བའི་ཆུ་ལེབ་གཉིས། གྲུ་མོ་གཉིས། མཁྲིག་མ་གཉིས། སྒྱིད་ཆུ་གཉིས། རྟིང་ཆུ་གཉིས། ཆུ་བ་སྦལ་མགོ་གཉིས་ཏེ་བཅུ་བཞི། དོན་སྣོད་ཀྱི་གནད་ལ། 1-349 སྙིང་ནག་པོ། གློ་བའི་བུ། མཆིན་པའི་མཚོ། མཚེར་པའི་མུ། མཁལ་མའི་འབྲས་བུ། ཕོ་བའི་རྫེམས། མཁྲིས་པའི་རྩི། ཁྲག་ལོང་། རྒྱུ་མ། གཉེ་མ། ལྒང་པའི་ཁ གཞང་ནག་པོ། བསམ་སེའུ་དང་བཅུ་གསུམ། རྩ་གནད་ལ། རླུང་རྩ་སོ་གཉིས། སྲོག་རྩ་གྱ་དགུ། རླུང་ཁྲག་འདོམས་པའི་འཕར་རྩ་རེ་དགུ་སྟེ་བརྒྱ་དང་དགུ་བཅུ་ཐམ་པའོ། །རླུང་རྩ་སོ་གཉིས་ནི། དར་གྱི་དཔྱང་ཐག་བཅུ་གསུམ། སུམ་མདོ་རིགས་འདར་བྱེད་གཉིས། སྦུ་གུ་ཅན་གཉིས། འཇའ་བྱེད་གཉིས། རཏྣ་གཉིས། ཆུ་རྩ་གཉིས། ཀ་རུ་གཉིས། རུས་རྩ་གཉིས། དཔུང་མགོ་གཉིས། ཁྲག་རྩ་གྱ་དགུ་ནི། སྙིང་གི་ཁྲག་རྩ་རྩེའུ་ཆུང་གཉིས། སྣོད་ཁ་གཉིས། གློ་བའི་ཁྲག་རྩ་ལ། གློ་བའི་རྩིབས་ལས་བྱུང་བའི་ཚིགས་འགྲམ་གཉིས། འདི་གཉིས་མཆིན་ཁྲི་ཡན་གློ་བ་དབང་ལ། བཞིར་གྱེས་མན་མཁལ་མའི་ཡུལ་ཡིན་པས་བཅུ་བཞི་པའི་ཐད་ཀ་ནས་མཁལ་མའི་རྩ་ནག་ཅེས་བསྒྲགས་སོ། །སྒོ་མ་སྒང་ལས་བྱུང་བའི་ནང་རྒྱུག་གཉིས། གློ་མ་སྟག་མགོ་ལས་བྱུང་གྲོགས་སྟོད་གཉིས། གློ་མ་བྲགས་སྔ་ལས་བྱུང་བའི་དགྱེས་དོར་གཉིས། གློ་མ་བཤལ་མ་ལས་བྱུང་བའི་སྒྲེད་བུ་གཉིས། གློ་བུ་ཐུགས་ཁབ་ལས་བྱུང་ཕྱིར་རྒྱུག་གཉིས། གློ་བུ་མཛོད་སྣ་ལས་བྱུང་བ་བསྣོལ་མ་གཉིས། གློ་བུ་བྱ་བགབ་ལས་བྱུང་གཟེར་འགོ་གཉིས། གློ་བུ་དགྲ་ལྕེ་ལས་བྱུང་ཟངས་མ་གཉིས། གློ་བུ་ལྟེ་མིག་ལས་བྱུང་སྔོན་པོ་གཉིས། 1-350 མ་བུ་སྒྲོག་བ་ལུང་འཛིན་ཁུག་པ་གཉིས། ཚང་ཚིད་ལས་བྱུང་གློ་རྩ་དུང་འབུད་གཉིས། དྲུག་མགོ་གཉིས། སྒང་རྩ་གཉིས། མཆིན་བ་ལ། འཇའ་བྱེད་གཉིས། མིག་རྩ་རུས་ཞེན་གཉིས། ཤ་རུ་གཉིས། མོན་རུ་གཉིས། རོ་ཐུང་ཁ་ཟར་གཉིས། མཆིན་རྩ་སྨད་གསུམ་གཉིས། མཚེར་པ་ལ་བྱ་རྐང་གཉིས། གཟེར་རྩ་གཉིས། རྩ་ནག་གཉིས། རྟ་མཐུར་གཉིས། མཁལ་རྩ་ལ། རྩ་ནག་གཉིས། ན་གུ་གཉིས། རུས་ཞེན་གཉིས། རྐང་འདེགས་གཉིས། སྣེ་རྩ་གཉིས། བྱིན་གཞུག་གཉིས། ཕོ་རྩ་ལ་སྦྲུལ་མིག་གཉིས། ཀ་བ་གཉིས། བོང་རྨེད་གཅིག །མཁྲིས་པ་ལ། གསེར་གདུང་གཉིས། གསེར་གྱི་ཀ་བ་གཉིས། སྐྱ་རིང་གཉིས། ཤལ་རིང་གཉིས། སྲོག་རྟེན་གཅིག །རྒྱུ་མ་ལ། རྒྱུ་གྲོགས་ཀྱི་རྩ་གཅིག །ལོང་ལ། རྒྱུན་རྩ་གཉིས། རྩ་བོ་ཆེ་གཉིས། ལོང་རྩ་གཉིས། བསམ་སེའུའི་རྩ་གཉིས། ལྒང་བ་ལ། སྲོག་རྩ། སྲིད་རྩ། ཆུ་རྩ་རྣམས་སོ། །རླུང་ཁྲག་བསྡོམས་པའི་འཕར་རྩ་རེ་དགུ་ནི། མགོ་ལ་གཉན་གྱི་རེ་ཐག་བཞི། ཕྱི་ནང་རྒྱུག་པ་གཅིག །ཚངས་པའི་སྐུད་པ་གཅིག །གཟེར་རྩ་དགུ། ལག་རལ་གཉིས། ནང་ལྗོན་གཉིས། ལྟག་རྩ་གཅིག །མཚུལ་རྩ་གཉིས། འག
【現代漢語翻譯】 關於疾病：有十四個要點：兩個眼窩，兩個鼻孔，兩個肘部，兩個膝蓋，兩個腳踝，兩個腳後跟，以及兩個陰囊。 關於臟腑的關鍵： 黑色的心臟，肺的葉，肝臟的湖，脾臟的角，腎臟的果實，胃的渣滓，膽囊的精華，血脈，腸，肛門，膀胱的口，黑色的陰道，以及十三種思維。 關於脈的關鍵：有三十二條氣脈，八十九條命脈，以及六十九條調和氣血的動脈，總共一百九十條。 三十二條氣脈是：十三條絲線，兩個三岔路口，兩個管狀物，兩個彩虹，兩個寶珠，兩條水脈，兩條柱子，兩條骨脈，以及兩個肩頭。 八十九條血脈是：心臟的兩條小血脈，兩個容器口，肺的兩條血脈，從肺的肋骨產生的兩個關節側，這兩條脈在肝臟上方屬於肺臟，分為四支，下方屬於腎臟，因此在第十四條脈的正前方被稱為腎脈。 從門崗上方產生的兩條內流脈，從肺臟老虎頭產生的兩條上部朋友脈，從肺臟懸崖前方產生的兩條喜悅拋棄脈，從肺臟篩子產生的兩條橫向脈，從肺臟心尖產生的兩條外流脈，從肺臟寶庫鼻孔產生的兩條交叉脈，從肺臟鳥巢產生的兩條釘頭脈，從肺臟敵舌產生的兩條銅色脈，從肺臟肚臍產生的兩條藍色脈。 母子釦環，兩個山谷支撐袋，從完整處產生的兩條肺脈海螺，兩個六頭脈，兩條崗脈。 關於肝臟：兩條彩虹脈，兩條眼脈骨附著脈，兩條肉脈，兩條蒙脈，兩條短味口脈，兩條下三肝脈。 關於脾臟：兩條鳥腳脈，兩條釘脈，兩條黑脈，兩條馬蹄脈。 關於腎臟：兩條黑脈，兩條那古脈，兩條骨附著脈，兩條腿支撐脈，兩條端脈，兩條臀部脈。 關於胃：兩條蛇眼脈，兩條柱子脈，一個磨盤。 關於膽囊：兩條金柱脈，兩條金柱脈，兩條灰長脈，兩條長柄脈，一條命根。 關於腸：一條腸道朋友脈。 關於結腸：兩條常脈，兩條大脈，兩條結腸脈，兩條思維脈。 關於膀胱：命脈，政脈，水脈等。 六十九條調和氣血的動脈是：頭部有四條癲癇線，一條內外流動脈，一條梵天線，九條釘脈，兩條手腕脈，兩條內側脈，一條後頸脈，兩條胸脈，兩條咽喉脈，兩條肩脈，兩條腋脈，兩條乳房脈，兩條肝脈，兩條脾脈，兩條胃脈，兩條臍脈，兩條陰脈，兩條腿脈，兩條膝脈，兩條踝脈，兩條腳脈，以及兩條腳趾脈。
【English Translation】 Regarding diseases: there are fourteen key points: two eye sockets, two nostrils, two elbows, two knees, two ankles, two heels, and two scrotums. Regarding the key of the internal organs: The black heart, the lobe of the lung, the lake of the liver, the corner of the spleen, the fruit of the kidney, the dregs of the stomach, the essence of the gallbladder, the blood vessel, the intestine, the anus, the mouth of the bladder, the black vagina, and thirteen thoughts. Regarding the key of the vessels: there are thirty-two air vessels, eighty-nine life vessels, and sixty-nine arteries that harmonize qi and blood, totaling one hundred and ninety. The thirty-two air vessels are: thirteen silk threads, two triple junctions, two tubular structures, two rainbows, two jewels, two water vessels, two pillars, two bone vessels, and two shoulders. The eighty-nine blood vessels are: two small blood vessels of the heart, two vessel openings, two blood vessels of the lung, two joint sides arising from the ribs of the lung, these two vessels belong to the lung above the liver, divided into four branches, belonging to the kidney below, therefore, the black kidney vessel is proclaimed directly in front of the fourteenth vessel. Two inward flowing vessels arising from above the gate post, two upper friend vessels arising from the tiger's head of the lung, two joy discarding vessels arising from the front of the cliff of the lung, two transverse vessels arising from the sieve of the lung, two outward flowing vessels arising from the tip of the heart of the lung, two intersecting vessels arising from the nostril of the treasure house of the lung, two nail head vessels arising from the bird's nest of the lung, two copper-colored vessels arising from the enemy's tongue of the lung, two blue vessels arising from the navel of the lung. Mother-child buckle, two valley supporting bags, two lung vessels conch arising from the complete place, two six-headed vessels, two ridge vessels. Regarding the liver: two rainbow vessels, two eye vessel bone attachment vessels, two flesh vessels, two Mon vessels, two short taste mouth vessels, two lower three liver vessels. Regarding the spleen: two bird foot vessels, two nail vessels, two black vessels, two horse hoof vessels. Regarding the kidney: two black vessels, two nagu vessels, two bone attachment vessels, two leg supporting vessels, two end vessels, two buttock vessels. Regarding the stomach: two snake eye vessels, two pillar vessels, one millstone. Regarding the gallbladder: two golden pillar vessels, two golden pillar vessels, two gray long vessels, two long handle vessels, one life root. Regarding the intestine: one intestinal friend vessel. Regarding the colon: two constant vessels, two large vessels, two colon vessels, two thought vessels. Regarding the bladder: life vessel, political vessel, water vessel, etc. The sixty-nine arteries that harmonize qi and blood are: the head has four epilepsy lines, one inner and outer flowing vessel, one Brahma line, nine nail vessels, two wrist vessels, two inner side vessels, one back neck vessel, two chest vessels, two throat vessels, two shoulder vessels, two armpit vessels, two breast vessels, two liver vessels, two spleen vessels, two stomach vessels, two navel vessels, two yin vessels, two leg vessels, two knee vessels, two ankle vessels, two foot vessels, and two toe vessels.
ྲམ་རྩ་གཉིས། རྩེལ་ནག་གཉིས རྩེལ་འདྲ་གཉིས། གསེར་གྱི་སྐུད་པ་གཅིག་གྲངས་སུམ་ཅུ། བྱང་ཁོག་ལ། སྲོག་བ་རྩ། སྦས་པའི་རྩ་བརྒྱད། ཕྲ་ཁབ་གཉིས། དངུལ་གྱི་འབུ་རུ་གཉིས། མཚན་མའི་རྩ་གཉིས་ཏེ་བཅོ་ལྔའོ། །ཡན་ལག་ལ། 1-351 རྐང་མཐིལ་གྱི་མཐིལ་འཕྲོག་གཉིས། བོལ་གོང་གི་འགུལ་རྩ་ནག་པོ་གཉིས། ནང་ལོང་ནང་ཁུད་ཀྱི་ལྕགས་ཀྱི་སྲན་མ་གཉིས། ངར་གདོང་གི་གསེར་རྩ་ཀ་གདུང་གཉིས། བགབ་ཁུང་གི་བགབ་རྩ་ནག་པོ་གཉིས། སྣ་རྩའི་སྙིང་རྩ་མིག་དམར་གཉིས། སྲིན་ལག་གོང་གི་མྱུར་བ་གཉིས། མཛོད་སྤུ་ཆུང་གི་སྟེང་དུ་འགུལ་རྩ་གཉིས། ལག་པའི་རུས་པ་འབུར་པོའི་སྡེབས་ཀྱི་ལྟག་པའི་རྩ་གཉིས། མས་ཟུར་ཆུ་བའི་བར་གྱི་བླ་རྩ་གཉིས། གྲེ་མོའི་ནང་ཁུད་ཀྱི་ཨ་སོ་ལིང་ག་གཉིས། མཆན་ཁུང་ནང་གི་སྙིང་རྩ་དངུལ་མདུང་གཉིས་ཏེ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིའོ། གནད་ཐམས་ཅད་བསྡོམས་ན། མགོ་ལ་ང་གཉིས། སྐེད་ལ་སོ་གཉིས། བྱང་ཁོག་སྟོད་སྨད་ལ་གོ་ལྔ། ཡན་ལག་ལ་བརྒྱ་དང་ཉེར་གཉིས་ཏེ་སུམ་བརྒྱ་དང་གཉིས་སོ། །དེ་ལས་རབ་ཏུ་གཉན་པ་དགུ་བཅུ་གོ་དྲུག་ཡོད་དེ། ཤ་གནད་ལ་བྱིན་སྙིང་མཆིན་ཁྲི་གཉིས། རླིག་འབྲས་གཉིས་ཏེ་དྲུག །ཚིལ་བུའི་གནད་བརྒྱད། དོན་སྣོད་ཀྱི་གནས་བཅུ་གསུམ། རུས་པའི་གནད། ལྟག་པ་འཁར་འཚམས་སྲེ་ལོང་གཉིས། ལོང་བུ་གཉིས་ཏེ་དྲུག །རྩ་གནད་ལ། སྲོག་བ་རྩ། སྦས་པའི་རྩ་བརྒྱད། ཚངས་པའི་སྐུད་པ། གཉེན་གྱི་རེ་ཐག་བཞི། ཕྱི་ནང་རྒྱུག་པ། རྩེལ་འདྲ་གཉིས། རྩེལ་ནག་གཉིས། དར་དཔྱངས་བཅུ་གསུམ། ཕྲ་ཁབ་གཉིས། ཕོ་བའི་རྩ་ལྔ། ཡན་ལག་གི་སྙིང་རྩ་ཉེར་བཞི་སྟེ་དྲུག་ཅུ་རེ་གསུམ་སྟེ། 1-352 འདི་རྣམས་ལ་འཚོན་ཕོག་ན་སྨན་པ་མཁས་ཀྱང་བཅོས་སུ་མེད་པ་སྲོག་ངེས་པར་གཏོང་ངོ་། འབྲིང་དུ་གཉན་པ་བཞི་བཅུ་རྩ་དགུ་ཡོད་དེ། ཤ་གནད་ལ་བཤུལ་ཤ་གཉིས། ལག་ངར་གཉིས། དཔུང་པ་གཉིས། ཉྭ་སྙིང་གཉིས། སྦལ་ནག་གཉིས། ཨོལ་གོང་མིད་པ་གཉིས་ཏེ་བཅུ་གཉིས། ཆུ་རྒྱུས་ལ། ལྟག་པའི་ཆུ་ལེབ་གཉིས། རུས་གནད་བདུད་སྒོ་གསུམ། འཕྲེད་ཉལ་གཉིས། བྲང་རུས། གཞུག་ཐུང་། དཔྱི་དང་། དཔུང་པ། པུས་མོ་སྟེ་བཅུ་གཉིས། རྩ་གནད་ལ། སུམ་མདོ་རིས་ཆུ་རྩ་དྲུག །རྩེལ་ཆུང་གཉིས། ཚིགས་འགྲམ་གཉིས། མཁལ་མའི་རྩ་ནག་གཉིས། སྔོན་པོ་གཉིས། ཁུག་པོ་གཉིས། མཁྲིས་རྩ་ལྔ། རྩ་བོ་ཆེ་གཅིག །མཚེར་པ་རྩ་ནག་གཉིས་དང་ཉེར་ལྔ། སྨན་པ་མཁས་པ་དང་ཐུག་ན་བཅོས་སུ་བཏུབ་པ་ཙམ་མོ། །ལྷག་མ་གཉིས་བརྒྱ་ང་བདུན་པོ་དེ་རྣམས་གནད་དུ་བསྟན་ཡང་མཐའ་མ་ཡིན་པས་སྨན་པ་ཕལ་གྱིས་གསོ་བར་ནུས་སོ། །བཞི་པ་ལ། ཕྱི་དང་ནང་གི་བུ་གའི་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་ལ། སྤྱིར་དགུ །བུད་མེད་ལ་མངལ་སྒོ་ནུ་མ་གཉིས་ཀྱིས་ལྷག་ཕྱི་མ་ལ་སྲོག་ཟུངས་བདུན། དྲི་མ་གསུམ། ཆུ་དང་ཟས་རྒྱུ་བའི་བུ་ག་དང་བཅུ
【現代漢語翻譯】 顱部有二脈，黑脈有二，相似脈有二，金線一條，共計三十條。軀幹部位，命根脈，隱匿脈八條，細針二條，銀質蟲二條，會陰脈二條，共計十五條。四肢部位， 足底中心脈二條，踝關節的黑色動脈二條，內踝內側的鐵豆二條，脛骨前側的金脈棟樑二條，腘窩的黑色腘脈二條，鼻脈的心脈紅脈二條，小指根部的速脈二條，小腹毛髮上方動脈二條，手部骨骼突起處的後方脈二條，下頜角水溝之間的命脈二條，喉嚨內側的扁桃體二條，腋窩內的心脈銀矛二條，共計二十四條。 所有要害總計：頭部五十二處，腰部三十二處，軀幹上下九十五處，四肢一百二十二處，共計三百零二處。其中，極其重要的有九十六處：肌肉要害有陰戶心口肝門二處，睪丸二處，共六處。脂肪要害八處。臟腑要害十三處。骨骼要害：後腦勺、枕骨縫、骶骨二處，髖骨二處，共六處。脈要害有：命根脈，隱匿脈八條，梵天之線（藏文：ཚངས་པའི་སྐུད་པ།，梵文天城體：brahma-sūtra，梵文羅馬擬音：brahma-sūtra，漢語字面意思：梵天之線），姻緣線四條，內外執行脈，相似脈二條，黑脈二條，懸絲十三條，細針二條，胃脈五條，四肢的心脈二十四條，共計六十三條。 這些部位如果受到損傷，即使是名醫也無法醫治，必定喪命。中等重要的有四十九處：肌肉要害有臀部肌肉二處，前臂二處，上臂二處，腓腸肌二處，脾臟二處，喉嚨咽喉二處，共十二處。水脈有：後腦勺的水板二處。骨骼要害有魔門三處，橫骨二處，胸骨，尾骨，髖部，肩部，膝蓋，共十二處。脈要害有：三岔路口脈、里水脈六條，小脈二條，關節旁脈二條，腎臟黑脈二條，青脈二條，曲脈二條，膽脈五條，大脈一條，脾臟黑脈二條，共二十五條。 遇到名醫或許還能醫治。剩下的二百五十七處，雖然也被列為要害，但屬於次要，一般的醫生也能治療。第四部分：外部和內部孔竅的瓣膜二處。第一部分：總共有九處。女性有子宮口和乳房二處。後者有命門七處，污垢三處，水和食物通過的孔竅等十處。
【English Translation】 There are two veins in the head, two black veins, two similar veins, and one golden thread, totaling thirty. In the torso, there is the life-root vein, eight hidden veins, two fine needles, two silver worms, and two perineal veins, totaling fifteen. In the limbs, there are two central veins in the soles of the feet, two black arteries in the ankles, two iron beans in the inner hollows of the inner ankles, two golden vein pillars in the front of the shin, two black popliteal veins in the popliteal fossa, two red heart veins in the nasal veins, two quick veins at the base of the little fingers, two arteries above the pubic hair, two posterior veins at the protruding bones of the hands, two life veins between the lower jaw angle and the water trough, two tonsils in the inner hollow of the throat, and two silver spear heart veins in the armpits, totaling twenty-four. In total, there are fifty-two vital points in the head, thirty-two in the waist, ninety-five in the upper and lower torso, and one hundred and twenty-two in the limbs, totaling three hundred and two. Among them, ninety-six are extremely important: six muscle vital points including the vulva, heart, liver gate (two places), and testicles (two places). Eight fat vital points. Thirteen organ vital points. Six bone vital points including the back of the head, occipital suture, sacrum (two places), and hip bones (two places). The vein vital points include: the life-root vein, eight hidden veins, the Brahma-sutra (藏文：ཚངས་པའི་སྐུད་པ།，梵文天城體：brahma-sūtra，梵文羅馬擬音：brahma-sūtra，漢語字面意思：梵天之線), four marriage threads, the inner and outer running veins, two similar veins, two black veins, thirteen hanging threads, two fine needles, five stomach veins, and twenty-four heart veins in the limbs, totaling sixty-three. If these areas are injured, even a skilled doctor cannot cure them, and death is certain. There are forty-nine moderately important points: twelve muscle vital points including two gluteal muscles, two forearms, two upper arms, two gastrocnemius muscles, two spleens, and two throats. Two water veins: two water plates at the back of the head. Twelve bone vital points including three demon gates, two transverse bones, the sternum, the coccyx, the hip, the shoulder, and the knee. Twenty-five vein vital points including six triple junction veins and inner water veins, two small veins, two joint-side veins, two black kidney veins, two blue veins, two curved veins, five gallbladder veins, one large vein, and two black spleen veins. Meeting a skilled doctor might allow for treatment. The remaining two hundred and fifty-seven points, although listed as vital points, are secondary, and can be treated by ordinary doctors. Part four: two flaps of the external and internal orifices. Part one: there are nine in total. Women have two additional points: the uterus opening and the breasts. The latter has seven life gates, three impurities, and ten orifices through which water and food pass.
་གསུམ། བཞི་པ་ལུས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡལ་ག་ལ། གནོད་བྱེད་ཉེས་པ་སྟེ། ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས། དང་པོ་ལ་དབྱེ་བ། མེ་དྲོད་གྱུར་ཚུལ། འབྲས་བུ་རྫོགས་པའི་དུས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། 1-353 དང་པོ་ལུས་ཟུངས་བདུན་དང་། དྲི་མ་གསུམ། ཟུངས་བདུན་ནི། དྭངས་མ། ཁྲག །ཤ། །ཚིལ། རུས་པ། རྐང་མར། ཁུ་བའོ། །དྭངས་མས་གནོད་བྱ་འཕེལ་བར་བྱེད། ཁྲག་གིས་རློན་ཅིང་སྲོག་འཚོ་བར། ཤས་གཡོགས་པར། ཚིལ་གྱིས་སྣུམ་པར། རུས་པས་བརྟན་པར། རྐང་མར་གྱིས་བཅུད་དུ་འགྱུར་བར། ཁུ་བས་མངལ་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །དྲི་མ་བཤང་གཅི་རྔུལ་གསུམ། བཤང་གཅིས་ཟས་སྐོམ་གྱི་སྙིགས་མ་འདྲུལ་ཅིང་འབྱིན། རྔུལ་གྱིས་པགས་པ་མཉན་ཅིང་བ་སྤུ་བརྟན་པར་བྱེད་དོ། །གཉིས་པ་མེ་དྲོད་ནི། གཙོ་བོ་མཁྲིས་པ་འཇུ་བྱེད་ཡིན་ལ། གཞན་ནང་དང་ལུས་ཟུངས་ཀུན་ལ་གནས་པའི་དྲོད་དག་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །དེ་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ལས་གནོད་བྱ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ལ། གུད་ན་ཟས་ལ་སོགས་པ་མི་འཇུ་ཞིང་། དེ་ལས་གནོད་བྱེད་ཉེས་པ་འཕེལ་བས་ཁོང་ནང་ཀུན་གྱི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་མ་ཞུ་བ་ལ་འཇོག་པ་ཡང་རྒྱུ་མཚན་དེའོ། །མེ་དྲོད་དེས་ཟས་སྐོམ་ཇི་ལྟར་བཞུ་བའི་ཚུལ་ཡང་། དང་པོར་ཟས་སྐོམ་སོགས་རླུང་གིས་ལྟོ་བར་བཅུག །སྐོམ་གྱིས་བཤིག །སྣུམ་གྱིས་མཉེན་པར་བྱས། དེར་མེ་མཉམ་རླུང་གིས་མཁྲིས་པ་འཇུ་བྱེད་བུས་ཏེ་ཕོ་བའི་གནས་སུ་དེ་དག་སྨན་ལྟར་བསྐོལ། བད་ཀན་མྱགས་བྱེད་ཀྱིས་མྱགས་པར་བྱས་པས་རོ་དངར་ལྦུ་བ་ཅན་དུ་གྱུར་ནས་བད་ཀན་སྐྱེད། བར་དུ་མཁྲིས་པ་འཇུ་བྱེད་ཀྱིས་བཞུ་ནས་རྣམ་པར་འཚོ་བས་རོ་སྐྱུར་བར་སོང་ནས་མཁྲིས་པ་སྐྱེད། 1-354 ཐ་མར་མེ་མཉམ་རླུང་གིས་དྭངས་མ་དང་སྙིགས་མ་གཉིས་སུ་འབྱེད་ཅིང་ཁ་བར་གྱུར་ནས་རླུང་སྐྱེད་དོ། །ལར་ཁ་ཟས་དེ་འབྱུང་བ་ལྔ་ལྡན་ཡིན་པས་ལུས་ཀྱི་འབྱུང་བ་ལྔ་རྒྱས་པར་བྱེད་དོ། །གསུམ་པ་ཞུ་རྗེས་ཀྱི་དྭངས་སྙིགས་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ནས་སྙིགས་མ་རྒྱུ་མར་ལྷུང་། དེར་སྐ་བ་དང་སླ་བ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ནས། དང་པོ་གཅི་བའམ་ཕྱི་ས། གཉིས་པ་གཅི་བའམ་གཅིན་དུ་འགྱུར། དྭངས་མ་དེ་རང་གི་དྲོད་ཀྱིས་སྨིན་ནས་ཕོ་བ་ནས་མཆིན་ལམ་བརྒྱུད་དེ་དྭངས་མ་ལེན་པའི་རྩ་དགུར་འགྲོ་བའི། དྭངས་མ་ལེན་པའི་རྩ་དགུ་ནི། སུམ་སྨན་གྱིས། ཕོ་བ་ནས་མཆིན་པའི་བར་དུ་དྭངས་མ་ལེན་པའི་རྩ་མིག་དགུ་ཡོད་པར་བཤད་ཀྱང་། དོན་མཆིན་གནས་སུ་ཕོ་བར་དྭངས་མ་ཁྲིད་པའི་རྩ་གཅིག །མཆིན་གནས་སུ་མཚེར་པར། མཆིན་གནས་སུ་མཁྲིས་པར། མཆིན་གནས་སུ་གློ་བར། མཆིན་གནས་སུ་སྙིང་དུ། མཆིན་གནས་སུ་ཀླད་པར། མཆིན་གནས་སུ་མཆིན་པར། མཆིན་གནས་སུ་མཁལ་མར། མཆིན་གནས་སུ་བསམ་སེར། དྭངས་མ་ཁྲིད་པའི་རྩ་དགུ་འདི་ལས་ཤ་ཁྲག་འཕེལ་བྱེད་རྩ་ཆེན་ཉེར་བཞིར་འགྲོ་གྲག་སྟེ། གཞུང་ལས། དྭངས་མ་རྩ་དག
【現代漢語翻譯】 三、四、身體特徵的分支：有害的過失，有兩個小分支。 第一個分支有四種分類：火熱的轉化方式、果實成熟的時間。 1-353 首先是身體的七種營養素和三種排泄物。七種營養素是：精微、血、肉、脂肪、骨、骨髓、精液。精微滋養身體，血液滋潤生命，肉覆蓋身體，脂肪使之潤滑，骨骼使其穩固，骨髓轉化為精華，精液使子宮受孕。三種排泄物是糞便、尿液、汗液。糞便和尿液排出食物和飲料的殘渣，汗液使面板柔軟，毛髮穩固。 第二是火熱：主要是膽汁的消化功能，此外，存在於內部和身體所有營養素中的熱量也是。它具有力量，能夠促進身體的生長。如果減弱，食物等無法消化，從而導致有害的過失增加，因此，將所有腹部問題的根源歸結于消化不良也是有道理的。火熱消化食物和飲料的方式是：首先，食物和飲料等通過風進入胃，液體分解，油脂使其柔軟。在那裡，火同風一起推動膽汁的消化功能，像藥物一樣在胃中熬煮。黏液分解食物，使其變得甜膩多泡，從而產生黏液。中間，膽汁的消化功能將其溶解，並以各種方式滋養，味道變酸，從而產生膽汁。 1-354 最後，火同風將精華和殘渣分開，變得澀口，從而產生風。總的來說，食物包含五種元素，因此可以增強身體的五種元素。第三，消化后的食物分為精華和殘渣，殘渣落入腸道。在那裡，又分為稠的和稀的。第一種變成糞便或排泄物，第二種變成尿液。精華在自身的熱量下成熟，從胃通過肝臟的通道，進入九條吸收精華的脈絡。關於九條吸收精華的脈絡，在《Sumen》中說：從胃到肝臟之間有九個吸收精華的脈絡孔。實際上，是將胃中的精華輸送到肝臟的一個脈絡；將肝臟中的精華輸送到脾臟；將肝臟中的精華輸送到膽囊；將肝臟中的精華輸送到肺；將肝臟中的精華輸送到心臟；將肝臟中的精華輸送到大腦；將肝臟中的精華輸送到肝臟自身；將肝臟中的精華輸送到腎臟；將肝臟中的精華輸送到胰腺。據說，從這九條輸送精華的脈絡中，會產生二十四條重要的脈絡，用於生長肉和血。正如經典中所說：精華的九條脈絡……
【English Translation】 Three, four, the branch of physical characteristics: harmful faults, with two sub-branches. The first branch has four classifications: the way heat transforms, the time when the fruit ripens. 1-353 First, the seven nutrients of the body and the three excretions. The seven nutrients are: essence, blood, flesh, fat, bone, marrow, semen. Essence nourishes the body, blood moistens life, flesh covers the body, fat lubricates it, bones stabilize it, marrow transforms into essence, and semen enables conception. The three excretions are feces, urine, and sweat. Feces and urine discharge the residue of food and drink, and sweat softens the skin and stabilizes the hair. Second is heat: mainly the digestive function of bile, and also the heat that resides within the body and all its nutrients. It has the power to promote the growth of the body. If it weakens, food and so on cannot be digested, which leads to an increase in harmful faults. Therefore, it is reasonable to attribute the root of all abdominal problems to indigestion. The way heat digests food and drink is: first, food and drink, etc., enter the stomach through the wind, liquids decompose, and oils soften it. There, fire, along with the wind, pushes the digestive function of bile, boiling them in the stomach like medicine. Mucus breaks down the food, making it sweet and foamy, thus producing mucus. In the middle, the digestive function of bile dissolves it and nourishes it in various ways, the taste turns sour, thus producing bile. 1-354 Finally, fire, along with the wind, separates the essence and residue, becoming astringent, thus producing wind. In general, food contains five elements, so it can enhance the five elements of the body. Third, after digestion, food is divided into essence and residue, and the residue falls into the intestines. There, it is further divided into thick and thin. The first becomes feces or excrement, and the second becomes urine. The essence matures under its own heat and passes from the stomach through the liver's channel, entering the nine veins that absorb essence. Regarding the nine veins that absorb essence, it is said in 'Sumen': There are nine vein openings that absorb essence from the stomach to the liver. In reality, it is one vein that transports essence from the stomach to the liver; transports essence from the liver to the spleen; transports essence from the liver to the gallbladder; transports essence from the liver to the lungs; transports essence from the liver to the heart; transports essence from the liver to the brain; transports essence from the liver to the liver itself; transports essence from the liver to the kidneys; transports essence from the liver to the pancreas. It is said that from these nine veins that transport essence, twenty-four important veins are produced for growing flesh and blood. As the classic says: The nine veins of essence...
ུར་མཆིན་ལམ་བརྒྱུད་ནས་འགྲོ་བར་བཤད་པ་དང་ལེགས་པར་འགྲིག་གོ །རྩ་འདི་དག་གི་སྦུགས་སྦོམ་པ་སོག་མ་ཙམ་དང་། ཕྲ་བ་སྐུད་པ་ཙམ་མོ། །སྦུབས་དགུ་པོ་འདི་ལས་ཅི་རིགས་པ་ཞིག་བཀག་པའམ། 1-355 མ་བཀག་ཀྱང་རླུང་གིས་ཁ་ཟས་དྭངས་སྙིགས་མ་ཕྱེད་པར་འདྲེས་པ་དེས་ཁོང་ནད་ཕལ་ཆེར་སྐྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་མཆིན་པའི་གནས་སུ་ཁྲག་ཏུ་འགྱུར་ལ། ཚིགས་མ་ཕོ་བའི་བེ་སྣབས། ཁྲག་དེའི་དྭངས་མ་ལས་ཤ། ཚིགས་མ་སྣོད། མཁྲིས་ཤ་དེའི་དྭངས་མ་ལས་ཚིལ། ཚིགས་མ་བུ་གའི་དྲི་མ། ཚིལ་དེའི་དྭངས་མ་ལས་རུས་པ། ཚིགས་མ་རྔུལ་ལམ་ཞག །རུས་པ་དེའི་དྭངས་མ་ལས་རྐང་མར། ཚིགས་མ་ལས་སོ་སེན་བ་སྤུ། རྐང་མར་དེའི་དྭངས་མ་ལས་ཁུ་བ། ཚིགས་མ་ལུས་ཀྱི་ཕྱི་ནང་དང་བཤང་གཅིའི་སྣུམ་པའི་ཆ། ཁུ་བ་དེའི་དྭངས་མ་མདངས་སྟོབས་མཆོག་གི་རྟེན་དུ་འགྱུར་ཞིང་། ཚིགས་མ་མངལ་མི་སྡུག་པ་ལ་སོགས་པ་འཛིན་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་མདངས་ཀྱི་རྟེན་ཡང་གཙོ་བོ་སྙིང་གར་གནས་པ་རོ་ཙ་ནའི་ཐིག་ལེ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་གཟི་བརྗིད་དང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྟེན་ཆེན་པོའོ། །བཞི་པ་ཟས་སྐོམ་ནི། དྭངས་མ་དེ་ཞག་རེ་ལ་སྔ་མའི་གནས་སྐབས་བཏང་ནས་ཕྱི་མ་ཁྲག་ལ་སོགས་པ་དེར་འགྱུར་བས། དང་པོ་ཟོས་ནས་ཕྱིས་ཁུ་བར་འགྱུར་བའི་བར་གྱི་དུས་ནི་ཞག་དྲུག་གོ །རོ་ཙ་ན་ནི་འཕྲལ་ལ་ཁུ་བ་སྐྱེད་ནུས་པ་དང་། སྨན་གཞན་རྣམས་ཞག་གཅིག་གིས་ལས་བྱེད་པ་གཙོ་ཆེའོ། །གཉིས་པ་གནོད་བྱེད་ཉེས་པ་ལ། དབྱེ་བ་དང་། མངལ་ན་གནས་ཚུལ། 1-356 རང་བཞིན་མེ་དྲོད། ལྟེ་བ། གནས། ལས། མཚན་ཉིད་ཀྱི་ལོ་འདབ་བརྒྱད། དང་པོ་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་གསུམ་སྟེ་རྣམ་པར་མ་གྱུར་པས་ལུས་གནས་པ། གྱུར་པས་ལུས་འཇོམས་པར་བྱེད་པ། རླུང་ལ་སྲོག་འཛིན་སོགས་ལྔ། མཁྲིས་པ་ལ་འཇུ་བྱེད་སོགས་ལྔ། བད་ཀན་ལ་རྟེན་བྱེད་སོགས་ལྔའོ། །གཉིས་པ་མངལ་དུ་ཉེས་པ་གསུམ་ཕ་མའི་ཁུ་ཁྲག་རྣམ་ཤེས་དང་སྦྲུལ་དང་དེའི་དུག་བཞིན་འབྲལ་མི་ཤེས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་མའི་ཁ་ཟས་དང་སྤྱོད་ལམ་གྱིས་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་ཤས་ཆེ་ཆུང་འགྱུར་ཏེ། རླུང་ཤས་ཆེ་བར་གྱུར་ན་རང་བཞིན་ཆུང་བ་རླུང་གི་མི། མཁྲིས་ཤས་ཆེ་ན་འབྲིང་མཁྲིས་པའི། བད་ཀན་ཤས་ཆེ་ན་ཆེན་པོ་བད་ཀན་གྱི། ཉེས་པ་གསུམ་ཆ་མཉམ་ན་འདུས་པའི་རང་བཞིན་མཆོག །རླུང་མཁྲིས་གཉིས་ཆེ་ན་རླུང་གི་མི་ལས་ཆེ། མཁྲིས་པའི་མི་ལས་ཆུང་བས་རླུང་མཁྲིས་གཉིས་ཀྱི་བར་མ། དེ་བཞིན་དུ་བད་མཁྲིས་གཉིས། བད་རླུང་གཉིས་ཏེ། ལྡན་པའི་གསུམ་དྲིལ་བས་རང་བཞིན་བདུན་དུ་འགྱུར་རོ། །བཞི་པ་མེ་དྲོད་ཀྱང་རླུང་གིས་མི་སྙོམས། །མཁྲིས་པས་རྣོ། བད་ཀན་གྱིས་ཆུང་། འདུས་པས་མཉམ་པའོ། །ལྔ་པ་རླུང་གིས་ཕྲ། མཁྲིས་པས་མཉན། བད་ཀན་གྱིས་བར་མའོ། །དྲུག་པ་གནས་པའི་ལྟེ་བ་མ
【現代漢語翻譯】 據說，它通過肝臟的通道執行，並且排列良好。這些脈的管腔，粗的像稷米，細的像線。如果這九個管腔中的任何一個被阻塞，或者即使沒有被阻塞，風也會使食物的精華和糟粕混合在一起而不分離，從而產生大多數的腹部疾病。然後，它在肝臟的位置轉化為血液。血液的殘渣變成胃裡的粘液。血液的精華變成肉，殘渣變成膀胱。肉的精華變成脂肪，殘渣變成毛孔里的污垢。脂肪的精華變成骨骼，殘渣變成汗液或油脂。骨骼的精華變成骨髓，殘渣變成牙齒、指甲和體毛。骨髓的精華變成精液，殘渣變成身體內外以及排泄物的油性部分。精液的精華變成光彩和力量的終極基礎，殘渣導致不孕等問題。而光彩的基礎主要位於心臟，是羅擦那（藏文：རོ་ཙ་ན།，意義：光明，光輝）明點，是人們榮耀和富饒的偉大基礎。 第四，關於食物和飲料：精華每隔一天就會放棄之前的狀態，轉化為之後的血液等。因此，從最初的食物攝入到最終轉化為精液之間的時間是六天。羅擦那（藏文：རོ་ཙ་ན།，意義：光明，光輝）能夠立即產生精液，而其他藥物主要在一日內起作用。 第二，關於有害的罪過：有分類、在子宮中的狀態、 本性、火熱、肚臍、位置、作用和特徵的八個方面。第一，風、膽汁和痰這三種，未轉化時維持身體，轉化后則破壞身體。風有持命風等五種，膽汁有消化膽汁等五種，痰有支援痰等五種。第二，在子宮中，三種罪過以一種與父母的精血和意識不可分割的方式存在，就像蛇和它的毒液一樣。第三，母親的食物和行為會改變風、膽汁和痰的比例。如果風的比例較高，則本性小，是風性之人；如果膽汁比例較高，則中等，是膽汁性之人；如果痰的比例較高，則大，是痰性之人；如果三種罪過比例相等，則是混合的最佳本性。如果風和膽汁兩種比例較高，則比風性之人大，比膽汁性之人小，是風膽混合之人。同樣，也有痰膽混合和痰風混合之人。因此，三種混合在一起，產生七種本性。第四，火熱也被風擾亂，膽汁使其鋒利，痰使其減小，混合使其平衡。第五，風使其稀疏，膽汁使其柔軟，痰使其適中。第六，罪過所處的位置是肚臍。
【English Translation】 It is said to run through the liver's passage and is well-arranged. The lumens of these vessels, the thick ones are like millet, and the thin ones are like threads. If any of these nine lumens are blocked, or even if they are not blocked, the wind mixes the essence and waste of food without separating them, which causes most abdominal diseases. Then, it transforms into blood in the liver's location. The residue of the blood becomes phlegm in the stomach. The essence of the blood becomes flesh, and the residue becomes the bladder. The essence of the flesh becomes fat, and the residue becomes dirt in the pores. The essence of the fat becomes bones, and the residue becomes sweat or grease. The essence of the bones becomes marrow, and the residue becomes teeth, nails, and body hair. The essence of the marrow becomes semen, and the residue becomes the oily part of the body's interior and exterior, and excrement. The essence of the semen becomes the ultimate basis of radiance and strength, and the residue causes problems such as infertility. And the basis of that radiance mainly resides in the heart, the ro tsa na (藏文：རོ་ཙ་ན།, Devanagari: , Romanized Sanskrit: , Meaning: light, radiance) bindu, is the great basis of people's glory and abundance. Fourth, regarding food and drink: the essence abandons its previous state every other day and transforms into the subsequent blood, etc. Therefore, the time from the initial food intake to the final transformation into semen is six days. Ro tsa na (藏文：རོ་ཙ་ན།, Devanagari: , Romanized Sanskrit: , Meaning: light, radiance) is able to produce semen immediately, while other medicines mainly work within one day. Second, regarding harmful sins: there are eight aspects of classification, state in the womb, nature, heat, navel, location, function, and characteristics. First, the three, wind, bile, and phlegm, maintain the body when untransformed, and destroy the body when transformed. Wind has five types such as life-sustaining wind, bile has five types such as digestive bile, and phlegm has five types such as supporting phlegm. Second, in the womb, the three sins exist in an inseparable manner with the parents' semen and blood and consciousness, like a snake and its venom. Third, the mother's food and behavior change the proportion of wind, bile, and phlegm. If the proportion of wind is high, the nature is small, and it is a wind-natured person; if the proportion of bile is high, it is medium, and it is a bile-natured person; if the proportion of phlegm is high, it is large, and it is a phlegm-natured person; if the three sins are in equal proportion, it is the best mixed nature. If the two, wind and bile, are in high proportion, it is larger than a wind-natured person and smaller than a bile-natured person, and it is a wind-bile mixed person. Similarly, there are also phlegm-bile mixed and phlegm-wind mixed people. Therefore, the three mixed together produce seven natures. Fourth, the heat is also disturbed by wind, bile makes it sharp, phlegm reduces it, and mixing makes it balanced. Fifth, wind makes it sparse, bile makes it soft, and phlegm makes it moderate. Sixth, the location of the sins is the navel.
ན་ཆད་རླུང་གི་གནས། ལྟེ་བ་དང་སྙིང་གའི་བར་མཁྲིས་པའི་གནས། 1-357 སྙིང་ག་ཡན་ཆད་བད་ཀན་གྱི་གནས་སོ། །བདུན་པ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཕྱེ་བ་དག་སྟེ། དང་པོ། རླུང་གིས་དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་དང་། སྐྱོད་པ་དང་། ལས་སྤྱོད་པ་དང་། ཤུགས་འབྱིན་པ་དང་། གནོད་བྱ་རྣམས་ལེགས་པར་རྒྱུ་བ་དང་། དབང་པོ་རྣམས་གསལ་བ་དང་། ལུས་རྗེས་སུ་འཛིན་པ་བདུན་ནོ། །མཁྲིས་པས་བཀྲེས་པ་དང་། སྐོམ་པ་དང་། ཟས་ལེན་ཅིང་འཇུ་བ་དང་། ལུས་དྲོད་དང་། མདངས་གསལ་བ་དང་། སྙིང་དཔའ་བ་དང་། བློ་དང་ལྡན་པ་བྱེད་པ་བདུན་ནོ། ། བད་ཀན་གྱིས་ལུས་བརྟན་པ་དང་། བློ་བརྟན་པ་དང་། གཉིད་ལོག་པ་དང་། ཚིགས་པ་ཐམས་ཅད་འབྲེལ་བ་དང་། བཟོད་བསྲན་ཆེ་བ་དང་། ལུས་འཇམ་པ་དང་། སྣུམ་པ་བདུན་ནོ། །གཉིས་པ་སྲོག་འཛིན་པའི་རླུང་གནས་སྤྱི་བོ། རྒྱུ་ལམ་བྲང་དང་གྲེ་བ། བྱེད་ལས་ནི། ཟས་སྐོམ་མིད་པ་དང་། དབུགས་རྔུབ་པ་དག །མཆིལ་མ་འདོར་པ། སྦྲིད་པ་དང་སྒྲེགས་པ་འབྱིན་པ་དང་། བློ་དང་དབང་པོ་གསལ་ཞིང་སེམས་ཀྱི་འཛིན་བྱེད་དྲུག །གྱེན་དུ་རྒྱུ་བའི་རླུང་གནས་བྲང་། རྒྱུ་བའི་སྣ་ལམ་དང་། ལྕེ་དང་། ལྐོག་མ། བྱེད་ལས་ཚིག་འབྱིན་པ་དང་། སྟོབས་དང་། མདངས་དང་། ཁ་དོག་དང་། འབད་རྩོལ་དང་། དྲན་པ་གསལ་བར་བྱེད་པ་དྲུག །ཁྱབ་བྱེད་གྱི་རླུང་གནས་སྙིང་། རྒྱུ་བའི་ལམ་ལུས་ཀུན། བྱེད་ལས་རྐང་པ་འདེགས་འཇོག་འགྲོ་བ་དང་། རྐང་ལག་ལྕེ་རྣམས་ཀྱི་བརྐྱང་བསྐུམ་དང་། 1-358 བུ་ག་རྣམས་འབྱེད་འཛུམ་དང་། ལུས་ཀྱི་བྱ་བྱེད་ཕལ་དེ་ལ་རག་ལུས་པའོ། །མེ་དང་མཉམ་པའི་རླུང་གནས་ཕོ་བའི་ཟངས་ཚགས། རྒྱུ་ལམ་ནང་ཁྲོལ་ཀུན། བྱེད་ལས་ཁ་ཟས་འཇུ་བ་དང་། དྭངས་སྙིགས་འབྱེད་པ་དང་། ལུས་ཟུངས་བདུན་སྨིན་པར་བྱེད་པ་གསུམ། ཐུར་དུ་སེལ་བའི་རླུང་གནས་གཞང་། རྒྱུ་བའི་ལམ་ལོང་དང་ལྒང་པ་གསང་བ་བརླ་ནང་། བྱེད་ལས་ཁུ་ཁྲག་བཤང་གཅི་མངལ་ན་གནས་པ་རྣམས་འབྱིན་སྡོམ་བྱེད་པ་ལྔ། མཁྲིས་པ་འཇུ་བྱེད་གནས་ཞུ་དང་མ་ཞུ་བའི་བར་ཕོ་བའི་ཟངས་ཚགས་ཀྱི་འོག་ཏུ་མའི་མགོ་ལྟེ་བའི་ཐད་ཀ །བྱེད་ལས་ཟས་འཇུ་ཞིང་དྭངས་སྙིགས་འབྱེད་པ་དང་། ལུས་ཀྱི་དྲོད་དང་མཁྲིས་པ་མདངས་བསྒྱུར་ལ་སོགས་པ་བཞིའི་གྲོགས་བྱེད་པ་གསུམ། མཁྲིས་པ་མདངས་སྒྱུར། གནས་མཆིན་པ། བྱེད་ལས་ནི། དྭངས་མ་ལ་སོགས་སེར་སེར་རམ། ཁྲག་གམ། དམར་པོར་སྒྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་བྱེད། མཁྲིས་པ་སྒྲུབ་བྱེད་གནས་སྙིང་། བྱེད་ལས་ཡིད་གཞུངས་པ་དང་། ང་རྒྱལ་སྐྱེད་བློ་དང་། འདོད་པ་སྒྲུབ་པ་གསུམ། མཁྲིས་པ་མཐོང་བྱེད་གནས་མིག །བྱེད་ལས་གཟུགས་མཐོང་བར་བྱེད། མཁྲིས་པ་མདོག་གསལ་གནས་པགས་པ། བྱེད་ལས་པགས་མདོག་གསལ་བར་བྱེད་པ། བད་ཀན་རྟེན་བྱེད་གནས་བྲང་། བྱེད་ལས་མྱང་བྱེད་ལ་སོགས་པ་ལྷག་མ་བཞིའི་ར
【現代漢語翻譯】 下至臍部為風的處所，臍部與心部之間為膽的處所， 心部以上為涎的處所。第七部分是總的和個別的區分，第一，風的作用是呼吸、 運動、行事、施力、使有害物良好執行、使諸根清晰、保持身體這七種。膽的作用是飢餓、 口渴、攝取並消化食物、身體溫暖、容光煥發、內心勇敢、具有智慧這七種。涎的作用是身體穩固、 心智穩固、睡眠、連線所有關節、具有忍耐力、身體柔軟、潤滑這七種。第二，持命風的處所是頭頂，執行的道路是胸部和喉嚨，作用是： 吞嚥食物和飲料，吸氣，吐痰，打噴嚏和打嗝，使心智和感官清晰，是心的執持者，共六種。上行風的處所是胸部，執行的道路是鼻道、 舌頭和喉嚨，作用是發出言語，使體力、容光、膚色、努力和記憶清晰，共六種。遍行風的處所是心部，執行的道路是全身，作用是抬起和放下腳，行走，伸展和彎曲腿腳和舌頭， 打開和閉合毛孔，身體的所有活動都依賴於它。與火同住的風的處所是胃部的食糜，執行的道路是所有內臟，作用是消化食物， 分離精華和糟粕，使身體七種營養成熟，共三種。下行風的處所是肛門，執行的道路是大腸、膀胱、隱處和大腿內側，作用是排出和控制精液、血液、糞便、尿液和子宮內的胎兒，共五種。膽中消化膽的位置在生食和未生食之間，胃部食糜的下方，相當於母親的頭部和肚臍的位置。 作用是消化食物，分離精華和糟粕，以及幫助身體的溫度和膽汁的顏色等四種。膽中變色膽的位置在肝臟，作用是：將精華等變成黃色或 血液或紅色等。膽中成事膽的位置在心臟，作用是控制心意，產生我慢和智慧，以及成就慾望，共三種。膽中見膽的位置在眼睛，作用是使能看見事物。膽中顯色膽的位置在面板，作用是使面板顏色鮮明。涎中支援涎的位置在胸部，作用是品嚐等其餘四種的根本。
【English Translation】 Below the navel is the location of Wind, between the navel and the heart is the location of Bile, Above the heart is the location of Phlegm. The seventh part is the general and specific distinctions, first, the function of Wind is breathing, movement, action, exertion, ensuring the proper flow of harmful substances, clarifying the senses, and maintaining the body, these are seven. The function of Bile is hunger, thirst, ingesting and digesting food, maintaining body warmth, brightening complexion, fostering courage, and endowing with intelligence, these are seven. The function of Phlegm is stabilizing the body, stabilizing the mind, inducing sleep, connecting all joints, fostering patience, softening the body, and lubricating, these are seven. Second, the location of the Life-sustaining Wind is the crown of the head, the path of its movement is the chest and throat, its functions are: swallowing food and drink, inhaling air, expelling phlegm, sneezing and belching, clarifying the mind and senses, and being the sustainer of the mind, these are six. The location of the Upward-moving Wind is the chest, the path of its movement is the nasal passages, tongue, and throat, its functions are producing speech, clarifying strength, complexion, color, effort, and memory, these are six. The location of the Pervasive Wind is the heart, the path of its movement is the entire body, its functions are lifting and lowering the feet, walking, extending and contracting the legs, feet, and tongue, opening and closing pores, and all bodily activities depend on it. The location of the Fire-accompanying Wind is the chyme in the stomach, the path of its movement is all the internal organs, its functions are digesting food, separating essence and waste, and maturing the seven bodily nutrients, these are three. The location of the Downward-clearing Wind is the anus, the path of its movement is the large intestine, bladder, hidden parts, and inner thighs, its functions are expelling and controlling semen, blood, feces, urine, and the fetus in the womb, these are five. The location of the Digestive Bile is between the digested and undigested food, below the chyme of the stomach, corresponding to the position of the mother's head and navel. Its functions are digesting food, separating essence and waste, and assisting the body's temperature and the color of bile, these are four. The location of the Color-transforming Bile is the liver, its function is: transforming essence, etc., into yellow or blood or red, etc. The location of the Accomplishing Bile is the heart, its functions are controlling the mind, generating pride and wisdom, and fulfilling desires, these are three. The location of the Seeing Bile is the eyes, its function is enabling the seeing of objects. The location of the Color-clarifying Bile is the skin, its function is clarifying the skin's color. The location of the Supporting Phlegm is the chest, its function is the basis for tasting and the remaining four.
ྟེན་དང་། ཆུ་ཡི་ལས་ཏེ་ལུས་ཀྱི་རླན་རྣམས་དང་། བསིལ་བར་བྱེད་པ་གཉིས། 1-359 བད་ཀན་མྱགས་བྱེད་གནས་ཕོ་བ་མ་ཞུ་བ། བྱེད་ལས་ཟས་སྐོམ་མྱགས་དང་འདྲུལ་བར་བྱེད་པ་གཉིས། བད་ཀན་མྱོང་བྱེད་གནས་ལྕེ། བྱེད་ལས་རོ་ཚོར་བར་བྱེད་པ། བད་ཀན་ཚིམ་བྱེད་གནས་མགོ བྱེད་ལས་དབང་པོ་ལྔ་པོ་ཚིམ་པར་བྱེད་པ། བད་ཀན་འབྱོར་བྱེད་གནས་ཚིགས་མིག་ཀུན། བྱེད་ལས་ཚིགས་ཀུན་འབྱོར་པ་དང་། བརྐྱང་བསྐུམ་མཉེན་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་བྱེད་པ་གཉིས་སོ། བརྒྱད་པ་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་གསུམ་ཉེས་པའི་མཚན་ཉིད། རྩུབ་པ་དང་། ཡང་བ་དང་། གྲང་བ་དང་། སྲ་བ་དང་། ཕྲ་བ་དང་། གཡོ་བ་དྲུག །རྩུབ་བ་འཕེལ་བས་ལུས་ཀྱི་རེག་བྱ་རྩུབ་ཅིང་རྩེ་བ་དང་། ཡང་པས་ལུས་དང་ཤེས་པ་ཡང་ཞིང་འགྲོ་སྙིང་འདོད་པ་དང་། གྲང་བས་མེ་དང་ཉི་མ་ལ་སྲེད་ཅིང་ཕྲུམ་སེར་བྱེད་པ་དང་། སྲ་བས་བཅོས་པར་དཀའ་བ་དང་། ཕྲ་བས་སྐད་ཅིག་ལ་ཐམས་ཅད་ཁྱབ་པར་རྒྱུ་ཞིང་། སོ་སེན་རྩ་བུག་ཕྲ་མོར་འཇུག་པ་དང་། གཡོ་བས་ནད་མི་རྟག་ཅིང་འགྱུར་ལྡོག་མང་བའོ། །མཁྲིས་པའི་མཚན་ཉིད། སྣུམ་དང་བཅས་པ། རྣོ་བ། ཚ་བ། ཡང་བ། དྲི་མ་མནམ་པ། འཁྲུ་བ། གཤེར་བ་བདུན་ནོ། །སྣུམ་པ་འཕེལ་བས་ལུས་དང་གདོང་པ་སྣུམ་པ་དང་། རྣོ་བས་སྨིན་པར་སླ་བ་དང་། ཚ་བས་ལུས་དྲོད་ཚ་ཞིང་བསིལ་དང་སྐོམ་ལ་དད་པ་དང་། ཡང་པས་ནད་འཕེལ་རྐྱེན་ཀྱང་གཉེན་པོའི་ཁ་ན་ཡང་བ། 1-360 དྲི་མནམ་པས་ལུས་ལ་ནད་དྲི་ཆེ་བ། ལྟོ་བ་སྙི་བས་འཁྲུ་སྐྱུགས་དམར་སེར། གཤེར་བས་གཏར་ཁྲག་དང་ལུད་པ་ལ་སོགས་སླ་ཞིང་མང་བའོ། །བད་ཀན་གྱི་མཚན་ཉིད་སྣུམ་པ་དང་། བསིལ་བ་ལྕི་བ། རྔུལ་བ། འཇམ་པ། བརྟན་པ། འབྱར་བག་ཅན་དང་བདུན་ནོ། །སྣུམ་པ་འཕེལ་བས་ཕྱི་ནང་ཐམས་ཅད་སྣུམ་ཞིང་། བསིལ་བས་དྲོད་ཆུང་བ་དང་། ལྕི་བས་ལུས་སེམས་ལྕི་ཞིང་སྒྱིད་པ་སྐྱུར་བ་དང་། རྔུལ་བས་ནད་དལ་ཕུས་གསོག །འཇམ་པས་རིང་ནས་ལྡང་ཟུག་ཆུང་བ་དང་། བརྟན་པས་འགྱུར་ལྡོག་ཉུང་གསལ་བར་དཀའ་བ་དང་། འབྱར་བག་ཅན་གྱིས་གཏར་ཁྲག་ལུད་པ་འཁྲུ་སྐྱུགས་ཐམས་ཅད་བེ་སྣབས་ནལ་ནལ་པོར་འོང་བ་ཡིན་ནོ། ། ལྔ་པ་ལུས་ཀྱི་ལས་དབྱེའི་ཡལ་ག་ལ། ལས་དང་དབྱེ་བའི་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་སྤྱིའི་ལས། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་དགེ་མི་དགེ་ལུང་མ་བསྟན། བྱེ་བྲག་དབང་པོ་ལྔས་རང་རང་ཡུལ་ལྔ་སོ་སོར་འཛིན་པའོ། །གཉིས་པ་རྟེན་གྱི་དབྱེ་བ་ཕོ་མོ་མ་ནིང་གསུམ། ན་ཚོད་ཀྱི་དབྱེ་བ་བྱིས་པ་དར་མ་རྒན་པོ་གསུམ། རང་བཞིན་གྱི་དབྱེ་བ་ལྔར་བཤད་པའི་རང་བཞིན་བདུན་ནོ། ། དྲུག་པ་ལུས་འཇིག་ལྟས་ཀྱི་ཡལ་ག་ལ། རིང་པའི་འཆི་ལྟས། ཉེ་བའི་འཆི་ལྟས། མ་ངེས་པའི་འཆི་ལྟས། ངེས་པའི་འཆི་ལྟས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། དང་པོ། ཕོ་ཉ། 1-361 རྨི་ལམ། ནད་པའི་རྣམ་འགྱུར་གསུམ། སྔ་མ་དེ་ལ་ཡང
【現代漢語翻譯】 支撐（藏文：ྟེན་），以及水的作用，即身體的濕潤和清涼。 黏液消化功能位於胃部，負責消化食物。其作用是消化和腐熟食物和飲料。 黏液感受功能位於舌頭。其作用是感受味道。 黏液滿足功能位於頭部。其作用是滿足五種感官。 黏液連線功能位於所有關節和眼睛。其作用是連線所有關節，並完成伸展、彎曲和柔軟等動作。 第八，風、膽汁、黏液三種失調的特徵：粗糙、輕盈、寒冷、堅硬、微小和移動。粗糙增加會導致身體觸感粗糙和開裂；輕盈增加會導致身體和意識輕盈，渴望行走；寒冷增加會導致渴望火和陽光，臉色蒼白；堅硬增加會導致難以治療；微小增加會導致瞬間遍佈全身，進入牙齒、指甲和細小孔隙；移動增加會導致疾病不穩定且變化多端。 膽汁的特徵：油膩、鋒利、灼熱、輕盈、有氣味、瀉泄和潮濕。油膩增加會導致身體和麵部油膩；鋒利增加會導致容易成熟；灼熱增加會導致身體發熱，渴望涼爽和飲水；輕盈增加會導致疾病發展迅速，但恢復也快；有氣味會導致身體有難聞的氣味；腹部柔軟會導致腹瀉和嘔吐物呈紅色或黃色；潮濕會導致放血和痰液等稀薄且量大。 黏液的特徵：油膩、寒冷、沉重、遲緩、柔軟、穩定和粘稠。油膩增加會導致內外都油膩；寒冷增加會導致體溫降低；沉重增加會導致身心沉重和懶惰；遲緩會導致疾病緩慢發展和積聚；柔軟會導致長期疼痛但程度較輕；穩定會導致變化少且難以察覺；粘稠會導致放血、痰液、腹瀉和嘔吐物都帶有粘液。 第五，身體功能分類的分支，包括功能和分類兩個方面。首先是總體功能：身體、語言和意念的善、不善和未定。具體而言，五種感官各自感知其對應的五種對象。 第二是支撐的分類：男性、女性和雙性人三種。年齡的分類：兒童、青年和老年三種。自性的分類：分為五種，即前面提到的七種自性。 第六，身體死亡徵兆的分支，包括：長期的死亡徵兆、近期的死亡徵兆、不確定的死亡徵兆和確定的死亡徵兆四種。首先是使者（藏文：ཕོ་ཉ），夢境（藏文：རྨི་ལམ），病人的姿態（藏文：ནད་པའི་རྣམ་འགྱུར）三種。前者又可以細分。
【English Translation】 Support (Tibetan: ྟེན་), and the function of water, which is the moisture and coolness of the body. Phlegm's digestive function is located in the stomach, responsible for digesting food. Its function is to digest and putrefy food and drinks. Phlegm's sensory function is located on the tongue. Its function is to sense taste. Phlegm's satisfying function is located in the head. Its function is to satisfy the five senses. Phlegm's connecting function is located in all joints and eyes. Its function is to connect all joints and perform actions such as stretching, bending, and softening. Eighth, the characteristics of the three imbalances of wind, bile, and phlegm: roughness, lightness, coldness, hardness, minuteness, and mobility. Increased roughness causes the body's sense of touch to be rough and cracked; increased lightness causes the body and mind to be light and eager to walk; increased coldness causes a craving for fire and sunlight, and a pale complexion; increased hardness causes difficulty in treatment; increased minuteness causes it to spread throughout the body in an instant, entering teeth, nails, and tiny pores; increased mobility causes the disease to be unstable and change frequently. The characteristics of bile: oiliness, sharpness, heat, lightness, odor, diarrhea, and moisture. Increased oiliness causes the body and face to be oily; increased sharpness causes easy maturation; increased heat causes the body to be hot, craving coolness and water; increased lightness causes the disease to develop quickly, but recovery is also fast; odor causes the body to have an unpleasant smell; a soft abdomen causes diarrhea and vomiting to be red or yellow; moisture causes bloodletting and phlegm to be thin and abundant. The characteristics of phlegm: oiliness, coldness, heaviness, slowness, softness, stability, and stickiness. Increased oiliness causes both inside and outside to be oily; increased coldness causes body temperature to decrease; increased heaviness causes the body and mind to be heavy and lazy; slowness causes the disease to develop slowly and accumulate; softness causes long-term pain but with less intensity; stability causes few changes and difficulty in detection; stickiness causes bloodletting, phlegm, diarrhea, and vomiting to all be accompanied by mucus. Fifth, the branches of body function classification, including function and classification. First is the general function: the good, bad, and indeterminate of body, speech, and mind. Specifically, the five senses each perceive their corresponding five objects. Second is the classification of support: male, female, and hermaphrodite. The classification of age: child, youth, and old age. The classification of nature: divided into five types, namely the seven natures mentioned earlier. Sixth, the branches of signs of body death, including: long-term signs of death, recent signs of death, uncertain signs of death, and certain signs of death. First are the messenger (Tibetan: ཕོ་ཉ), dreams (Tibetan: རྨི་ལམ), and the patient's posture (Tibetan: ནད་པའི་རྣམ་འགྱུར). The former can be further subdivided.
་ཕོ་ཉ་བཟང་ངན། ཕོ་ཉ་ཡོང་དུས། སྨན་པ་ལམ་དུ་འཇུག་དུས། ལམ་དུ་འཕྲད་པའི་ལྟས་བཟང་ངན། ནད་པའི་ཁྱིམ་གྱི་ལྟས་ཏེ་ལྔ། བར་མ་དེ་ལ་ངན་རྣམ་དབྱེ་བཟང་གསུམ། ཕྱི་མ་ལ་དངོས་ཀྱི་ངན་པ། ཤུགས་ལ་བཟང་པོ་བསྟན་པ་གཉིས། གཉིས་པ་ལ། ཉེ་བའི་ལྟས་དང་། རིང་བའི་ལྟས་གཉིས། གསུམ་པ་སྔར་བཤད་པའི་ལྟས་རྣམས་སྣང་ཡང་། སྨན་དཔྱད་ཀྱིས་བཅོས་པས་ནད་དང་མཉམ་དུ་ཞི་བར་འགྱུར་བ་དེའོ། །བཞི་པ་ནད་ཞི་ཡང་ལྟས། མི་ཞི་བའི་བཅོས་མི་ལེན་པའམ་ལེན་ཡང་ཡང་ཡང་ལྡོག་པ་ཟུངས་ཟད་སོགས་རིང་བ་དང་ཉེ་བ་མ་ངེས་པ་རྣམས་ལ་འཆི་བསླུས་བཟློག །ཤིན་ཏུ་ཉེ་བ་དང་ངེས་པ་ལ་ནི་དེས་བཟློག་པ་མེད་དོ།། །། ༈ གཉིས་པ་འཕེལ་འགྲིབ་ནད་ཀྱི་གནས་ཀྱི་སྡོང་པོ། སྡོང་པོ་གཉིས་པ་འཕེལ་འགྲིབ་ནད་ཀྱི་གནས་ལ་རྒྱུ། རྐྱེན། ཞུགས་ཚུལ། གནས། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ། སོ་སོའི་དོན་ཏེ་ཡལ་ག་བདུན། དང་པོ་ལ། རིང་རྒྱུ་དང་ཉེ་རྒྱུ་སྟེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས། དང་པོ་ལ། སྤྱིའི་རྒྱུ་དང་། ཁྱད་པར་གྱི་རྒྱུ་སྟེ་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ། རྩ་བའི་རྒྱུ་མ་རིག་པ། གཉིས་པ་དེ་ལས་བྱུང་བའི་འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག །འདོད་ཆགས་ལས་རླུང་ནད། ཞེ་སྡང་ལས་མཁྲིས་པ། གཏི་མུག་ལས་བད་ཀན། ཆ་མཉམ་པའམ་གཉིས་ལྡན་ལས་ལུས་ལྡན་སྐྱེད་ལ། 1-362 རྣམ་པར་ཕྱེ་ན་ཉོན་མོངས་པ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་། ནད་ཀྱང་གྲངས་དེ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བས་མ་རིག་པ་དང་མ་བྲལ་བའི་བར་ནད་འབྱུང་རུང་དུ་གནས་སོ། །གཉིས་པ་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་ད་ལྟ་རྣམ་པར་མ་གྱུར་ལ། འཁྲུགས་ཟད་འཕེལ་སོགས་ཀྱིས་རྣམ་པར་འགྱུར་རུང་དུ་གནས་པའོ། །མཁྲིས་པ་འཁྲུགས་པས་ལུས་ཟུངས་བསྲེགས་ཏེ། འདི་ནི་མེའི་རང་བཞིན་ཚ་བས་སྨད་དུ་གནས་ཀྱང་སྟོད་དུ་འབར། ཚད་པའི་ནད་ཀུན་གྱི་འབྱུང་ཁུངས། བད་ཀན་འཁྲུགས་པས་ལུས་ཀྱི་མེ་དྲོད་འཇོམས་ཏེ། འདི་ནས་ཆུའི་རང་བཞིན་ལྕི་ལ་བསིལ་བས་སྟོད་དུ་གནས་ཀྱང་སྨད་དུ་ལྷུང་། གྲང་ནད་ཀུན་གྱི་འབྱུང་ཁུངས། རླུང་ནི་ཚ་གྲང་གཉིས་ཀའི་གྲོགས་པོ། ཚ་དུས་ན་སྲེག་དང་། བསིལ་དུས་ན་གྲང་བའི་གྲོགས་བྱེད། ལུས་ཀྱི་སྟོད་སྨད་བར་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ། ཚ་གྲང་གཉིས་ཀ་དཀྲུག་ཅིང་སློང་པས་ན། ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་སོ། ། གཉིས་པ་རྐྱེན་གྱི་ཡལ་ག་ལ། ནད་སྐྱེ་ཞིང་མཆེད་པར་བྱེད་པ་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྐྱེན། ནད་གསོག་ཅིང་ལྡང་ཡང་ཞི་བར་བྱེད་པ་གསོར་ལྡང་ཞིང་ཞི་བའི་རྐྱེན། བསགས་པ་སློང་བར་བྱེད་པས་སློང་བའི་རྐྱེན་ཏེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གསུམ། དང་པོ་ལ། དུས་དམན་ལྷག་ལོག་པ་དང་། དབང་པོ་དམན་ལྷག་ལོག་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་དམན་ལྷག་ལོག་པའི་ལོ་འདབ་གསུམ། དང་པོ་དུས་ཚ་དུས་གྲང་དུས་ཆར་དུས་གསུམ་གྱི་ཚ་དུས་སུ་ཚ་བ་ཆུང་བ་ལྟ་བུ་དམན་པ། 1-363 ཚ་དུས་སུ་ཚ་དྲགས་པ་ལྟ་བུ་ལྷག་པ། ཚ་དུས་ས
【現代漢語翻譯】 好與壞的信使，信使到來之時，醫生上路之時，路上遇到的好與壞的徵兆，病人家裡的五種徵兆，中間的徵兆分為壞、中、好三種。後面的徵兆分為直接的壞徵兆和暗示的好徵兆兩種。第二種分為近期的徵兆和遠期的徵兆兩種。第三種是之前所說的徵兆雖然顯現，但通過醫藥治療，疾病也隨之平息。第四種是疾病雖然平息，但徵兆卻不平息，不接受治療或者接受治療也反覆發作，或者精氣耗盡等，對於不確定是近期還是遠期的徵兆，可以用'死亡欺騙'來逆轉。對於非常近期和確定的徵兆，則無法用此法逆轉。 第二，關於增減疾病之根本。 第二個根本是關於增減疾病之根本，包括因、緣、進入方式、位置、特徵、分類和各自的意義，共有七個分支。第一，分為遠因和近因兩個小分支。第一，分為 общей 因和 особенный 因兩個葉片。第一，根本的因是無明（ignorance）。第二，從無明中產生貪（attachment）、嗔（hatred）、癡（ignorance）。從貪產生風病，從嗔產生膽病，從癡產生痰病，平衡或兩者兼有則產生體病。 如果細分，煩惱有八萬四千種，疾病也有相同的數量，因此在沒有脫離無明之前，疾病都有可能發生。第二，風、膽、痰現在沒有顯現，但由於錯亂、耗盡、增多等原因，有可能發生變化。膽錯亂會燒燬身體的精華，這是火的本性，熱，雖然位於下部，卻向上燃燒，是所有熱病的根源。痰錯亂會摧毀身體的火熱，這是水的本性，沉重而寒冷，雖然位於上部，卻向下沉，是所有寒病的根源。風是寒熱兩種性質的朋友，熱時助燃，冷時助寒，在身體的上、中、下各處執行，攪動和引發寒熱兩種性質，因此是所有疾病的根源。第二，關於緣的分支，分為產生和蔓延疾病的生緣，積累、激發和緩解疾病的積聚、激發和緩解之緣，以及激發積累之緣，共有三個小分支。第一，分為時間減少、增多、顛倒，感官減少、增多、顛倒，以及行為減少、增多、顛倒三個葉片。第一，時間方面，如熱季、寒季、雨季這三個季節，熱季時熱量不足是減少。
【English Translation】 Good and bad messengers, when the messenger arrives, when the doctor sets out, good and bad omens encountered on the road, five omens of the patient's home, the middle omen is divided into bad, medium, and good. The latter omen is divided into two types: direct bad omen and implied good omen. The second is divided into two types: recent omen and distant omen. The third is that although the omens mentioned earlier appear, the disease is also calmed down by medical treatment. The fourth is that although the disease is calmed down, the omens do not subside, not accepting treatment or recurring even after receiving treatment, or exhaustion of essence, etc. For omens that are uncertain whether they are recent or distant, 'death deception' can be used to reverse them. For very recent and certain omens, it cannot be reversed by this method. Second, on the root of increasing and decreasing diseases. The second root is about the root of increasing and decreasing diseases, including cause, condition, mode of entry, location, characteristics, classification, and the meaning of each, with seven branches. First, it is divided into distant cause and near cause, two small branches. First, it is divided into general cause and specific cause, two leaflets. First, the fundamental cause is ignorance. Second, from ignorance arise attachment, hatred, and ignorance. From attachment arises wind disease, from hatred arises bile disease, from ignorance arises phlegm disease, balance or both produce body disease. If subdivided, there are eighty-four thousand afflictions, and there are the same number of diseases, so before one is free from ignorance, diseases are likely to occur. Second, wind, bile, and phlegm are not manifested now, but may change due to confusion, exhaustion, increase, etc. Bile disorder burns the essence of the body, which is the nature of fire, hot, although located in the lower part, it burns upward, which is the source of all heat diseases. Phlegm disorder destroys the fire heat of the body, which is the nature of water, heavy and cold, although located in the upper part, it falls downward, which is the source of all cold diseases. Wind is a friend of both hot and cold natures, helping to burn when hot and helping to cool when cold, running in the upper, middle, and lower parts of the body, stirring and causing both hot and cold natures, so it is the source of all diseases. Second, regarding the branch of conditions, it is divided into the condition of birth that produces and spreads diseases, the condition of accumulation, excitation, and alleviation that accumulates, excites, and alleviates diseases, and the condition of excitation that excites accumulation, with three small branches. First, it is divided into three leaflets: time decrease, increase, and reversal, sensory decrease, increase, and reversal, and behavior decrease, increase, and reversal. First, in terms of time, such as the three seasons of hot season, cold season, and rainy season, the lack of heat in the hot season is a decrease.
ུ་གྲང་པ་ལྟ་བུ་ལོག་པ། དེ་བཞིན་དུ་གྲང་དུས་དང་། ཆར་དུས་ལའང་འགྲེའོ། །གཉིས་པ་དབང་པོ་ལྔ་ཡུལ་ལ་ཆེར་མི་གཏོད་པ་དམན་པ། ཤས་ཆེར་གཏོད་པ་ལྷག་པ། ཧ་ཅང་ཉེ་རིང་ཆེ་ཆུང་འཇིག་མི་སྡུག་པ་ལ་གཏད་པ། གསུམ་པ་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་བྱ་བ་ཆུང་བའམ་བྱ་བ་ལ་མི་སྦྱོར་བ་དམན། བསྟུད་ནས་འཇུག་པ་ལྷག་པ། ཤུགས་བཀག་བཙིར་བཅུས་པ་མི་དགེ་བ་རྣམས་ལོག་པའོ། །གཉིས་པ་ལ། རྒྱུ། ངོ་བོ། དུས་ཀྱི་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གསུམ། དང་པོ་ལ། རླུང་གསོག་ལྡང་ཞི། མཁྲིས་པ་གསོག་ལྡང་ཞི། བད་ཀན་གསོག་ལྡང་ཞི་བའི་ལོ་འདབ་གསུམ། དང་པོ་ཕྱིའི་ཡུལ་ནམ་ཟླའི་དུས། ལུས་ངག་ཡིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལྔ་པོ་དེ་རྩུབ་པ་དང་། ཡང་བ། སྐྱ་བ། གཡོ་བ་བཞི། དྲོ་བ་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་ན་རླུང་གསོག་པར་བྱེད་དེ། རླུང་གི་མཚན་ཉིད་དང་ཚུལ་མཐུན་པས་དེ་དག་རང་གནས་སུ་སྐྱེད་ཅིང་འཕེལ་བར་བྱེད་པས་གསོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྩུབ་སོགས་བཞི་པོ་དེ་དྲོ་བར་ལྡན་ན་དྲོ་བ་དེ་རླུང་གི་གཉེན་པོར་སོང་ནས་རླུང་མགོ་མནན་ནས་ལྡང་དུ་མི་སྟེར། ཡང་རྩུབ་ཡང་སྐྱ་གཡོ་བ་བཞི་པོ་དེ་དྲོ་བ་མེད་པ། གྲང་བར་གྱུར་པ་དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ན་རླུང་ལ་མགོ་མནོན་མེད་པར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སོང་ནས་རླུང་བསགས་པ་དེ་ལྡང་བར་བྱེད་དོ། ། 1-364 སྣུམ་པ། དྲོ་བ། བརྟན་པ། ལྕི་བ་འཇམ་པ་ལྔ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཙ་ན་རླུང་གི་གཉེན་པོ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སོང་ནས་རླུང་ཞི་བར་འགྱུར། །གཉིས་པ་ཡུལ་སོགས་ལྔ། རྣོ་དྲོ་སྣུམ་གསུམ་བསིལ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ན་ཚ་བའི་མགོ་མནན་ནས་མི་ལྡང་བར་རང་གནས་སུ་གསོག །རྣོ་དྲོ་སྣུམ་པ་གསུམ་བསིལ་བ་མེད་པས་ཚ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཙ་ན་མགོ་གནོན་མེད་པས་མི་མཐུན་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སོང་ནས་མཁྲིས་པ་བསགས་པ་དེ་ལྡང་བར་བྱེད་དོ། །རྔུལ་བ། གྲང་བ། བསིལ་བ། གཉེན་པ། སླ་བ། སྐམ་པ་དྲུག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཙ་ན་མཁྲིས་བའི་གཉེན་པོ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སོང་བས་མཁྲིས་པ་ཞི་བར་འགྱུར་རོ། །གསུམ་པ་ཡུལ་སོགས་ལྔ། ལྕི་སྣུམ། འཇམ་རྟུལ། བརྟན་པ་ལྔ་བསིལ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཙ་ན་བསིལ་བ་དེས་བད་ཀན་འཁྱམས་པ་ལྟར་སོང་ནས་མགོ་མནན་ནས་མི་ལྡང་བར་རང་གནས་སུ་གསོག་ལྕི་སོགས་ལྔ་བསིལ་བ་མེད་པར་དྲོ་བ་དང་། མཚུངས་པར་ལྡན་ཙ་ན་མགོ་གནོན་མེད་པར་བད་ཀན་གྱི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སོང་ནས་བད་ཀན་ལྡང་། རྩུབ་སྐྱ་ཡང་ཚ་རྣོ་གཡོ་བ་དྲུག་དང་མཚུངས་བར་ལྡན་ཙ་ན་བད་ཀན་གྱི་གཉིས་པོ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སོང་ནས་ཞི་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་ཀྱང་དཔེར་བྱེད་ན། དམག་རང་སར་གསོག་པ་དགྲ་ཡུལ་དུ་འགྲིམ་པ། 1-365 དམག་ཞི་བ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། གསོག་པའི་ངོ་བོ། ལྡང་བའི། ཞི་བའི་ངོ་བོ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ། དང་པོ་རླུང་རང་གི་གནས་སྟེ་བ་མན་དུའམ། རུས་པའི་གནས་ས
【現代漢語翻譯】 猶如冰冷之物復發一般，寒冷時節和雨季也是如此。第二，五根不宜過多投入于外境，投入過多則過分，過於親疏、大小、美醜皆不可取。第三，身語意三門，行為微小或不投入於行為是不足，持續不斷地投入是過分，強行壓制、逼迫等不善行為都是錯誤的。 第二部分包括：原因、本體、時間的分支三個方面。首先，風積聚、上升、平息，膽汁積聚、上升、平息，以及黏液積聚、上升、平息這三個方面。第一，外在環境如氣候時節，以及身語意的五種行為，如果與粗糙、輕盈、乾澀、動搖這四種性質相似，並且具有溫暖的性質，就會導致風的積聚。因為這些性質與風的特性和狀態相符，能夠使風在自身的位置上生長和發展，所以稱為積聚。如果這四種性質與溫暖相伴，那麼溫暖就會成為風的對立面，壓制風使其無法上升。如果這四種性質不具備溫暖，而是變得寒冷，那麼就會與風的性質相符，使得積聚的風上升。 如果與油膩、溫暖、穩定、沉重、柔滑這五種性質相似，那麼就會成為風的對立面，從而使風平息。第二，環境等五種因素，如果與鋒利、溫暖、油膩這三種性質相似，並且具有涼爽的性質，就會壓制熱量使其無法上升，從而在自身的位置上積聚。如果鋒利、溫暖、油膩這三種性質不具備涼爽，而是與熱量相似，那麼就會因為沒有壓制而與熱量融為一體，使得積聚的膽汁上升。如果與出汗、寒冷、涼爽、遲鈍、稀薄、乾燥這六種性質相似，那麼就會成為膽汁的對立面，從而使膽汁平息。第三，環境等五種因素，如果與沉重、油膩、柔滑、遲鈍、穩定這五種性質相似，並且具有涼爽的性質，那麼涼爽就會像黏液蔓延一樣，壓制黏液使其無法上升，從而在自身的位置上積聚。如果這五種性質不具備涼爽，而是與溫暖相似，那麼就會因為沒有壓制而與黏液的對立面融為一體，使得黏液上升。如果與粗糙、乾澀、輕盈、炎熱、鋒利、動搖這六種性質相似，那麼就會成為黏液的對立面，從而使其平息。這些都可以用比喻來說明，比如軍隊在自己的領地積聚，前往敵人的領地，或者軍隊平息下來等等。 第二部分包括：積聚的本體、上升的本體、平息的本體這三個方面。首先，風的自身位置在下腹部，或者在骨骼的位置……
【English Translation】 It is like a relapse of something cold. It also applies to cold seasons and rainy seasons. Second, the five senses should not be excessively invested in external objects. Excessive investment is too much, and excessive closeness, distance, size, beauty, and ugliness are all undesirable. Third, in terms of body, speech, and mind, actions that are small or not invested in actions are insufficient, continuous investment is excessive, and forced suppression and coercion are incorrect and evil. The second part includes: causes, entities, and temporal branches. First, there are three aspects: wind accumulating, rising, and subsiding; bile accumulating, rising, and subsiding; and phlegm accumulating, rising, and subsiding. First, external factors such as climate and seasons, as well as the five actions of body, speech, and mind, if they are similar to the four qualities of roughness, lightness, dryness, and mobility, and also possess warmth, will lead to the accumulation of wind. Because these qualities are consistent with the characteristics and state of wind, they can cause wind to grow and develop in its own position, so it is called accumulation. If these four qualities are accompanied by warmth, then warmth will become the opposite of wind, suppressing it and preventing it from rising. If these four qualities do not have warmth, but become cold, then they will be consistent with the nature of wind, causing the accumulated wind to rise. If it is similar to the five qualities of oiliness, warmth, stability, heaviness, and smoothness, then it will become the opposite of wind, thus calming the wind. Second, if the five factors such as environment are similar to the three qualities of sharpness, warmth, and oiliness, and also possess coolness, it will suppress the heat and prevent it from rising, thus accumulating in its own position. If the three qualities of sharpness, warmth, and oiliness do not have coolness, but are similar to heat, then because there is no suppression, it will merge with heat, causing the accumulated bile to rise. If it is similar to the six qualities of sweating, coldness, coolness, slowness, thinness, and dryness, then it will become the opposite of bile, thus calming the bile. Third, if the five factors such as environment are similar to the five qualities of heaviness, oiliness, smoothness, slowness, and stability, and also possess coolness, then coolness will spread like phlegm, suppressing it and preventing it from rising, thus accumulating in its own position. If these five qualities do not have coolness, but are similar to warmth, then because there is no suppression, it will merge with the opposite of phlegm, causing the phlegm to rise. If it is similar to the six qualities of roughness, dryness, lightness, heat, sharpness, and mobility, then it will become the opposite of phlegm, thus calming it. These can be illustrated with metaphors, such as an army accumulating in its own territory, going to the enemy's territory, or an army calming down, etc. The second part includes: the entity of accumulation, the entity of rising, and the entity of calming. First, the wind's own position is in the lower abdomen, or in the position of the bones...
ུ་འཕེལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བཏགས་སོ། །དེ་བཞིན་མཁྲིས་པ་སྙིང་ག་དང་ལྟེ་བའི་བར་རམ། རྔུལ་ལམ་ཁྲག་གི་གནས་སུ། བད་ཀན་སྙིང་ག་ཡན་ནམ། དྭངས་མ་ཤ་ཚིལ་རྐང་མར་ཁ་བའི་གནས་སུའོ། །འཕེལ་བ་ཞེས་པ་ཡང་གནོད་བྱེད་གསུམ་པོ་དེས་རང་བཞིན་དུ་མ་ལྡང་བར་རྒྱུ་ལས་འཁྲུགས་པས་མི་མཐུན་པ་རྣམས་བར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཆགས་སུ་གྱུར་པ་དེ་ས་བོན་དུ་བྱས་པའི་ནས་ཆུ་ལུད་དྲོད་སོགས་ཀྱིས་ཆེར་སྦོས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེའི་རྟགས་མི་མཐུན་པའི་ཡོན་ཏན་འདོད་པ་སྟེ། རླུང་གསོག་པའི་རྟགས་སུ་དྲོད་བཅུད་འདོད། མཁྲིས་པ་ལ་བསིལ་འདོད། བད་ཀན་ལ་དྲོད་འདོད་པའོ། །གཉིས་པ། རླུང་བསང་དོགས་པ་བ་དེ་རང་གི་གནས་ནས་ལངས་ནས་བད་ཀན་ནམ་མཁྲིས་གནས་སུ་འཚངས་པ་དང་། མཁྲིས་པ་རང་གནས་ནས་ལངས་ནས་བད་ཀན་ནམ་རླུང་གནས་སུ། བད་ཀན་རང་གནས་ནས་ལངས་ནས་མཁྲིས་པའམ་རླུང་གནས་སུ་འཚངས་པ་སྟེ། རང་གནས་མ་ཡིན་པར་ཞུགས་པས་ལོག་པའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །རྟགས་ནི་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་གྱི་ནད་རྟགས་རྣམས་སོ། །གསུམ་པ། འཕེལ་ཟད་ཞི་ནས་སྔར་བཞིན་མཉམ་པར་གྱུར་པའོ། ། 1-366 གསུམ་པ་ལ། རླུང་ལོག་ལྡང་ཞི་དུས། མཁྲིས་པ་བད་ཀན་ལོག་ལྡང་ཞི་དུས་ཀྱི་ལོ་འདབ་གསུམ། དང་པོ་སོས་ཀ་ཡུལ་དུས་ཟས་སྤྱོད་ཀུན་མཚུངས་པས་རླུང་གསོག །དྲོ་བས་མི་ལྡང་དབྱར་དུས་གྲང་བས་ལྡང་། སྟོན་དུས་སྣུམ་པ་དང་དྲོ་བས་ཞི་བར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་དབྱར་དུས་མཁྲིས་པ་གསོག་སྟེ་བསིལ་པས་དང་། སྟོན་དུས་ལྡང་སྟེ་སྣུམ་པ་དང་དྲོ་བས་དང་། དགུན་སྟོད་ཞི་སྟེ་བསིལ་བས་སོ། །གསུམ་པ་བད་ཀན་དགུན་སྨད་གསོག་སྟེ་བསིལ་སྣུམ་ལྕི་བས་སོ། །དཔྱིད་དུས་ལྡང་སྟེ་དྲོ་བས་སོ། །སོས་ཀ་ཞི་སྟེ་ཡང་བ་དང་རྩུབ་པས་སོ། །འོན་ཀྱང་འབྱུང་བའི་དུས་ལ་མ་བབ་པར་ཟས་སྤྱོད་དབང་གིས་འཕྲལ་ལ་འབྱུང་བའང་ཡོད་དོ། །གསུམ་པ་ལ། ཐུན་མོང་ཁྱད་པར་གྱི་རྐྱེན་གྱི་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་འབྱུང་བའི་དུས་ལོག་བ་དང་། གདོན་དུག་མི་འཕྲོད་པའི་ཟས་ཟོས་པ་དང་། ནད་གསོས་པ་ལོག་པ་དང་། སྔོན་ལས་ལོངས་པའོ། །གཉིས་པ། རླུང་ནད་ཀྱི་སློང་རྐྱེན། མཁྲིས་པ། བད་ཀན། ལྡན་འདུས་ཀྱི་སློང་རྐྱེན་བཞིའི་བཞི་པ་རླུང་མཁྲིས་ལྟ་བུའི་སློང་རྐྱེན་གཉིས་འདུས་པ་ལྡན་པའི་རྐྱེན་དང་། གསུམ་ཀ་འདུས་པ་འདུས་པའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རོ། །གསུམ་པ་ཞུ་ཚུལ་ལ། ནད་ཀྱི་ཉེས་རྒྱུ་གནོད་བྱ་བཅུ་འབེན་ལྟ་བུ། རྐྱེན་བཞིས་བཞུགས་ཚུལ་མདའ་འཕེན་པ་ལྟ་བུའི་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་ཟུངས་བདུན་དྲི་མ་གསུམ་སྟེ་གནོད་བྱ་བཅུ་ཡོད་པ་རྟེན་དང་། 1-367 གནོད་བྱེད་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་གསུམ་བརྟེན་པར་འབྲེལ་ཏེ། རླུང་རུས་ལ་བརྟེན། མཁྲིས་པ་ཁྲག་དང་རྔུལ་བ། བད་ཀན་ལྷག་མ། དྭངས་མ་ཤ་ཚིལ་རྐང་མར་ཁུ་བ་ལྔ། བཤང་གཅི་གཉི
【現代漢語翻譯】 被稱為『增長』等等。同樣，膽汁位於心和臍之間，或在汗液或血液的位置；黏液位於心以上；津液位於肉、脂肪、骨髓和精液的位置。所謂的『增長』，也是指這三種有害因素本身並不充足，而是由於病因的擾亂，導致不協調的因素成為增長的種子，就像大麥在水、肥料和溫度等的作用下膨脹一樣。其癥狀是渴望不協調的性質：積聚風的癥狀是渴望溫暖和滋養；膽汁的癥狀是渴望涼爽；黏液的癥狀是渴望溫暖。 第二，風竄動是指風從自身位置升起，擠入黏液或膽汁的位置；膽汁從自身位置升起，擠入黏液或風的位置；黏液從自身位置升起，擠入膽汁或風的位置。進入非自身位置，也被稱為進入歧途。癥狀是風、膽汁、黏液的各種疾病癥狀。 第三，增長、消退平息后，恢復到之前的平衡狀態。 1-366 第三部分包括：風、膽汁、黏液在復發、上升和消退時的時間；膽汁和黏液在復發、上升和消退時的時間的三種情況。第一種情況是，春季在地點、時間、飲食和行為上都相同，因此風會積聚。由於溫暖而不會上升，夏季由於寒冷而上升。秋季由於油膩和溫暖而平息。 第二種情況是，夏季膽汁積聚，因為涼爽；秋季上升，因為油膩和溫暖；初冬平息，因為涼爽。 第三種情況是，晚冬黏液積聚，因為涼爽、油膩和沉重；春季上升，因為溫暖；春末平息，因為輕盈和粗糙。然而，即使在尚未到來的季節，也可能由於飲食和行為的影響而立即發生。 第三部分包括：共同和特殊原因的兩種情況。第一種情況是，發生的時間顛倒；吃了有毒或不相容的食物；疾病治療不當；以及前世的業力成熟。 第二種情況是：風病的誘因；膽汁病的誘因；黏液病的誘因；以及混合病的誘因。四種誘因中的第四種，如風和膽汁的誘因結合，成為混合的誘因；三種誘因都結合，成為聚集的誘因。 第三部分關於消化方式：疾病的病因、有害物和目標就像靶子一樣。四種條件導致的駐留方式就像射箭一樣，有兩種情況。第一種情況是，存在七種營養精華和三種排泄物，即十種有害物作為基礎。 1-367 有害因素風、膽汁、黏液三種依賴於這些基礎：風依賴於骨骼；膽汁依賴於血液和汗液；黏液依賴於殘渣、津液、肉、脂肪、骨髓和精液五種；糞便、尿液和鼻涕。
【English Translation】 It is called 'growth' and so on. Similarly, bile is located between the heart and the navel, or in the place of sweat or blood; phlegm is located above the heart; chyle is located in the place of flesh, fat, bone marrow, and semen. The so-called 'growth' also refers to the fact that these three harmful factors themselves are not sufficient, but due to the disturbance of the cause, the uncoordinated factors become the seed of growth, just like barley swells under the action of water, fertilizer, and temperature. Its symptoms are the desire for uncoordinated qualities: the symptoms of accumulating wind are the desire for warmth and nourishment; the symptoms of bile are the desire for coolness; the symptoms of phlegm are the desire for warmth. Second, wind derangement refers to wind rising from its own position and squeezing into the position of phlegm or bile; bile rising from its own position and squeezing into the position of phlegm or wind; phlegm rising from its own position and squeezing into the position of bile or wind. Entering a non-self position is also called entering a wrong path. The symptoms are the various disease symptoms of wind, bile, and phlegm. Third, after growth, decline, and pacification, it returns to the previous balanced state. 1-366 The third part includes: the time of recurrence, rise, and subsidence of wind, bile, and phlegm; the three situations of the time of recurrence, rise, and subsidence of bile and phlegm. The first situation is that spring is the same in location, time, diet, and behavior, so wind accumulates. It does not rise due to warmth, and summer rises due to cold. Autumn subsides due to oiliness and warmth. The second situation is that bile accumulates in summer because of coolness; it rises in autumn because of oiliness and warmth; it subsides in early winter because of coolness. The third situation is that phlegm accumulates in late winter because of coolness, oiliness, and heaviness; it rises in spring because of warmth; it subsides in late spring because of lightness and roughness. However, even in seasons that have not yet arrived, it may occur immediately due to the influence of diet and behavior. The third part includes: two situations of common and special causes. The first situation is that the time of occurrence is reversed; poisonous or incompatible foods are eaten; improper treatment of diseases; and the karma of previous lives matures. The second situation is: the causes of wind disease; the causes of bile disease; the causes of phlegm disease; and the causes of mixed diseases. The fourth of the four causes, such as the combination of the causes of wind and bile, becomes the mixed cause; the combination of all three causes becomes the aggregated cause. The third part is about the method of digestion: the causes of disease, harmful substances, and targets are like targets. The way of residing caused by the four conditions is like shooting arrows, and there are two situations. The first situation is that there are seven nutritional essences and three excretions, that is, ten harmful substances as the basis. 1-367 The three harmful factors, wind, bile, and phlegm, depend on these foundations: wind depends on bones; bile depends on blood and sweat; phlegm depends on residue, chyle, flesh, fat, bone marrow, and the five kinds of semen; feces, urine, and snot.
ས་ཏེ་བདུན་ལ་རྟེན་པས་སོ། །དེ་ཡང་ཉེས་པ་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་གསུམ་འཁྲུགས་པས་ལུས་ཟུངས་བདུན་ཉེ་བར་བྱས་ཏེ། ཉེས་པ་དང་ལུས་ཟུངས་གཉིས་ཀ་ལོག་ནས་དྲི་མ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་དོ། ། གཉིས་པ་ནད་རླུང་དང་རྒྱུ་མཐུན་པའི་རོ་ཁ་བ་དང་ནུས་པ་རྩུབ་ལ་ཡང་བའི་ཟས་ཟོས་པའི་དྭངས་མ་དེ། ཁྱབ་བྱེད་ཀྱི་རླུང་གིས་གནོད་བྱ་བཅུ་རྒྱུ་བའི་བུ་ག་རྣམས་སུ་གཏོར་བ་ཁྲག་ནས་ཁུ་བའི་བར་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ལ་ཁྲག་གམ་ཚིལ་བུའི་གནས་སོགས་སུ་སླེབས་དུས་རླུང་སྐྱེ་བའི་སྤྱོད་ལམ་བྱས་ཀྱང་། དེ་དག་བད་མཁྲིས་ཀྱི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རླུང་འཕེལ་བ་དང་གསོག་མི་ནུས། རུས་པའི་གནས་སུ་སླེབས་པ་ན་རླུང་སྐྱེད་པའི་སྤྱོད་ལམ་བྱས་ན། དེའི་དྭངས་མ་དེ་རླུང་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཡིན་པ་དང་། བུ་ག་དེ་རུས་པ་རླུང་གི་གནས་ཡིན་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་རླུང་སྐྱེད་པ་འཛོམ་པའི་ཕྱིར། མཁའ་ལ་སྤྲིན་འདུས་པ་བཞིན་དུ་རླུང་རུས་པའི་གནས་སུ་འཕེལ་ཞིང་གསོག་པར་བྱེད་དོ། །ཆར་བབ་པ་ལྟར་དུ་བསགས་པ་རླུང་སློང་བར་བྱེད་པའི་རྐྱེན་དང་ཕྲད་ན་རླུང་ནད་ངེས་པ་ཁོ་ནར་ལྡང་ངོ་། ། 1-368 དེ་བཞིན་དུ་མཁྲིས་པ་དང་རྒྱུ་མཐུན་པའི་རོ་ཚ་བ། ནུས་པ་རྣོ་དྲོ་སྣུམ་པའི་ཟས་ཟོས་ནས་རུས་གནས་སུ་སླེབས་དུས་མཁྲིས་པ་སྐྱེ་བའི་སྤྱོད་ལམ་བྱས་ན་མཁྲིས་པ་གསོག་མི་ནུས། ཁྲག་གི་བུ་གར་སླེབས་དུས་མཁྲིས་པ་སྐྱེ་བའི་སྤྱོད་ལམ་བྱས་ན། དེའི་དྭངས་མ་དེ་མཁྲིས་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཡིན་པ་དང་། བུ་ག་དེ་ཁྲག་གི་གནས་ཡིན་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་མཁྲིས་པ་སྐྱེད་པ་གསུམ་འཛོམས་པས་མཁྲིས་པ་ཁྲག་གི་གནས་དེར་འཕེལ་ཞིང་གསོག་ལ། བསགས་པ་མཁྲིས་པ་སློང་བར་བྱེད་པའི་རྐྱེན་དང་ཕྲད་ན་མཁྲིས་ནད་ངེས་པར་ལྡང་ངོ་། །དེ་བཞིན་བད་ཀན་དང་རྒྱུ་མཐུན་པའི་རོ་མངར་བ། ནུས་པ་ལྕི་བསིལ་གྱི་ཟས་ཟོས་པའི་དྭངས་མ་ཁྲག་གམ་རུས་གནས་སུ་སླེབས་དུས་བད་ཀན་སྐྱེ་བའི་སྤྱོད་ལམ་བྱས་ཀྱང་བད་ཀན་འཕེལ་གསོག་མི་ནུས། ཚིལ་གནས་སོགས་སུ་སླེབས་དུས་བད་ཀན་སྐྱེ་བའི་སྤྱོད་ལམ་བྱས་ན། དེའི་དྭངས་མ་དེ་བད་ཀན་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཡིན་པ་དང་། བུ་ག་བད་ཀན་གྱི་གནས་ཡིན་པས་དང་། སྤྱོད་ལམ་བད་ཀན་སྐྱེད་གསུམ་འཛོམས་པས་ཚིལ་གནས་སོགས་སུ་བད་ཀན་འཕེལ་ཞིང་གསོག་ལ། བསགས་པ་བད་ཀན་སློང་བའི་རྐྱེན་དང་ཕྲད་ན་བད་ཀན་ངེས་པར་ལྡང་ངོ་། །དེ་དག་ཀྱང་འཇུག་སྒོ་དྲུག་ནས་འཇུག་སྟེ། པགས་ལ་གྲམ། ཤ་ལ་རྒྱས། 1-369 རྩ་རུ་རྒྱུག །རུས་ལ་ཞེན། དོན་ལ་བབས། སྣོད་དུ་ལྷུང་ནས་བདེ་བ་མེད་པའི་ནད་དུ་འགྱུར་རོ། །བཞི་པ་གནས་ཀྱི་ཡལ་ག་ལ། སྤྱིའི་གནས། བྱེ་བྲག་གི །ཁྱད་པར་གྱི་གནས་ཀྱི་ལོ་འདབ་གསུམ། དང་པོ་གོང་དུ་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་གྱི་རྟེན་དུ་བཤད་པ་དག་སྟེ། རྣམ་པར་མི་གྱུར་པ
【現代漢語翻譯】 這是基於七種支援（指身體的七種基本組織：精微、血、肉、脂肪、骨、髓、精液）。當風、膽汁、痰這三種體液失衡時，會影響身體的七種基本組織，導致體液和組織都發生紊亂，從而損害排泄物。 第二種情況是，如果食用了與風性相符的食物，即味道苦澀、性質粗糙輕盈的食物，那麼這些食物的精華（dangs ma）會被遍佈全身的風所擾亂，進入十個通道。這些精華原本應該從血液轉化為精液，但如果在到達血液或脂肪等部位時，採取了助長風性的行為，由於這些部位是膽汁和痰的所在地，風無法在那裡增長和積聚。然而，當精華到達骨骼時，如果採取了助長風性的行為，由於精華與風性相符，通道是骨骼（風的所在地），且行為也助長風性，就像云聚集在空中一樣，風會在骨骼中增長和積聚。一旦積聚的風遇到引發風病的因素，就像下雨一樣，必然會引發風病。 同樣，如果食用了與膽汁相符的食物，即味道辛辣、性質銳利溫熱油膩的食物，並在到達骨骼時採取了助長膽汁的行為，膽汁也無法積聚。但當到達血液通道時，如果採取了助長膽汁的行為，由於精華與膽汁相符，通道是血液的所在地，且行為也助長膽汁，這三者結合，膽汁會在血液中增長和積聚。一旦積聚的膽汁遇到引發膽汁病的因素，必然會引發膽汁病。同樣，如果食用了與痰相符的食物，即味道甘甜、性質沉重寒涼的食物，並在到達血液或骨骼時採取了助長痰的行為，痰也無法增長和積聚。但當到達脂肪等部位時，如果採取了助長痰的行為，由於精華與痰相符，通道是痰的所在地，且行為也助長痰，這三者結合，痰會在脂肪等部位增長和積聚。一旦積聚的痰遇到引發痰病的因素，必然會引發痰病。 這些疾病也會從六個入口侵入：在面板上蔓延，在肌肉中擴散，在血管中執行，附著在骨骼上，影響臟腑，最終落入器官中，導致痛苦的疾病。 第四個是關於位置的分支：一般位置、特殊位置和獨特位置這三個方面。首先，前面提到的風、膽汁、痰的支撐位置，這些是不會改變的。
【English Translation】 It is based on the seven supports (referring to the seven basic tissues of the body: subtle essence, blood, flesh, fat, bone, marrow, and semen). When the three humors of wind, bile, and phlegm are imbalanced, they affect the seven basic tissues of the body, causing both the humors and tissues to become disordered, thereby harming the excretions. The second case is, if one consumes food that is compatible with the nature of wind, i.e., food that is bitter in taste and rough and light in nature, then the essence (dangs ma) of these foods is disturbed by the wind that pervades the body, entering the ten channels. This essence is originally supposed to transform from blood to semen, but if one engages in activities that promote wind when it reaches places like blood or fat, wind cannot grow and accumulate there because these places are the locations of bile and phlegm. However, when the essence reaches the bones, if one engages in activities that promote wind, since the essence is compatible with the nature of wind, the channel is the bone (the location of wind), and the activity also promotes wind, just like clouds gathering in the sky, wind will grow and accumulate in the bones. Once the accumulated wind encounters factors that trigger wind disease, like rain falling, it will inevitably trigger wind disease. Similarly, if one consumes food that is compatible with the nature of bile, i.e., food that is pungent in taste and sharp, hot, and oily in nature, and engages in activities that promote bile when it reaches the bones, bile cannot accumulate. But when it reaches the blood channel, if one engages in activities that promote bile, since the essence is compatible with the nature of bile, the channel is the location of blood, and the activity also promotes bile, these three combined, bile will grow and accumulate in the blood. Once the accumulated bile encounters factors that trigger bile disease, it will inevitably trigger bile disease. Similarly, if one consumes food that is compatible with the nature of phlegm, i.e., food that is sweet in taste and heavy and cold in nature, and engages in activities that promote phlegm when it reaches the blood or bones, phlegm cannot grow and accumulate. But when it reaches places like fat, if one engages in activities that promote phlegm, since the essence is compatible with the nature of phlegm, the channel is the location of phlegm, and the activity also promotes phlegm, these three combined, phlegm will grow and accumulate in places like fat. Once the accumulated phlegm encounters factors that trigger phlegm disease, it will inevitably trigger phlegm disease. These diseases also invade from six entrances: spreading on the skin, expanding in the muscles, running in the vessels, attaching to the bones, affecting the organs, and finally falling into the viscera, leading to painful diseases. The fourth is about the branches of location: general location, specific location, and unique location, these three aspects. First, the supporting locations of wind, bile, and phlegm mentioned earlier, these are unchanging.
་དང་གྱུར་པ་གཉིས་ཀའི་གནས་པ་ཡིན་པས་སྤྱིའི་གནས་ཞེས་བྱའོ། །གཉིས་པ་དཔྱི་རྐང་ཚིགས་རེག་བྱ་རྣ་བ་ལྔ། རླུང་རྣམ་གྱུར་གྱི་རྒྱུ་ལམ། ཕོ་བ། དྭངས་མ། ཆུ་སེར། མིག །པགས་པ་ལྔ། མཁྲིས་པ་རྣམ་གྱུར་གྱི་རྒྱུ་ལམ། བྲང་། མགུལ། གློ་བ། སྣ། ལྕེ་ལྔ། བད་ཀན་རྣམ་གྱུར་གྱི་རྒྱུ་ལམ་མོ། །གསུམ་པ་རླུང་ཞུ་བའི་གནས་ལོང་། མཁྲིས་པ་ཞུ་བ་དང་མ་ཞུ་བའི་བར་རྒྱུ་སྟོད་ན། བད་ཀན་མ་ཞུ་བའི་གནས་ཕོ་བར། ཕོ་བར་ཟས་ཞུ་ཡང་དྭངས་སྙིགས་མ་ཕྱེད་པའི་ཕྱིར་དེར་མ་ཞུ་བའི་གནས། རྒྱུ་སྟོད་དེར་ཟས་སྐོམ་ཞུ་དྭངས་སྙིགས་ཕྱེད་ཀྱང་སྙིགས་མ་དེ་རྒྱུ་མར་ཞུ་ནས་སྐ་སླ་གཉིས་སུ་འབྱེད་དགོས་པའི་ཕྱིར། ཞུ་བ་དང་མ་ཞུ་བའི་གནས་སྙིགས་མ་ལོང་དུ་སོང་བ་དེ་ཞུ་ཟིན་པས་དེ་ཞུ་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞུ་བའི་གནས་ཞེས་ཐ་སྙད་བཞག་གོ །ལྔ་པ་ནད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ། འཕེལ་ཟད་ཀྱི་རྒྱུ། འཕེལ་ཟད་ཀྱི་མཚན་མ། འཁྲུགས་པའི་རྟགས་ཏེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གསུམ། 1-370 དང་པོ་ལ། ཉེས་པའི་འཕེལ་ཟད། ལུས་ཟུངས་ཀྱི། དྲི་མའི། འཕེལ་ཟད་དེ་ལོ་འདབ་གསུམ། དང་པོ་སྤྱིར་ནད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི། དོན་བྱ་དོན་བྱེད་འཕེལ་ཟད་འཁྲུགས་པ་སྟེ། འཕེལ་བ་རྒྱས་པ་ཡིན་ལ། ཟད་པ་ནི་འགྲིབ་པ། འཁྲུགས་པ་ནི་གནས་དང་བྱེད་ལས་འཆོལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་ཟས་མི་འཕྲོད་པ་ཟོས་པའམ། སྤྱོད་ལམ་མི་འཕྲོད་པ་བྱས་པས་ཉེས་པ་འཕེལ། ཟས་སྤྱོད་མི་འཕྲོད་པ་སྤངས་པའི་འཕྲོད་པ་སྦྱིན་ཞིང་སྤྱད་པས་ཉེས་པ་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ཕོ་བའི་མེ་དྲོད་དེ་མཉམ་པར་རང་གནས་ན་འདུག་ན་དེའི་ཆ་ཤས་ཀྱི་དྲོད་རེ་ལུས་ཟུངས་ཀུན་ལ་གནས་པས་དེ་དག་འབར་བས་ལུས་ཟུངས་འཕེལ། མེ་དྲོད་བྲི་བས་ཟུངས་རྣམས་ཟད་པར་འགྱུར་བའོ། །གསུམ་པ། མང་པོ་འབྱུང་བ་འཕེལ་བ། ཐོག་པ་ཟད་པའོ། གཉིས་པ་འཕེལ་ཟད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་འཕེལ་བའི་མཚན་མའི་རྟགས །ཟད་པའི་མཚན་མའམ་རྟགས་ཏེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་ལས་ཀྱང་ཕྲེའུར་གྱེས་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཉེས་པ་འཕེལ་བའི་རྟགས། ལུས་ཟུངས། དྲི་མ་འཕེལ་བའི་རྟགས་ཏེ་ལོ་འདབ་གསུམ། གཉིས་པ་ལ། ཉེས་པ་ཟད་རྟགས། ལུས་ཟུངས། དྲི་མ། མདངས་ཟད་པའི་རྟགས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། གསུམ་པ་འཁྲུགས་པའི་རྟགས་ལ། རླུང་འཁྲུགས་པའི་རྟགས། མཁྲིས་པ། བད་ཀན་འཁྲུགས་པའི་རྟགས་ཏེ་ལོ་འདབ་གསུམ། དྲུག་པ་ནད་ཀྱི་དབྱེ་བ་ལ། 1-371 རྒྱུའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ། རྟེན་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ། རྣམ་པའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་སྟེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གསུམ། དང་པོ་ལ། ཚེ་འདིའི་ཉེས་པ། སྔོན་གྱི་ལས། དེ་གཉིས་འདྲེས་པའི་ལོ་འདབ་གསུམ། དང་པོ་རང་བཞིན་གནས་པ། ཁོང་གི་ཉེས་པ། རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་གསུམ་གྱི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་གློ་བུར་ཉེས་པ་དུག་མཚོན་གདོན་གསུམ་དྲུག་ཡོད་དོ། །གཉིས་པ་ལ། སྐྱེས་པའི་ནད། བུད་མེད་ཀྱི།
【現代漢語翻譯】 因此，它既是轉變的處所，也是未轉變的處所，所以被稱為共同處所。第二，五處是髖關節、腿骨、關節、觸覺和耳朵。風的轉變的通道。胃。精華。血清。眼睛。五種面板。膽汁轉變的通道。胸部。頸部。肺。鼻子。五種舌頭。痰轉變的通道。第三，風消融的處所是大腸。膽汁消融和未消融之間的處所位於上消化道。痰未消融的處所位於胃中。即使食物在胃中消化，由於精華和糟粕尚未分離，因此那裡是未消融的處所。上消化道消化食物和飲料，分離精華和糟粕，但糟粕必須在腸道中消化，然後才能分離成稠和稀兩種。因此，消融和未消融的處所是糟粕進入大腸后，由於已經消化完畢，沒有需要消化的東西，因此被稱為消融的處所。第五，疾病的特徵包括增長和減少的原因、增長和減少的徵象以及紊亂的跡象，這三個是樹枝和果實。 第一部分包括：病邪的增長和減少。身體營養的增長和減少。排泄物的增長和減少，這三個是樹葉。首先，一般而言，疾病的特徵是：作用、功能、增長、減少和紊亂。增長是增加，減少是減少，紊亂是處所和功能錯亂。也就是說，吃了不合適的食物或做了不合適的行為會導致病邪增長。避免不合適的飲食和行為，採取合適的飲食和行為會導致病邪減少。第二，胃的火熱如果保持平衡並處于自身位置，那麼它的每個部分的熱量都會存在於身體的所有營養中，因此這些營養會燃燒，從而增加身體營養。火熱減弱會導致營養減少。第三，產生過多會導致增長，停止會導致減少。第二部分，增長和減少的徵象包括增長的徵象和減少的徵象，它們是從樹枝和果實中分離出來的兩個部分。第一部分包括：病邪增長的徵象。身體營養增長的徵象。排泄物增長的徵象，這三個是樹葉。第二部分包括：病邪減少的徵象。身體營養減少的徵象。排泄物減少的徵象。光彩減少的徵象，這四個是樹葉。第三部分，紊亂的徵象包括：風紊亂的徵象。膽汁紊亂的徵象。痰紊亂的徵象，這三個是樹葉。第六，疾病的分類包括： 從原因的角度分類。從依賴的角度分類。從型別的角度分類，這三個是樹枝和果實。第一部分包括：今生的病邪。前世的業力。兩者混合，這三個是樹葉。第一，自性存在的。內部的病邪。由風、膽汁和痰三種因素引起的突發病邪，毒、武器、邪魔三種共有六種。第二部分包括：男性的疾病。女性的疾病。
【English Translation】 Therefore, it is both the place of transformation and the place of non-transformation, so it is called the common place. Second, the five places are the hip joint, femur, joint, tactile sensation, and ears. The channel of wind transformation. Stomach. Essence. Serum. Eyes. Five types of skin. The channel of bile transformation. Chest. Neck. Lungs. Nose. Five types of tongue. The channel of phlegm transformation. Third, the place where wind dissolves is the large intestine. The place between bile dissolving and not dissolving is in the upper digestive tract. The place where phlegm does not dissolve is in the stomach. Even if food is digested in the stomach, since the essence and dregs have not been separated, it is the place of non-dissolution. The upper digestive tract digests food and drink, separating the essence and dregs, but the dregs must be digested in the intestines before they can be separated into thick and thin. Therefore, the place of dissolution and non-dissolution is that after the dregs enter the large intestine, since they have been completely digested, there is nothing to be digested, so it is called the place of dissolution. Fifth, the characteristics of disease include the causes of increase and decrease, the signs of increase and decrease, and the signs of disturbance, these three are branches and fruits. The first part includes: the increase and decrease of afflictions. The increase and decrease of bodily nutrients. The increase and decrease of excrement, these three are leaves. First, in general, the characteristics of disease are: action, function, increase, decrease, and disturbance. Increase is augmentation, decrease is reduction, and disturbance is the derangement of place and function. That is, eating unsuitable food or engaging in unsuitable behavior will cause afflictions to increase. Avoiding unsuitable diet and behavior, and adopting suitable diet and behavior will cause afflictions to decrease. Second, if the heat of the stomach fire remains balanced and in its own place, then the heat of each part of it will reside in all the nutrients of the body, so these nutrients will burn, thereby increasing bodily nutrients. Weakening of the fire heat will cause the nutrients to decrease. Third, producing too much leads to increase, stopping leads to decrease. The second part, the signs of increase and decrease include the signs of increase and the signs of decrease, which are two parts separated from branches and fruits. The first part includes: the signs of affliction increase. The signs of bodily nutrient increase. The signs of excrement increase, these three are leaves. The second part includes: the signs of affliction decrease. The signs of bodily nutrient decrease. The signs of excrement decrease. The signs of radiance decrease, these four are leaves. The third part, the signs of disturbance include: the signs of wind disturbance. The signs of bile disturbance. The signs of phlegm disturbance, these three are leaves. Sixth, the classification of diseases includes: Classification from the perspective of cause. Classification from the perspective of dependence. Classification from the perspective of type, these three are branches and fruits. The first part includes: afflictions of this life. Karma of previous lives. The mixture of the two, these three are leaves. First, naturally existing. Internal afflictions. Sudden afflictions caused by the three factors of wind, bile, and phlegm, there are six in total: poison, weapon, and demon. The second part includes: diseases of men. Diseases of women.
བྱིས་པའི། རྒས་པའི། ཀུན་ཁྱབ་ཐུན་མོང་པའི་ནད་རིགས་ཏེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་ལས་ཕྲེའུར་གྱེས་པ་ལྔ། དང་པོ་ལ། ཁུ་བ། རླིག་བླུགས། ཕོ་མཚན་གྱི་ནད་དེ་ལོ་འདབ་གསུམ། དང་པོ་དེ་ལ་ཟད་པ་དང་བླུགས་པ་གཉིས། གཉིས་པ་དེ་ལ་རླུང་གྱུར། མཁྲིས་གྱུར། བད་ཀན། ཚིལ། གཅིན་གྱུར། རྒྱུ་བླུགས་ཏེ་དྲུག །གསུམ་པ་དེ་ལ། སོས་ཟིན། འབུམ་པ་ཅན་འདུད་དྲུག །དབུགས་འབྱར་དྲ་མ་ཅན་དང་ལྔ། དང་པོ་རླུང་མཁྲིས་ཁྲག །བད་ཀན། འདུས་པ། ལྔར་ཕྱེ་བ་ནད་དགུ་སྟེ་ཡོངས་དྲིལ་བཅུ་བདུན། གཉིས་པ་ལ། མངལ་ནད། ཚ་བས། སྐྲན། སྲིན་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། དང་པོ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། ཁྲག །བད་ཀན། འདུས་པ་ལས་གྱུར་པ་ལྔ། གཉིས་པ་ལ། སྙིང་གི་ཁྲག་ཚབས། གློ་བའི། མཆིན་པའི། མཚེར་པའི། མཁྲིས་པའི། མཁལ་མའི། རྒྱུ་མའི། འོ་མའི། ནུ་མའི། ཁྲག་ཚབས་གོར་བ་སྟེ་ཁྲག་ཚབས་བཅུ། མགོ་བོའི་རླུང་ཚབས། རུས་པའི། 1-372 སྙིང་གི མཁལ་མའི། ཕོ་བའི། རྒྱུ་མའི། རླུང་ཚབས་ཏེ་རླུང་ཚབས་དྲུག་དྲིལ་བས་ཚ་བས་སམ་རྩ་ནད་བཅུ། གསུམ་པ་ལ། མངལ་སྐྲན། ཆུ་བུར་ཅན། ཁྲག་སྐྲན་སྲེམ་པོ། ཤ་སྐྲན་བེམ་པོ། སྨེ་སྐྲན། ཕོ་སྐྲན་རེངས་པ། སྐྲན་རོ་ནག་པོ། རྩ་སྐྲན་ལིང་པ། ས་བོན་སྐྲན། ཁྲག་སྐྲན་ཁུ་བ་སྟེ་ཚ་བས་སྐྲན་དགུ། བཞི་པ་ལ། སྲིན་མ་རུ་ཙ་ལངས་པ། སྲིན་ཨ་སོ་ཁྲོས་པ་སྟེ་གཉིས། ཡོངས་དྲིལ་མོ་ནད་ལ་སོ་གཉིས། གསུམ་པ་བྱིས་པའི་ནད་ལ་གསོར་མི་རུང་པ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ནད་དང་། གློ་བུར་བའི་ལོ་འདབ་གཉིས་སུ་དབྱེ་ཡོད་ཀྱང་དང་པོ་བཞག་ནས་གློ་བུར་བ་ལ། རགས་པ། ཕྲ་བ། ཞིབ་ཚེགས་ཏེ་ལོ་འདབ་གསུམ། སྔ་མ་ལ། བྲང་ནད། གློ་མཆིན། འཁྲུ་སྐྱུགས། རིམས། ལྟེ་བ། རྟེའུའི་ནད་བརྒྱད། བར་མ་ལ། མགོ་སྐྲངས། གྲེ་འགགས། མཚེར་མཁྲིས། ཕོ་ལོང་ཟས་ཟོས། ཞེས་རེས་ཀྱི་ནད་བརྒྱད། ཕྱི་མ་ལ། མིག་ནད། རྣ་བ། ཁ། སྨིན་བུ། སྲོག་རྩ། ཤ། །སྲིན། ཕོལ་ནད་བརྒྱད་བསྡོམས་པས་ཉེར་བཞིའོ། ། བཞི་པ་རྒས་ནད་ལ། འབྱུང་བ་གུད་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གཅིག །ལྔ་པ་ཀུན་ཁྱབ་ཐུན་མོང་གི་ནད་ལ། ཉེས་པས་དབྱེ་བ་བརྒྱ་དང་གཅིག །གཙོ་བོས་དབྱེ་བ། གནས་གྱིས་དབྱེ་བ། རིགས་ཀྱིས་དབྱེ་བ་བརྒྱ་དང་གཅིག །གཙོ་བོའི་དབྱེ་བ། གནས་ཀྱིས་དབྱེ་བ། རིགས་ཀྱིས་དབྱེ་བ་བརྒྱ་དང་གཅིག་སྟེ་ལོ་འདབ་བཞི། 1-373 དང་པོ་ལ་ཡང་། རྩ་བ་རྒྱུ་མཁྲིས་པ་བད་ཀན་གསུམ། དང་པོ་ལ་སྤྱི་བྱེ་བྲག་གཉིས། སྤྱི་ལ་རིགས་དང་གནས་ཀྱི་དབྱེ་བ་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཨ་ཝརྟ། ད་རྒན་ཕྱི་དགྱེ། ད་རྒན་ནད་དགུ། འགྲམ་པ་ཉམས་པ། ལྕེ་ལྡིབ། ཕྱོགས་གཅིག་གུག་པ། རྩ་འཛིན། ཕྱོགས་གཅིག་བསྐམས་པ། ལུས་ཀུན་བསྐམས་པ། ཤིང་རེངས། དཔུང་འཇའ། པི་ཤ་རྩེ། སྲ་འཐེང་། བརླབ་རེངས། ལྕེ་སྤྱང་མགོ ཚེར་མ། གཟུངས་འཁུམས། ཁི་ལ། རྐང་རྩེ།
【現代漢語翻譯】 孩童的、年老的、普遍共同的疾病，分為五個分支，即從樹幹分出樹枝：第一，精液、遺精、陰莖的疾病，分為三個部分。第一部分包括精液耗盡和遺精兩種情況。第二部分包括風病、膽病、痰病、脂肪病、尿病、腸道遺精六種情況。第三部分包括瘡癒合、百粒瘡六種、氣滯網狀五種。第一種分為風、膽、血、痰、混合五種，共九種疾病，總計十七種。第二，婦女疾病，包括子宮疾病、熱病、腫瘤、寄生蟲四種。第一部分包括由風、膽、血、痰、混合引起的五種疾病。第二部分包括心血熱、肺、肝、脾、膽、腎、腸、乳、乳房的血熱凝塊，共十種血熱。頭部風熱、骨骼、心臟、腎臟、胃、腸的風熱，共六種風熱，總計十種熱病或脈病。第三部分包括子宮腫瘤、水皰、血腫瘤、肉腫瘤、痣腫瘤、胃腫瘤、腫瘤壞死、脈腫瘤、種子腫瘤、血腫瘤，共九種熱腫瘤。第四部分包括寄生蟲麻疹爆發、寄生蟲阿索爆發兩種。總計婦女疾病三十二種。第三，孩童疾病分為不可治癒的先天性疾病和突發性疾病兩種，先略過第一種，突發性疾病分為粗略、細微、精細三種。第一種包括胸部疾病、肺肝疾病、嘔吐、發燒、臍部、小兒疾病八種。第二種包括頭腫脹、喉嚨阻塞、脾膽疾病、胃腸消化不良等八種疾病。第三種包括眼病、耳、口、痣、命脈、肉、寄生蟲、陰囊疾病共八種，總計二十四種。第四，老年疾病包括元素分離一種。第五，普遍共同的疾病包括由體液失調引起的101種，主要分類、位置分類、型別分類各101種，分為四個部分。 第一部分又分為：根源於膽、風、痰三種。第一種分為一般和特殊兩種。一般分為型別和位置兩種。第一種包括：阿瓦塔（藏文：ཨ་ཝརྟ，字面意思：迴旋），達岡外斜（藏文：ད་རྒན་ཕྱི་དགྱེ），達岡九病（藏文：ད་རྒན་ནད་དགུ），臉頰麻痹，舌頭僵硬，單側彎曲，脈搏受限，單側乾燥，全身乾燥，木僵，肩胛僵硬，比夏策（藏文：པི་ཤ་རྩེ），硬拉，大腿僵硬，舌頭狼頭，芒刺，子宮收縮，奇拉（藏文：ཁི་ལ），腳尖。
【English Translation】 Common diseases of children, the elderly, and all, are divided into five branches, branching out from the trunk like branches: First, diseases of semen, ejaculation, and the penis, divided into three parts. The first part includes two conditions: depletion of semen and ejaculation. The second part includes six conditions: wind disorder, bile disorder, phlegm disorder, fat disorder, urine disorder, and intestinal ejaculation. The third part includes six types of healed sores, six types of 'bum pa can' sores, and five types of 'dbugs 'byar dra ma can'. The first type is divided into five: wind, bile, blood, phlegm, and a combination, totaling nine diseases, with a total of seventeen. Second, women's diseases, including uterine diseases, fever, tumors, and parasites, are divided into four parts. The first part includes five diseases caused by wind, bile, blood, phlegm, and a combination. The second part includes heart blood fever, lung, liver, spleen, gallbladder, kidney, intestine, milk, and breast blood clots, totaling ten blood fevers. Head wind fever, bone, heart, kidney, stomach, and intestinal wind fever, totaling six wind fevers, totaling ten fever diseases or pulse diseases. The third part includes uterine tumors, blisters, blood tumors, flesh tumors, mole tumors, stomach tumors, tumor necrosis, pulse tumors, seed tumors, and blood tumors, totaling nine fever tumors. The fourth part includes two types of parasite measles outbreaks and parasite Aso outbreaks. In total, there are thirty-two women's diseases. Third, children's diseases are divided into incurable congenital diseases and sudden diseases. The first type is omitted, and sudden diseases are divided into three types: rough, subtle, and detailed. The first type includes eight diseases: chest diseases, lung and liver diseases, vomiting, fever, umbilical cord, and infant diseases. The second type includes eight diseases: head swelling, throat obstruction, spleen and gallbladder diseases, and indigestion. The third type includes eight diseases: eye diseases, ear, mouth, mole, lifeline, flesh, parasites, and scrotal diseases, totaling twenty-four. Fourth, old age diseases include one type: element separation. Fifth, common diseases include 101 types caused by imbalances in bodily fluids, with 101 types each for main classification, location classification, and type classification, divided into four parts. The first part is further divided into three types: rooted in bile, wind, and phlegm. The first type is divided into two types: general and specific. The general type is divided into two types: type and location. The first type includes: Avarta (藏文：ཨ་ཝརྟ，梵文天城體：आवर्त，梵文羅馬擬音：āvarta，漢語字面意思：whirlpool), Dargan Phyi Dgye (藏文：ད་རྒན་ཕྱི་དགྱེ), Dargan Nine Diseases (藏文：ད་རྒན་ནད་དགུ), cheek paralysis, stiff tongue, unilateral curvature, pulse constriction, unilateral dryness, systemic dryness, catalepsy, shoulder stiffness, Pisha Tse (藏文：པི་ཤ་རྩེ), hard pull, thigh stiffness, wolf head tongue, thorns, uterine contraction, Kila (藏文：ཁི་ལ), toe.
རྐང་པ་ཚ་བ་སྟེ་ཉི་ཤུ། གཉིས་པ་གནས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ལ། པགས་པ་ལ་འགྲམ་པ་དང་། ཤ་ལ་རྒྱས་པ་དང་། རྩ་ལ་རྒྱུག་པ་དང་། རུས་ལ་ཞེན་པ་དང་། དོན་ལ་བབས་པ་དང་། སྣོད་དུ་ལྷུང་བ་དང་། དབང་པོ་ལྔ་ལ་མེ་ཏོག་ཤར་པ་སྟེ་བདུན། བྱེ་བྲག་གི་ཕྱེ་བ་ལ། སྲོག་འཛིན་སོགས་རྐྱང་པ་ལྔ། དེ་མཁྲིས་པ་དང་འདྲེས་པས་ལྔ། བད་ཀན་དང་འདྲེས་པས་ལྔ་སྟེ་བཅོ་ལྔ་ཡོངས་དྲིལ་བཞི་བཅུ་རྩ་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་མཁྲིས་པའི་ནད་ལ་ཡང་། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། སྤྱི་ལ་རིགས་དང་གནས་ཀྱི་དབྱེ་བ་གཉིས། དང་པོ་ལ། ནད་གཞིའི་མཁྲིས་པ་ཐང་ལ་ལྷགས་པ། མེ་དྲོད་ཀྱི་མཁྲིས་པ་གཞན་གྱིས་གནས་གྱུར་པ། སྣོད་ཀྱི་མཁྲིས་པ་ཁ་ལུང་ཁ་ཤོར། ཐུན་མོང་གི་མཁྲིས་པ་རྩ་ལ་རྒྱུག་པ་སྟེ་བཞིའི། གཉིས་པ་ལ་གནས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ནི། 1-374 པགས་གྲམ་ལ་སོགས་པ་བདུན། བྱེ་བྲག་གི་ཕྱེ་བ། འཇུག་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྐྱང་པ་ལྔ། དེ་རླུང་དང་འདྲེས་པ་ལྔ། དེ་བད་ཀན་དང་འདྲེས་པ་ལྔ་སྟེ་མཁྲིས་ནད་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་གོ །གསུམ་པ་བད་ཀན་གྱི་ནད་ལ། རང་རྒྱུད་ཅན་དང་། གཞན་རྒྱུད་ཅན་གཉིས། དང་པོ་ལ། སྤྱི་བྱེ་བྲག་གཉིས། སྤྱི་ལ་རིགས་དང་གནས་ཀྱི་དབྱེ་བ་གཉིས། དང་པོ་བད་ཀན་ལྷེན་དང་། མེ་དྲོད་ཉམས་པ་དང་། མགུལ་འགགས་དང་། གྲུམ་བུ་དཀར་པོ་དང་། བད་ཀན་འཇུ་སྐེམ་དང་དྲུག །གནས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ནི། པགས་ལ་གྲམ་པ་སོགས་བདུན་ནོ། །བྱེ་བྲག་མྱགས་བྱེད་སོགས་ལྔ། རླུང་དང་བསྡོམས་པས་ལྔ། དེ་མཁྲིས་པ་དང་བསྡོམས་པས་ལྔ་སྟེ་བཅོ་ལྔ། གཉིས་པ་གཞན་རྒྱུད་ཅན་ལ། བད་ཀན་སེར་པོ་དང་། སྨུག་པོ་གཉིས། ཕྱི་མ་ལ། བྱེར་བ། རྒྱས་པ། རྡོལ་བ། འགྱིངས་པ་བཞི་སྟེ་བསྡོམས་པས་བད་ཀན་གྱི་ནད་ལ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་དྲིལ་བས་བརྒྱ་དང་གཅིག །གཉིས་པ་གཙོ་བོས་དབྱེ་བ་བརྒྱ་དང་གཅིག་ནི་རྩ་བ། རང་རྒྱུད་ཅན་དང་གཞན་རྒྱུད་ཅན་གཉིས། དང་པོ་ལ། རླུང་འཕེལ་བ། རླུང་རབ་ཏུ་འཕེལ་བ། རླུང་མཆོག་ཏུ་འཕེལ་བ་གསུམ། མཁྲིས་པ་འཕེལ་བ། རབ་འཕེལ། མཆོག་འཕེལ། བད་ཀན་འཕེལ་བ། རབ་འཕེལ། མཆོག་འཕེལ་ཏེ་འཕེལ་བ་དགུ། རླུང་ཟད་པ། རླུང་རབ་ཏུ་ཟད་པ། རླུང་མཆོག་ཏུ་ཟད་པ་སྟེ་གསུམ། 1-375 མཁྲིས་པ་ཟད་པ། རབ་ཟད། མཆོག་ཟད། བད་ཀན་ཟད་པ། རབ་ཟད། མཆོག་ཟད་དེ་ཟད་པ་དགུ ནད་རྐྱང་པའི་འཕེལ་ཟད་བཅོ་བརྒྱད་དོ། །གཉིས་པ་གཞན་རྒྱུད་ཅན་ལ། ལྡན་པ། འདུས་པ། བླ་གཉན་གྱི་ནད་གསུམ། དང་པོ་ལ། ཉེས་པ་གཉིས་དང་ལྡན་པས་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་ལ། དེ་ལ་རླུང་མཁྲིས་ལྡན་པ་ཆ་མཉམ་དུ་འཕེལ་བ། བད་མཁྲིས་ལྡན་པ། བད་རླུང་ལྡན་པ་ཆ་མཉམ་དུ་འཕེལ་བ་སྟེ། ཆ་མཉམ་དུ་འཕེལ་བ་གསུམ། རླུང་མཁྲིས་ལྡན་པའི་རླུང་རབ་ཏུ་འཕེལ་ཞིང་མཁྲིས་པ་ལྷག་པར་འཕེལ་བ་དང་། རླུང་དང་བད་ཀན་དུ་ལྡན་པའི་རླུང་རབ་ཏུ་འཕེལ་ཞིང་བད་ཀན་ལ
【現代漢語翻譯】 腿部疾病有二十種。 第二，關於位置的區分：面板上有潰瘍，肉里有腫脹，脈里有遊走，骨里有執著，臟器里有下沉，容器里有墜落，五根（五種感官能力）上如花開放，共有七種。 關於具體分類：持命風等單獨五種，與膽汁混合有五種，與黏液混合有五種，共十五種，總計四十二種。 第二，關於膽汁疾病，也有總的和具體的兩種。總的分為型別和位置兩種。第一種包括：病源膽汁停留在湯中，火熱膽汁被其他因素轉移位置，容器膽汁封口鬆動，共同膽汁在脈中游走，共有四種。第二種是位置的區分： 面板潰瘍等七種。具體分類：下行膽汁等單獨五種，與風混合有五種，與黏液混合有五種，共有膽汁疾病二十六種。 第三，關於黏液疾病，分為自身引發和外部引發兩種。第一種包括總的和具體的兩種。總的分為型別和位置兩種。第一種包括黏液凝結，火熱衰退，喉嚨阻塞，白色痛風，黏液消化不良等六種。位置的區分：面板潰瘍等七種。具體分類：腐蝕黏液等五種，與風混合有五種，與膽汁混合有五種，共十五種。第二種是外部引發的，包括黃色黏液和黑色黏液兩種。後者包括遊離、腫脹、破裂、膨脹四種，總計黏液疾病三十三種，總共一百零一種。 第二，主要區分的一百零一種疾病是根本。分為自身引發和外部引發兩種。第一種包括：風增加、風過度增加、風極度增加三種；膽汁增加、膽汁過度增加、膽汁極度增加；黏液增加、黏液過度增加、黏液極度增加，共有增加九種；風減少、風過度減少、風極度減少三種； 膽汁減少、膽汁過度減少、膽汁極度減少；黏液減少、黏液過度減少、黏液極度減少，共有減少九種。單獨疾病的增減有十八種。 第二種是外部引發的，包括混合、聚集、瘟疫三種。第一種，兩種因素混合稱為混合，其中風膽混合，比例相同地增加；膽黏混合；膽風混合，比例相同地增加，比例相同地增加的有三種。風膽混合中，風過度增加而膽汁特別增加；風和黏液混合中，風過度增加而黏液
【English Translation】 There are twenty types of leg diseases. Second, regarding the distinction of locations: there are ulcers on the skin, swelling in the flesh, wandering in the veins, attachment in the bones, sinking in the organs, falling in the containers, and flowers blooming on the five senses (five sensory abilities), totaling seven types. Regarding specific classifications: there are five types of life-sustaining wind alone, five types mixed with bile, and five types mixed with phlegm, totaling fifteen types, and a total of forty-two types. Second, regarding bile diseases, there are also general and specific types. The general types are divided into types and locations. The first type includes: pathogenic bile staying in the 'soup', fiery bile being displaced by other factors, container bile having loose seals, and common bile wandering in the veins, totaling four types. The second is the distinction of locations: Seven types such as skin ulcers. Specific classifications: five types of downward-moving bile alone, five types mixed with wind, and five types mixed with phlegm, totaling twenty-six types of bile diseases. Third, regarding phlegm diseases, there are two types: self-caused and externally caused. The first type includes general and specific types. The general types are divided into types and locations. The first type includes phlegm coagulation, decline of fire heat, throat obstruction, white gout, and phlegm indigestion, totaling six types. The distinction of locations: seven types such as skin ulcers. Specific classifications: five types of corrosive phlegm, five types mixed with wind, and five types mixed with bile, totaling fifteen types. The second type is externally caused, including yellow phlegm and black phlegm. The latter includes four types: wandering, swelling, rupture, and distension, totaling thirty-three types of phlegm diseases, and a total of one hundred and one types. Second, the one hundred and one diseases mainly distinguished are fundamental. They are divided into self-caused and externally caused types. The first type includes: wind increasing, wind excessively increasing, and wind extremely increasing; bile increasing, bile excessively increasing, and bile extremely increasing; phlegm increasing, phlegm excessively increasing, and phlegm extremely increasing, totaling nine types of increase; wind decreasing, wind excessively decreasing, and wind extremely decreasing; bile decreasing, bile excessively decreasing, and bile extremely decreasing; phlegm decreasing, phlegm excessively decreasing, and phlegm extremely decreasing, totaling nine types of decrease. There are eighteen types of increase and decrease of single diseases. The second type is externally caused, including mixture, aggregation, and plague. The first type, two factors mixed are called mixture, in which wind and bile are mixed, increasing in equal proportions; bile and phlegm are mixed; wind and bile are mixed, increasing in equal proportions, there are three types of increasing in equal proportions. In the wind and bile mixture, wind increases excessively and bile increases particularly; in the wind and phlegm mixture, wind increases excessively and phlegm
ྷག་པར་འཕེལ་བ་དང་། མཁྲིས་པ་དང་རླུང་དུ་ལྡན་པའི་མཁྲིས་པ་རབ་ཏུ་འཕེལ་ཞིང་རླུང་ལྷག་པར་འཕེལ་བ་དང་། མཁྲིས་པ་དང་བད་ཀན་དུ་ལྡན་པའི་མཁྲིས་པ་རབ་ཏུ་འཕེལ་ཞིང་བད་ཀན་ལྷག་པར་འཕེལ་བ་དང་། མཁྲིས་པ་དང་རླུང་དུ་ལྡན་པའི་མཁྲིས་པ་རབ་ཏུ་འཕེལ་ཞིང་རླུང་ལྷག་པར་འཕེལ་བ་དང་། མཁྲིས་པ་དང་བད་ཀན་དུ་ལྡན་པའི་མཁྲིས་པ་རབ་ཏུ་འཕེལ་ཞིང་བད་ཀན་ལྷག་པར་འཕེལ་བ་དང་། བད་ཀན་དང་རླུང་དུ་ལྡན་པའི་བད་ཀན་རབ་ཏུ་འཕེལ་ཞིང་རླུང་ལྷག་པར་འཕེལ་བ་དང་། བད་ཀན་དང་མཁྲིས་པར་ལྡན་པའི་བད་ཀན་རབ་ཏུ་འཕེལ་ཞིང་མཁྲིས་པ་ལྷག་པར་འཕེལ་བ་སྟེ། 1-376 གཅིག་ཏུ་འཕེལ་ཞིང་ཅིག་ཤོས་ལྷག་པར་འཕེལ་བ་དྲུག་གོ །རླུང་མཁྲིས་ལྡན་པའི་ཆ་མཉམ་དུ་ཟད་པ། བད་མཁྲིས་ལྡན་པའི་ཆ་མཉམ་དུ་ཟད་པ། བད་རླུང་ལྡན་པའི་ཆ་མཉམ་དུ་ཟད་པ་སྟེ་ཆ་མཉམ་དུ་ཟད་པ་གསུམ། རླུང་མཁྲིས་ལྡན་པའི་ནང་ནས་རླུང་རབ་ཏུ་ཟད་ཅིང་མཁྲིས་པ་ལྷག་པར་ཟད་པ་དང་། རླུང་དང་བད་ཀན་ལྡན་པའི་ནང་ནས་རླུང་རབ་ཏུ་ཟད་ཅིང་བད་ཀན་ལྷག་པར་ཟད་པ་དང་། མཁྲིས་པ་དང་རླུང་དུ་ལྡན་པའི་ནད་ནས་མཁྲིས་པ་རབ་ཏུ་ཟད་ཅིང་རླུང་ལྷག་པར་ཟད་པ་དང་། མཁྲིས་པ་དང་བད་ཀན་དུ་ལྡན་པའི་ནང་ནས་མཁྲིས་པ་རབ་ཏུ་ཟད་ཅིང་བད་ཀན་ལྷག་པར་ཟད་པ་དང་། བད་ཀན་དང་རླུང་དུ་ལྡན་པའི་ནང་ནས་བད་ཀན་རབ་ཏུ་ཟད་ཅིང་རླུང་ལྷག་པར་ཟད་པ་དང་། བད་ཀན་དང་མཁྲིས་པ་ལྡན་པའི་ནང་ནས་བད་ཀན་རབ་ཏུ་ཟད་ཅིང་མཁྲིས་པ་ལྷག་པར་ཟད་སྟེ། གཅིག་རབ་ཏུ་ཟད་ཅིང་གཅིག་ཤོས་ལྷག་པར་ཟད་པ་དྲུག་སྟེ་ལྡན་པའི་འཕེལ་ཟད་བཅོ་བརྒྱད། གཉིས་པ་ནི། ཉེས་པ་གསུམ་ཀ་འདུས་པས་འདུས་པ་ཞེས་བྱ་ལ། དེ་ལ་ཉེས་པ་གསུམ་ཆ་མཉམ་དུ་འཕེལ་བའི་འདུས་པ་གཅིག །རླུང་རབ་ཏུ་འཕེལ་ཞིང་མཁྲིས་པ་འབྲིང་དུ་འཕེལ་བ་བད་ཀན་མཐའ་མར་འཕེལ་བའི་འདུས་པ་དང་། རླུང་རབ་ཏུ་འཕེལ་ཞིང་བད་ཀན་འབྲིང་དུ་འཕེལ་བ་མཁྲིས་པ་མཐའ་མར་འཕེལ་བའི་འདུས་པ་དང་། 1-377 མཁྲིས་པ་རབ་བད་ཀན་འབྲིང་རླུང་ཐ་མར་འཕེལ་བའི་འདུས་པ་དང་། མཁྲིས་པ་རབ་རླུང་འབྲིང་བད་ཀན་མཐའ་མར་འཕེལ་བ་དང་། བད་ཀན་རབ་རླུང་འབྲིང་མཁྲིས་པ་མཐའ་མར་འཕེལ་བའི་འདུས་པ་དང་། བད་ཀན་རབ་མཁྲིས་པ་འབྲིང་རླུང་མཐའ་མར་འཕེལ་བའི་འདུས་པ་སྟེ་རབ་འབྲིང་མཐའ་གསུམ་སྦྱར་བའི་འདུས་པ་དྲུག །འདུས་ནད་ལས་རླུང་མཁྲིས་གཉིས་ལྷག་པར་འཕེལ་བ་དང་། བད་མཁྲིས་གཉིས་ལྷག་པར་འཕེལ་བ་དང་། བད་རླུང་གཉིས་ལྷག་པར་འཕེལ་བ་སྟེ་གཉིས་ལྷག་པར་འཕེལ་བའི་འདུས་པ་གསུམ་དང་། འདུས་ནད་ལས་རླུང་ལྷག་པར་འཕེལ་བ་དང་། མཁྲིས་པ་ལྷག་པར་འཕེལ་བ་དང་། བད་ཀན་ལྷག་པར་འཕེལ་བ་སྟེ་གཅིག་ལྷག་པར་འཕེལ་བའི་འདུས་པ་གསུམ་སྟེ། དེ་ལྟར་འདུས་པའི་འཕེལ་བ་བཅུ་གསུམ། ཉེས་པ་གསུམ་ཆ་མཉམ་དུ་ཟད་པ་གཅིག །རླུང་
【現代漢語翻譯】 特別是增長的情況：膽和風混合時，膽 अत्यधिक 增長，風 अतिशय 增長；膽和痰混合時，膽 अत्यधिक 增長，痰 अतिशय 增長；膽和風混合時，膽 अत्यधिक 增長，風 अतिशय 增長；膽和痰混合時，膽 अत्यधिक 增長，痰 अतिशय 增長；痰和風混合時，痰 अत्यधिक 增長，風 अतिशय 增長；痰和膽混合時，痰 अत्यधिक 增長，膽 अतिशय 增長。 一種增長，另一種 अतिशय 增長，共有六種情況。風膽混合時，兩者 समान रूप से 減少；痰膽混合時，兩者 समान रूप से 減少；痰風混合時，兩者 समान रूप से 減少，共有三種 समान रूप से 減少的情況。在風膽混合的情況下，風 अत्यधिक 減少，膽 अतिशय 減少；在風和痰混合的情況下，風 अत्यधिक 減少，痰 अतिशय 減少；在膽和風混合的疾病中，膽 अत्यधिक 減少，風 अतिशय 減少；在膽和痰混合的情況下，膽 अत्यधिक 減少，痰 अतिशय 減少；在痰和風混合的情況下，痰 अत्यधिक 減少，風 अतिशय 減少；在痰和膽混合的情況下，痰 अत्यधिक 減少，膽 अतिशय 減少。 一種 अत्यधिक 減少，另一種 अतिशय 減少，共有六種情況。因此，混合的增減共有十八種情況。第二種是：三種 दोष (nyes pa gsum，身語意的過失) 聚集在一起，稱為聚集。其中，三種 दोष समान रूप से 增長的聚集有一種情況；風 अत्यधिक 增長，膽 मध्यम 增長，痰 最後增長的聚集；風 अत्यधिक 增長，痰 मध्यम 增長，膽 最後增長的聚集； 膽 अत्यधिक 增長，痰 मध्यम 增長，風 最後增長的聚集；膽 अत्यधिक 增長，風 मध्यम 增長，痰 最後增長的聚集；痰 अत्यधिक 增長，風 मध्यम 增長，膽 最後增長的聚集；痰 अत्यधिक 增長，膽 मध्यम 增長，風 最後增長的聚集，共有六種 अत्यधिक、मध्यम、最後三種混合的聚集。在聚集的疾病中，風膽兩種 अतिशय 增長；痰膽兩種 अतिशय 增長；痰風兩種 अतिशय 增長，共有三種兩種 अतिशय 增長的聚集。在聚集的疾病中，風 अतिशय 增長；膽 अतिशय 增長；痰 अतिशय 增長，共有三種一種 अतिशय 增長的聚集。因此，聚集的增長共有十三種情況。三種 दोष समान रूप से 減少有一種情況；風
【English Translation】 Specifically, regarding the increase: When bile and wind are combined, bile increases अत्यधिक, and wind अतिशय increases; when bile and phlegm are combined, bile increases अत्यधिक, and phlegm अतिशय increases; when bile and wind are combined, bile increases अत्यधिक, and wind अतिशय increases; when bile and phlegm are combined, bile increases अत्यधिक, and phlegm अतिशय increases; when phlegm and wind are combined, phlegm increases अत्यधिक, and wind अतिशय increases; when phlegm and bile are combined, phlegm increases अत्यधिक, and bile अतिशय increases. One increases and the other अतिशय increases, totaling six situations. When wind and bile are combined, both decrease समान रूप से; when phlegm and bile are combined, both decrease समान रूप से; when phlegm and wind are combined, both decrease समान रूप से, totaling three situations of decreasing समान रूप से. In the case of wind and bile combined, wind decreases अत्यधिक, and bile अतिशय decreases; in the case of wind and phlegm combined, wind decreases अत्यधिक, and phlegm अतिशय decreases; in the disease of bile and wind combined, bile decreases अत्यधिक, and wind अतिशय decreases; in the case of bile and phlegm combined, bile decreases अत्यधिक, and phlegm अतिशय decreases; in the case of phlegm and wind combined, phlegm decreases अत्यधिक, and wind अतिशय decreases; in the case of phlegm and bile combined, phlegm decreases अत्यधिक, and bile अतिशय decreases. One decreases अत्यधिक and the other अतिशय decreases, totaling six situations. Thus, the increase and decrease of the combination total eighteen situations. The second is: When the three दोष (nyes pa gsum, faults of body, speech, and mind) are gathered together, it is called gathering. Among them, there is one situation of the three दोष increasing समान रूप से; the gathering where wind increases अत्यधिक, bile increases मध्यम, and phlegm increases last; the gathering where wind increases अत्यधिक, phlegm increases मध्यम, and bile increases last; The gathering where bile increases अत्यधिक, phlegm increases मध्यम, and wind increases last; the gathering where bile increases अत्यधिक, wind increases मध्यम, and phlegm increases last; the gathering where phlegm increases अत्यधिक, wind increases मध्यम, and bile increases last; the gathering where phlegm increases अत्यधिक, bile increases मध्यम, and wind increases last, totaling six gatherings of combining अत्यधिक, मध्यम, and last. In the gathering of diseases, wind and bile both increase अतिशय; phlegm and bile both increase अतिशय; phlegm and wind both increase अतिशय, totaling three gatherings where two increase अतिशय. In the gathering of diseases, wind increases अतिशय; bile increases अतिशय; phlegm increases अतिशय, totaling three gatherings where one increases अतिशय. Thus, the increase of the gathering totals thirteen situations. The three दोष decrease समान रूप से, there is one situation; wind
རབ་ཏུ་ཟད་ཅིང་མཁྲིས་པ་འབྲིང་དུ་ཟད་ལ་བད་ཀན་མཐའ་མར་ཟད་པ་དང་། རླུང་རབ་ཏུ་ཟད་ལ་བད་ཀན་འབྲིང་དུ་ཟད་ཅིང་མཁྲིས་པ་མཐའ་མར་ཟད་པ་དང་། དེ་བཞིན་མཁྲིས་པ་རབ་བད་ཀན་འབྲིང་རླུང་མཐའ་མར་ཟད་པ་དང་། མཁྲིས་པ་རབ་རླུང་འབྲིང་བད་ཀན་མཐའ་མར་ཟད་པ་དང་། བད་ཀན་རབ་རླུང་འབྲིང་མཁྲིས་པ་མཐའ་མར་ཟད་པ་དང་། བད་ཀན་རབ་མཁྲིས་པ་འབྲིང་རླུང་མཐའ་མར་ཟད་པ་སྟེ་རབ་འབྲིང་མཐའ་མར་སྦྱར་བ་ལ་ཟད་པ་དྲུག་སྟེ། 1-378 འདུས་ནད་ལས། རླུང་མཁྲིས་གཉིས་ལྷག་པར་ཟད་པ་དང་། བད་མཁྲིས་གཉིས་ལྷག་པར་ཟད་པ་དང་། བད་རླུང་གཉིས་ལྷག་པར་ཟད་པ་སྟེ་གཉིས་ལྷག་པར་ཟད་པའི་འདུས་པ་གསུམ། འདུས་ནད་ལས། རླུང་གཅིག་པ་ལྷག་པར་ཟད་པ་དང་། མཁྲིས་ནད་གཅིག་གོ །བད་ཀན་གཅིག་པ་ལྷག་པར་ཟད་པ་སྟེ་གཅིག་ལྷག་པར་ཟད་པའི་འདུས་པ་གསུམ་སྟེ་ཟད་པ་བཅུ་གསུམ། དྲིལ་བས་འདུས་པའི་འཕེལ་ཟད་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག །རླུང་འཕེལ་ཞིང་མཁྲིས་པ་ཟད་ལ་བད་ཀན་མཉམ་པ་དང་། རླུང་འཕེལ་ཞིང་བད་ཀན་ཟད་ལ་མཁྲིས་པ་མཉམ་པ་དང་། མཁྲིས་པ་འཕེལ་ཞིང་བད་ཀན་ཟད་ལ་རླུང་མཉམ་པ་དང་། མཁྲིས་པ་འཕེལ་རླུང་ཟད་བད་ཀན་མཉམ་པ་དང་། བད་ཀན་འཕེལ་ཞིང་རླུང་ཟད་ལ་མཁྲིས་པ་མཉམ་པ་དང་། བད་ཀན་འཕེལ་ཞིང་མཁྲིས་པ་ཟད་ལ་རླུང་མཉམ་པ་སྟེ་འཕེལ་ཟད་འདྲེས་པ་དྲུག །རླུང་ཟད་ཅིང་བད་མཁྲིས་གཉིས་འཕེལ་བ་དང་། མཁྲིས་པ་ཟད་ཅིང་བད་རླུང་གཉིས་འཕེལ་བ་དང་། བད་ཀན་ཟད་ཅིང་རླུང་མཁྲིས་གཉིས་འཕེལ་བ་སྟེ་གཅིག་ཟད་གཉིས་འཕེལ་གསུམ། རླུང་འཕེལ་ཞིང་བད་མཁྲིས་གཉིས་ཟད་པ་དང་། མཁྲིས་པ་འཕེལ་ཞིང་བད་རླུང་གཉིས་ཟད་པ་དང་། བད་ཀན་འཕེལ་ཞིང་རླུང་མཁྲིས་གཉིས་ཟད་པ་སྟེ་གཅིག་འཕེལ་གཉིས་ཟད་གསུམ་སྟེ། དེ་རྣམས་བསྡོམས་པས་འཕེལ་ཟད་བདུན་ཅུ་དོན་བཞིའོ། ། བླ་གཉན་ནི། ནད་སྔར་ཡོད་ཀྱི་སྟེང་དུ་ནད་གཞན་འབྱུང་བས་བླ་གཉན་ཞེས་བརྗོད། 1-379 དེ་ལ་ཞུགས་པ་དང་། ལོག་པ་དང་། འདོམ་པའི་དབྱེ་བས་དགུ་ཚན་གསུམ་སྟེ། དང་པོ་ཞུགས་པ་དགུ་ནི། རླུང་གི་གནས་སུ་མཁྲིས་པ་རྐྱང་པ་ཞུགས་པ་དང་། བད་ཀན་རྐྱང་བ་ཞུགས་པ་དང་། བད་མཁྲིས་གཉིས་ལྡན་པར་ཞུགས་པ་དང་། མཁྲིས་པའི་གནས་སུ་རླུང་རྐྱང་པ་ཞུགས་པ་དང་། བད་ཀན་རྐྱང་པ་ཞུགས་པ་དང་། བད་རླུང་ལྡན་པར་ཞུགས་པ་དང་། བད་ཀན་གྱི་གནས་སུ་རླུང་རྐྱང་པ་ཞུགས་པ་དང་། མཁྲིས་པ་རྐྱང་པ་ཞུགས་པ་དང་། རླུང་མཁྲིས་ལྡན་པར་ཞུགས་པ་སྟེ་རྣམ་པ་དགུའོ། །ལོག་པའི་བླ་གཉན་ནི། ནད་རང་ཉིད་མ་ཞི་བར་གཞན་དུ་ལོག་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་དག་དགུ་ནི་རླུང་མ་ཞི་བར་བད་ཀན་རྐྱང་པར་ལོག་པ་དང་། མཁྲིས་པ་རྐྱང་པ་ཞུགས་པ་དང་། རླུང་མཁྲིས་ལྡན་པར་ཞུགས་པ་སྟེ་རྣམ་པ་དགུའོ། །ནད་སྣ་གཉིས་གསུམ་འཐབ་པ་ལ་འདོམས་པ་ཞེས་བཤད་དེ། དེ་དགུ་ནི། རླུང་གིས་མཁྲིས་པའི
【現代漢語翻譯】 完全耗盡且中等程度耗盡膽汁，最後耗盡痰液；風完全耗盡且中等程度耗盡痰液，最後耗盡膽汁；同樣，膽汁完全耗盡，痰液中等程度耗盡，風最後耗盡；膽汁完全耗盡，風中等程度耗盡，痰液最後耗盡；痰液完全耗盡，風中等程度耗盡，膽汁最後耗盡；痰液完全耗盡，膽汁中等程度耗盡，風最後耗盡，完全、中等、最後結合有六種耗盡。 在混合疾病中：風和膽汁兩者都過度耗盡；痰液和膽汁兩者都過度耗盡；痰液和風兩者都過度耗盡，這是兩種過度耗盡的三種混合。在混合疾病中：單獨的風過度耗盡；單獨的膽汁疾病；單獨的痰液過度耗盡，這是單獨過度耗盡的三種混合，總共十三種耗盡。總而言之，混合的增減有二十六種。風增加而膽汁耗盡，痰液平衡；風增加而痰液耗盡，膽汁平衡；膽汁增加而痰液耗盡，風平衡；膽汁增加而風耗盡，痰液平衡；痰液增加而風耗盡，膽汁平衡；痰液增加而膽汁耗盡，風平衡，這是六種增減混合。 風耗盡而痰液和膽汁兩者都增加；膽汁耗盡而痰液和風兩者都增加；痰液耗盡而風和膽汁兩者都增加，這是一種耗盡兩種增加的三種情況。風增加而痰液和膽汁兩者都耗盡；膽汁增加而痰液和風兩者都耗盡；痰液增加而風和膽汁兩者都耗盡，這是一種增加兩種耗盡的三種情況。總而言之，增減共有七十四種。繼發性疾病：在原有疾病的基礎上發生其他疾病，稱為繼發性疾病。 分為進入、逆轉和交替三種，共有三個九種。首先是九種進入：膽汁單獨進入風的部位；痰液單獨進入；痰液和膽汁兩者都進入；風單獨進入膽汁的部位；痰液單獨進入；痰液和風兩者都進入；風單獨進入痰液的部位；膽汁單獨進入；風和膽汁兩者都進入，共有九種情況。逆轉的繼發性疾病：指疾病本身沒有平息而逆轉到其他地方。這九種情況是風沒有平息而逆轉為單獨的痰液；單獨的膽汁進入；風和膽汁兩者都進入，共有九種情況。兩種或三種疾病相互衝突稱為交替。這九種情況是：風與膽汁衝突
【English Translation】 Complete exhaustion and moderate exhaustion of bile, and final exhaustion of phlegm; complete exhaustion of wind and moderate exhaustion of phlegm, and final exhaustion of bile; similarly, complete exhaustion of bile, moderate exhaustion of phlegm, and final exhaustion of wind; complete exhaustion of bile, moderate exhaustion of wind, and final exhaustion of phlegm; complete exhaustion of phlegm, moderate exhaustion of wind, and final exhaustion of bile; complete exhaustion of phlegm, moderate exhaustion of bile, and final exhaustion of wind, the combination of complete, moderate, and final gives six types of exhaustion. In combined diseases: both wind and bile are excessively exhausted; both phlegm and bile are excessively exhausted; both phlegm and wind are excessively exhausted, these are three combinations of two being excessively exhausted. In combined diseases: solitary wind is excessively exhausted; solitary bile disease; solitary phlegm is excessively exhausted, these are three combinations of solitary excessive exhaustion, totaling thirteen exhaustions. In summary, there are twenty-six types of combined increase and decrease. Wind increases and bile is exhausted, phlegm is balanced; wind increases and phlegm is exhausted, bile is balanced; bile increases and phlegm is exhausted, wind is balanced; bile increases and wind is exhausted, phlegm is balanced; phlegm increases and wind is exhausted, bile is balanced; phlegm increases and bile is exhausted, wind is balanced, these are six types of mixed increase and decrease. Wind is exhausted and both phlegm and bile increase; bile is exhausted and both phlegm and wind increase; phlegm is exhausted and both wind and bile increase, these are three cases of one exhaustion and two increases. Wind increases and both phlegm and bile are exhausted; bile increases and both phlegm and wind are exhausted; phlegm increases and both wind and bile are exhausted, these are three cases of one increase and two exhaustions. In total, there are seventy-four types of increase and decrease. Secondary diseases: when other diseases occur on top of existing diseases, it is called secondary diseases. Divided into three types: entering, reversing, and alternating, there are three sets of nine. First, the nine types of entering: bile alone enters the site of wind; phlegm alone enters; both phlegm and bile enter; wind alone enters the site of bile; phlegm alone enters; both phlegm and wind enter; wind alone enters the site of phlegm; bile alone enters; both wind and bile enter, there are nine situations. Reversing secondary diseases: refers to the disease itself not subsiding but reversing to another location. These nine situations are wind not subsiding but reversing to solitary phlegm; solitary bile enters; both wind and bile enter, there are nine situations. When two or three diseases conflict with each other, it is called alternating. These nine situations are: wind conflicts with bile.
་གནས་ཕྱོགས་ནས་བད་ཀན་དང་འཐབ་པ་དང་། རླུང་གིས་བད་ཀན་གྱི་གནས་ཕྱོགས་ནས་མཁྲིས་པ་དང་འཐབ་པ་དང་། རླུང་གིས་རང་གནས་བཟུང་ནས་བད་མཁྲིས་ལྡན་པ་ལ་འཐབ་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་མཁྲིས་པས་རླུང་གི་གནས་ཕྱོགས་ནས་བད་ཀན་དང་འཐབ་པ་དང་། མཁྲིས་པས་བད་ཀན་གྱི་གནས་ཕྱོགས་ནས་རླུང་དང་འཐབ་པ་དང་། མཁྲིས་པ་རང་གནས་བཟུང་ནས་བད་རླུང་ལྡན་པ་ལ་འཐབ་པ་དང་། 1-380 དེ་བཞིན་དུ་བད་ཀན་གྱིས་རླུང་གི་གནས་ཕྱོགས་ནས་མཁྲིས་པ་དང་འཐབ་པ་དང་། བད་ཀན་གྱིས་མཁྲིས་པའི་གནས་ཕྱོགས་ནས་རླུང་དང་འཐབ་པ་དང་། བད་ཀན་གྱིས་རང་གནས་བཟུང་སྟེ་རླུང་མཁྲིས་ལྡན་པ་ལ་འཐབ་པ་སྟེ་དགུའོ། །དེ་ལྟར་བླ་གཉན་གྱི་ནད་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་ནོ། །བསྡོམས་པས་བརྒྱ་རྩ་གཅིག་གོ །གསུམ་པ་གནས་ཀྱི་དབྱེ་བ་བརྒྱ་དང་གཅིག་ནི། རྩ་བ་སེམས་ལ་གནས་པའི་ནད་དང་། ལུས་ལ་གནས་པའི་ནད་གཉིས་ལས། སེམས་ལ་གནས་པའི་ནད་ནི་མྱོས་བྱེད་དང་། བརྗེད་བྱེད་གཉིས་སོ། །ལུས་ལ་གནས་པ་ནི། ལུས་ཀྱི་སྟོད་དང་། སྨད་དང་། ཕྱི་དང་། ནང་ལ་གནས་པ་སྟེ། དེའི་ནང་ནས་ལུས་ཀྱི་མགོ་ལ་གནས་པ་ནི། མགོ་བོའི་ནད་སྤྱི་དང་། མིག་ནད་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། མཆུ་དང་། སོ་དང་། ལྕེ་དང་། སྐེའི་ལྦ་བ་དང་། བད་ཀན་གྱི་ནད་དང་དགུ །གྲེ་བའི་ནད་ལ། ན་བ་དང་། གག་པ་དང་། མགུལ་འགགས་དང་། སྐད་འགགས་པ་དང་བཞི། ནམ་ཚོང་གི་ནད་ལ་སྐོམ་དང་། །སྐྱིགས་བུ་དང་། དབུགས་མི་བདེ་བ་དང་། ཡི་ག་འཆུས་པ་དང་། ཆམ་པ་སྟེ་ལུས་སྟོད་ཀྱི་ནད་ལ་དབྱེ་བ་བཅོ་བརྒྱད་དོ། །ལུས་ཀྱི་ནང་ན་གནས་པའི་ནང་ནི། སྙིང་དང་། གློ་བ་དང་། མཆིན་པ་དང་། མཚེར་བ་དང་། མཁལ་མ་དང་། ཕོ་བ་དང་། མཁྲིས་པ་དང་། རྒྱུ་མ་དང་། 1-381 ལོང་དང་། ལྒང་པ་དང་བཅུའི་སྟེང་དུ་བུད་མེད་ལ་མངལ་སྐྱེས་པ་ལ་བསམ་སེའུ་སྟེ་དོན་སྣོད་ཀྱི་ནད་བཅུ་གཅིག །དོན་སྣོད་སྤྱི་ལ་གནས་པའི་ནད་ནི། མ་ཞུ་བ་དང་། གླང་འཐབས་དང་། སྐྲན་དང་། སུར་ཡ་དང་། ཚད་འཁྲུ་དང་། རྒྱུ་གཟེར་དང་དྲུག་གོ །སྒོས་སུ་སྣོད་སྤྱིར་གནས་པ་ནི། འཁྲུ་བ་དང་། སྐྱུགས་པ་སྟེ་བསྡོམས་པས་དོན་སྣོད་ཀྱི་ནད་རིགས་བཅུ་དགུའོ། །ལུས་ཀྱི་སྨད་ལ་གནས་པའི་ནད་ནི། གཞང་འབྲུམ་དང་། མཚན་བར་རྡོལ་བ་དང་། རྟུག་འགགས་དང་། གཅིན་འགགས་པ་དང་། གཅིན་སྙི་བ་དང་རྣམ་པ་ལྔའོ། །ལུས་ཀྱི་ཕྱི་ལ་གནས་པའི་ནད་ཀྱི་ནང་ནས་པགས་པ་ལ་གནས་པའི་ནད་ནི། ཤ་བཀྲ་དང་། བས་བལྡགས་དང་། གཡན་པ་དང་། གླང་ཤུ་དང་། ཟ་ཀོང་དང་། ཤུ་བ་དང་། རེག་པའི་དུག་དང་། འཛེར་པ་དང་། དོ་ཁབ་དང་། ནད་གཞན་པགས་པ་ལ་གྲམ་པ་བཅུ། ཤའི་ནད་ལ་ལྦ་བ་དང་། རྨེན་བུ་དང་། ནད་གཞན་ཤ་ལ་རྒྱས་པ་དང་གསུམ། འདིའི་ལྦ་བ་མ་ཡིན་གྱི་ལུས་གཞན་གྱི་ལྦ་བ་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ། །རྩ་བའི་ནད་ནི། རྩ་དཀར་
【現代漢語翻譯】 風從其位置與痰對抗，風從痰的位置與膽對抗，風佔據自身位置與痰膽俱盛者對抗。同樣，膽從風的位置與痰對抗，膽從痰的位置與風對抗，膽佔據自身位置與痰風俱盛者對抗。 同樣，痰從風的位置與膽對抗，痰從膽的位置與風對抗，痰佔據自身位置與風膽俱盛者對抗，以上共九種。如此，上部衝突之病共二十七種，總計一百零一種。第三，關於位置的分類有一百零一種，即疾病的根源在於心和在於身兩種。在於心的疾病是致醉和致忘兩種。在於身的疾病，存在於身體的上部、下部、外部和內部。其中，存在於身體頭部的疾病有：頭部總病、眼病、耳病、鼻病、唇病、牙病、舌病、頸部癭瘤和痰病共九種。喉嚨的疾病有：疼痛、咳嗽、喉嚨梗塞和聲音嘶啞四種。上身疾病有：口渴、呃逆、呼吸不暢、食慾不振和感冒，共十八種。 存在於身體內部的疾病有：心臟、肺、肝臟、脾臟、腎臟、胃、膽囊、大腸、盲腸、膀胱這十種，加上女性的子宮，共十一種臟腑疾病。存在於臟腑總體的疾病有：消化不良、氣脹、腫瘤、黃水瘡、痢疾和腸絞痛六種。特別存在於臟腑總體的疾病有：腹瀉和嘔吐，總計臟腑疾病十九種。存在於身體下部的疾病有：痔瘡、陰部潰爛、大便不通、小便不通和糖尿病五種。 存在於身體外部的疾病中，存在於面板的疾病有：白癜風、癬、瘙癢、牛皮癬、濕疹、瘡、接觸性毒物、癤子、痤瘡和其他擴散到面板的疾病共十種。肌肉的疾病有：癭瘤、淋巴結腫大和其他在肌肉中生長的疾病三種。這裡說的癭瘤不是指之前的癭瘤，而是指身體其他部位的癭瘤。脈的疾病是白脈。
【English Translation】 Wind fights against phlegm from its position, wind fights against bile from phlegm's position, and wind occupies its own position to fight against those with both phlegm and bile in excess. Similarly, bile fights against phlegm from wind's position, bile fights against wind from phlegm's position, and bile occupies its own position to fight against those with both phlegm and wind in excess. Similarly, phlegm fights against bile from wind's position, phlegm fights against wind from bile's position, and phlegm occupies its own position to fight against those with both wind and bile in excess, making a total of nine types. Thus, there are twenty-seven types of upper conflict diseases, totaling one hundred and one. Third, the classification of locations includes one hundred and one types, namely, diseases rooted in the mind and diseases rooted in the body. Diseases rooted in the mind are intoxication and forgetfulness. Diseases rooted in the body exist in the upper, lower, outer, and inner parts of the body. Among them, diseases located in the head include: general head diseases, eye diseases, ear diseases, nose diseases, lip diseases, tooth diseases, tongue diseases, neck goiter, and phlegm diseases, totaling nine types. Throat diseases include: pain, cough, throat obstruction, and hoarseness, totaling four types. Upper body diseases include: thirst, hiccups, difficulty breathing, loss of appetite, and colds, totaling eighteen types. Diseases located inside the body include: heart, lungs, liver, spleen, kidneys, stomach, gallbladder, large intestine, cecum, and bladder, totaling ten types, plus the uterus in women, making eleven types of visceral diseases. Diseases located in the general viscera include: indigestion, bloating, tumors, eczema, dysentery, and colic, totaling six types. Diseases specifically located in the general viscera include: diarrhea and vomiting, totaling nineteen types of visceral diseases. Diseases located in the lower body include: hemorrhoids, genital ulcers, constipation, urinary retention, and diabetes, totaling five types. Among the diseases located on the outside of the body, diseases located on the skin include: vitiligo, tinea, itching, psoriasis, eczema, sores, contact poisons, boils, acne, and other diseases that spread to the skin, totaling ten types. Muscle diseases include: goiter, swollen lymph nodes, and other diseases that grow in the muscles, totaling three types. The goiter mentioned here does not refer to the previous goiter, but to goiters in other parts of the body. The disease of the vessel is the white vessel.
གྱི་ནད་དང་། རྩ་ནད་ཀྱི་ནད་དང་། ནད་གཞན་རྩ་ལ་རྒྱུག་པ་དང་གསུམ་མོ། །རུས་པའི་ནད་ལ། དྲེག་དང་། རྐང་འབམ་དང་། ནད་གཞན་རུས་ལ་ཞེན་པ་གསུམ་ཡིན་ཞིང་། ཤ་རུས་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པའི་ནད་རིགས་ནི། གྲུམ་བུའི་ནད་དེ་ཕྱིར་གནས་པའི་ནད་རིགས་ཉི་ཤུའོ། ། 1-382 ལུས་ཀྱི་ཕྱིན་ནང་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་པའི་ནད་ནི། མཁྲིས་པ་དང་། སྨུག་པོ་དང་། དམུ་ཆུ་དང་། འོར་དང་། སྐྱ་རྦབ་དང་། གཅོང་ཆེན་ཟད་བྱེད་དང་། ཚ་བ་མ་སྨིན་པ་དང་། རྒྱས་ཚད་དང་། སྟོངས་ཚད་དང་། གབ་ཚད་དང་། རྙིངས་ཚད་དང་། སྙོགས་ཚད་དང་། འགྲམས་དང་། འཁྲུགས་དང་། རིམས་ཀྱི་ནད་དང་། འབྲུམ་བུ་དང་། ལྷོག་པ་དང་། སྦྱར་དུག་དང་། རྫི་དུག་དང་། གཟེར་གྱི་དུག་དང་། རླུངས་དུག་དང་། ཤ་དུག་དང་། མི་འཕྲོད་པའི་དུག་དང་། བཙན་དུག་དང་། རྩི་དུག་དང་། སྲིན་བུའི་དུག་དང་། སྦྲུུལ་དུག་དང་། ཁྱི་དུག་དང་། འབྱུང་པོའི་གདོན་དང་། གཟའ་ནད་དང་། མཛེར་ནད་དང་། འབྲས་དང་། མེ་དབལ་དང་། སྲིན་དང་། མགོ་བོའི་རྨ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཁོག་དང་། ཡན་ལག་དང་། སྐེའི་རྨ་སྟེ་ལུས་ཀྱི་ཕྱི་ནང་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་པའི་ནད་རིགས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ཏེ་བསྡོམས་པས་བརྒྱ་དང་གཅིག་གོ །བཞི་བ་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ལ་བརྒྱ་དང་གཅིག་ནི། ཁོང་ནད། རྨ་ནད། ཚད་ནད། ཐོར་བུའི་ནད་བཞི་ལས། དང་པོ་ལ། མ་ཞུ་བ་རྒྱུ། གཅོང་ནད་འབྲས་བུ་གཉིས། དང་པོ་ལ། ངོ་བོ། རིགས། གྲོགས། དུས་ཀྱི་ནད་བཞི། གཉིས་པ་ལ། གཅོང་ནད་གསར་རྙིང་གཉིས། དང་པོ་ལ། བད་ཀན་སྐྱ་བོ། སྨུག་པོ། མཁྲིས་པ། དུག་གཅོད་རྣམ་པ་བཞི། དང་པོ་བད་ཀན་ལྷེན་སོགས་དྲུག །གཉིས་པ་ལ། བྱེར་བ་དང་། རྒྱས་པ་དང་། 1-383 གྱེན་དུ་རྡོལ་བ་དང་། འཐུར་དུ་རལ་བ་དང་། འགྱིངས་པ་དང་། འདྲིལ་བ་དང་། གབ་པ་དང་། འཐབ་པ་དང་། འོར་དུ་ལྷུང་བ་དང་། གྲང་བ་ལྡིང་ཆད་དང་བཅུའོ། །གསུམ་པ་ལ། ཐང་ལ་ལྷག་པ་སོགས་བཞི། བཞི་པ་ལ། ཚ་སྦྱོར་དང་གྲང་སྦྱོར་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་གཅོང་ནས་རྙེད་པ་ལ། སྐྲན་དང་། དམུ་ཆུ་དང་། འོར་དང་། སྐྱ་རྦབ་དང་། ཟད་བྱེད་དང་། དང་པོ་ལ། ཁྲག་སྐྲན། མཁྲིས་པའི། ལྷེན་གྱི། རྡོའི། རླུང་གི སྲིན་གྱི། རྩའི། ཆུའི་སྐྲན་དང་བརྒྱད་དོ། །གཉིས་པ་ལ། བྱེར་པའི་ཆུ་དང་། ཟགས་པའི། མཁྲིས་པའི་ཆུ་དང་གསུམ་མོ། །གསུམ་པ་ལ། ཚ་འོར་དང་གྲང་འོར་གཉིས་སོ། །བཞི་པ་ལ། གློ་བ་སྐྱ་རྦབ་དང་། སྙིང་། མཆིན་པ། མཚེར་པ། ཆུ་སེར་སྐྱ་རྦབ་དང་ལྔའོ། །ལྔ་པ་ལ། རླུང་དང་། མཁྲིས་པ་དང་། བད་ཀན་དང་། བླ་གཉན་བཞི་སྟེ་ཁོང་ནད་ལ་བཞི་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་དོ། ། གཉིས་པ་རྨ་ལ། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་དང་། གློ་བུར་བའི་རྨ་གཉིས་སོ། །དང་པོ་ལ། འབྲས་དང་། རྨེན་བུ་དང་། སུར་ཡ་དང་། རྐང་འབམ་དང་ལྔའོ། །མེ་དབལ་དང་། གཞང་འབྲུ
【現代漢語翻譯】 筋病、脈病、其他疾病侵入脈絡，共三種。骨病包括：骨髓炎、骨結核、其他疾病侵入骨骼，共三種。遍佈肌肉和骨骼的疾病是：風濕病，以上是外部疾病二十種。 遍佈身體內外的疾病包括：膽病、黏液病、腹水、疝氣、白癜風、消耗性疾病、未成熟熱病、腫脹、虛弱、隱匿性熱病、慢性熱病、混合性熱病、瘀傷、紊亂、傳染病、痘疹、膿腫、混合毒、接觸毒、刺傷毒、氣毒、肉毒、不適毒、烈性毒、植物毒、蟲毒、蛇毒、犬毒、鬼神附體、星宿病、麻風病、腫瘤、燒傷、寄生蟲、頭部外傷、以及胸腔、四肢和頸部的外傷，這些是遍佈身體內外的三十七種疾病，總共一百零一種。第四，按照類別劃分，一百零一種疾病分為：內科疾病、外傷疾病、熱性疾病、雜病四類。第一類，消化不良是根本原因，癆病和腫瘤是結果。第一類，有自性、類別、輔助因素、時令病四種。第二類，癆病分為新病和舊病兩種。第一種，有白痰、黏液、膽汁、解毒四種類型。第一種，白痰有六種，如痰塊等。第二種，有遊走、腫大、 向上突出、向下潰爛、隆起、滾動、隱藏、搏動、下墜、寒性間歇性疼痛等十種。第三種，有遺留在湯藥中等四種。第四種，有熱性混合和寒性混合兩種。第二種，癆病引起的疾病包括：腫瘤、腹水、疝氣、白癜風、消耗性疾病。第一種，有血腫瘤、膽腫瘤、痰腫瘤、石腫瘤、氣腫瘤、蟲腫瘤、脈腫瘤、水腫瘤等八種。第二種，有遊走性腹水、滲出性腹水、膽汁性腹水三種。第三種，有熱性疝氣和寒性疝氣兩種。第四種，有肺白癜風、心臟白癜風、肝臟白癜風、脾臟白癜風、漿液性白癜風等五種。第五種，有風、膽汁、痰、遊魂病四種，內科疾病共四十八種。第二類，外傷分為：先天性和突發性外傷兩種。第一種，有腫瘤、淋巴結腫大、瘰疬、骨結核等五種。燒傷、肛瘺
【English Translation】 Diseases of the sinews, diseases of the vessels, and other diseases that run through the vessels, totaling three. Bone diseases include: osteomyelitis, bone tuberculosis, and other diseases that adhere to the bones, totaling three. Diseases that spread throughout the muscles and bones are: rheumatism, these are the twenty external diseases. Diseases that spread throughout the body, both internally and externally, include: bile diseases, phlegm diseases, ascites, hernias, vitiligo, consumptive diseases, immature fevers, swellings, weaknesses, hidden fevers, chronic fevers, mixed fevers, bruises, disorders, infectious diseases, smallpox, abscesses, mixed poisons, contact poisons, puncture poisons, gas poisons, meat poisons, incompatible poisons, potent poisons, plant poisons, worm poisons, snake poisons, dog poisons, possession by spirits, planetary diseases, leprosy, tumors, burns, parasites, head injuries, as well as injuries to the chest cavity, limbs, and neck, these are the thirty-seven diseases that spread throughout the body, totaling one hundred and one. Fourth, according to categories, the one hundred and one diseases are divided into: internal diseases, trauma diseases, fever diseases, and miscellaneous diseases. The first category, indigestion is the root cause, consumption and tumors are the results. The first category has four types: nature, class, auxiliary factors, and seasonal diseases. The second category, consumption is divided into new and old diseases. The first type has four forms: white phlegm, mucus, bile, and detoxification. The first, white phlegm, has six types, such as phlegm lumps. The second has ten types: wandering, swelling, protruding upwards, ulcerating downwards, bulging, rolling, hiding, throbbing, falling downwards, and cold intermittent pain. The third has four types, such as remaining in the decoction. The fourth has two types: hot mixture and cold mixture. The second type, diseases caused by consumption include: tumors, ascites, hernias, vitiligo, and consumptive diseases. The first has eight types: blood tumor, bile tumor, phlegm tumor, stone tumor, gas tumor, worm tumor, vessel tumor, and water tumor. The second has three types: wandering ascites, exudative ascites, and bile ascites. The third has two types: hot hernia and cold hernia. The fourth has five types: lung vitiligo, heart vitiligo, liver vitiligo, spleen vitiligo, and serous vitiligo. The fifth has four types: wind, bile, phlegm, and wandering spirit disease, totaling forty-eight internal diseases. The second category, trauma, is divided into: congenital and sudden trauma. The first has five types: tumors, swollen lymph nodes, scrofula, and bone tuberculosis. Burns, anal fistula
མ་དང་། རླིག་བླུགས་དང་། མཚན་པར་རྡོལ་བའི་རྨ་དང་བརྒྱད། གཉིས་པ་ལ། གནས་དང་རིགས་གཉིས་ཀྱི། གནས་ནི་མགོ་དང་། བྱང་ཁོག་དང་། ཡན་ལག་དང་གསུམ་ཡིན་ལ། རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བཤུས་པ་དང་། བཅད་པ་དང་། རྣམ་པར་བཅད་པ་དང་། 1-384 འཕྱང་བ་དང་། ལྷུང་བ་དང་། ཕུག་པ་དང་། གཤགས་པ་དང་། གྲུགས་པ་དང་བརྒྱད་དེ། དེ་ལྟར་རྨའི་དབྱེ་བ་བཅུ་དགུའོ། །གསུམ་པ་ཚད་པ་ལ། ཚ་བ་མ་སྨིན་པ་དང་། རྒྱས་པ་དང་། སྟོངས་ཚད་དང་། གབ་ཚད་དང་། རྙིངས་ཚད་དང་། རྙོངས་ཚད་དང་དྲུག །འགྲམས་པ་ལ། ལུས་ཀྱི་ཕྱི་འགྲམས་པ་དང་། ནང་འགྲམས་པ་གཉིས། འཁྲུགས་ལ། རྒྱས་འཁྲུགས་དང་། སྟོང་འཁྲུགས་དང་། འཇམ་འཁྲུགས་དང་གསུམ་མོ། །རིམས་ཀྱི་ནད་ལ། བལ་ནད་དང་། རྒྱུ་གཟེར་དང་། འབྲུམ་པ་དང་། གག་ལྷོག་དང་། ཆམ་པ་དང་ལྔ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཚ་བའི་ནད་རིགས་བཅུ་དྲུག་གོ །འཐོར་བུའི་ནད་དང་། སྐད་འགགས་དང་། སྐྱིགས་བུ་དང་། ཡ་ིག་འཆུས་པ་དང་། སྐོམ་དད་ཆེ་བའི་ནད་དང་། དབུགས་མི་བདེ་བ་དང་། གླང་ཐབས་དང་། སྲིན་གྱི་ནད་དང་། འཁྲུ་བ་དང་། སྐྱུགས་པ་དང་། དྲི་མ་འགགས་པ་དང་། གཅིན་འགགས་དང་། གཅིན་སྙི་བ་དང་། ཚད་འཁྲུ་དང་། དྲེགས་དང་། གྲུམ་བུ་དང་། ཆུ་སེར་དང་། རྩ་དཀར་དང་། པགས་པའི་ནད་དང་བཅས་བས་བཅོ་བརྒྱད། དེ་དྲིལ་བས་བརྒྱ་དང་གཅིག་སྟེ་གསོ་ཡུལ་གྱི་ནད་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞི། དེ་རེ་རེ་ཡང་གཞན་དབང་བཅོས་ཀྱང་འཆི་བ། ཀུན་བརྟགས་གདོན་གྱི་ནད་རིམ་གྲོས་གྲོལ་བ། ཡོངས་གྲུབ་མ་བཅོས་ན་འཆི་ལ་བཅོས་ན་འཚོ་བ་ལྟར་སྣང་མ་བཅོས་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་འཚོ་བ་བཞིར་ཕྱེ་བས་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་བཞིའོ། ། 1-385 གསུམ་པ་ལ། ནད་གྲངས་མེད་པར་དབྱེ་བ་དང་། ཚ་གྲང་གཉིས་སུ་བསྡུ་བ་སྟེ་ལོ་འདབ་གཉིས། གནོད་བྱ་བཅུ། ཉེས་པ་བཅོ་ལྔ། རྐྱང་པ་ལྡན་དུས་དུ་མར་འབྱུང་བས་ན་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་དམ་དཔག་ཏུ་མེད་པར་འགྱུར་ལ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གྲངས་མིང་སོགས་རྒྱལ་བ་འབའ་ཞིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །གཉིས་པ་ཉེས་པ་ཅི་ཙམ་བཤད་ཀྱང་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་གསུམ་ལས་མི་འདའ་ལ། བད་རླུང་གཉིས་གྲང་བ། མཁྲིས་པ་ཚ་བ་སྟེ་གཉིས་སུ་མ་འདུས་པ་མེད་དོ། །ནད་ཀྱི་གནས་ནི། གནོད་བྱར་འདུ་བ་ཡིན་ནོ། །བདུན་པ་སོ་སོའི་དོན་ལ། རང་རང་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ། ནད་ཀྱི་བྱེད་བྲག་མི་ཕྱེད་པའི་སྔར་ཚུལ ནད་རྟགས་གསལ་བའི་ཚུལ་ཕྱེད་པ། རང་གནས་མཐར་ཐུག་ཤུགས་རྫོགས་པ་སྐྱེལ་དུ་གྱུར་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་བཞི། ཕྱི་མའང་རྣམ་གྲངས་བརྟགས་པ། གཙོ་བོ་སྟོབས་བཞིར་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ།། །། ༈ གསུམ་པ་བྱ་བ་སྤྱོད་ལམ་གྱི་གནས་ཀྱི་སྡོང་པོ། གསུམ་པ་བྱ་བ་སྤྱོད་ལམ་གྱི་གནས་ཀྱི་སྡོང་པོ་ལ། རྒྱུན་སྤྱོད། དུས་སྤྱོད། གནས་སྐབས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྟེ་ཡལ་ག་གསུམ། དང་པོ་ལ། ཚེ་རྐྱང་པའི་
【現代漢語翻譯】 以及，睪丸損傷，陰莖破裂的傷口等八種。 第二，關於位置和種類兩種分類。位置分為頭部、軀幹和四肢三種。種類上分為：剝離、切割、部分切割、懸掛、墜落、穿孔、撕裂、刮傷等八種。如此，傷的分類共有十九種。 第三，關於熱癥，分為未成熟的熱癥、擴張的熱癥、虛弱的熱癥、潛伏的熱癥、慢性熱癥、衰竭的熱癥等六種。關於瘀傷，分為身體外部瘀傷和內部瘀傷兩種。關於紊亂，分為擴張紊亂、虛弱紊亂、平和紊亂三種。關於傳染病，分為羊毛病、腸絞痛、痘疹、白喉、感冒五種。如此，熱癥的種類共有十六種。 還有散佈性疾病、失語癥、打嗝、下巴脫臼、口渴癥、呼吸不暢、氣喘、寄生蟲病、腹瀉、嘔吐、大便不通、小便不通、糖尿病、熱性腹瀉、傲慢病、風濕病、水腫、白脈病、面板病等十八種。總計一百零一種，加上前面四百零四種，共有四百零四種需要治療的疾病。這些疾病，有些是無論如何治療都會死亡的，有些是可以通過占卜來解除邪魔的，有些是完全治癒的，不治療就會死亡，治療了反而能活，有些看起來能活，但不治療也會自然痊癒，分為這四類，總共有六百零四種。 第三，疾病可以分為無數種，也可以歸納為寒熱兩種，這是兩個樹葉。由於十種有害因素、十五種過失，以及單獨、合併等多種情況，可以產生八萬四千種甚至無法估量的疾病。所有這些，只有佛才能完全瞭解。 第二，無論描述多少種疾病，都離不開風、膽、涎三種。風和涎屬於寒性，膽屬於熱性，沒有不能歸納到這兩類中的疾病。疾病的位置在於有害因素。 第七，關於各自的含義，分為產生各自的原因、無法區分疾病作用的早期狀態、能夠區分疾病癥狀的狀態、達到自身極限並完全發揮作用的狀態，這是四個樹葉。後者也分為多種情況，主要分為四種力量。 第三，行爲規範之樹。 第三，關於行爲規範之樹，分為日常行為、季節性行為和臨時性行為三種。
【English Translation】 And, testicular injuries, wounds from penile rupture, etc., are eight types. Second, regarding the two categories of location and type. Location is divided into three types: head, torso, and limbs. In terms of type, they are divided into: peeling, cutting, partial cutting, hanging, falling, perforation, tearing, and scratching, totaling eight types. Thus, there are nineteen types of injuries. Third, regarding heat disorders, they are divided into immature heat disorders, expanding heat disorders, weakened heat disorders, latent heat disorders, chronic heat disorders, and depleted heat disorders, totaling six types. Regarding bruises, they are divided into external bruises and internal bruises. Regarding disturbances, they are divided into expanding disturbances, weakened disturbances, and balanced disturbances, totaling three types. Regarding infectious diseases, they are divided into wool disease, colic, smallpox, diphtheria, and colds, totaling five types. Thus, there are sixteen types of heat disorders. There are also scattered diseases, aphasia, hiccups, jaw dislocation, thirst, difficulty breathing, asthma, parasitic diseases, diarrhea, vomiting, constipation, urinary retention, diabetes, heat diarrhea, arrogance, rheumatism, edema, white vein disease, and skin diseases, totaling eighteen types. Adding these to the previous four hundred and four types, there are a total of four hundred and four types of diseases that need treatment. Some of these diseases will lead to death no matter how they are treated, some can be resolved by divination to dispel demons, some are completely curable, will die if not treated, but can live if treated, and some seem to be able to live, but will heal naturally even without treatment, divided into these four categories, totaling six hundred and four types. Third, diseases can be divided into countless types, or they can be summarized into two types: cold and heat, these are two leaves. Due to ten harmful factors, fifteen faults, and multiple situations such as single and combined, eighty-four thousand or even immeasurable diseases can be produced. All of these can only be fully understood by the Buddha. Second, no matter how many diseases are described, they cannot be separated from the three: wind, bile, and phlegm. Wind and phlegm are cold in nature, and bile is hot in nature, there is no disease that cannot be classified into these two categories. The location of the disease lies in the harmful factors. Seventh, regarding the individual meanings, they are divided into the causes that produce each, the early state where the effects of the disease cannot be distinguished, the state where the symptoms of the disease can be distinguished, and the state where the disease reaches its limit and fully exerts its effect, these are four leaves. The latter is also divided into multiple situations, mainly divided into four forces. Third, the tree of behavioral norms. Third, regarding the tree of behavioral norms, it is divided into daily behavior, seasonal behavior, and temporary behavior, totaling three branches.
སྤྱོད་ལམ། འཇིག་རྟེན་མི་ཆོས་ཀྱི་སྤྱོད་ལམ་དམ་པ་ལྷ་ཆོས་ཀྱི་སྤྱོད་ལམ་སྟེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གསུམ། དང་པོ་ལ། རྒྱུན་དུ་བདེ་བར་གནས་ཤིང་ཚེ་བསྲིང་བའི་ཕྱིར་བསྲུང་བ། བཅང་བ་ནད་ཀྱི་སླར་རྐྱེན་སྤངས། འགྲོ་འདུག་ཐབས། 1-386 ཉལ་པོ་ཐབས། སྐུ་བྱུག་བྱ་ཐབས། རྩོལ་བས་བཅག་ཐབས། དྲིལ་ཕྱིས་བྱ་ཐབས། ཁྲུས་བྱ་ཐབས། མིག་དང་གློ་བུར་བའི་ནད་ལ་སྐྱེལ་མ་བརྟན་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་དགུ །གཉིས་པ་ལ། ཡོན་ཏན་གྱི་གཞི་མི་ཆོས་བསྟན་པ་དང་། །དེ་སྤྱོད་པའི་ཕན་ཡོན་ཏེ་ལོ་འདབ་གཉིས། གསུམ་པ་ལ། དམ་པའི་ཆོས་ལ་འབད་པའི་རྒྱུའི་གཙོ་བོར་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་པ། སྡིག་པ་སྤོང་བ། དགེ་བ་སྒྲུབ་པ། རང་རྒྱུད་འདུལ་བ་སྟེ་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས་པ་དུས་སྤྱོད་ལ། དུས་མཚམས་ཉི་མའི་བགྲོད་པས་གཟུང་བ་དང་། ནམ་ཟླ་དུས་དྲུག་གི་སྤྱོད་ལམ་སྟེ། ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས། དང་པོ་ལ། དུས་ཀྱི་རྩིས་བགྲོད་པ་གཉིས་སུ་སྨན་གྱི་ནུས་པ་ཟད་འཕེལ་བསྟན་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་དུས་མཐའི་སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ལ་དེའི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག །དེའི་སྐད་ཅིག་མ་དྲུག་ཅུ་ལ་ཐང་གཅིག །ཐང་སུམ་ཅུ་ལ་ཡུད་ཙམ་གཅིག ཡུད་ཙམ་སུམ་ཅུ་ལ་ཉིན་ཞག་གཅིག །ཉིན་ཞག་སུམ་ཅུ་ལ་ཟླ་བ་གཅིག །ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ལ་ལོ། དེ་ལ་ཡང་དགུན་དཔྱིད་དབྱར་གསུམ། དགུན་ལ་དགུན་སྟོད་དགུན་སྨད། དཔྱིད་ལ་དཔྱིད་དང་སོས་ཀ །དབྱར་ལ་དབྱར་དང་སྟོན་ཏེ་དྲུག །དེ་རེ་རེ་ལ། ཟླ་བ་གཉིས། བཞིར་ཕྱེ་ན། དགུན་དཔྱིད་དབྱར་སྟོན། དེ་རེ་རེ་ལ། ར་བ། འབྲིང་པོ། ཐ་ཆུང་རེ་ཟླ་བ་གསུམ་གསུམ་ཡོད། 1-387 དབྱར་དགུན་ཉི་མ་གང་ལ་ལྡོག་ར་བ། སྟོན་དཔྱིད་ཉིན་མཚན་གང་ལ་མཉམ་པར་ར་བ་བརྩིའོ། །འདིར་ཉི་མ་བརྒྱད་གསུམ་ཞེས་པ་ནི་རགས་པར་བརྩིས་པ་སྟེ། སྣྲོན་གྱི་ར་བའི་ཚེས་བརྒྱད་ལ་དབྱར་ཉི་ལྡོག་ན། དགུན་ཉི་མགོའི་ཚེས་བརྒྱད་ལ་ལྡོག་གོ །ཉི་ལྡོག་གི་བར་རམ་དབུས་ཀྱི་བརྒྱད་ལ་ཉིན་མཚན་མཉམ་པ་འབྱུང་སྟེ་དབོ་དང་ཁྲུམས་སོ། །བསྡོམས་པས་བརྒྱད་གསུམ་ཞེས་པའོ། དེ་ཡང་བྱང་དུ་བགྲོད་པ་མཐུན་དྲུག་པའི་ཚེ། ཉི་མའི་གདུང་གཅིག་བསིལ་བའི་རི་ལ་རེག་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དོན་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་གླིང་གི་དབུས་དྲང་པོར་སླེབ་དཔང་བསིལ་རི་དང་མཉམ་དེ་ཙམ་ནས་དབྱར་ཉི་ལྡོག །དེ་ནས་ཉི་མ་ལྷོར་བགྲོད་པའི་ཟླ་བ་གསུམ་ན་སྟོན་ཉིན་མཚན་མཉམ་པ་འབྱུང་ཞིང་། དེ་ནས་ཡང་ཟླ་བ་གསུམ་ཉི་མ་ལྷོ་གླིང་གི་ལྷོའི་ཚངས་ཐིག་ཁར་སླེབ། གདུང་གཅིག་རྟ་གདོང་རྒོད་མ་ཁའི་མེ་དང་དཔང་མཉམ་པ་དེ་ཙམ་ནས་དགུན་ཉི་ལྡོག །དེ་ནས་ཉི་མ་བྱང་དུ་འགྲོ་བའི་ཟླ་བ་གསུམ་ནས་དཔྱིད་ཉིན་མཚན་མཉམ་པ་འབྱུང་བས་དབུས་ནས་ལོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་གཞག་འདིའི་ཕལ་ནི་མངོན་པ་དང་ཕལ་ཆེར་མཐུན་ནོ། །བོད་ལྟ་བུར་དཔྱིད་ཉིན་མ
【現代漢語翻譯】 行爲規範：世間人倫的行爲規範，神聖佛法的行爲規範，分為三個分支。 第一，爲了常常安樂和延年益壽而守護、受持，避免疾病的復發因素，包括行走、居住的方法， 睡眠的方法，塗油的方法，鍛鍊的方法，擦拭的方法，沐浴的方法，以及針對眼疾和突發疾病的穩定療法，共九個方面。 第二，闡述作為功德之基礎的人倫道德，以及實踐這些道德的益處，共兩個方面。 第三，爲了努力修持神聖佛法，主要依靠依止善知識，斷除罪惡，行持善事，調伏自心，共四個方面。 第二，關於時令行爲規範：根據太陽的執行來確定時節，以及六個時節的氣候行爲規範，分為兩個分支。 第一，根據時節的推算，說明藥物效力的增減變化，共兩個方面。 首先，時間的計算方法是：一百二十個剎那為一個瞬間，六十個瞬間為一個彈指，三十個彈指為一個須臾，三十個須臾為一個晝夜，三十個晝夜為一個月份，十二個月份為一年。一年又分為冬、春、夏三季。冬季分為初冬和末冬，春季分為春和暮春，夏季分為夏和秋，共六個時節。每個時節有兩個月。如果分為四季，則為冬、春、夏、秋。每個季節有初、中、末三個月。 夏至和冬至是太陽開始返回的起點，秋分和春分是晝夜平分的時間。 這裡所說的『八三』，是粗略的計算。在小雪月的初八，太陽開始夏至返回；在冬至月的初八，太陽開始冬至返回。冬至和夏至之間的第八個月，即仲春月和仲秋月，晝夜平分。總共加起來就是『八三』。 當太陽向北執行到第六個月時，據說太陽的光芒觸及到清涼的山峰。這意味著太陽的中心與地球的中心垂直對齊，與清涼的山峰相對應，從那時起太陽開始夏至返回。 之後，太陽向南執行三個月，出現秋分晝夜平分。再過三個月，太陽到達南半球的南迴歸線，太陽的光芒與馬頭星宿的火焰相對應，從那時起太陽開始冬至返回。 之後，太陽向北執行三個月，出現春分晝夜平分，這被稱為從中心返回。這種分類方法與《俱舍論》基本一致。 以西藏為例，春分日
【English Translation】 Conduct: The conduct of worldly human ethics, the conduct of sacred Dharma ethics, divided into three branches. First, to protect and uphold for the sake of constant happiness and longevity, avoiding the recurrence of diseases, including methods of walking, dwelling, methods of sleeping, methods of applying oil, methods of exercising, methods of wiping, methods of bathing, and stable therapies for eye diseases and sudden illnesses, totaling nine aspects. Second, to elucidate the human ethics that are the foundation of merit, and the benefits of practicing these ethics, totaling two aspects. Third, in order to diligently practice the sacred Dharma, mainly relying on relying on a spiritual friend, abandoning sins, performing virtuous deeds, and taming one's own mind, totaling four aspects. Second, regarding seasonal conduct: determining the seasons according to the movement of the sun, and the climatic conduct of the six seasons, divided into two branches. First, according to the calculation of the seasons, to explain the increase and decrease in the efficacy of medicines, totaling two aspects. First, the method of calculating time is: one hundred and twenty instants are one moment, sixty moments are one snap of the fingers, thirty snaps of the fingers are one short period, thirty short periods are one day and night, thirty days and nights are one month, and twelve months are one year. A year is also divided into three seasons: winter, spring, and summer. Winter is divided into early winter and late winter, spring is divided into spring and late spring, and summer is divided into summer and autumn, totaling six seasons. Each season has two months. If divided into four seasons, they are winter, spring, summer, and autumn. Each season has early, middle, and late three months. The summer solstice and winter solstice are the starting points for the sun's return, and the autumn equinox and spring equinox are the times when day and night are equal. The 'eight three' mentioned here is a rough calculation. On the eighth day of the Minor Snow month, the sun begins its summer solstice return; on the eighth day of the Winter Solstice month, the sun begins its winter solstice return. The eighth month between the winter solstice and summer solstice, namely the middle of spring and the middle of autumn, day and night are equal. Adding them all up is 'eight three'. When the sun moves north to the sixth month, it is said that the sun's rays touch the cool mountain peaks. This means that the center of the sun is vertically aligned with the center of the continent, corresponding to the cool mountain peaks, and from that point on, the sun begins its summer solstice return. After that, the sun moves south for three months, and the autumn equinox occurs when day and night are equal. After another three months, the sun reaches the Tropic of Capricorn in the southern hemisphere, and the sun's rays correspond to the flames of the Horsehead Nebula, and from that point on, the sun begins its winter solstice return. After that, the sun moves north for three months, and the spring equinox occurs when day and night are equal, which is called returning from the center. This classification method is basically consistent with the Abhidharma-kosa. Taking Tibet as an example, the spring equinox day
ཚན་མཉམ་ནས་ཞག་བརྒྱད་ན་འབྲུག་གི་སྒྲ་གྲག །སྟོན་ཉིན་མཚན་མཉམ་པའི་ཞག་བཅུ་ན་འབྲུག་གི་སྒྲ་ཆད་དོ་ཞེས་གཙོ་བོ་ཆེ་བ་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་སོ། ། 1-388 ཞིབ་མོར་བརྩི་བ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བཞིན་དུའོ། །གཉིས་པ་བྱང་དུ་བགྲོད་པར་ཚུགས་ནས་ཉི་མ་རླུང་གི་ནུས་པ་འཕེལ་ནས་ཤིན་ཏུ་རྣོ་ཚ་རྩུབ་པར་གྱུར་ནས་དེས་ཟླ་བ་དང་པོའི་ཡོན་ཏན་མནན་ནས་ལྕི་རྟུལ་བསིལ་བ་ཞི། དགུན་སྨད་རོ་ཚ་བ། དཔྱིད་ཁ་བ། སོས་བསྐ་བ་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་སྟེ་རོ་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པར་འགྱུར་རོ། །མི་རྣམས་ཀྱི་མེ་དྲོད་བྲི་བས་སྟོབས་ཇེ་ཆུང་འགྲོ །ལྷོར་བགྲོད་པར་ཟུག་ནས་ཟླ་བ་སྟོབས་དང་ལྡན་ཏེ་ཉི་མའི་ནུས་པ་མནན་པས། ཆར་བབས་རླུང་གིས་ཚ་བ་ཞི་བར་བྱས་ནས་དབྱར་རོ་སྐྱུར་བ། སྟོན་ལན་ཚ། དགུན་མངར་བ་སྟོབས་སྐྱེའོ། །མིའི་མེ་དྲོད་འཕེལ་བས་སྟོབས་ཀྱང་སྐྱེའོ། །གཉིས་པ་ནམ་ཟླ་དུས་དྲུག་གི་སྤྱོད་ལམ་ལ། དགུན་སྟོད་ཀྱི་སྤྱོད་ལམ། དགུན་སྨད་ཀྱི། དཔྱིད་ཀྱི། སོས་ཀའི། དབྱར་གྱི། སྟོན་གྱི་སྤྱོད་ལམ་སྟེ་ལོ་འདབ་དྲུག །གསུམ་པ་གནས་སྐབས་ཀྱི་སྤྱོད་ལམ་ལ། བཀྲེས་པ་བཅོས་པ། སྐོམ་པ། སྐྱུགས་པ། སྦྲིད་པ། གཡལ་བ། དབུགས། གཉིད། ལུད་པ། མཆིལ་མ། འཕྱེན། བཤང་བ། གཅིན། ཁུ་བ་བཀག་པ་བཅོས་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་བཅུ་གསུམ།། །། ༈ བཞི་པ་འཚོ་བ་ཟས་ཀྱི་སྡོང་པོ། བཞི་པ་འཚོ་བ་ཟས་ཀྱི་སྡོང་པོ་ལ། ཟས་ཀྱི་ཚུལ་ཤེས་པ། ཟས་བསྡམ་པ། ཟས་ཚོད་རན་པར་ཟ་བ་སྟེ་ཡལ་ག་གསུམ། དང་པོ་ལ། ཟས་ཀྱི་ཚུལ་ཤེས་པ་དང་། སྐོམ་གྱི་ཚུལ་ཤེས་པའི་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས། 1-389 དང་པོ་ལ། འབྲུའི་སྡེ། ཤའི། སྣུམ་གྱི། སྡོ་ངད་ཀྱི། གཡོས་ཀྱི་སྡེ་སྟེ་ལོ་འདབ་ལྔ། ཟས་སྐོམ་ལེགས་པར་སྤྱད་པས་ལུས་དང་སྲོག་འཚོ། དམན་པའམ། ལྷག་པའམ། ལོག་པར་སྤྱད་པས་ནད་དང་སྲོག་འཇོམས་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་སྤྱིར་བཤད་ནས། ལོ་འདབ་དང་པོ་དེ་ལ། གྲམ་ཅན་དང་ལྒང་བུ་ཅན་གཉིས། གཉིས་པ་དེ་ལ། ཁྲོན་རྐོ་བ། མཆུ་རྐོ་བ། རི་དྭགས། གཅན་གཟན། རྩལ་མཐུས་ཟ་བ། མིས་བདག་པ། ཁུང་དུ་གནས་པ། བརླན་ལ་གནས་པ་སྟེ་བརྒྱད། གསུམ་པ་ལ། མར། ཏིལ་མར། རྐང་མར། ཚིལ་བཞི། བཞི་པ་དེ་ལ། རོས་ཕྱེ་བ་ཚ་ཁ་གཉིས། གནས་ཀྱིས་ཕྱེ་བ་སྐམ་གཤེར་དུ་སྐྱེས་པ་གཉིས་སོ། །ལྔ་པ་དེ་ལ། ཐུག་པ། འབྲས་ཡོས། ཟན། སྐྱུར་གཡོས། ཚོད་མ། ཚང་སྤོད་ཀྱི་སྡེ་དང་དྲུག་གོ །གཉིས་པ་སྐོམ་གྱི་ཚུལ་ཤེས་པ། རླུང་སེལ་བད་ཀན་སྐྱེས་པ་འོ་མ་ཞོའི་སྡེ། མཁྲིས་སེལ་བད་རླུང་སྐྱེད་པ་ཆུའི་སྡེ། བད་ཀན་སེལ་མཁྲིས་པ་སྐྱེད་པ་ཆང་གི་སྡེ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ། གཉིས་པ་ཟས་བསྡམས་པ་ལ། དུག་ལྡན་གྱི་ཟས་བསྡམ་པ་དང་། མི་འཕྲོད་པའི་ཟས་བསྡམ་པའི་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས། དང་པོ་ལ། སྲོག་འཚོའི་སློབ་དཔོན་གཞག་པ། དུག་ཡོད་མེད་བརྟག་པ།
【現代漢語翻譯】 從春分到八天後，會聽到雷聲。秋分后十天，雷聲停止。這是根據主要因素而說的。 詳細計算要像《時輪經》一樣。 第二，太陽開始向北移動，風的力量增強，變得非常尖銳、炎熱和粗糙，從而壓制了第一個月的優點，使其變得沉重、遲鈍和涼爽。冬末味道辛辣，春天味道澀，夏天味道澀，具有力量，味道變得非常完美。 人們的火熱減弱，力量也隨之減小。太陽開始向南移動，月亮變得強大，壓制了太陽的力量。降雨和風平息了炎熱，夏天味道酸，秋天味道咸，冬天味道甜，能增強力量。人的火熱增強，力量也隨之增強。 第二，關於六時節的行為：初冬的行為、冬末的行為、春天的行為、夏天的行為、夏天的行為、秋天的行為，共有六個季節。 第三，關於臨時行為：治療飢餓、口渴、嘔吐、打嗝、打哈欠、呼吸、睡眠、流鼻涕、吐痰、放屁、排便、排尿、抑制精液等，共有十三個方面。 第四，關於食物的樹木。 第四，關於食物的樹木：瞭解食物的性質、節制飲食、適量飲食，共有三個分支。第一，瞭解食物的性質和了解飲料的性質，共有兩個小分支。 第一，穀物類、肉類、油類、豆類、烹飪類，共有五個方面。適當食用食物和飲料可以滋養身體和生命。不適當、過量或錯誤地食用會導致疾病和死亡。總的來說，第一個方面包括帶殼的和不帶殼的兩種。第二個方面包括用爪子挖的、用喙挖的、野生動物、食肉動物、靠技巧獲取食物的、人類擁有的、住在洞里的、住在潮濕地方的，共有八種。第三個方面包括酥油、芝麻油、骨髓油、脂肪四種。第四個方面根據味道分為辛辣和咸兩種。根據生長環境分為乾燥和潮濕兩種。第五個方面包括湯、米飯、糌粑、酸奶、蔬菜、調味品等六種。 第二，瞭解飲料的性質：消除隆（རླུང，वात，vāta，風）和產生培根（བད་ཀན，kapha，kapha，黏液）的牛奶和酸奶類；消除赤巴（མཁྲིས་པ，पित्त，pitta，膽汁）和產生培根和隆的水類；消除培根和產生赤巴的酒類，共有三個方面。 第二，節制飲食：節制有毒的食物和節制不適宜的食物，共有兩個小分支。第一，安置一位生命導師，檢查是否有毒。
【English Translation】 From the equinox to eight days later, the sound of thunder will be heard. Ten days after the autumnal equinox, the sound of thunder ceases. This is said in consideration of the main factor. Detailed calculation should be like the Kalachakra. Second, as the sun begins to move north, the power of the wind increases, becoming very sharp, hot, and rough, thereby suppressing the merits of the first month, making it heavy, dull, and cool. Late winter tastes pungent, spring tastes astringent, summer tastes astringent, possessing strength, and the taste becomes very perfect. People's fire heat decreases, and their strength also decreases. As the sun begins to move south, the moon becomes strong, suppressing the power of the sun. Rainfall and wind pacify the heat, summer tastes sour, autumn tastes salty, winter tastes sweet, which can enhance strength. People's fire heat increases, and their strength also increases. Second, regarding the conduct of the six seasons: the conduct of early winter, the conduct of late winter, the conduct of spring, the conduct of summer, the conduct of summer, the conduct of autumn, there are six seasons in total. Third, regarding temporary conduct: treating hunger, thirst, vomiting, hiccups, yawning, breathing, sleep, runny nose, spitting, farting, defecation, urination, suppressing semen, etc., there are thirteen aspects in total. Fourth, regarding the tree of food. Fourth, regarding the tree of food: understanding the nature of food, moderation in diet, eating in moderation, there are three branches in total. First, understanding the nature of food and understanding the nature of drinks, there are two small branches in total. First, grains, meats, oils, beans, cooking, there are five aspects in total. Proper consumption of food and drinks can nourish the body and life. Improper, excessive, or incorrect consumption can lead to illness and death. In general, the first aspect includes both shelled and unshelled types. The second aspect includes those that dig with claws, those that dig with beaks, wild animals, carnivores, those that obtain food by skill, those owned by humans, those that live in holes, those that live in damp places, there are eight types in total. The third aspect includes butter, sesame oil, bone marrow oil, and fat, four types. The fourth aspect is divided into spicy and salty according to taste. It is divided into dry and wet according to the growing environment. The fifth aspect includes soup, rice, tsampa, yogurt, vegetables, seasonings, and six types in total. Second, understanding the nature of drinks: milk and yogurt types that eliminate rlung (རླུང，वात，vāta，wind) and generate bacon (བད་ཀན，kapha，kapha，phlegm); water types that eliminate chiba (མཁྲིས་པ，पित्त，pitta，bile) and generate bacon and rlung; wine types that eliminate bacon and generate chiba, there are three aspects in total. Second, moderation in diet: moderation in poisonous foods and moderation in unsuitable foods, there are two small branches in total. First, appoint a life mentor and check for poison.
སྟག་རེ་བ་པོ་འཆག་ཚད་པ་ལ་བརྟག་པ། ཡོད་པར་དགོས་ན་དོར་བ་སྟེ་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། 1-390 མི་འཕྲོད་པའི་ནུས་པ་གང་དང་གང་མི་འཕྲོད་པ་དུག་ཏུ་འགྱུར་བ། མི་འཕྲོད་པ་རྟེན་འཕྲོད་པ་སྤོང་དགོས་ན་ཇི་ལྟར་བྱ་བའི་ལོ་འདབ་སྟེ་གསུམ། མཐའ་མ་འདིར་འདྲིས་གོམས་སྒོ་ནས་ཆ་ཡི་བསླབ་པར་བྱ་ཞེས་པ་ལ། གྲངས་གྱི་བསླབ་པ་དང་གོམས་ནས་བསླབ་པ་གཉིས། དང་པོ་ཞག་དང་པོ་མི་འཕྲོད་པ་ཆ་གསུམ། འཕྲད་པ་གཅིག །གཉིས་པར་མི་འཕྲད་པ་གཅིག་པུ། གསུམ་པར་ཕྱེད་མ། བཞི་ལྔ་གཉིས་ལ་མི་འཕྲོད་པ་གཅིག་པུ། དྲུག་པར་འཕྲད་པ་གསུམ། མི་འཕྲོད་པ་གཅིག །བདུན་བརྒྱད་དགུ་བཅུ་ལ་མི་འཕྲོད་པ་ཁོ་ན་བཅུ་གཅིག་པ་དང་པོ་ལྟར། བཅུ་གཉིས་པར་འཕྲོད་པ་གཅིག་པུ། བཅུ་གསུམ་པར་ཕྱེད་མ། བཅུ་བཞི་བཅོ་ལྔ་པར་ཁོ་ནའོ། །གཉིས་པ་དང་པོ་མི་འཕྲོད་པ་གསུམ། འཕྲོད་པ་གཅིག །བར་དུ་ཕྱེད་མ། མཐའ་མ་འཕྲོད་པ་གསུམ། མི་འཕྲོད་པ་གཅིག །མ་གོམས་ཀྱི་བར་དུའོ། །གསུམ་པ་ཟས་ཚོད་རན་པར་ཟ་བ་ལ། ཟས་ཚོད་ཟིན་པའི་ངོ་བོ། མ་ཟིན་པའི་རྐྱེན། ཇི་ལྟར་འཛིན་པ། རྗེས་ལ་སྐོམ་བསྟེན་ཚུལ་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི།། །། ༈ ལྔ་པ་སྦྱོར་བ་སྨན་གྱི་གནས་ཀྱི་སྡོང་པོ། ལྔ་པ་སྦྱོར་བ་སྨན་གྱི་གནས་ལ། སྨན་རོ། ཞུ་རྗེས་ནུས་པ། སྦྱར་ཐབས་བསྟན་པ་སྟེ་ཡལ་ག་བཞི། དང་པོ་ལ། རྟེན་དབྱེ་བ། ངོ་བོ། སྡེ་ཚན་ལས་ཏེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་བཞི། དང་པོ་ལ། རོའི་རྟེན། སོ་སོའི་རྒྱུད། 1-391 འབྱུང་བ་སོ་སོའི་ནུས་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ། དང་པོ་སྨན་གྱི་སྤྱི་ཙམ་གྱི་རྟེན་འབྱུང་བ་ལྔ་ཡིན་ཏེ། སས་གཞི་རྟེན། ཆུས་བརླན་ཅིང་གཤེར། མེས་དྲོད་འཕེལ་ཞིང་སྨིན། རླུང་གིས་གཡོ་འགུལ་གྱིས་བསྐྱོད་ནས་ནམ་མཁས་གོ་ཕྱེ་སྟེ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། དེ་ཡང་རྒྱུ་དུས་སུ་འབྱུང་བ་ལྔ་ཀ་ཚོགས་ཀྱང་དེ་ལ་ཤས་ཆེ་ཆུང་ཡོད་པས་འབྲས་དུས་ཀྱི་རོ་ཐ་དད་པ་དང་། དེ་དག་ཀྱང་གང་ཤས་ཆེ་བ་དེ་དང་དེའི་མིང་དུ་བཏགས་ཏེ་ས་སྨན་ཞེས་པ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་རྒྱུ་དུས་སུ་འབྱུང་བ་ལྔ་ཆར་ཚོགས་ཀྱང་འབྱུང་བ་གཉིས་ཤས་ཆེ་བ་ལས་འབྲས་བུ་རོ་ཐ་དད་དུ་སྐྱེ་བའི་ཚུལ་གང་ཞེ་ན། ས་ཆུ་ཤས་ཆེ་བ་ལས་མངར་བ། མེ་ལས་སྐྱུར་བ། ཆུ་མེས་ལན་ཚྭ། ཆུ་རླུང་གིས་ཁ་བ། མེ་རླུང་གིས་ཚ་བ། ས་རླུང་གིས་བསྐ་བ་སྐྱེད་དོ། །གསུམ་པ་ས་སྨན་གྱིས། ལུས་ལྕི། བརྟན། རྟུལ། འཇམ། སྣུམ། སྐམ། མཁྲང་། བརྟས། འདུས་པ་སྟེ་ཡན་ལག་མཁྲེགས་ཤིང་སྲ་བ་རླུང་གི་ནད་སེལ་བའོ། །ཆུ་སྨན་གྱིས། ལུས་ཀྱི་སླ། བསིལ། ལྕི། རྟུལ་སྣུམ། འཇམ། གཉེན། བརླན། ཟས་འདྲུལ་ཞིང་མྱགས་པ་དང་། སེམས་ཚིམ་ཞིང་ངོམས་པ་དང་། ཚིགས་དང་ཡན་ལག་སྡུད་ཅིང་འབྱོར་པར་བྱེད་པ་དང་། མཁྲིས་ནད་སེལ་ལོ། །མེ་སྨན་གྱིས། ཚ། རྣོ། སྐམ། རྩུབ། ཡང་། སྣུམ། གཡོ། ལུས་
【現代漢語翻譯】 觀察飲食的適宜性：如果需要適宜的食物，則需要放棄不適宜的，這有四個方面。 第一，什麼是不適宜的能量，什麼是不適宜的會變成毒藥？第二，如果需要避免不適宜的，適應適宜的，應該怎麼做？這有三個方面。最後，通過習慣來學習，這包括數量上的學習和習慣上的學習兩種。首先，第一天不適宜的佔三分，適宜的佔一份。第二天，只有不適宜的。第三天，各佔一半。第四、五天，只有不適宜的。第六天，適宜的佔三分，不適宜的佔一份。第七、八、九、十天，只有不適宜的。第十一天和第一天一樣。第十二天，只有適宜的。第十三天，各佔一半。第十四、十五天，只有適宜的。第二，開始時不適宜的佔三分，適宜的佔一份。中間各佔一半。最後，適宜的佔三分，不適宜的佔一份。直到習慣為止。第三，適量飲食，這包括瞭解食物適量的本質，不適量的原因，如何掌握適量，以及飯後如何飲用湯水，這有四個方面。 第五，結合藥物的藥理學基礎。 第五，結合藥物的藥理學基礎，包括藥物的味道、消化后的性質、功效和結合方法，這有四個分支。首先，包括區分基礎、本質、類別和作用，這有四個小分支。首先，味道的基礎、各自的屬性。 五行的各自作用，這有三個方面。首先，藥物總體的基礎是五行：地提供基礎，水滋潤，火促進溫暖和成熟，風通過運動來推動，天空打開空間，從而生長。也就是說，在原因階段，五行聚集在一起，但它們有大小之分，因此在結果階段，味道各不相同。這些味道根據哪種元素占主導地位來命名，例如「地藥」。第二，在原因階段，五行聚集在一起，但兩種元素占主導地位，從而產生不同味道的結果，這是什麼情況呢？地水占主導地位產生甜味，火產生酸味，水火產生鹹味，水風產生澀味，火風產生熱味，地風產生澀味。第三，地藥的作用是使身體沉重、穩定、遲鈍、柔軟、油膩、乾燥、堅硬、緊實、聚集，使肢體堅硬，消除風病。水藥的作用是使身體濕潤、涼爽、沉重、遲鈍、油膩、柔軟、柔順、潮濕，使食物腐爛，使心靈滿足，使關節和肢體聚集，消除膽病。火藥的作用是使身體發熱、鋒利、乾燥、粗糙、輕盈、油膩、移動。
【English Translation】 Examining the suitability of diet: If suitable food is needed, then unsuitable food needs to be abandoned, which has four aspects. First, what is unsuitable energy, and what unsuitable things will turn into poison? Second, if it is necessary to avoid the unsuitable and adapt to the suitable, what should be done? This has three aspects. Finally, learning through habit includes two types: learning in quantity and learning in habit. First, on the first day, the unsuitable accounts for three parts, and the suitable accounts for one part. On the second day, there is only the unsuitable. On the third day, each accounts for half. On the fourth and fifth days, there is only the unsuitable. On the sixth day, the suitable accounts for three parts, and the unsuitable accounts for one part. On the seventh, eighth, ninth, and tenth days, there is only the unsuitable. The eleventh day is the same as the first day. On the twelfth day, there is only the suitable. On the thirteenth day, each accounts for half. On the fourteenth and fifteenth days, there is only the suitable. Second, at the beginning, the unsuitable accounts for three parts, and the suitable accounts for one part. In the middle, each accounts for half. Finally, the suitable accounts for three parts, and the unsuitable accounts for one part, until it becomes a habit. Third, eating in moderation includes understanding the essence of food suitability, the reasons for unsuitability, how to master moderation, and how to drink soup after meals, which has four aspects. Fifth, combining the pharmacological basis of medicine. Fifth, combining the pharmacological basis of medicine includes the taste of the medicine, the nature after digestion, the efficacy, and the method of combination, which has four branches. First, it includes distinguishing the basis, essence, category, and function, which has four sub-branches. First, the basis of taste, and their respective attributes. The respective functions of the five elements, which has three aspects. First, the basis of the overall medicine is the five elements: earth provides the foundation, water moisturizes, fire promotes warmth and maturity, wind promotes movement, and the sky opens space, thereby growing. That is to say, in the cause stage, the five elements gather together, but they have different sizes, so in the result stage, the tastes are different. These tastes are named according to which element dominates, such as 'earth medicine'. Second, in the cause stage, the five elements gather together, but two elements dominate, resulting in different tastes, what is the situation? Earth and water dominate to produce sweetness, fire produces sourness, water and fire produce saltiness, water and wind produce astringency, fire and wind produce heat, and earth and wind produce astringency. Third, the function of earth medicine is to make the body heavy, stable, dull, soft, greasy, dry, hard, firm, and aggregated, making the limbs hard and eliminating wind diseases. The function of water medicine is to make the body moist, cool, heavy, dull, greasy, soft, supple, and moist, making food rot, making the mind satisfied, gathering the joints and limbs, and eliminating bile diseases. The function of fire medicine is to make the body hot, sharp, dry, rough, light, greasy, and mobile.
ཀྱི་དྲོད་སྐྱེད་པས་ཟས་འཇུ་བ་དང་། 1-392 སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང་། མདངས་སྐྱེད་པ་དང་། བད་ཀན་སེལ་བར་བྱེད་པའོ། །རླུང་སྨན་གྱིས། ཡང་། རྩུབ། གྲང་། གཡོ། སྐྱ་བ། སྐམ་པ། སྲ་ཞིང་སྐྱེད་པ་དང་། ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་དང་། བད་མཁྲིས་སེལ་བའོ། །ནམ་མཁའི་ནི་འབྱུང་བཞིའི་སྨན་ལ་སྤྱིར་ཁྱབ་པ་སྟེ། ཁོང་སྟོད་དང་། ཡང་པ་དང་། གོ་འབྱེད་པ་དང་། རོ་དྲུག་པོ་ཤས་ཆེར་སྐྱེད་པས་འདུས་ནད་སེལ་བར་བྱེད་པའོ། །སྨན་དུ་མི་འགྱུར་བའི་འབྱུང་རྫས་མེད་ཅེས་བསྟན་ནོ། །དེ་ཡང་སྐྱུགས་སྨན་ལྟ་བུ་གྱེན་དུ་འདྲེན་པའི་སྨན་རྣམས་ནི་མེ་དང་རླུང་གི་སྨན། བཀྲུ་སྨན་ལྟ་བུ་འཐུར་དུ་འབྱིན་པའི་སྨན་རྣམས་ནི་ས་དང་ཆུའི་སྨན་ཡིན་ཞིང་ཕྱི་མ་རོ་མངར་བས་ཤས་ཆེར་སྐྱེད་དོ། །གཉིས་པ་མངར་བ་དང་། སྐྱུར་བ་དང་། ལན་ཚྭ་དང་། ཁ་བ་དང་། ཚ་བ་དང་། བསྐ་བ་དང་ལོ་འདབ་དྲུག །ལུས་སྲོག་འཚོ་བར་བྱེད་པའི་སྟོབས། གོང་མ་གོང་མ་ཆེ་བ། དཔེར་ན་རྒས་གཞོན་གྱི་གྲལ་རིམ་ལྟ་བུའོ། །གསུམ་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་ངོ་བོ་སྟེ་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་ལྕེའི་དབང་པོའི་མྱང་བྱའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པས་རོ་ཞེས་བྱའོ། །གཉིས་པ་མངར་བའི་རོ་ནི་མྱང་ཞིང་ལྕེ་དང་འཕྲད་པ་ན་ཁ་ལ་ཆགས་ཤིང་འབྱར་བད་ཀན་དུ་འགྱུར་སྲེད་པ་སྐྱེ་བ་དང་། སྐྱུར་བ་སོ་རྩེ། བཞིན་སྡུད་པ། ཁ་ཆུ་འཛག་པ། 1-393 ལན་ཚྭ། ལྕེ་དང་གྲེ་བ་ལ་རེག་ན་ཚ་བ། མཆིལ་མ་ལུག་ཁ་བས་ཁའི་དྲི་མ་སྦྱོང་བ་དང་། སྐྱུག་བྲོ་བས་ཡི་ག་བཟློག་པའོ། །ཚ་བ་ནི་ལྕེ་དང་རྐན་གྱི་སྦུབས་སྲེག་པ་སྟེ་ཚ་ཙག་ཙག་བྱེད་པ་དང་། མིག་ཆུ་འཛག་པའོ། །བསྐ་བ་ནི་ལྕེ་དང་རྐན་ལ་ཆགས་པ་མཉམ་བྱེད་པ་དང་། རྩུབ་སྙམ་པ་དང་། བེམ་བེམ་པ་དང་། གྲེ་བ་དང་རྩའི་སྦུགས་འགགས་པར་བྱེད་དོ། །བཞི་པ་ལ། ཤིང་མངར་རྒུན་འབྲུམ་སོགས་མངར་བའི་སྨན་གྱི་སྡེ་ཚན། སི་འབྲུ་ལྟར་བུ་སོགས་སྐྱུར་བའི། རྒྱ་ཚྭ་རྒྱམ་ཚྭ་སོགས་ལན་ཚྭའི། ནིམ་པ་ཏིག་ཏ་སོགས་ཁ་བ་དང་། ན་ལེ་ཤམ་དང་བཅའ་ལྒ་སོགས་ཚ་བ་དང་། ཙན་དན་དང་ཨ་རུ་ར་ལ་སོགས་པ་བསྐ་བའི་སྡེ་དང་། ག་བུར་ལ་སོགས་པ་ལྡན་པའི་རོ་སྟེ་ལོ་འདབ་བདུན། ལྔ་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་ལོ་འདབ་གཉིས། སྤྱིར་མངར་སྐྱུར་ལན་ཚྭ་གསུམ་གྱིས་རླུང་འཇོམས། ཁ་བསྐ་མངར་བས་མཁྲིས་པ་སེལ། ཚ་སྐྱུར་ལན་ཚྭས་བད་ཀན་སེལ་ལོ། །བྱེ་བྲག་ལྡན་པའི་རོ་མངར་བས་རླུང་མཁྲིས། སྐྱུར་པས་བད་རླུང་། བསྐ་བས་བད་མཁྲིས། རྐྱང་པའི་རོའི་ལན་ཚས་རླུང་། ཁ་བས་མཁྲིས་པ། ཚ་བས་བད་ཀན་སེལ་ལོ། །དེ་བས་ན་ནད་ལྡན་པ་གསུམ་གྱི་གཉེན་པོར་ལྡན་པའི་རོ་དང་། རྐྱང་པ་གསུམ་གྱི་གཉེན་པོར་རྐྱང་པའི་རོ་གསུམ་བཤད་དོ། ། 1-394 འོ་ན་འདུས་པའི་ནད་ལ་ཡང་གཉེན་པོ་འོང་རིགས་ན་དེ་མི་སྟོན་པ་ཅི་ཡིན
【現代漢語翻譯】 火的熱力使食物消化，成熟，增添光彩，消除痰癥。 風藥的特性是：輕、粗糙、寒冷、移動、澀、乾燥、堅硬且能增長，遍佈各處，消除痰和膽汁。 空界的特性是普遍存在於四種元素藥物中，能使上腹部舒暢，變得輕盈，通暢，並能大量增加六種味道，從而消除混合病癥。 經文中說，沒有不能成為藥物的元素。 例如，催吐藥這類向上引導的藥物是火和風的藥物；瀉藥這類向下排出的藥物是土和水的藥物，後者味道甘甜，因此能大量增加。 第二，有甘、酸、咸、苦、辣、澀六種味道，是維持身體生命的力量，後者比前者更重要，例如老年和年輕的等級。 第三，有共同和個別兩種性質，即兩種特性。第一種是舌頭感知的對象，因此稱為味道。 第二種，甘味被品嚐並與舌頭接觸時，會在口中形成粘膩感，產生依戀，並轉化為痰；酸味使牙齒髮酸，面頰收縮，口水流出； 鹹味接觸舌頭和喉嚨時會感到灼熱，唾液變得粘稠；苦味能清潔口腔，消除口臭，令人作嘔，從而抑制食慾； 辣味灼燒舌頭和上顎，產生灼熱感，並使眼淚流出；澀味在舌頭和上顎形成粘膩感，使之變得粗糙、僵硬，並阻塞喉嚨和血管。 第四，有甘草、葡萄等甘味藥物；石榴等酸味藥物；巖鹽、海鹽等鹹味藥物；苦楝、苦蔘等苦味藥物；蓽茇、姜等辣味藥物；檀香、訶子等澀味藥物；以及含有樟腦等成分的味道，共有七種特性。 第五，有共同和個別兩種特性，即兩種特性。一般來說，甘、酸、咸三種味道能平息風；苦、澀、甘三種味道能消除膽汁；辣、酸、咸三種味道能消除痰。 個別而言，含有甘味的味道能平息風和膽汁；酸味能平息痰和風；澀味能平息痰和膽汁。單一味道的鹹味能平息風；苦味能平息膽汁；辣味能平息痰。 因此，對於三種混合病癥，應使用含有多種味道的藥物來對抗；對於單一病癥，應使用單一味道的藥物來對抗。 那麼，對於聚集性疾病，也有可以對抗的方法，為什麼不說明呢？
【English Translation】 The heat of fire digests food, ripens it, adds luster, and eliminates phlegm. The characteristics of wind medicine are: light, rough, cold, mobile, astringent, dry, hard, and increasing, pervading everywhere, and eliminating phlegm and bile. The characteristic of space is that it is generally present in the four elemental medicines, making the upper abdomen comfortable, light, and unobstructed, and greatly increasing the six tastes, thereby eliminating mixed diseases. The scriptures say that there is no element that cannot become a medicine. For example, emetics, which are medicines that guide upwards, are medicines of fire and wind; laxatives, which are medicines that expel downwards, are medicines of earth and water, the latter being sweet in taste and therefore greatly increasing. Second, there are six tastes: sweet, sour, salty, bitter, pungent, and astringent, which are the power to sustain the body and life, the latter being more important than the former, such as the hierarchy of old and young. Third, there are two natures: common and individual, i.e., two characteristics. The first is called taste because it becomes the object of the tongue's sensory perception. Second, when the sweet taste is tasted and comes into contact with the tongue, it creates a sticky feeling in the mouth, generates attachment, and transforms into phlegm; the sour taste makes the teeth sour, the cheeks contract, and saliva flows; The salty taste feels hot when it touches the tongue and throat, and the saliva becomes thick; the bitter taste cleanses the mouth, eliminates bad breath, and causes nausea, thereby suppressing appetite; The pungent taste burns the tongue and palate, producing a burning sensation, and causes tears to flow; the astringent taste creates a sticky feeling on the tongue and palate, making it rough, stiff, and blocking the throat and blood vessels. Fourth, there are sweet medicines such as licorice and grapes; sour medicines such as pomegranates; salty medicines such as rock salt and sea salt; bitter medicines such as neem and gentian; pungent medicines such as long pepper and ginger; astringent medicines such as sandalwood and myrobalan; and tastes containing ingredients such as camphor, with a total of seven characteristics. Fifth, there are two characteristics: common and individual, i.e., two characteristics. Generally speaking, the three tastes of sweet, sour, and salty can pacify wind; the three tastes of bitter, astringent, and sweet can eliminate bile; the three tastes of pungent, sour, and salty can eliminate phlegm. Individually, the taste containing sweetness can pacify wind and bile; the sour taste can pacify phlegm and wind; the astringent taste can pacify phlegm and bile. The salty taste of a single taste can pacify wind; the bitter taste can pacify bile; the pungent taste can eliminate phlegm. Therefore, for the three mixed diseases, medicines containing multiple tastes should be used to counteract them; for a single disease, medicines with a single taste should be used to counteract them. Then, for aggregated diseases, there are also methods that can be used to counteract them, why are they not explained?
་ཞེས་བརྒལ་ན། འདུས་བའི་ནད་ལ་རྐྱང་པ་གསུམ་སྡེབས་གཅིག་ཏུ་སྦྱར་ཀྱང་ཆོག །ལྡན་པ་གསུམ་པོ་སྡེབས་གཅིག་ཏུ་སྦྱར་ཀྱང་ཆོག །དྲུག་ཀ་སྡེབས་གཅིག་ཏུ་སྦྱར་ཀྱང་ཆོག་པས་གཉེན་པོ་སྒོས་སུ་མ་བསྟན་ནོ། །འོ་ན་ལྡན་པའི་ནད་ལ་ཡང་གཉེན་པོ་བཤད་མི་དགོས་ཏེ་གཉིས་གཉིས་སྦྱར་བས་ཆོག་པས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མི་རིགས་ཏེ། ཚ་བ་དང་ལན་ཚྭ་སྡེབ་ཏུ་བཏུབ་ཀྱང་། ལན་ཚྭ་དང་ཁ་བ་གཉིས་སམ། ཁ་བ་དང་མི་འཕྲོད་པས་སྡེབ་ཏུ་མི་བཏུབ་བོ། །མངར་པའི་རོ་ལས་སྐྱེས་ནས་འཕྲོད་པ་དང་། ལུས་ཟུངས་མཐུ་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་བྱིས་པ་རྒན་སྡེབས་སོ། །གྲེ་ནད་གློ་ནད་རྣམས་ལ་ཕན་པ་དང་། མདངས་བཀྲག་དབང་པོ་བཟང་ལུས་རྟས་པ་དང་། རྨ་འབྱོར་པ་དང་། ཚེ་རིང་འཚོ་བར་བྱེད་པ་དང་། སྣུམ་པ་དང་། དུག་དང་། རླུང་མཁྲིས་སེལ་བ་ཡིན་ལ། བསྟན་བཅོས་ལས་བུད་མེད་ཀྱི་ནུ་ཞོ་སྐྱེད་པའང་བཤད་དོ། །ཧ་ཅང་བསྟེན་དྲགས་ན། བད་ཀན་ལས་བྱུང་པའི་ནད་དང་། ཚིལ་བུ་སྐྱེད་ཅིང་། མེ་དྲོད་འབྲི། ལུས་སྦོམ་པ་སྟེ་ཧ་ཅང་འཕེལ་བ། གཅིན་ནད་ལྦ་བ་རྨེན་བུ་སོགས་སྐྱེད་དོ། །སྐྱུར་བའི་ལས་མེ་དྲོད་སྐྱེད། ཡི་ག་འབྱེད། ཚིགས་འཕྲུལ་པ། གཅོད་པ། འཇུ་བ་རེག་པ་བསིལ། 1-395 རླུང་འགགས་རྒྱུ་བར་བྱེད་པ་སོགས་སོ། །ཧ་ཅང་བསྟེན་དྲགས་ན་ལུས་ལྷོད། མིག་རབ་རིབ། མགོ་འཁོར་སྐྱ་རྦབ། འོར་མེད་པ་ལ། གཡན་པ་འཐོར་བུའི། སྐོམ་རིགས་སྐྱེད། ལན་ཚའི་ལས་སྲ་བ་འབྱིན། འཁྱིལ་བ་འབྱིན། འགགས་པ་འབྱིན་པར་བྱེད། སྣུམ་དང་དུགས་ཀྱི། རྔུལ་དང་། རྣོ། ཡི་ག་འབྱེད་ཅིང་། མ་ཞུ་བ་གཅོད་པར་བྱེད། ཧ་ཅང་བསྟེན་དྲགས་ན། སྐྲ་བྱི། ཤ་སྐེམ། གཉེར་མ་མང་། སྟོབས་འབྲི། སྐོམ་དད་དང་། མཛེ་ནད་དང་། དུག་མེ་དབལ། ཁྲག་མཁྲིས་སྐྱེད་དོ། །འདིར་སྲ་བ་ཞེས་པ་ནི། རེངས་ཤིང་འགྱུར་མི་ཤེས་པ། འཁྱིལ་བ་བཤད་བ་སོགས་འགགས་པ། འགགས་པ་ནི་རྩ་སྦུབས་འགགས་པ་ཞེས་བཤད་དོ། །ཁ་བའི་ལས། ཡི་ག་འཆུས་བ་སྟེ་རང་ཞེ་མ་ཞིམ་པ། སྲིན་སྐོམ་དུག །མཛེ་བརྒྱལ་བ། རིམས། རློན། མཁྲིས་པ་རྣམས་འཇོམས། འདྲུལ་བ་དང་། ཚིལ་དང་། ཞག །རྐང་། བཤང་གཅི། སྐོམ། ཡིད་གཞུངས། ནུ་ནད་དང་སྐད་འགགས་པ་སེལ་ལ། བསྟན་བཅོས་ལས་བད་ཀན་ཡང་སེལ་བར་བཤད་དོ། །ཧ་ཅང་བསྟེན་དྲགས་ན། ལུས་ཟུངས་ཟད། རླུང་ནད་དང་བད་ཀན་གྱི་ནད་སྐྱེད་དོ། །ཚ་བས་ལྐོག་ནད། གག་པ། མཛེ། མ་ཞུ། འོར་ནད་སེལ། རྨ་འཇིག །དྲོད་སྐྱེད། འཇུ་བྱེད། ཡི་ག་འབྱེད། ཚིལ་དང་འདྲུལ་བག་སྐེམ་པ་སྦྱོར་ཞིང་ཟས་འཇིག་པ། སྦུབས་འབྱེད་པ། འཆི་བ་སྤྱོད་པ། བད་ཀན་སེལ་བ་རྣམས་སོ། །ཧ་ཅང་བསྟེན་དྲགས་ན། 1-396 ཁུ་བ་སྟོབས་ཟད། ལུས་འཁུམས་འདར་སྐེམས། བརྒྱལ་ཞིང་རྐེད་པ་རྒྱབ་སོགས་ན་བར་བྱེད་དོ། །བསྐ་བའི་ལས་ཁྲག་མཁྲིས་བད་ཀན་སེལ། ཚིལ་དང་འ
【現代漢語翻譯】 如果有人反駁說，對於『འདུས་བ』（'dus ba'，混合）的疾病，可以將三種藥混合在一起使用。可以將三種『ལྡན་པ』（ldan pa，具有）的藥混合在一起使用。可以將六種藥混合在一起使用，因此沒有特別指出對治方法。那麼，對於『ལྡན་པ』的疾病，也不需要說明對治方法，因為將兩種藥混合在一起就足夠了嗎？並非如此。因為即使可以將熱性和鹹味混合在一起，但鹹味和苦味，或者苦味和不相容的藥就不能混合在一起。從甜味中產生，有益，增強身體營養和力量的是兒童和老人。有益於喉嚨疾病和肺部疾病，使容光煥發，感官良好，身體健康，促進傷口癒合，延長壽命，滋潤，解毒，消除風、膽汁。論典中還說可以促進婦女的乳汁分泌。如果過度食用，會引起由黏液引起的疾病，增加脂肪，減少體溫，使身體肥胖，即過度生長，引起尿病、癭病、淋巴結腫大等疾病。 酸味的作用是增加體溫，打開食慾，使關節靈活，切割，消化，觸感涼爽，疏通風的阻塞等。如果過度食用，會導致身體鬆弛，視力模糊，頭暈眼花，沒有活力，引起瘙癢，產生各種口渴。鹹味的作用是排出堅硬的東西，排出積聚的東西，疏通阻塞的東西，滋潤和加熱，促進出汗，鋒利，打開食慾，切割未消化的東西。如果過度食用，會導致頭髮變白，肌肉萎縮，皺紋增多，力量減弱，口渴，麻風病，毒火，增加血液和膽汁。這裡說的『堅硬』是指僵硬且不易改變。『積聚』是指阻塞等。『阻塞』是指血管阻塞。 苦味的作用是抑制食慾，即自己不喜歡吃，消除寄生蟲、口渴、毒素、麻風病、昏厥、瘟疫、潮濕、膽汁。消除腐爛物、脂肪、油、骨髓、糞便、尿液、口渴、精神錯亂、乳腺疾病和聲音嘶啞。論典中還說可以消除黏液。如果過度食用，會消耗身體營養，引起風病和黏液病。熱性可以消除隱匿性疾病、麻疹、麻風病、消化不良、水腫，促進傷口癒合，增加體溫，促進消化，打開食慾，乾燥脂肪和腐爛物，促進食物消化，疏通管道，促進性行為，消除黏液。如果過度食用，會消耗精液和力量，導致身體萎縮、顫抖、消瘦，引起昏厥，導致腰部和背部等部位疼痛。澀味的作用是消除血液、膽汁和黏液，乾燥脂肪和腐爛物。
【English Translation】 If someone argues that for 'འདུས་བ' ('dus ba', mixed) diseases, three medicines can be combined into one. The three 'ལྡན་པ' (ldan pa, having) medicines can be combined into one. All six can be combined into one, so no specific antidote is indicated. Then, for 'ལྡན་པ' diseases, is there no need to explain the antidote, because combining two medicines is enough? That is not the case. Because even if hot and salty can be mixed together, salty and bitter, or bitter and incompatible medicines cannot be mixed together. Arising from sweetness, beneficial, and enhancing body nutrition and strength are children and the elderly. Beneficial for throat diseases and lung diseases, making the complexion radiant, the senses good, the body healthy, promoting wound healing, prolonging life, lubricating, detoxifying, and eliminating wind and bile. It is also said in the treatises that it can promote milk secretion in women. If consumed excessively, it can cause diseases caused by phlegm, increase fat, reduce body temperature, make the body obese, i.e., excessive growth, and cause diseases such as diabetes, goiter, and swollen lymph nodes. The function of sourness is to increase body temperature, open the appetite, make the joints flexible, cut, digest, feel cool, and unblock wind blockages, etc. If consumed excessively, it can lead to body relaxation, blurred vision, dizziness, lack of vitality, cause itching, and produce various thirsts. The function of saltiness is to expel hard things, expel accumulated things, unblock blocked things, lubricate and heat, promote sweating, sharpen, open the appetite, and cut undigested things. If consumed excessively, it can lead to hair whitening, muscle atrophy, increased wrinkles, weakened strength, thirst, leprosy, toxic heat, and increased blood and bile. Here, 'hard' refers to stiffness and difficulty in changing. 'Accumulation' refers to blockages, etc. 'Blockage' refers to blood vessel blockage. The function of bitterness is to suppress appetite, i.e., not liking to eat, eliminate parasites, thirst, toxins, leprosy, fainting, plague, dampness, and bile. Eliminate putrefaction, fat, oil, marrow, feces, urine, thirst, mental confusion, breast diseases, and hoarseness. It is also said in the treatises that it can eliminate phlegm. If consumed excessively, it can deplete body nutrition and cause wind and phlegm diseases. Heat can eliminate hidden diseases, measles, leprosy, indigestion, edema, promote wound healing, increase body temperature, promote digestion, open the appetite, dry fat and putrefaction, promote food digestion, unblock channels, promote sexual activity, and eliminate phlegm. If consumed excessively, it can deplete semen and strength, lead to body atrophy, trembling, emaciation, cause fainting, and cause pain in the waist and back, etc. The function of astringency is to eliminate blood, bile, and phlegm, and dry fat and putrefaction.
དྲུལ་བག་སྐེམ། རྨ་འཚོ། བསིལ། པགས་མདོག་དྭངས། བསྟེན་དྲགས་ན། བེ་སྣབས་འཁྱིལ་བ། བཤང་བ་སྲི་བ། ལྟོ་སྦོ་བ། སྙིང་ནད་སྐེམས་དང་རྩ་སྒོ་འགག །བསྟན་བཅོས་ལས་རོ་ཙ་ཉམས་པར་བཤད་དོ། །མདོར་བསྡུ་ན། མངར་བའི་རོས་རླུང་སེལ། འབྲུ་རྙིང་སྐམ་ཤ་མ་གཏོགས་པས་བད་ཀན་སྐྱེད་པར་བཤད་ཀྱང་། དམིགས་བསལ་གཡག་རྒོད་ཉ་ལུག་ཤ་དང་སྦྲང་རྩིས་དེ་ལ་ཕན་པ་ཡོད་དོ། །སྐྱུར་བས་བད་ཀན་སེལ། མཁྲིས་པ་སྐྱེད་ཀྱང་དམིགས་བསལ་སྐྱུ་རུ་ར་ཡིས་ཁྲག་མཁྲིས་ཚ་བ་སེལ་བ་ཡོད་དོ། །ལན་ཚྭས་བད་རླུང་སེལ་ཡང་། དམིགས་བསལ་ལྕེ་མྱང་རྒྱམ་ཚྭ་མ་གཏོགས་པས་མཁྲིས་པ་སྐྱེད་ལ། ཧ་ཅང་བསྟེན་དྲགས་ན་ལྕི་བས་བད་ཀན་སྐྱེད། ཁ་བས་མཁྲིས་པ་སེལ་བད་རླུང་སྐྱེད་ཀྱང་། དམིགས་བསལ་ཀ་རཉྫ་དང་སླེ་ཏྲེས་ཀྱིས་བད་རླུང་སེལ་བ་ཡོད་དོ། །ཚ་བས་རླུང་དང་བད་ཀན་སེལ། སྒོག་སྐྱ་པི་པི་ལིང་མིན་བས་མཁྲིས་པ་སྐྱེད། དམིགས་བསལ་བད་ཀན་ལ་མི་ཕན་པ་ཀོང་ལྒ་ལྟ་བུ། ཧ་ཅང་དྲགས་ན་ཡང་བ་དང་རྩུབ་བས་རླུང་སྐྱེད་དོ། །བསྐ་བས་མཁྲིས་པ་སེལ། དམིགས་བསལ་ཙན་དན་སྨུག་པོ་ལྟ་བུ། ཨ་རུ་ར་ཕལ་ཆེར་བད་རླུང་གཉིས་ལ་གནོད་དོ། ། 1-397 གཉིས་པ་ཞུ་རྗེས་ལ་དངོས་དང་། ཉེས་པ་སེལ་ཚུལ་ཏེ་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་མངར་བ་ཞུ་རྗེས་དུས་སུ་ཡང་ས་ཆུ་ཤས་ཆེ་བ་ལས་མ་འགྱུར་བས་ཞུ་རྗེས་མངར་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྐྱུར་བ་མེ་དང་ས་ལས་མ་འགྱུར་བས་ཞུ་རྗེས་གཉིས་ག་སྐྱུར་བའོ། །ཁ་བ་ཡང་ཆུ་དང་རླུང་ལས་མ་འགྱུར་བས་རོ་དང་ཞུ་རྗེས་གཉིས་ཀ་ཁའོ། །ལན་ཚྭ་ནི་མེ་དང་ཆུ་གཉིས་ལས་སྐྱེད་པ་ལས་ཞུ་རྗེས་དུས་སུ་མེ་ཡི་སྟོབས་འབྲི་བར་འགྱུར་ཏེ། ས་ཆུ་ཤས་ཆེ་བས་མངར་བའོ། །ཚ་བ་ནི་མེ་རླུང་གཉིས་ལས་སྐྱེད་པ་ཡིན་ཡང་། ཞུ་རྗེས་སུ་མེ་བྲི་སྟེ་རླུང་གི་སྟོབས་སུ་འགྱུར་བས། རླུང་ཤས་ཆེ་བས་རོ་ཁ་བར་ཞུ་བའོ། །བསྐ་བ་ནི་ས་དང་རླུང་ལས་གྱུར་བ་ཡིན་ཡང་། ཞུ་རྗེས་དུས་སུ་སྟོབས་ཆུར་འགྱུར་ཏེ། ཆུ་རླུང་སྟོབས་ཆེ་བས་ཁ་བར་ཞུ་བའོ། །དམིགས་བསལ་རོ་དང་ཞུ་རྗེས་མཐུན་པར་བཤད་པ་ལ། མི་མཐུན་པ་ཡང་འབྱུང་། མི་མཐུན་པར་བཤད་པ་ལ་མཐུན་པར་བྱུང་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །གཉིས་པ་ཉེས་པ་གསུམ་པོ་གཉིས་གཉིས་རེ་རེས་སེལ། ཞེས་པས་ཞུ་རྗེས་རེ་རེས་ཉེས་པ་གཉིས་གཉིས་འཇོམས་པ་སྟེ། ཞུ་རྗེས་མངར་བས་རླུང་དང་མཁྲིས་པ་གཉིས་སེལ། སྐྱུར་བས་རླུང་དང་བད་ཀན། ཁ་བས་བད་ཀན་དང་མཁྲིས་པ། ཁ་བས་བད་ཀན་སེལ་མི་རིག་ཞེས་རྒོལ་ན། 1-398 མི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཁ་བ་དེ་ཡང་ལ་རྩུབ་པས་བད་ཀན་ལྕི་ལ་འཇམ་པ་འཇོམས། འོ་ན་རོ་ཡི་དུས་སུ་མཁྲིས་པ་སེལ་ལ་བད་ཀན་ལ་གནོད་པར་བཤད་པ་དང་འགལ་ལོ་སྙམ་ན། རོ་ཡི་དུས་སུ་རྫས་ཀྱི་དངོས་པོ་རང་རྒྱུད་དུ་ཡོད་པས་རྩུབ་ཡང་གཉིས་ལས་བསིལ་བ་སྟོབས་ཆེ་བས་གནོད་
【現代漢語翻譯】 乾瘦，癒合傷口，清涼，膚色潔凈。過量服用，會引起痰液積聚，大便澀滯，腹脹，心病乾瘦和脈門阻塞。經典中說會喪失食慾。總而言之，甜味可以平息隆（藏醫理論中的「風」），除了陳年穀物和乾肉之外，據說會增加培根（藏醫理論中的「黏液」）。但特別的是，野牦牛肉、魚肉、羊肉和蜂蜜對此有益。酸味可以平息培根，增加赤巴（藏醫理論中的「膽汁」），但特別的是，余甘子可以平息血赤巴和熱癥。鹹味可以平息培根和隆，但特別的是，除了舌舔鹽和巖鹽之外，會增加赤巴。如果過量服用，因為沉重會增加培根。苦味可以平息赤巴，增加培根和隆，但特別的是，卡朗扎和斯雷哲可以平息培根和隆。辣味可以平息隆和培根，除了大蒜和長鬍椒之外，會增加赤巴。特別的是，對培根無益的姜。如果過量服用，因為油性和粗糙會增加隆。澀味可以平息赤巴，特別的是，紫檀木。訶子對培根和隆大多有害。 第二，關於味變后的性質和消除疾病的方式，分為兩個部分。第一，甜味味變后，由於在任何時候都沒有改變土和水的成分，所以味變后是甜的。同樣，酸味沒有改變火和土的成分，所以兩種味變后都是酸的。苦味也沒有改變水和風的成分，所以味道和味變后都是苦的。鹹味是由火和水兩種元素產生的，但在味變后，火的力量會減弱，因為土和水的成分更多，所以是甜的。辣味是由火和風兩種元素產生的，但在味變后，火會減弱，變成風的力量，因為風的成分更多，所以味變后是苦的。澀味是由土和風兩種元素構成的，但在味變后，力量會變成水，因為水和風的力量更大，所以味變后是苦的。特別說明味道和味變后相同，但也有不同的時候。說不相同的時候，也有相同的情況發生。 第二，三種疾病各自被兩種味道消除。也就是說，每種味變后的味道都能消除兩種疾病。味變后的甜味可以平息隆和赤巴。酸味可以平息隆和培根。苦味可以平息培根和赤巴。如果有人反駁說：『苦味可以平息培根，這不合理。』 這並非不合理。因為苦味具有粗糙的特性，可以消除培根的沉重和柔滑。如果有人認為：『那麼，在味道的時候，明明說可以平息赤巴，卻對培根有害，這豈不是矛盾嗎？』在味道的時候，因為物質的實體存在於自身之中，所以寒冷的力量大於粗糙。
【English Translation】 Dryness, heals wounds, coolness, clear complexion. If taken in excess, it causes phlegm to accumulate, constipation, abdominal distension, emaciation of heart disease, and blockage of pulse gates. The scriptures say it impairs taste. In short, sweetness pacifies rLung (Wind). Except for old grains and dried meat, it is said to increase Bad-kan (Phlegm). However, wild yak meat, fish, mutton, and honey are especially beneficial for it. Sourness pacifies Bad-kan and increases mKhris-pa (Bile), but especially Emblica officinalis pacifies blood bile and fever. Saltiness pacifies Bad-kan and rLung, but especially tongue-licking salt and rock salt increase mKhris-pa. If taken too much, it is heavy and increases Bad-kan. Bitterness pacifies mKhris-pa and increases Bad-kan and rLung, but especially Pongamia pinnata and Picrorhiza kurroa pacify Bad-kan and rLung. Pungency pacifies rLung and Bad-kan. Except for garlic and long pepper, it increases mKhris-pa. Especially galangal, which is not beneficial for Bad-kan. If taken too much, it is rough and increases rLung. Astringency pacifies mKhris-pa, especially red sandalwood. Terminalia chebula is mostly harmful to both Bad-kan and rLung. Secondly, regarding the nature of aftertaste and how to eliminate imbalances, there are two sections. First, the sweet aftertaste does not change from having a greater proportion of earth and water at any time, so the aftertaste is sweet. Similarly, the sour aftertaste does not change from fire and earth, so both aftertastes are sour. The bitter aftertaste also does not change from water and wind, so both the taste and aftertaste are bitter. Saltiness arises from the combination of fire and water, but in the aftertaste, the power of fire diminishes, and the proportion of earth and water increases, making it sweet. Pungency arises from the combination of fire and wind, but in the aftertaste, fire diminishes and the power of wind increases, so the aftertaste is bitter due to the greater proportion of wind. Astringency arises from earth and wind, but in the aftertaste, its power transforms into water, and the greater power of water and wind makes it bitter. It is said that the taste and aftertaste are generally the same, but there are exceptions. And sometimes, what is said to be different turns out to be the same. Secondly, each pair of the three imbalances is pacified by one aftertaste. That is, each aftertaste subdues two imbalances. The sweet aftertaste pacifies rLung and mKhris-pa. The sour aftertaste pacifies rLung and Bad-kan. The bitter aftertaste pacifies Bad-kan and mKhris-pa. If someone argues, 'It is illogical that bitterness pacifies Bad-kan,' it is not illogical. Because bitterness is rough, it subdues the heaviness and smoothness of Bad-kan. If you think, 'Then, isn't it contradictory that it is said to pacify mKhris-pa but harm Bad-kan during the taste?', during the taste, because the substance's own nature exists within itself, the coolness is stronger than the roughness.
པ་ཡིན་ལ། ཞུ་རྗེས་དུས་སུ་མེ་དྲོད་གསུམ་གྱིས་བཞུས་པས་བསིལ་ནུས་པ་བྲི་ནས་ཡང་རྩུབས་སྟོབས་ཆེ་བར་འགྱུར་བས་ཏེ། དཔེར་ན་རྒྱ་བོད་ཀྱི་ཁྱད་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་སྨན་ནུས་པ་བསྟན་པ་ལ། རོ་ནུས་སྤྱིར་བཤད་པ་དང་། ངོ་བོ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པའི་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས། དང་པོ་ལ། ནུས་པ། སྟོབས། ཡོན་ཏན་གསུམ་སྟེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་ལས་ཀྱང་ཕྲེའུར་གྱེས་པ་གསུམ། དང་པོ་ལ། རྣམ་གྲངས། ནད་སེལ་ཚུལ། ནད་སྐྱེད་པའི་ཚུལ་ཏེ་ལོ་འདབ་གསུམ་གྱི་དང་པོ། ལྕི་ཡང་གཉིས། སྣུམ་རྩུབ་གཉིས། རྣོ་རྟུལ་གཉིས། ཚ་བསིལ་གཉིས་ཏེ་བརྒྱད་དོ། །གཉིས་པ་ལྕི་སྣུམ་གཉིས་ཀྱིས་རླུང་སེལ། བསིལ་རྟུལ་གཉིས་ཀྱིས་མཁྲིས་པ། ཡང་རྩུབ་ཚ་རྣོ་བཞིས་བད་ཀན་སེལ་ལོ། །ལྕི་སྣུམ་གཉིས་ལ་དྲོ་བ་མི་འདུག་པས་རླུང་ལ་ཅང་ཕན་ནམ་སྙམ་ན། རླུང་ཟུང་དུ་འཇུག་པས་ལྕི་ལ་དྲོ་དང་། སྣུམ་ལ་དྲོ་བ་གཉིས་ཀྱིས་རླུང་ནད་བད་ཀན་དང་བསྡོངས་པ་སེལ། ལྕི་ལ་བསིལ་དང་སྣུམ་ལ་བསིལ་བ་གཉིས་ཀྱིས་རླུང་ནད་མཁྲིས་པ་དང་ལྡན་པ་སེལ་ལོ། ། 1-399 བསིལ་དྲོད་གང་རུང་གཅིག་དང་མི་ལྡན་པའི་ལྕི་རྟུལ་མི་སྲིད་པས་སོ། ། གསུམ་པ་བད་ཀན་སེལ་བའི་ཡང་རྩུབ་གཉིས། མཁྲིས་པ་སེལ་བའི་བསིལ་གསུམ་གྱིས་རླུང་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །རླུང་གི་མཚན་ཉིད་དང་ཚུལ་མཐུན་པས་སོ། །བད་ཀན་སེལ་བའི་ཚ་རྣོ་གཉིས། རླུང་སེལ་བའི་སྣུམ་པ་དང་གསུམ་གྱིས་མཁྲིས་པ་སྐྱེད་དེ། དེའི་མཚན་ཉིད་དང་ཆོས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྕི་སྣུམ་བསིལ་རྟུལ་བཞིས་བད་ཀན་སྐྱེད་དེ། དེའི་མཚན་ཉིད་དང་ཆོས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་བརྒྱད་པོ་དེ་ཡོན་ཏན་བཅུ་བདུན་གྱི་ནང་ནས་སྙིང་པོར་གྱུར་པ་དང་། ནད་ཀྱི་སྟེང་དུ་ནུས་མཐུ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བས་མཐུ་འམ་ནུས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཉིས་པ་སྟོབས་ལ། གནས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་བསིལ་དྲོད། ལུས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་བསིལ་དྲོད་ཕུལ་དུ་གྱུར་པའི་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་རི་གངས་ཅན་ལྟ་བུ་གནས་བསིལ་བས་དེའི་སྨན་བསིལ་བ། འབིགས་བྱེད་དྲོ་བས་དེའི་སྨན་དྲོ་བ། གཉིས་པ་དུས་ཟླ་བ་སྟོབས་སུ་གྱུར་པའི་དབང་གིས་བསིལ་བ་དང་། ཉི་མ་སྟོབས་སུ་གྱུར་པའི་དབང་གིས་ཚ་བ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའོ། །དེ་ལས་ཚ་བས་གྲང་ནད་དང་། བསིལ་བས་ཚད་ནད་སེལ་བས་དེ་གཉིས་སུ་མ་འདུས་པའི་སྨན་མེད་དོ། །གསུམ་པ་ཡོན་ཏན་ནི། རྣམ་གྲངས་དང་རྒྱུ་མཚན་གྱི་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་ལ། 1-400 འཇམ་པ། ལྕི། དྲོ། སྣུམ། བརྟན། གྲང་། རྟུལ། བསིལ། མཉེན། སླ། སྐམ། སྐྱ། ཚྭ། ཡང་། རྣོ། རྩུབ། གཡོ་བ་སྟེ་རླུང་སེལ་བའི་ཡོན་ཏན་ལྔ། མཁྲིས་པ་སེལ་བའི་ཡོན་ཏན་དྲུག །བད་ཀན་སེལ་བའི་ཡོན་ཏན་དྲུག་སྟེ་བཅུ་བདུན། དེ་ལ་རླུང་སེལ་བའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ། འཇམ་པ་ནི་རླུང་རྩུབ་པའི་གཉེན་པོ་སྟེ། སླེ་ཏ
【現代漢語翻譯】 也就是說，經過炮製后，藥物在炮製過程中經過火、熱、陽光的三重作用，會減少其寒性，增加其粗糙性。例如，這就像漢族和藏族的差異一樣。第三部分，關於藥物的功效，分為一般性地講述藥物的效用和具體地講述藥物的本質這兩個分支。首先，關於效用，有力量、效能、功用這三個方面，這三個方面又可以細分為更小的三個分支。首先，關於力量，有屬性、治療方式、致病方式這三個方面，這是三個葉片的第一片。這八種屬性是：重和輕，油性和粗糙性，銳利和遲鈍，熱性和寒性。第二，重性和油性可以治療隆（རླུང，Vata，風），寒性和遲鈍性可以治療赤巴（མཁྲིས་པ，Pitta，膽汁），輕、粗糙、熱、銳利這四種屬性可以治療培根（བད་ཀན，Kapha，黏液）。有人可能會想，重性和油性不具有熱性，那麼它們如何能對隆（རླུང，Vata，風）有益呢？這是因為它們可以調和隆（རླུང，Vata，風），重性中的熱性和油性中的熱性可以治療與培根（བད་ཀན，Kapha，黏液）相關的隆病（རླུང，Vata，風），重性中的寒性和油性中的寒性可以治療與赤巴（མཁྲིས་པ，Pitta，膽汁）相關的隆病（རླུང，Vata，風）。 因為不可能存在不具備寒性或熱性的重性和遲鈍性。第三，治療培根（བད་ཀན，Kapha，黏液）的輕性和粗糙性，以及治療赤巴（མཁྲིས་པ，Pitta，膽汁）的三種屬性會引發隆（རླུང，Vata，風），因為它們與隆（རླུང，Vata，風）的性質和特徵相符。治療培根（བད་ཀན，Kapha，黏液）的熱性和銳利性，以及治療隆（རླུང，Vata，風）的油性這三種屬性會引發赤巴（མཁྲིས་པ，Pitta，膽汁），因為它們與赤巴（མཁྲིས་པ，Pitta，膽汁）的性質和特徵相符。重性、油性、寒性和遲鈍性這四種屬性會引發培根（བད་ཀན，Kapha，黏液），因為它們與培根（བད་ཀན，Kapha，黏液）的性質和特徵相符。因此，這八種屬性是十七種功用中的精華，並且在疾病的治療方面具有卓越的效力，因此被稱為力量或效能。第二，關於效能，根據環境因素，有寒性和熱性；根據身體因素，有卓越的寒性和熱性這兩種葉片。首先，像雪山這樣的寒冷環境中的藥物具有寒性，而像溫暖地區出產的藥物具有熱性。第二，由於季節月份的影響，寒性會增強，由於陽光的影響，熱性會增強。因此，熱性可以治療寒性疾病，寒性可以治療熱性疾病，沒有不屬於這兩者的藥物。第三，關於功用，分為屬性和原因這兩個葉片。首先，有柔軟、重、熱、油性、穩定、冷、鈍、寒、軟、易、干、澀、咸、輕、銳利、粗糙、流動這十七種功用。其中，治療隆（རླུང，Vata，風）的功用有五種。治療赤巴（མཁྲིས་པ，Pitta，膽汁）的功用有六種。治療培根（བད་ཀན，Kapha，黏液）的功用有六種，總共十七種。其中，治療隆（རླུང，Vata，風）的五種功用中，柔軟是隆（རླུང，Vata，風）的粗糙性的對治之法。 斯勒特（སླེ་ཏ）……
【English Translation】 That is to say, after processing, the medicine is processed by the three effects of fire, heat, and sunlight during the processing process, which will reduce its coldness and increase its roughness. For example, this is like the difference between Han and Tibetan. In the third part, regarding the efficacy of drugs, it is divided into two branches: generally describing the efficacy of drugs and specifically describing the essence of drugs. First, regarding efficacy, there are three aspects: strength, efficacy, and utility, which can be further divided into three smaller branches. First, regarding strength, there are three aspects: attributes, treatment methods, and pathogenic methods, which are the first of the three leaves. These eight attributes are: heavy and light, oily and rough, sharp and dull, hot and cold. Second, heaviness and oiliness can treat Vata (རླུང), coldness and dullness can treat Pitta (མཁྲིས་པ), and the four attributes of light, rough, hot, and sharp can treat Kapha (བད་ཀན). Some may wonder, heaviness and oiliness do not have heat, so how can they benefit Vata (རླུང)? This is because they can harmonize Vata (རླུང), the heat in heaviness and the heat in oiliness can treat Vata diseases (རླུང) related to Kapha (བད་ཀན), and the coldness in heaviness and the coldness in oiliness can treat Vata diseases (རླུང) related to Pitta (མཁྲིས་པ). Because it is impossible for heaviness and dullness to exist without coldness or heat. Third, the lightness and roughness that treat Kapha (བད་ཀན), and the three attributes that treat Pitta (མཁྲིས་པ) will cause Vata (རླུང), because they are consistent with the nature and characteristics of Vata (རླུང). The heat and sharpness that treat Kapha (བད་ཀན), and the oiliness that treats Vata (རླུང) will cause Pitta (མཁྲིས་པ), because they are consistent with the nature and characteristics of Pitta (མཁྲིས་པ). The four attributes of heaviness, oiliness, coldness, and dullness will cause Kapha (བད་ཀན), because they are consistent with the nature and characteristics of Kapha (བད་ཀན). Therefore, these eight attributes are the essence of the seventeen utilities, and have excellent efficacy in the treatment of diseases, so they are called strength or efficacy. Second, regarding efficacy, according to environmental factors, there are coldness and heat; according to physical factors, there are excellent coldness and heat, these two leaves. First, medicines from cold environments like snow mountains have coldness, while medicines from warm regions have heat. Second, due to the influence of seasons and months, coldness will be enhanced, and due to the influence of sunlight, heat will be enhanced. Therefore, heat can treat cold diseases, and coldness can treat heat diseases, and there is no medicine that does not belong to these two. Third, regarding utility, it is divided into two leaves: attributes and reasons. First, there are seventeen utilities: softness, heaviness, heat, oiliness, stability, coldness, dullness, cold, softness, ease, dryness, astringency, saltiness, lightness, sharpness, roughness, and mobility. Among them, there are five utilities for treating Vata (རླུང). There are six utilities for treating Pitta (མཁྲིས་པ). There are six utilities for treating Kapha (བད་ཀན), a total of seventeen. Among the five utilities for treating Vata (རླུང), softness is the antidote to the roughness of Vata (རླུང). Sle T (སླེ་ཏ)……
ྲེས་ཀཎྜྻ་ཀ་རི་འབྲས་ཐུག་ཡོས་ཐུགས་ལྟ་བུའོ། །ལྕི་བ་ནི། རླུང་ཡང་བའི་གཉེན་པོ་སྟེ། ཁ་རོ་ཚྭ་དང་། བུ་རམ་དང་། རུས་རྙིང་དང་། ཟན་སྐམ་གྱི་ཚོད་མ་ལྟ་བུའོ། །དྲོ་བ་ནི། རླུང་གྲང་བའི་གཉེན་པོ་སྟེ། གསར་འཇམ་དང་། ཟྭ་ཚོད་དང་། ལྷུག་གོག་གི་ཚོད་མ། ལུག་ཤ་ལྟ་བུའོ། །སྣུམ་པ་ནི། རླུང་ཕྲ་བ་དང་སྲ་བའི་གཉེན་པོ་སྟེ། གསར་འཇམ་དང་། ཟྭ་ཚོད་དང་། ལྷུག་གོག་གི་ཚོད་མ། ལུག་ཤ་ལྟ་བུའོ། །སྣུམ་པ་ནི། རླུང་ཕྲ་བ་དང་སྲ་བའི་གཉེན་པོ་སྟེ། མར་དང་། འབྲུ་མར་དང་། རྐང་མར་དང་ཚིལ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །བརྟན་པ་ནི་རླུང་གཡོ་བའི་གཉེན་པོ་སྟེ། ཛ་ཏི། སྒོག་སྐྱ། ལ་ཕུག་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །མཁྲིས་པ་སེལ་བ་དྲུག་ལ། གྲངས་བཤད་པ་ལ། གྲང་བའི་དངོས་པོར་སྐྱ་བཅས་བཅུག་ནས། སྐྱ་བཅས་ནི་མཁྲིས་པ་སྣུམ་བཅས་ཀྱི་གཉེན་པོ་སྟེ། ཕྱེ་ཐུག་རྡོར་མེད་དང་དྲལ་ཐུག །རྩམ་སྐྱོ་དང་ཆུ་གྲོག་ལ་སོགས་པ་སྐྱོན་མེད་རྣམས་སོ། ། 1-401 རྟུལ་བ་མཁྲིས་པ་རྣོ་བའི་གཉེན་པོ་སྟེ། ཅུ་གང་། ཨུཏྤལ། གོ་དོར། བོང་ང་དཀར་དམར་ལ་སོགས་པ་སྐོམ་སྨན་དང་དུག་རྣམས་སོ། །བསིལ་བ་ནི་མཁྲིས་པ་ཚ་བ་སེལ་བའི་གཉེན་པོ་སྟེ། ག་བུར། ཙན་དན་དཀར་དམར། གིའུ་ཝང་། ཏིག་ཏ། ཧོང་ལེན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ། །མཉེན་པ་ནི་མར་གསར་པས་མཁྲིས་པ་ཡང་པ་སེལ་བའམ། ཆུ་གྲང་དང་། ཇ་དང་། བའི་ཞོ་དར་དང་། མར་གསར་པ་དང་། སྐྱབས་དང་། ཁུར་ཚོད་རྣམས་སོ། །སླ་བ་ནི་མཁྲིས་པ་དྲི་མཉམ་པའི་སྟེ་བཤལ་སྨན་རྣམས་སོ། །སྐམ་པ་ནི་མཁྲིས་པ་འཁྲུ་གཤེར་གྱི་གཉེན་པོ་སྟེ། འབྲུ་བཅུད་ཐམས་ཅད་དོ། །བད་ཀན་སེལ་བ་དྲུག་ལ། སྐྱ་བ་ནི། བད་ཀན་སྣུམ་པའི་གཉེན་པོ། སྲན་མ། སྲན་ཆུང་། ཅོང་ཞི་ལྟ་བུའོ། །ཚ་བ་ནི་བད་ཀན་བསིལ་བའི་སྟེ། ན་ལེ་ཤམ་དང་། ཙི་ཏྲ་ཀ་དང་། སྨན་ལྒ་ཤིང་ཀུན་ལ་སོགས་པའོ། །ཡང་བ་ནི་བད་ཀན་ལྕི་བའི་སྟེ། གཡེར་མ་དང་། གསར་ཡོས། ཐུག་པ་དང་། ཆུ་སྐོལ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་བཤད་པ་ལ། དེ་རྣམས་ཀྱིས་ལྕི་བ་སེལ་མི་ནུས་ཏེ། མེ་བཞི་ཡུན་དུ་བརྟེན་པ་ནི་ལྕི་བ་སེལ་བའི་ཡང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འགའ་ཞིག་ཟེར་རོ། །རྣོ་བ་ནི་བད་ཀན་རྟུལ་བའི་སྟེ། རྒྱ་ཚྭ་དང་། ཆང་དང་། བོང་ང་ནག་པོ་དང་། སྔོ་ཚ་བ་གསུམ་ལྟ་བུའོ། ། 1-402 རྩུབ་པ་ནི་བད་ཀན་འཇམ་དང་འབྱར་བག་ཅན་གཉིས་ཀྱི་སྟེ། སྟར་བུ་དང་། ཅོང་ཞི་རྒོད་རྟུལ་དང་། ཉ་ཤ་ཕག་ཤ་ལ་སོགས་པའོ། །གཡོ་བ་ནི་བད་ཀན་བརྟན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཉེན་པོ་སྟེ། སྐྱུགས་སྨན་ཐམས་ཅད་དེ་ལྟར་བཅུ་བདུན་པོ་དེས་ནད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཉི་ཤུ་འཇོམས་པའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་སྣུམ་པ། སྐམ་པ། རྩུབ་པ་གསུམ་གྱིས་ནད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གཉིས་གཉིས་འཇོམས་པ་ཡིན་ནོ། །དོན་དྲིལ་ན། རླུང་སེལ་བའི་སྨན་གང་ལ་འཇམ་
【現代漢語翻譯】 沉重的是：風性輕的對治，如：康稞粥、米粥、豌豆湯等。 沉重的是：風性輕的對治，如：味道鹹的、紅糖、舊骨頭、乾飯的菜等。 溫暖的是：風性寒冷的對治，如：新鮮的酥油、大蒜、蘿蔔菜、羊肉等。 油膩的是：風性細微和堅硬的對治，如：酥油、油、骨髓油、脂肪等。 穩定的是：風性搖動的對治，如：肉豆蔻、大蒜、蘿蔔等。 去除膽病有六種，數量上來說，寒性的事物中加入堿，堿是膽病油膩的對治，如：麵湯、石無損、糌粑粥、冷水等，這些都沒有過失。 粗糙的是膽病尖銳的對治，如：鬱金、烏 উৎপল（utpala，梵文， नीलाब्ज，nīlābja，藍色蓮花）、菖蒲、白Bengnga紅Bengnga等解渴藥和毒藥。 清涼的是膽病發熱的對治，如：冰片、白檀香、紅檀香、牛黃、苦蔘、黃連等。 柔軟的是用新酥油去除膽病輕浮，或者用冷水、茶、母牛奶、新酥油、སྐྱབས་（藏文，無，無，庇護）、甜菜等。 稀薄的是膽病氣味相同的，即瀉藥。 乾燥的是膽病腹瀉的對治，如：所有穀物的精華。 去除培根病有六種，堿性的是培根油膩的對治，如：大豆、小扁豆、鐘喜等。 熱性的是培根寒冷的對治，如：娜麗香、枳實、藥用肉桂等。 輕的是培根沉重的對治，如：蕎麥、新豌豆、湯、開水等。有人說，這些都不能去除沉重，長期依賴四火才是去除沉重的輕性之物。 鋒利的是培根遲鈍的對治，如：海鹽、酒、黑Bengnga、三種辣味蔬菜等。 粗糙的是培根柔軟和粘稠的對治，如：棗、野生鐘喜、魚肉、豬肉等。 搖動的是所有培根穩定的對治，如：所有催吐藥。因此，這十七種特性可以摧毀二十種疾病的特徵，所以被稱為功德。 其中，油膩、乾燥、粗糙這三種特性可以摧毀疾病的兩種特徵。 總而言之，去除風病的藥物有什麼作用？
【English Translation】 Heavy is: the antidote to the lightness of wind, such as Kangkori porridge, rice porridge, pea soup, etc. Heavy is: the antidote to the lightness of wind, such as salty tastes, brown sugar, old bones, and dried vegetable dishes. Warm is: the antidote to the coldness of wind, such as fresh butter, garlic, radish dishes, and mutton. Oily is: the antidote to the subtlety and hardness of wind, such as butter, grain oil, bone marrow oil, and fat. Stable is: the antidote to the movement of wind, such as nutmeg, garlic, and radish. There are six ways to eliminate bile disorders. In terms of quantity, alkali is added to cold substances. Alkali is the antidote to the oiliness of bile disorders, such as flour soup, 'Dor Me', 'Dral Thuk', roasted barley flour porridge, and cold water. These are all without fault. Rough is the antidote to the sharpness of bile disorders, such as turmeric, উৎপল（utpala，Sanskrit， नीलाब्ज，nīlābja，blue lotus）, calamus, white and red 'Bengnga', etc., thirst-quenching medicines, and poisons. Cool is the antidote to the heat of bile disorders, such as camphor, white and red sandalwood, bezoar, gentian, and Coptis chinensis. Soft is using fresh butter to eliminate the lightness of bile disorders, or using cold water, tea, cow's milk, fresh butter, 'Kyab', and beets. Thin is for bile disorders with similar odors, i.e., laxatives. Dry is the antidote to diarrhea in bile disorders, such as all the essence of grains. There are six ways to eliminate phlegm disorders. Alkaline is the antidote to the oiliness of phlegm, such as soybeans, lentils, and 'Chongzhi'. Hot is for the coldness of phlegm, such as 'Nalisham', 'Chitraka', medicinal cinnamon, and 'Kunkun'. Light is for the heaviness of phlegm, such as buckwheat, fresh peas, soup, and boiled water. Some say that these cannot eliminate heaviness, and relying on the four fires for a long time is the lightness that eliminates heaviness. Sharp is the antidote to the dullness of phlegm, such as sea salt, alcohol, black 'Bengnga', and three spicy vegetables. Rough is for the smoothness and stickiness of phlegm, such as dates, wild 'Chongzhi', fish, and pork. Moving is the antidote to all the stability of phlegm, such as all emetics. Therefore, these seventeen qualities can destroy the twenty characteristics of diseases, so they are called virtues. Among them, oily, dry, and rough, these three qualities can destroy two characteristics of diseases each. In summary, what is the effect of the medicine that eliminates wind disorders?
པ་ལྕི་བ་དྲོ་བ་སྣུམ་མེད་མི་སྲིད། མཁྲིས་པ་སེལ་བའི་སྨན་ལ་བསིལ་རྟུལ་གྲང་བ་མེད་མི་སྲིད། སླ་སྐམ་གཉིས་དུས་དང་བསྟུན་ཏེ་གར་དགོས་སྤྱད་པའོ། །བད་ཀན་སེལ་བའི་སྨན་ལ་ཚ་རྣོ་ཡང་རྩུབ་སྐྱ་བ་ལྔ་མེད་མི་སྲིད། གཡོ་བ་ནད་དང་བསྟུན་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡོན་ཏན་ལས་བཅུ་བདུན་ལས་རོའི་ལས་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་འབྱུང་བ་གཉིས་གཉིས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པས་ནུས་པ་ཞུ་རྗེས་ཀྱང་རོའི་རྗེས་སུ་འབྱུང་ངོ་། །ཞུ་རྗེས་དང་ནུས་པ་ལས་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་འབྱུང་བ་ཤས་ཆེ་ཆུང་ཡོད་པས་རོའི་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་ངོ་། །རོའི་རྗེས་སུ་འབྱུང་བ་དེ་དག་གི་རྟེན་ཡང་། དང་པོ་མངར་བ་ས་ཆུ་གཉིས་ལས་བྱུང་བས་ས་ལ་ནུས་པ་དྲུག །ཆུ་ལ་བདུན་ཏེ་བཅུ་གསུམ་ཡོད་པའི་གཉིས་ཀར་ལྕི་རྟུལ། 1-403 འཇམ། སྣུམ་པ་ཡོད་པའི་ལྕི་བ་གཉིས་ནང་ཕྲད་པས་གཅིག་ཏུ་འདྲིལ་ཏེ། ཤིན་ཏུ་ལྕི་བར་འགྱུར་པ་བཞིན་ལྷག་མ་གསུམ་ལ་ཡང་འདྲ་བས་ནུས་པ་བརྒྱད་བཞིར་སོང་། ཆུའི་སླ་བ་དང་སའི་སྐམ་པ་གཉིས་གོ་ལོག་པས་འཐབ་པས་སྐམ་པ་འདི་སྟོབས་འབྲི། སླ་བའི་ནུས་པ་འཐོན་འོང་སྟེ། སླ་བ་ཆུའི་ནུས་པ་བདུན་གྱི་ཆེ་ཤོས་ཡིན་པས་དང་། སྐམ་པ་སའི་ནུས་པ་དྲུག་གི་ཆུང་ཤོས་ཡིན་པས་སོ། །སའི་བརྟན་པ་དང་ཆུའི་བསིལ་མཉེན་གཉིས་གཅིག་ཏུ་མི་འདྲ་ལ་འཐབ་ཀྱང་མི་འཐབ། དེ་ལྟར་རྒྱུའི་ནུས་པ་བཅུ་གསུམ་ལ་འབྲས་བུའི་ནུས་པ་བརྒྱད་འབྱུང་བ་སྟེ། སྣུམ་ལྕི་འཇམ་བརྟན་བཞིས་རླུང་སེལ། སླ་བསིལ་རྟུལ་མཉེན་བཞིས་མཁྲིས་པ་སེལ་བས། མངར་བ་དེ་རླུང་མཁྲིས་སེལ་བ་ལྡན་པའི་རོ་ཡིན་ཏེ། བརྒྱད་ཀ་བད་ཀན་སྐྱེད་པར་བྱེད། ཞུ་རྗེས་དངར་བར་ཞུའོ། །སྐྱུར་བ་མེ་ལས་བྱུང་བས་ས་ལ་ནུས་པ་དྲུག །མེ་ལ་བདུན་ཏེ་བཅུ་གསུམ་ཡོད་པའི་གཉིས་ཀའི་སྐམ་སྣུམ་གཉིས་འདྲིལ། སའི་ལྕི་བ་དང་མེའི་ཡང་བ། མེའི་རྩུབ་པ་དང་སའི་འཇམ་པ། མེའི་རྣོ་བ་དང་སའི་རྟུལ་བ། སའི་བརྟན་པ་དང་མེའི་གཡོ་བ་རྣམས་འཐབ་པས། ཡང་བ། འཇམ་པ། རྟུལ་བ། གཡོ་བ་བཞི་གཏོར། མེའི་ཚ་བ་དང་སའི་བརྟན་པ་གཅིག་མི་འཐབ་མི་འདྲིལ་བས་རྒྱུའི་ནུས་པ་བཅུ་གསུམ་ལ་འབྲས་བུའི་ནུས་པ་བདུན་བྱུང་བའི་ཚ་རྣོ་རྩུབ་གསུམ་བད་ཀན་སེལ། 1-404 སྣུམ་ལྕི་བརྟན་གསུམ་གྱིས་རླུང་སེལ་བས་བད་རླུང་གཉིས་སེལ་བའི་ལྡན་པའི་རོ། སྐམ་པས་འཁྲུ་གཤེར་ལ་ཕན་པ་ཡང་། མཁྲིས་ཚད་དབལ་ཚོགས་པའི་རྫས་ལ་ཡིན་གྱིས་དང་པོ་ནས་མིན་ནོ། ། ཚ་རྣོ་སྣུམ་གསུམ་གྱིས་མཁྲིས་པ་ལྷག་པར་སྐྱེད། ཞུ་རྗེས་སྐྱུར་བར་ཞུའོ། །ལན་ཚྭ་མེ་ཆུ་གཉིས་ལས་བྱུང་བའི་མེ་ཆུ་གཉིས་ཀ་ནུས་པ་བདུན་བདུན་ཏེ་བཅུ་བཞི་ཡོད་པའི་གཉིས་ཀ་སྣུམ་པ་འདྲི། མེའི་སྐམ་པ། ཆུའི་སླ་བ། མེའི་ཚ་བ་དང་། ཆུའི་བསིལ་བ། མེའི་དྲོ་བ་དང་ཆུའི་རྟུལ་བ། མེའི་ཡང་བ་དང་ཆུའི་ལྕི་བ་གཉིས་རྣམས་འ
【現代漢語翻譯】 沒有不重的、不熱的、不油的黏液；沒有不涼的、不鈍的、不冷的膽汁藥。根據需要，在適當的時候使用稀的和乾的。沒有不熱的、不銳利的、不輕的、不粗糙的、不澀的祛除黏液的藥物。運動與疾病相適應。因此，在十七種品質中，發揮作用的六味都是由兩種元素產生的，因此，能量的轉化也遵循味道。發揮作用的轉化和能量並不遵循味道，因為元素的比例有大小。那些遵循味道的依據是：首先，甜味由土和水兩種元素產生，因此，土有六種能量，水有七種，共有十三種，兩者都重而鈍。 1-403 柔軟而油膩，兩種重性相遇並結合在一起，變得非常重，其餘三種也是如此，因此能量變為八十四種。水的稀薄和土的乾燥兩者顛倒，因此發生衝突，這種乾燥的力量減弱。稀薄的能量出現，因為稀薄是水七種能量中最大的，而乾燥是土六種能量中最小的。土的穩定和水的涼爽柔軟兩者不同而不衝突，即使衝突也不劇烈。因此，十三種原因的能量產生八種結果的能量：油膩、沉重、柔軟和穩定四種消除風，稀薄、涼爽、遲鈍和柔軟四種消除膽汁，因此，甜味是具有消除風和膽汁的性質的味道，八種都產生黏液。轉化轉化為甜味。酸味由火產生，因此，土有六種能量，火有七種，共有十三種，兩者的乾燥和油膩結合。土的沉重和火的輕盈，火的粗糙和土的柔軟，火的銳利和土的遲鈍，土的穩定和火的運動相互衝突，因此，輕盈、柔軟、遲鈍、運動四種被摧毀。火的熱和土的穩定兩者不衝突不結合，因此，十三種原因的能量產生七種結果的能量：熱、銳利、粗糙三種消除黏液。 1-404 油膩、沉重、穩定三種消除風，因此是具有消除黏液和風兩種性質的味道。乾燥對腹瀉有益，但僅對膽汁熱和腫脹的物質有效，最初並非如此。熱、銳利、油膩三種特別增加膽汁。轉化轉化為酸味。鹹味由火和水兩種元素產生，火和水兩種都有七種能量，共有十四種，兩者都油膩結合。火的乾燥，水的稀薄，火的熱和水的涼爽，火的溫暖和水的遲鈍，火的輕盈和水的沉重兩者相互...
【English Translation】 There is no phlegm that is not heavy, not hot, not oily; there is no bile medicine that is not cool, not dull, not cold. Use thin and dry at the appropriate time as needed. There is no medicine to remove phlegm that is not hot, not sharp, not light, not rough, not astringent. Movement adapts to the disease. Therefore, among the seventeen qualities, the six tastes that function are all produced from two elements, so the transformation of energy also follows the taste. The transformation and energy that function do not follow the taste, because the proportions of the elements vary. The basis for those that follow the taste is: first, sweetness is produced from the two elements of earth and water, therefore, earth has six energies and water has seven, totaling thirteen, both of which are heavy and dull. 1-403 Soft and oily, the two heavinesses meet and combine, becoming very heavy, and the same is true for the remaining three, so the energy becomes eighty-four. The thinness of water and the dryness of earth are reversed, so a conflict occurs, and the power of this dryness is weakened. The energy of thinness emerges, because thinness is the greatest of water's seven energies, and dryness is the smallest of earth's six energies. The stability of earth and the coolness and softness of water are different and do not conflict, and even if they conflict, it is not intense. Therefore, the thirteen energies of the cause produce eight energies of the result: oily, heavy, soft, and stable eliminate wind, and thin, cool, dull, and soft eliminate bile, therefore, sweetness is a taste that has the property of eliminating wind and bile, and all eight produce phlegm. Transformation transforms into sweetness. Sourness is produced from fire, therefore, earth has six energies and fire has seven, totaling thirteen, and the dryness and oiliness of both combine. The heaviness of earth and the lightness of fire, the roughness of fire and the softness of earth, the sharpness of fire and the dullness of earth, the stability of earth and the movement of fire conflict with each other, therefore, lightness, softness, dullness, and movement are destroyed. The heat of fire and the stability of earth do not conflict or combine, therefore, the thirteen energies of the cause produce seven energies of the result: hot, sharp, and rough eliminate phlegm. 1-404 Oily, heavy, and stable eliminate wind, therefore it is a taste that has the property of eliminating both phlegm and wind. Dryness is beneficial for diarrhea, but only for substances with bile heat and swelling, not initially. Hot, sharp, and oily especially increase bile. Transformation transforms into sourness. Saltiness is produced from the two elements of fire and water, and both fire and water have seven energies, totaling fourteen, and both are oily and combine. The dryness of fire, the thinness of water, the heat of fire and the coolness of water, the warmth of fire and the dullness of water, the lightness of fire and the heaviness of water both...
ཐབ་པས། སླ་བ་དང་། བསིལ་བ་དང་། རྟུལ་བ་དང་། ཡང་བ་རྣམས་གཏོར། མེའི་གཡོ་བ་ཆུའི་མཉེན་པ་མི་འདྲིལ་མི་འཐབ་པས་རྒྱུའི་ནུས་པ་བཅུ་བཞི་ལ་འབྲས་བུའི་ནུས་པ་བརྒྱད་བྱུང་བའི་རྣོ་དྲོ་རྩུབ་གཡོ་བཞིས་བད་ཀན་སེལ། སྣུམ་ལྕི་དྲོ་གསུམ་གྱིས་རླུང་སེལ། སླ་མཉེན་གྱིས་མཁྲིས་པ་སེལ་བའི་སྐབས་སྲིད་ཀྱང་དྲོ་རྣོ་སྣུམ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཚེ་མཁྲིས་པ་སྐྱེད་པས་ནུས་པ་བརྒྱད་ཡོད་ཀྱང་ཕན་ཐོགས་པ་བདུན། ཧ་ཅང་བསྟེན་དྲགས་ན་བད་ཀན་སྐྱེད་པས། རླུང་སེལ་བ་རྐྱང་པའི་རོ་ཞེས་རྣམ་པར་བཞག་ལ། ཞུ་རྗེས་དངར་བར་ཞུའོ། །ཁ་བ་ཆུ་རླུང་གཉིས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པས། ཆུ་ལ་ནུས་པ་བདུན། རླུང་ལ་དྲུག་སྟེ་གྲང་བསིལ་འདྲེས་ནས་ཤིན་ཏུ་བསིལ་བ། 1-405 ཆུའི་ལྕི་བ། རླུང་གི་ཡང་བ། ཆུའི་འཇམ་པ། རླུང་གི་རྩུབ་པ། རླུང་གི་སྐམ་པ། ཆུའི་སླ་བ་གཉིས་རྣམས་འཐབ་པས་ཡང་བ་དང་། འཇམ་པ་དང་། སྐམ་པ་རྣམས་གཏོར། ཆུའི་སྣུམ་པ་མཉེན་རྟུལ། རླུང་གི་སྐྱ་གཡོ་མི་འདྲེལ་མི་འཐབ་པས་རྒྱུའི་ནུས་པ་བཅུ་གསུམ་ལ་འབྲས་ནུས་བདུན་བྱུང་པའི་སླ་བསིལ་རྟུལ་མཉེན་བཞིས་མཁྲིས་པ་སེལ། ཡང་རྩུབ་གཡོ་བ་གསུམ་གྱིས་རླུང་སྐྱེད། བད་ཀན་ལ་ཡང་རྩུབ་གཡོ་བ་བཞི་སྤྱིར་ཕན་ཀྱང་འདི་བསིལ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་པས་གནོད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་མཁྲིས་པ་སེལ་བད་རླུང་སྐྱེད་པ་རྐྱང་པའི་རོ། ཞུ་རྗེས་ཀྱང་ཁ་བར་ཞུའོ། །ཚ་བ་མེ་རླུང་གཉིས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པས། མེ་ལ་ནུས་པ་བདུན་རླུང་ལ་དྲུག་སྟེ་བཅུ་གསུམ་ཡོད་པའི་གཉིས་ཀའི་ཡང་རྩུབ་སྐམ་གཡོ་འདྲིལ། མེའི་ཚ་བ། རླུང་གི་གྲང་བ། མེའི་སྣུམ་པ། རླུང་གི་སྐྱ་བ་འཐབ་པས་གྲང་སྣུམ་གཏོར། མེ་ལ་རྣོ་བ་ལྷག་པ་དེ་ལྟར་རྒྱུའི་ནུས་པ་བཅུ་གསུམ་ལ་འབྲས་ནུས་བདུན་བྱུང་བའི་ཡང་རྩུབ་ཚ་རྣོ་སྐྱ་གཡོ་དྲུག་གིས་བད་ཀན་སེལ། ཚ་བས་གྲང་བ་སེལ། ཧ་ཅང་དྲགས་ན་ཡང་རྩུབ་གཡོ་བས་རླུང་ནད་སྐྱེད། སྐམ་པས་མཁྲིས་པ་སེལ། ཡང་རྣོ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་མཁྲིས་པ་སྐྱེད་པ་བད་ཀན་སེལ། རླུང་སྐྱེད་པ་རྐྱང་པའི་རོ། ཞུ་རྗེས་ཁ་བར་ཞུའོ། ། 1-406 སྐམ་པ་ས་དང་རླུང་ལས་གྱུར་བ་ཡིན་པས། ས་ལ་ནུས་པ་དྲུག །རླུང་ལ་དྲུག་སྟེ་བཅུ་གཉིས་ཡོད་པའི་སྐམ་འདྲིལ། སའི་འཇམ་པ་དང་རླུང་གི་རྩུབ་པ་འཐབ་པས་འཇམ་པ་གཏོར། སའི་ལྕི་སྣུམ་རླུང་གི་ཡང་སྐྱ་མགོ་མཉམ་ནུས་པ་མེད། ས་ལ་རྟུལ་བ་རླུང་ལ་གྲང་བ་ལྷག་པས་རྒྱུ་ནུས་བཅུ་གཉིས་ལས་འབྲས་ནུས་ལྔ་བྱུང་བའི་གྲང་རྟུལ་སྐམ་གསུམ་གྱིས་མཁྲིས་པ་སེལ། རྩུབ་པས་བད་ཀན་སེལ། གྲང་རྩུབ་གཉིས་ཀྱིས་རླུང་སྐྱེད་པས་བད་མཁྲིས་སེལ། རླུང་བསྐྱེད་པ་རྐྱང་པའི་རོ། ཞུ་རྗེས་ཀྱང་ཁ་བར་ཞུའོ། །ཞུ་རྗེས་དང་རུས་པས་ལས་བྱེད་པའི་སྨན་རྣམས་ནི་རོ་དྲུག་གང་ཡིན་ཡང་རྒྱུ་སྟེ།
【現代漢語翻譯】 灰燼能消除輕、涼、鈍、軟等特性。火的動性和水的柔和不相容，既不凝聚也不衝突，因此，從十四種因素的效力中產生了八種結果的效力，即銳、熱、粗、動四性可以消除培根病。油、重、熱三性可以消除隆病。輕、柔二性可以消除赤巴病，但在某些情況下，如果同時具備熱、銳、油等特性，反而會助長赤巴，因此，雖然有八種效力，但只有七種有效。如果過度使用，反而會助長培根病。因此，灰燼被認為是一種單純消除隆病的物質，其轉化后的味道是甜的。冰雪由水和風兩種元素組成，水有七種效力，風有六種效力，寒冷和涼爽混合在一起，因此非常涼爽。 水的重性，風的輕性，水的柔和，風的粗糙，風的乾燥，水的輕盈，這兩種性質相互衝突，因此輕、柔、乾燥等特性被消除。水的油性、柔軟、遲緩，風的蒼白、動搖，這些性質既不相連也不衝突，因此，從十三種因素的效力中產生了七種結果的效力，即輕、涼、鈍、柔四性可以消除赤巴病。輕、粗、動三性會助長隆病。對於培根病，輕、粗、動四性通常有益，但由於冰雪也具有涼的特性，因此反而有害。因此，冰雪是一種單純消除赤巴病，助長培根病和隆病的物質，其轉化后的味道也是苦澀的。寒冷由火和風兩種元素組成，火有七種效力，風有六種效力，共有十三種效力，火和風都具有輕、粗、乾燥、動搖等特性。火的熱性，風的寒冷，火的油性，風的蒼白相互衝突，因此寒冷和油性被消除。火還具有銳利的特性，因此，從十三種因素的效力中產生了七種結果的效力，即輕、粗、熱、銳、蒼白、動搖六性可以消除培根病。熱性可以消除寒冷。如果熱性過強，輕、粗、動搖等特性會助長隆病。乾燥可以消除赤巴病。銳利也具有與熱性相似的特性，因此會助長赤巴病，從而消除培根病。寒冷是一種單純助長隆病的物質，其轉化后的味道也是苦澀的。 乾燥由土和風兩種元素組成，土有六種效力，風有六種效力，共有十二種效力，包括乾燥和凝聚。土的柔和與風的粗糙相互衝突，因此柔和被消除。土的重、油與風的輕、蒼白相互平衡，沒有效力。土的遲緩和風的寒冷是多餘的，因此，從十二種因素的效力中產生了五種結果的效力，即寒冷、遲緩、乾燥三性可以消除赤巴病。粗糙可以消除培根病。寒冷和粗糙兩種性質會助長隆病，因此可以消除培根病和赤巴病。乾燥是一種單純助長隆病的物質，其轉化后的味道也是苦澀的。轉化后的味道和骨頭可以作為藥物發揮作用，無論六種味道中的哪一種都可以作為原因。
【English Translation】 Ashes eliminate properties like lightness, coolness, dullness, and softness. The movement of fire and the gentleness of water are incompatible, neither condensing nor clashing. Therefore, from the potency of fourteen factors, the potency of eight results arises: sharpness, heat, roughness, and movement eliminate phlegm (Baden). Oiliness, heaviness, and warmth eliminate wind (Lung). Lightness and softness eliminate bile (Tripa). However, in some cases, if properties like heat, sharpness, and oiliness are also present, they can promote bile. Thus, although there are eight potencies, only seven are beneficial. Excessive use can promote phlegm. Therefore, ashes are considered a substance that solely eliminates wind, and their aftertaste is sweet. Snow is composed of water and wind elements. Water has seven potencies, and wind has six, with coldness and coolness mixed together, making it extremely cool. The heaviness of water, the lightness of wind, the softness of water, the roughness of wind, the dryness of wind, and the lightness of water clash with each other, thus eliminating lightness, softness, and dryness. The oiliness, softness, and dullness of water, and the paleness and movement of wind, are neither connected nor clashing. Therefore, from the potency of thirteen factors, the potency of seven results arises: lightness, coolness, dullness, and softness eliminate bile. Lightness, roughness, and movement promote wind. For phlegm, lightness, roughness, and movement are generally beneficial, but since snow also possesses coolness, it is harmful. Therefore, snow is a substance that solely eliminates bile and promotes phlegm and wind, and its aftertaste is also bitter. Heat is composed of fire and wind elements. Fire has seven potencies, and wind has six, totaling thirteen potencies. Both fire and wind possess properties like lightness, roughness, dryness, and movement. The heat of fire, the coldness of wind, the oiliness of fire, and the paleness of wind clash with each other, thus eliminating coldness and oiliness. Fire also possesses sharpness. Therefore, from the potency of thirteen factors, the potency of seven results arises: lightness, roughness, heat, sharpness, paleness, and movement eliminate phlegm. Heat eliminates coldness. Excessive heat can promote wind disorders due to lightness, roughness, and movement. Dryness eliminates bile. Sharpness also possesses properties similar to heat, thus promoting bile and eliminating phlegm. Coldness is a substance that solely promotes wind, and its aftertaste is also bitter. Dryness is composed of earth and wind elements. Earth has six potencies, and wind has six, totaling twelve potencies, including dryness and cohesion. The softness of earth and the roughness of wind clash with each other, thus eliminating softness. The heaviness and oiliness of earth and the lightness and paleness of wind are balanced and have no potency. The dullness of earth and the coldness of wind are redundant. Therefore, from the potency of twelve factors, the potency of five results arises: coldness, dullness, and dryness eliminate bile. Roughness eliminates phlegm. Coldness and roughness promote wind, thus eliminating phlegm and bile. Dryness is a substance that solely promotes wind, and its aftertaste is also bitter. The aftertaste and bones can function as medicine, and any of the six tastes can serve as a cause.
རླུང་སེལ་བའི་སྨན་རྣམས་ཆུ་མེ་གསུམ་གྱིས་སྐྱེད་པས་ཏེ། སྣུམ་འཇམ་ལྕི་བརྟན་དྲོ་བ་ལྔ་འབྱུང་ངོ་། །མཁྲིས་པ་སེལ་བར་བྱེད་པའི་སྨན་ནི་ས་ཆུ་རླུང་། གསུམ་གྱིས་སྐྱེད་པས་ཏེ། གྲང་རྟུལ་བསིལ་མཉེན་སླ་སྐམ་དྲུག་འབྱུང་། བད་ཀན་སེལ་བར་བྱེད་པའི་སྨན་རྣམས་ནི་མེ་རླུང་གཉིས་ལས་སྐྱེད་པས་ཏེ། ཚ་ཡང་རྣོ་རྩུབ་གཡོ་སྐྱ་དྲུག་འབྱུང་། དེ་ལ་མངར་བསྐ་ཁ་བ་གསུམ་བད་ཀན་ལ་མི་གནོད་ན་ཚ་བར་ཞུའོ། །ཚ་སྐྱུར་བསྐ་བ་གསུམ་བད་ཀན་ལ་མི་ཕན་ན་ཞུ་རྗེས་མངར་བར་ཞུའོ། །མངར་སྐྱུར་ལན་ཚྭ་གསུམ་རླུང་ལ་ཕན་ན་ཁ་བར་ཞུའོ། །ཁ་བསྐ་ཚ་བ་གསུམ་རླུང་ལ་མི་གནོན་ན་ཚ་བར་ཞུའོ། ། 1-407 ཁ་མངར་བསྐ་བས་མཁྲིས་པ་ལ་མི་ཕན་ན་ཞུ་རྗེས་ཚ་བར་ཞུའོ། །ཚ་སྐྱུར་ལན་ཚས་མཁྲིས་པ་ལ་མི་གནོད་ན་ཞུ་རྗེས་བསྐ་བར་ཞུའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ན། ཕན་གནོད་ནུས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་ནི་མངར་སྐྱུར་ཁ་གསུམ་གཞུ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ནུས་མཐུ་བརྒྱད་པོ་ལ་ཆེ་ཆུང་ཡོད་དམ་མེད་ཅེ་ན། ཡོད་དོ། །སྐྱུར་བ་ལ་སའི་ལྕི་བ། ལན་ཚྭ་ལ་ཆུའི་ལྕི་བ་ཡོད་པས་མཉམ་ཡང་རྫས་ཀྱི་དངོས་པོ་ལྕི་བར་གནས་པས་འདི་སྐྱུར་བ་ལས་སྐྱུར་བའི་ལྕིའོ། ལན་ཚྭ་ཤིན་ཏུ་ལྕི་བར་བཤད་པ་ཞིག་ཀྱང་བྱུང་བས་དེ་དང་འགལ་ཞེ་ན་མི་འགལ་ཏེ། མངར་བ་ལྕི་ཡང་བསིལ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་གྲང་བ་འཇོམས་མ་ནུས། ལན་ཚྭའི་ལྕི་བ་དྲོ་བས་གྲང་ཡང་གཉིས་འཇོམས་ནུས་པའི་ཕྱིར་བཞི་དེར་དེ་ལྕི་བར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །སྐྱུར་མངར་ལ་ལན་ཚྭ་གསུམ་རྒྱུའི་འབྱུང་བ་གཉིས་གཉིས་ཡོད་པའི་དྲུག་ཀར་སྣུམ་པ་ཡོད་པར་མཚུངས་ཀྱང་འབྲས་དུས་སུ་སྔ་མ་ལས་ཆེས་ཆེ་བའི་ཁྱད་པར་འབྱུང་བ་ནི་མངར་བ་ལས་སྐྱུར་བ་དྲོ། སྐྱུར་པ་ལས་ལན་ཚྭ་དྲོ་བས། ཇི་ཙམ་དྲོ་བ་དེས་སྣུམ་པའི་ནུས་པ་འཐོན་འོང་བས་སོ། །མཁྲིས་པ་སེལ་བའི་ནུས་བ་ཚ་རྟུལ་གཉིས་ལ། བསྐ་བས་རླུང་ལས་གྱུར་པས་ནུས་པ་གྲང་བ་ཙམ་དེ་བས་མངར་བ་བསིལ་ཏེ། 1-408 ས་ཆུ་ལས་གྱུར་པས་ཆུའི་བསིལ་བ་ཡོད་ལ། སྔ་མའི་བསིལ་བ་ལས་དེ་སྟོབས་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ཀྱང་ཁ་བ་བསིལ་ཏེ། ཆུ་རླུང་ལས་གྱུར་བས་ཆུའི་བསིལ་བ། རླུང་གི་གྲང་བ་འདྲིལ་བས་ཤིན་ཏུ་བསིལ་བ་ཡིན་ནོ། །རོ་བསྐ་བ་ས་རླུང་ལས་འགྱུར་བས་སའི་རྟུལ་བ་ཡོད་དོ། །དེ་བས་ཁ་བ་རྟུལ་ཏེ་ཆུ་ཀླུང་ལས་བྱུང་བ་ཆུའི་རྟུལ་བ་ཡོད་པས་སོ། །སྔ་ཕྱི་གཉིས་ལ་རྒྱུའི་རྟུལ་བ་རེ་རེར་མཉམ་པ་ལས་འབྲས་དུས་སུ་ཁྱད་འབྱུང་བ་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། བསྐ་བ་བས་ཁ་བ་བསིལ་ཆེ་བས་རྟུལ་བའི་ནུས་པ་ཆེར་འཐོན། མཁྲིས་པ་འདྲུལ་བ་མི་འདྲུལ་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དོན་ལས་མྱུར་དུ་བྱེད་མི་སྟེར་བ་ཡིན་ནོ། །མངར་བ་དེ་བས་ཀྱང་རྟུལ་ཏེ་ས་ཆུ་གཉིས་ལས་བྱུང་བ། རྒྱུ་གཉིས་ཀ་ལ་རྟུལ་བ་ཡོད་པས་གཅིག་ཏུ་འདྲིལ་ནས་ཤིན་ཏུ་རྟུལ་བ
【現代漢語翻譯】 治療隆（藏語：རླུང་，梵文：vāta，梵文羅馬擬音：vata，漢語字面意思：風）病的藥物由水、火、土三種元素滋養而成，因此具有油性、柔和、沉重、穩定、溫暖五種特性。 治療赤巴（藏語：མཁྲིས་པ，梵文：pitta，梵文羅馬擬音：pitta，漢語字面意思：膽汁）病的藥物由土、水、風三種元素滋養而成，因此具有寒性、粗糙、涼爽、柔軟、稀薄、乾燥六種特性。 治療培根（藏語：བད་ཀན，梵文：kapha，梵文羅馬擬音：kapha，漢語字面意思：黏液）病的藥物由火、風兩種元素滋養而成，因此具有熱性、輕盈、鋒利、粗糙、移動、蒼白六種特性。 其中，甘、澀、苦三種味道對培根沒有損害，但會轉化為熱性。 辛、酸、澀三種味道對培根沒有益處，但會轉化為甘味。 甘、酸、咸三種味道對隆有益，但會轉化為苦味。 苦、澀、辛三種味道對隆沒有抑制作用，但會轉化為熱性。 苦、甘、澀三種味道對赤巴沒有益處，但會轉化為熱性。 辛、酸、咸三種味道對赤巴沒有損害，但會轉化為澀味。 這是什麼原因呢？因為各種益處和損害的效能是爲了轉化甘、酸、苦三種味道。 這八種效能有大小之分嗎？有。 酸味具有土的沉重性，鹹味具有水的沉重性，雖然相同，但由於物質的實體保持沉重，因此鹹味比酸味更沉重。也有說法稱鹹味非常沉重，這是否矛盾呢？不矛盾，因為甘味雖然沉重，但也具有涼性，因此無法消除寒冷。鹹味的沉重性具有溫暖的特性，因此能夠消除寒冷，所以說鹹味更沉重。 酸、甘、咸三種味道都由兩種元素組成，六種元素都具有油性，雖然相同，但在結果上，前者比後者更顯著的差異是，甘味比酸味溫暖，酸味比鹹味溫暖。溫暖程度越高，油性的效能就越明顯。 消除赤巴的效能在於熱性和粗糙性。澀味源於風，其效能僅為寒性，因此甘味更涼爽，源於土和水，具有水的涼性。後者的涼性比前者更強。 因此，苦味更涼爽，源於水和風，具有水的涼性，風的寒性混合在一起，因此非常涼爽。澀味源於土和風，具有土的粗糙性。 因此，苦味更粗糙，源於水和風，具有水的粗糙性。前兩者在元素的粗糙性上相同，但在結果上有什麼差異呢？澀味比苦味更涼爽，因此粗糙的效能更明顯，使赤巴不至於過度稀釋，實際上是不使其過快地發揮作用。 甘味比苦味更粗糙，源於土和水兩種元素，兩種元素都具有粗糙性，混合在一起，因此非常粗糙。
【English Translation】 Medicines that alleviate vāta (Tibetan: རླུང་, Sanskrit: vāta, Romanized Sanskrit: vata, literal meaning: wind) are nourished by the three elements of water, fire, and earth, thus possessing the five qualities of oiliness, smoothness, heaviness, stability, and warmth. Medicines that alleviate pitta (Tibetan: མཁྲིས་པ, Sanskrit: pitta, Romanized Sanskrit: pitta, literal meaning: bile) are nourished by the three elements of earth, water, and wind, thus possessing the six qualities of coldness, roughness, coolness, softness, thinness, and dryness. Medicines that alleviate kapha (Tibetan: བད་ཀན, Sanskrit: kapha, Romanized Sanskrit: kapha, literal meaning: phlegm) are nourished by the two elements of fire and wind, thus possessing the six qualities of heat, lightness, sharpness, roughness, mobility, and paleness. Among these, the sweet, astringent, and bitter tastes do not harm kapha but transform into heat. The pungent, sour, and astringent tastes do not benefit kapha but transform into sweetness. The sweet, sour, and salty tastes benefit vāta but transform into bitterness. The bitter, astringent, and pungent tastes do not suppress vāta but transform into heat. The bitter, sweet, and astringent tastes do not benefit pitta but transform into heat. The pungent, sour, and salty tastes do not harm pitta but transform into astringency. What is the reason for this? It is because the effects of various benefits and harms are to transform the three tastes of sweet, sour, and bitter. Are these eight effects of different magnitudes? Yes. The sour taste has the heaviness of earth, and the salty taste has the heaviness of water. Although they are the same, because the substance of the matter remains heavy, the salty taste is heavier than the sour taste. There is also a saying that the salty taste is very heavy. Is this contradictory? It is not contradictory because the sweet taste, although heavy, also has coolness, so it cannot eliminate cold. The heaviness of the salty taste has the characteristic of warmth, so it can eliminate cold, which is why it is said to be heavier. The three tastes of sour, sweet, and salty are each composed of two elements, and all six elements have oiliness. Although they are the same, the difference in the result is that the sweet taste is warmer than the sour taste, and the sour taste is warmer than the salty taste. The warmer it is, the more obvious the effect of oiliness becomes. The effect of alleviating pitta lies in heat and roughness. The astringent taste originates from wind, and its effect is only coldness, so the sweet taste is cooler, originating from earth and water, and has the coolness of water. The coolness of the latter is stronger than that of the former. Therefore, the bitter taste is cooler, originating from water and wind, and has the coolness of water. The coldness of wind mixes together, so it is very cool. The astringent taste originates from earth and wind and has the roughness of earth. Therefore, the bitter taste is rougher, originating from water and wind, and has the roughness of water. The former two are the same in the roughness of the elements, but what is the difference in the result? The astringent taste is cooler than the bitter taste, so the effect of roughness is more obvious, preventing pitta from becoming excessively diluted, actually preventing it from acting too quickly. The sweet taste is rougher than the bitter taste, originating from the two elements of earth and water. Both elements have roughness, mixing together, so it is very rough.
འོ། །བད་ཀན་སེལ་བའི་རྩུབ་ཡང་རྩུབ་ཚ་རྣོ་བཞི་ལས། སྐྱུར་བ་ཡང་ལ་རྩུབ་སྟེ་ས་མེ་ལས་བྱུང་བ་ཚ་རྣོ་རྩུབ་གསུམ་གྱིས་འཇུ་སླ་བའི་ཡང་བའམ། གྲོགས་ལན་ཚྭ་དང་བསྡེབས་པས་ཡང་ལ། སའི་འཇམ་པ་མེའི་རྩུབ་བས་གཏོར་ནས་རྩུབ་པ་འཐེན་པའི་ཁར། སྐྱུར་བའི་རྣོ་ཚ་གཉིས་ཀྱིས་རྦད་པས་ལྷག་པར་རྩུབ་པ་འོང་། དེ་བས་ཚ་བ་ཆེས་ཡང་པ་རྩུབ་སྟེ། མེ་རླུང་ལས་བྱུང་བ། 1-409 མེ་རླུང་གཉིས་ཀ་ལ་ཡང་རྩུབ་གཉིས་གཉིས་ཡོད་པ་འདྲིལ་བ་དང་། རྩུབ་པས་ཚ་རྣོ་གཉིས་ཀྱི་གྲོགས་བྱས་པས་སོ། །དེ་བས་ཀྱང་ཁ་བ་ཡང་ལ་རྩུབ་སྟེ། ཆུ་རླུང་ལས་བྱུང་བ་ཆུའི་ལྕེ་འཇམ། རླུང་གི་ཡང་རྩུབ་གཉིས་ཀྱིས་གཏོར་ནས་གྲང་བསིལ་གཡོ་བ་གསུམ་གྱིས་ཡང་རྩུབ་སྟོབས་སྐྱེད་པས་སོ། །འགྲེལ་བ་མཁན་པོ་དག་བསྐ་སྐྱུར་ཚ་གསུམ་རིམ་པས་ཡང་ལ་རྩུབ་ཅེས་བསྒྱུར་ཅིང་། གཞུང་ལས་སྐྱུར་བ་བས་ཚ་བ་ཡང་ལ་རྩུབ་པར་བཤད་པ་བད་ཀན་ལ་དགོངས། ཚ་བ་བས་ཁ་བ་ཡང་ལ་རྩུབ་པ་རླུང་སྐྱེད་པ་ལ་དགོངས་ཞེས་འདོན་ནོ། །སྐྱུར་བ་ས་མེ་གཉིས་ལས་བྱུང་བ་མེ་ཆེ་རྣོ་གཉིས། དེ་བས་ལན་ཚྭ་ཚྭ་ལ་རྣོ་སྟེ་ཆུ་མེ་གཉིས་ལས་བྱུང་བས་མེ་ལ་རྣོ། གཉིས་ཀ་ལས་དྲོ་བ་འབྱུང་ལ། འཇུ་བའི་ནུས་པ་ཡང་འདི་རྣོ་བས་སོ། །ཚ་བ་དེ་ལས་ཀྱང་ཚ་ལ་རྣོ་སྟེ། མེའི་ཚ་བ་རླུང་གི་གྲང་བ་འཐབ་པས་ཚ་བའི་ནུས་པ་འཐོན་མེ་ལ་རྣོ་བ་ལྷག་པས་སོ། ། དེ་ལྟར་རོ་ནུས་པ་གསུམ་མཐུན་ན་མ་བཅོས་པའི་སྨན་ཞེས་བྱ་སྟེ་ནད་ཀྱི་སྟེང་དུ་སྟོབས་ཆེ། ཀ་ར་བུ་རམ་ལྟ་བུ་རོ་མངར་མཉམ་ལ། དང་པོ་བསིལ། གཉིས་པ་དྲོ་བ་ལྟ་བུ། རོ་དྲུག་པོ་ཀུན་ལ་ཡོད་པ་ནི། རྟེན་སྟོབས་ལས་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱུ་འབྱུང་བ་ཤས་ཆེ་ཆུང་གིས་རོ་རེ་རེ་ལ་དྲུག་དྲུག་ཏུ་ཕྱེ་བ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་ནས་མཐའ་ཡས་པའི་བར་དུ་འགྱུར་པ་བཞིན་ནུས་པ་ཡང་འདྲ་བས་སོ། ། 1-410 གྱུར་པ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཆུ་ལས་ཆང་ངམ། འོ་མ་ལས་ཞོ་ལྟ་བུ་དང་པོའི་རོ་ལས་ཕྱིས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་འགྱུར་བ་རྣམས་སོ། །སྦྱར་བའི་དབང་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ། ཐང་ཕྱེ་རིལ་བུ་སོགས་སྦྱོར་བའི་གྲོགས་ཀྱི་ནུས་པས་སོ་སོར་འདོན་པ་སྟེ། སེ་འབྲུ་བརྒྱད་པའི་རིགས་སོ་སོ་ལྟ་བུའོ། །རོ་ནུས་ཞུ་རྗེས་གསུམ་མི་མཐུན་པ་ནུས་པ་དབང་ཆེས་པས་ནུས་པས་ཞུ་རྗེས་ཟིལ་གྱིས་གནོན། ཞུ་རྗེས་ཀྱིས་རོ་ཟིལ་གྱིས་གནོན། གང་ཟིལ་གྱིས་མནན་པ་དེའི་ནུས་པ་མི་འཐོན། རོ་ནུས་ཞུ་རྗེས་མཐུན་ན་རོའི་ལས་བྱེད་པའི་རྗེས་སུ་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །རོ་བཞིན་དུ་སོང་ན་གནོད་པར་རིགས་པ་ལ་མི་གནོད་པ་རྣམས་ཞུ་རྗེས་ཀྱི་ལས་བྱེད་པ་སྟེ། མངར་ཡང་བད་ཀན་ལ་མི་གནོད་པ། སྐམ་པའི་ཤ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །རོར་བཤད་པ་ལྟར་ཕན་རིགས་པ་ལ་མི་ཕན་པར་གནོད་པ་དང་། གནོད་པར་རིགས་པ་ལ་ཕན་པ་རོ་ལས་གོ་ལྡོག་
【現代漢語翻譯】 關於祛除黏液的粗、輕、粗糙、熱四種性質：酸味是輕而粗糙的，由土和火產生，熱、銳、粗糙三種性質使其容易消化。與鹽同用則變輕。土的柔和被火的粗糙所破壞，從而增強了粗糙的性質。酸味的銳利和熱性相互作用，更加增強了粗糙性。因此，熱性是最輕且粗糙的，由火和風產生。 火和風都具有輕和粗糙兩種性質的結合，粗糙性幫助了熱和銳利兩種性質。因此，澀味也是輕而粗糙的，由水和風產生，水的沉重和柔和，風的輕和粗糙兩種性質相互作用，寒冷、涼爽、移動三種性質增強了輕和粗糙的力量。註釋者們將澀、酸、辣三種味道依次翻譯為輕而粗糙。經典中說酸味比辣味更輕更粗糙，這是針對黏液而言的。辣味比澀味更輕更粗糙，這是針對生風而言的。酸味由土和火兩種元素產生，具有火的熱性和銳利性。因此，鹽味是咸而銳利的，由水和火兩種元素產生，火具有銳利性。兩者都能產生溫暖，消化的能力也來自於這種銳利性。辣味比這更熱更銳利，火的熱性與風的寒冷相沖突，從而產生了熱的力量，火的銳利性更加突出。如果味道、能量和效用三者一致，那就是未經處理的藥物，對疾病有很強的療效，如冰糖和紅糖，味道甜而均衡，最初是涼性的，後來是熱性的。所有六種味道都具有的性質，被稱為『依附力量而生』，即由於組成元素的比例不同，每種味道都可以分為六種，從三十六種到無限種變化，能量也是如此。 『轉化而生』是指從水中產生酒，或從牛奶中產生酸奶等，最初的味道由於後來的因素而發生變化。『混合作用而生』是指湯藥、藥粉、藥丸等，通過混合的輔助作用，將各種成分的力量分別提取出來，如八種穀物各自的特性。如果味道、能量和最終效果三者不一致，那麼能量最強，能量會壓倒最終效果，最終效果會壓倒味道。被壓倒的性質就無法發揮作用。如果味道、能量和最終效果一致，那麼就叫做『味道發揮作用后的結果』。 如果像味道一樣發揮作用，那麼對應該有害的物質無害，這就是最終效果的作用，如甜味對黏液無害，乾燥的肉等。如果像味道所說的那樣，對應該有益的物質無益反而有害，或者對應該有害的物質有益，這就是味道的反作用。
【English Translation】 Regarding the four qualities of rough, light, rough, and hot that dispel phlegm: Sourness is light and rough, arising from earth and fire, and the three qualities of hot, sharp, and rough make it easy to digest. When combined with salt, it becomes lighter. The smoothness of earth is destroyed by the roughness of fire, thus enhancing the rough nature. The sharpness and heat of sourness interact, further enhancing the roughness. Therefore, heat is the lightest and roughest, arising from fire and wind. Both fire and wind have a combination of light and rough qualities, with roughness aiding the qualities of heat and sharpness. Therefore, astringency is also light and rough, arising from water and wind, with the heaviness and smoothness of water, and the light and rough qualities of wind interacting, the three qualities of cold, coolness, and movement enhance the power of light and roughness. Commentators translate astringent, sour, and pungent tastes as light and rough in order. The classic says that sourness is lighter and rougher than pungency, which is aimed at phlegm. Astringency is lighter and rougher than pungency, which is aimed at generating wind. Sourness arises from the two elements of earth and fire, with the heat and sharpness of fire. Therefore, saltiness is salty and sharp, arising from the two elements of water and fire, with fire having sharpness. Both can generate warmth, and the ability to digest also comes from this sharpness. Pungency is hotter and sharper than this, the heat of fire conflicts with the cold of wind, thus generating the power of heat, and the sharpness of fire is more prominent. If the taste, energy, and effect are consistent, then it is an unprocessed medicine, which has a strong effect on diseases, such as rock candy and brown sugar, which have a sweet and balanced taste, initially cool, and later warm. The qualities that all six tastes have are called 'arising from dependent power', that is, due to the different proportions of the constituent elements, each taste can be divided into six, varying from thirty-six to infinite, and the energy is the same. 'Arising from transformation' refers to the transformation from water to wine, or from milk to yogurt, where the initial taste changes due to later factors. 'Arising from the power of combination' refers to decoctions, powders, pills, etc., where the power of each ingredient is extracted separately through the auxiliary action of mixing, such as the individual characteristics of the eight types of grains. If the taste, energy, and final effect are inconsistent, then the energy is the strongest, and the energy will overwhelm the final effect, and the final effect will overwhelm the taste. The overwhelmed quality cannot function. If the taste, energy, and final effect are consistent, then it is called 'the result of the taste acting'. If it acts like the taste, then it is harmless to substances that should be harmful, which is the action of the final effect, such as sweetness being harmless to phlegm, dry meat, etc. If, as the taste says, it is not beneficial to substances that should be beneficial but is harmful, or it is beneficial to substances that should be harmful, then it is the opposite effect of the taste.
པ་སྟེ། ནུས་པས་ལས་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། མངར་ཡང་རླུང་ལ་གནོད་པ་ཤིང་མངར་ལྟ་བུ་སོགས་སོ། །དེ་ལྟར་ཤེས་པར་བྱས་ནས་རོས་ལས་བྱེད་པའི་སྨན་རྣམས་རོ་ལྟར་བསྡེབས་ཏེ་སྦྱར། ཞུ་རྗེས་དང་ནུས་པ་བསྡེབས་མི་དགོས། ནུས་པས་ལས་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ནུས་པ་བསྡེབས་པ་ཞུ་རྗེས་ཀྱིས་ལས་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཞུ་རྗེས་བསྡེབས་པ་སྡེ་ཚན་ལྔའམ་བདུན་བཞིན་དུའོ། ། 1-411 གཉིས་པ་ངོ་བོ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལ། རིན་པོ་ཆེའི་སོགས་ཀྱིས་བསྟན་པ་སྟེ། རིན་པོ་ཆེའི་སྨན་དང་། རྡོ། ས། ཤིང་། རྩི། ཐང་། སྔོ། སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྨན་གྱི་ནུས་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་བརྒྱད་དོ། །བཞི་པ་སྦྱར་ཐབས་ལ། སྨན་གྱི་སྡེ་ཚན། རོ་སྦྱོར། ནུས་སྦྱོར་གྱི་ལོ་འདབ་སྟེ་གསུམ། དང་པོ་ག་པུར་ཙན་དན་སོགས་ཀྱིས། གཉིས་པ་ལ་རོ་སྡེབས་སོགས་ཀྱིས་གཉིས་སུ་སྦྱར་བ་ལ་བཅོ་ལྔ། གསུམ་པར་སྦྱར་བ་ལ་ཉི་ཤུ། བཞི་པར་སྦྱར་བའི་བཅོ་ལྔ། ལྔ་པར་སྦྱར་བ་ལ་དྲུག །དྲུག་པར་སྦྱར་བ་ལ་དྲུག་སྟེ་ལྔ་བཅུ་རྩ་བདུན། དེ་ལྟར་དུ་རྐྱང་བར་སྦྱར་བ་དྲུག་བསྣན་པས་རེ་གསུམ་མོ། །རྐྱང་པར་སྦྱོར་བ་དྲུག་ནི། མངར་བ་གཅིག་པུ་སྦྱོར་བ། སྐྱུར་བ། ལན་ཚྭ། ཁ་བ། ཚ་བ། བསྐ་བ་གཅིག་པུ་སྦྱོར་བ་དག་གོ །གཉིས་སུ་སྦྱོར་བ་བཅོ་ལྔ་ནི། མངར་བ་ལ་སྦྱོར་བ་ལྔ། སྐྱུར་བར་བཞི། ལན་ཚྭ་གསུམ། ཁ་བ་གཉིས། ཚ་བ་གཅིག་གོ་དང་པོ་མངར་བ་དེ་སྐྱུར་བ་དང་སྦྱར་བ། དེ་བཞིན་ལན་ཚྭ། ཁ་ཚ། བསྐ་བ་དང་སྦྱར་བ་དག་གོ །གཉིས་པ་མངར་བ་བོར་ནས་སྐྱུར་བ་ལན་ཚ་དང་སྦྱར་བ། དེ་བཞིན་ཁ་ཚ་བསྐ་བ་དང་པོ། གསུམ་པ་སྐྱུར་བ་བོར་ནས་ལན་ཚྭ་དང་ཁ་བ་སྦྱར་བ། ཚ་བ་བསྐ་བའོ། །བཞི་པ་ལན་ཚྭ་བོར་ནས་ཁ་བ་དང་ཚ་བ་སྦྱར་བ་དང་། 1-412 བསྐ་བའོ། །ལྔ་པ་ཁ་བ་བཞག་སྟེ་ཚ་བསྐ་སྦྱར་བའོ། །གསུམ་དུ་སྦྱར་བ་ཉི་ཤུ་ནི། མངར་བ་ལ་སྦྱོར་བ་བཅུ། སྐྱུར་བ་ལ་དྲུག །ལན་ཚྭ་བ་ལ་གསུམ། ཁ་བ་ལ་གཅིག་གོ །དང་པོ་མངར་སྐྱུར་གྱིས་གཞི་བྱས་ལན་ཚ་དང་སྦྱར་བ། དེ་བཞིན་ཁ་ཚྭ་བསྐ་བ་ལ་སྟེ་བཞི། སྐྱུར་བ་བོར་ནས་མངར་ལན་ཚྭ་ཁ་བ་སྦྱར། ཚ་སྐམ་ལ་སྟེ་གསུམ། སྐྱུར་ལན་ཚྭ་གཉིས་བོར་ནས། མངར་ཁ་ཚ་བར་སྦྱར། བསྐ་བས་ཏེ་གཉིས། སྐྱུར་ལན་ཚྭ་ཁ་གསུམ་དོར་ནས། མངར་ཚ་བསྐ་བ་དང་སྦྱར་བ་གཅིག་གོ །གཉིས་པ་མངར་བ་བཞག་ནས་སྐྱུར་ལན་ཚྭ་ཁ་བ་དང་སྦྱར་བ། ཚ་སྐམ་ལ་སྟེ་གསུམ། ལན་ཚྭ་བོར་སྐྱུར་ཁ་ཚ་བ་དང་སྦྱར། བསྐ་བ་གཉིས། ལན་ཚྭ་ཁ་བ་གཏིང་གཞག་ནས། སྐྱུར་ཚྭ་བསྐ་བ་སྦྱར་བ་གཅིག་གོ །གསུམ་པ་མངར་སྐྱུར་བོར་ནས། ལན་ཚྭ་ཁ་བ་ཚ་བར་སྦྱར་བ་དང་། བསྐ་གཉིས་ཁ་བ་བོར། ལན་ཚྭ་ཚ་བ་བསྐ་བར་སྦྱར་བ་གཅིག་གོ །བཞི་པ་ཁ་ཚ་བསྐ་གསུམ་སྦྱོར་བ་གཅིག་གོ །བཞི་པ་སྦྱོར་བ་བཅོ་ལྔ་ནི། མངར་སྦྱོར་བཅུ། སྐྱུར་སྦྱོར་བཞི། ལན་ཚྭ་སྦྱོར་བ་གཅིག་སྟ
【現代漢語翻譯】 即，通過效能起作用，例如甜味對肺有害，如甜木等。如此瞭解后，將通過味道起作用的藥物按照味道組合並配製，無需組合消化后的味道和效能。對於通過效能起作用的藥物，組合效能；對於通過消化后的味道起作用的藥物，組合消化后的味道，如同五種或七種類別一樣。 第二，關於本質的詳細解釋，通過珍寶等進行展示，即珍寶藥物、石頭、土、樹、樹脂、湯、草藥、動物藥物的效能，共有八個分支。 第四，關於配製方法，包括藥物的類別、味道的配製、效能的配製等三個分支。首先，通過樟腦、檀香等；其次，通過味道的組合等方式進行配製，分為十五種；第三種配製方式有二十種；第四種配製方式有十五種；第五種配製方式有六種；第六種配製方式有六種，總共五十七種。如此，加上單獨配製的六種，共有六十三種。單獨配製的六種是：單獨配製甜味、酸味、鹹味、苦味、辣味、澀味。 兩種組合的十五種是：甜味組合五種，酸味組合四種，鹹味組合三種，苦味組合兩種，辣味組合一種。首先，甜味與酸味組合，同樣與鹹味、苦味、辣味、澀味組合。第二，捨棄甜味，酸味與鹹味組合，同樣與苦味、辣味、澀味組合。第三，捨棄酸味，鹹味與苦味組合，辣味與澀味組合。第四，捨棄鹹味，苦味與辣味組合， 澀味組合。第五，保留苦味，辣味與澀味組合。 三種組合的二十種是：甜味組合十種，酸味組合六種，鹹味組合三種，苦味組合一種。首先，以甜酸為基礎，與鹹味組合，同樣與苦味、辣味、澀味組合，共四種。捨棄酸味，甜味與咸苦組合，辣澀組合，共三種。捨棄酸咸兩種，甜味與苦辣組合，澀味組合，共兩種。捨棄酸咸苦三種，甜味與辣澀組合，共一種。第二，保留甜味，酸味與咸苦組合，辣澀組合，共三種。捨棄鹹味，酸味與苦辣組合，澀味兩種。咸苦完全捨棄，酸味與辣澀組合，共一種。第三，捨棄甜酸兩種，咸苦辣組合，澀味兩種，捨棄苦味，鹹味與辣澀組合，共一種。第四，苦辣澀三種組合，共一種。 四種組合的十五種是：甜味組合十種，酸味組合四種，鹹味組合一種。
【English Translation】 That is, it works through potency, such as sweetness being harmful to the lungs, like sweet wood, etc. Having understood this, combine and formulate medicines that work through taste according to the taste, without combining the taste after digestion and potency. For medicines that work through potency, combine the potency; for medicines that work through the taste after digestion, combine the taste after digestion, like five or seven categories. Second, regarding the detailed explanation of the essence, it is shown through gems, etc., that is, the potency of gem medicines, stones, earth, trees, resins, soups, herbs, animal medicines, totaling eight branches. Fourth, regarding the method of formulation, it includes the categories of medicines, the combination of tastes, the combination of potencies, totaling three branches. First, through camphor, sandalwood, etc.; second, through the combination of tastes, etc., it is formulated into fifteen types; the third type of formulation has twenty types; the fourth type of formulation has fifteen types; the fifth type of formulation has six types; the sixth type of formulation has six types, totaling fifty-seven types. Thus, adding the six types of single formulations, there are sixty-three types. The six types of single formulations are: single formulation of sweetness, sourness, saltiness, bitterness, pungency, astringency. The fifteen types of two combinations are: sweetness combined with five types, sourness combined with four types, saltiness combined with three types, bitterness combined with two types, pungency combined with one type. First, sweetness is combined with sourness, similarly combined with saltiness, bitterness, pungency, astringency. Second, omitting sweetness, sourness is combined with saltiness, similarly combined with bitterness, pungency, astringency. Third, omitting sourness, saltiness is combined with bitterness, pungency is combined with astringency. Fourth, omitting saltiness, bitterness is combined with pungency, astringency is combined. Fifth, retaining bitterness, pungency is combined with astringency. The twenty types of three combinations are: sweetness combined with ten types, sourness combined with six types, saltiness combined with three types, bitterness combined with one type. First, with sweetness and sourness as the base, combined with saltiness, similarly combined with bitterness, pungency, astringency, totaling four types. Omitting sourness, sweetness is combined with salty bitterness, pungent astringent combination, totaling three types. Omitting sourness and saltiness, sweetness is combined with bitter pungency, astringency combination, totaling two types. Omitting sourness, saltiness, and bitterness, sweetness is combined with pungent astringency, totaling one type. Second, retaining sweetness, sourness is combined with salty bitterness, pungent astringent combination, totaling three types. Omitting saltiness, sourness is combined with bitter pungency, astringency two types. Completely omitting salty bitterness, sourness is combined with pungent astringency, totaling one type. Third, omitting sweetness and sourness, salty bitterness pungent combination, astringency two types, omitting bitterness, saltiness is combined with pungent astringency, totaling one type. Fourth, bitter pungent astringent three combinations, totaling one type. The fifteen types of four combinations are: sweetness combined with ten types, sourness combined with four types, saltiness combined with one type.
ེ། དང་པོ་མངར་སྐྱུར་ལན་ཚྭ་གསུམ་གྱིས་གཞི་བྱས་ཁ་བ་དང་སྦྱར་བ། ཚ་བསྐ་ལ་སྟེ་གསུམ། མངར་སྐྱུར་ཁ་བ་གསུམ་ཚ་བར་སྦྱར་བ། 1-413 བསྐ་བ་ལ་སྟེ་གཉིས། མངར་སྐྱུར་ཚ་བསྐ་སྦྱར་བ་གཅིག །མངར་ལན་ཚྭ་ཁ་བ་དང་། ཚ་བ་དང་སྦྱར་བ་དང་། བསྐ་བ་པ་གཉིས། མངར་ལན་ཚ་ཁ་བ་ཚ་བར་སྦྱར་བ་གཅིག །མངར་ལན་ཚྭ་བསྐ་བ་གཅིག་གོ །གཉིས་པ་སྐྱུར་ལན་ཚྭ་གསུམ་ཚ་བ་དང་སྦྱར། བསྐ་བ་སྟེ་གཉིས། སྐྱུར་ལན་ཚྭ་བསྐ་དང་སྦྱར་བ་གཅིག །སྐྱུར་ཁ་ཚ་བསྐ་སྦྱར་བ་གཅིག་གོ །གསུམ་པ་ལན་ཚ་ཁ་ཚྭ་བསྐ་པ་སྦྱར་བ་གཅིག་གོ །ལྔ་སྦྱར་དྲུག་ནི། མངར་བའི་ལྔ། སྐྱུར་བའི་གཅིག་གོ །དང་པོ་བསྐ་བ་བོར་ཏེ་མངར་སྐྱུར་ལན་ཚྭ་ཁ་བ་ཚ་བར་སྦྱར་བ། ཚ་བ་བོར་ཏེ་མངར་སྐྱུར་ལན་ཚྭ་ཁ་བསྐར་སྦྱར་བ། ཁ་བ་བོར་ཏེ་མངར་སྐྱུར་ལན་ཚྭ་ཚ་བསྐ་སྦྱར་བ། ལན་ཚྭ་བོར་ཏེ་མངར་སྐྱུར་ཁ་ཚ་བསྐ་བར་སྦྱར་བ། སྐྱུར་བ་བོར་ཏེ་མངར་ལན་ཚ་ཁ་ཚ་བསྐ་བར་སྦྱར་བའོ། །གཉིས་པ་མངར་བ་གཞག་ནས། སྐྱུར་ལན་ཚྭ་ཁ་ཚ་བསྐ་བ་ལྔར་སྦྱར་བ་གཅིག་གོ །དྲུག་ཏུ་སྦྱར་བ་གཅིག་ནི་རོ་དྲུག་ཏུ་སྦྱར་པའོ། །དེ་དག་འཕེལ་ཟད་བདུན་ཅུ་རྩ་བཞིའི་གཉེན་པོར་ཕྱེའོ། །འོ་ན་སྦྱོར་བ་ལ་དྲུག་ཅུ་རེ་གསུམ་ལས་མི་འདུག །འཕེལ་ཟད་དོན་བཞི་འདུག་པ་ནད་རེའི་གཉེན་པོར་སྦྱོར་བ་རེ་དགོས་པས་ཆད་དོ་སྙམ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། རྐྱང་པ་ལ་འཕེལ་ཟད་བཅོ་བརྒྱད་ཡོད་པའི་འཕེལ་བ་གསུམ། 1-414 ཟད་པ་གསུམ་དུ་འདུས་ལ། སྦྱོར་བ་གཅིག་ལྷག་པ་ནི་གར་དགོས་བསླན་པའི་ཕྱིར་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གྲག་གོ ནུས་པའི་སྦྱོར་བ་ལ། ཞི་བྱེད་དུ་སྦྱོར་བ། སྦྱོང་བྱེད་དུ་སྦྱར་བ་གཉིས། དང་པོ་ཐང་ཕྱེ། ལྡེ་གུ། རིལ་བུ། སྨན་མར་ཏེ་སྡེ་ཚན་ལྔའམ། སྨན་ཆང་། བྲི་ཏ་གཉིས་བསྣན་པས་བདུན། བསྡུ་ན་སྨན་ཆང་ཐང་གི་ཁོང་དུ་དང་། བྲི་ཏ་རིལ་བུའི་ཁོངས་སུའོ། །གཉིས་པ་རླུང་ལ་འཇམ་རྩི། མཁྲིས་པར་བཤལ། བད་ཀན་ལ་སྐྱུགས། འདུས་པར་ནི་རུ་ཧ། མགོ་དང་ནམ་ཚོད་གི་ནད་ལ་སྦྱོངས་ཏེ། དེ་དག་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞིའི་ནད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཉེན་པོར་ཆེའོ།། །། ༈ དྲུག་པ་ཆ་བྱད་དཔྱད་ཀྱི་གནས་ཀྱི་སྡོང་པོ། དྲུག་པ་ཆ་བྱད་དཔྱད་ཀྱི་གནས་ཀྱི་སྡོང་པོ་ལ། ལུས་ཕྱི་ནང་གི་ནད་འབྱིན་ཅིང་ཞི་བར་བྱེད་པའི་དཔྱད་དང་། དཔྱད་ཀྱི་ཆ་བྱད་དེ་ཡལ་ག་གཉིས། དང་པོ་ལ། འཇམ། རྩུབ། དྲག་པོ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ། དང་པོ་དུགས། ལུམས། བྱུག་པ་གསུམ། གཉིས་པ་ལ། གཏར། སྲེག །འབུགས་པ་གསུམ། གསུམ་པ་ལ། འདྲལ། གཅོད། འདྲུད། འབྱིན་པ་བཞིའོ། །གཉིས་པ་དཔྱད་ཀྱི་ཆ་བྱད་ལ། ཟུག་རྔུ་རྟག་པའི་ཆ་བྱད། ཟུག་རྔུ་འབྱིན་པ་སྐམ་པའི། གཙགས་བུ། ཐུར་མའི། ཕྲན་བུའི་ཆ་བྱད་དེ་ལོ་འདབ་ལྔ། དང་པོ་ལ། ཁབ་མགོ མདེའུ་འཚོལ། རྣག་བརྟག །འབྲུམ་བརྟག་བཞི། གཉིས་པ་ལ་སྐམ་ཆེན། སྐམ
【現代漢語翻譯】 首先，將甜、酸、咸三種味道作為基礎，與澀味混合；然後是辣、澀、澀三種味道。將甜、酸、澀三種味道與辣味混合； 澀味、澀味兩種。將甜、酸、辣、澀混合為一種。將甜、咸與澀味混合，再與辣味混合，得到澀味兩種。將甜、咸、辣與澀味混合為一種。甜、咸、澀味一種。 第二，將酸、咸三種味道與辣味混合，得到澀味兩種。將酸、咸與澀味混合為一種。將酸、苦、辣、澀混合為一種。 第三，將咸、苦、澀味混合為一種。五種混合為六種：甜味五種，酸味一種。 首先，捨棄澀味，將甜、酸、咸、澀味與辣味混合。捨棄辣味，將甜、酸、咸、澀與澀味混合。捨棄澀味，將甜、酸、咸、辣與澀味混合。捨棄鹹味，將甜、酸、苦、辣與澀味混合。捨棄酸味，將甜、咸、辣、苦與澀味混合。 第二，保留甜味，將酸、咸、苦、辣、澀五種味道混合為一種。六種混合為一種，即六種味道混合。 這些可以作為七十四種增損的對治方法。如果調配方法只有六十三種，增損有四種，每種疾病都需要一種調配方法來對治，這樣是否就缺少了呢？並非如此，因為單獨一種藥物也有十八種增損，包括三種增加和 三種減少。多出一種調配方法是爲了在需要時進行補充。』這就是通常的說法。關於功效的調配：分為用於息增的調配和用於瀉下的調配兩種。第一種包括湯劑、散劑、丸劑、藥油等五類，或者加上藥酒、藥膏兩種，共七種。如果合併，藥酒可以歸入湯劑，藥膏可以歸入丸劑。 第二種，對於隆病，使用柔和的藥劑；對於赤巴病，使用瀉藥；對於培根病，使用催吐藥；對於混合病癥，使用複方藥劑；對於頭部和時令病，使用瀉藥。這些可以作為四百零四種疾病的對治方法。 第六，器械療法的樹。 第六，器械療法的樹，包括診斷和治療身體內外疾病的器械療法，以及器械療法的器具，分為兩個分支。第一分支包括柔和、粗猛、強力三種葉片。第一種包括燻蒸、藥浴、涂擦三種。第二種包括放血、燒灼、穿刺三種。第三種包括切割、截斷、拉拽、引流四種。 第二分支包括器械療法的器具，包括用於固定針刺的器具、用於引流膿液的乾燥器具、探針、導管、小器具等五種葉片。第一種包括探針頭、尋找箭頭、檢查膿液、檢查痘疹四種。第二種包括大幹燥器、小乾燥器兩種。
【English Translation】 First, take sweet, sour, and salty tastes as the base, and mix with astringent; then there are three tastes of pungent, astringent, and astringent. Mix sweet, sour, and astringent tastes with pungent; Astringent, astringent two kinds. Mix sweet, sour, pungent, and astringent into one. Mix sweet, salty with astringent, and then mix with pungent, to get astringent two kinds. Mix sweet, salty, and pungent with astringent into one. Sweet, salty, astringent one kind. Second, mix sour, salty three tastes with pungent, to get astringent two kinds. Mix sour, salty with astringent into one. Mix sour, bitter, pungent, and astringent into one. Third, mix salty, bitter, astringent tastes into one. Five kinds mixed into six kinds: sweet five kinds, sour one kind. First, discard astringent, mix sweet, sour, salty, astringent with pungent. Discard pungent, mix sweet, sour, salty, astringent with astringent. Discard astringent, mix sweet, sour, salty, pungent with astringent. Discard salty, mix sweet, sour, bitter, pungent with astringent. Discard sour, mix sweet, salty, pungent, bitter with astringent. Second, keep sweet, mix sour, salty, bitter, pungent, astringent five tastes into one. Six kinds mixed into one, that is, six tastes mixed. These can be used as remedies for seventy-four kinds of increase and decrease. If there are only sixty-three kinds of mixing methods, and there are four kinds of increase and decrease, each disease needs a mixing method to treat it, so is it lacking? It is not so, because a single medicine also has eighteen kinds of increase and decrease, including three kinds of increase and three kinds of decrease. One more mixing method is for supplementing when needed. 'That's the usual saying. Regarding the mixing of efficacy: it is divided into mixing for pacifying and mixing for purgation. The first includes five categories such as decoctions, powders, pills, and medicinal oils, or adding two kinds of medicinal wine and medicinal paste, a total of seven kinds. If merged, medicinal wine can be classified into decoctions, and medicinal paste can be classified into pills. The second, for Lung disease, use gentle medicines; for Tripa disease, use laxatives; for Peken disease, use emetics; for mixed diseases, use compound medicines; for head and seasonal diseases, use laxatives. These can be used as remedies for all four hundred and four diseases. Sixth, the tree of instrument therapy. Sixth, the tree of instrument therapy, including instrument therapies for diagnosing and treating diseases inside and outside the body, and the instruments of instrument therapy, divided into two branches. The first branch includes three leaves: gentle, rough, and strong. The first includes three kinds: fumigation, medicinal bath, and application. The second includes three kinds: bloodletting, cauterization, and puncture. The third includes four kinds: cutting, severing, pulling, and draining. The second branch includes the instruments of instrument therapy, including instruments for fixing acupuncture needles, drying instruments for draining pus, probes, catheters, small instruments, etc., five kinds of leaves. The first includes four kinds: probe head, finding arrows, examining pus, and examining pox. The second includes two kinds: large dryer and small dryer.
་ཆུང་གཉིས། དང་པོ་ལ། སེང་གེ་ཁ། ཀང་ཀ་མཆུ། 1-415 བྱ་རོག་མཆུ། ཕྱི་མ་ལ། མཐིང་རིལ་མཆུ། འདྲུལ་སྐམ། འཇམ་རྩེ་གསུམ། གསུམ་པ་ལ། སྦུ་གུའི་སྒྲོ་འདྲ་བ། ལྟག་ཉལ། སྟ་རེ་ཁ། འཇབ་རྩེ། ལྕེ་ཟོར། དྲལ་གཙགས་དྲུག །བཞི་པ་ལ། སྦུབས་ཅན་སྦུབས་མེད་གཉིས། སྔ་མ་ལ། སྦལ་མགོ སྨྱུག་ཁ། བྱིད་པོའི་མཆུ་གསུམ། ཕྱི་མ་ལ། ནས་འདྲ། སྦལ་མགོ ཟངས་བུར། འབྲི་ལྕེ། མདུང་རྩེ་སོ་དང་ལྔ། ལྔ་བ་ལ། སྐྱུད་བུ། སོག་ལེ། ཆན་པ། མེད་གསོར། སྣ་འབྲུ། མངལ་ཐུར། ཏྲེ་གུག འཕྲུལ་ཐུར། སེ་སྟེལ་ཁ་གཉིས། འོད་ཁ་གཙེའུ། རྨ་བཀྲུ། རྔབས་ར། བུམ་པར་སྤུ་གྲི། ཏེལ་པ། ཤ་ཁབ་སྟེ་བཅོ་བརྒྱད་དོ།། །། ༈ བདུན་བ་རྣམ་པར་མ་གྱུར་པའི་ལུས་ནད་མེད་ཐ་མལ་གྱི་གནས་ཀྱི་སྡོང་པོ། བདུན་བ་རྣམ་པར་མ་གྱུར་པའི་ལུས་ནད་མེད་ཐ་མལ་གྱི་གནས་ཀྱི་སྡོང་པོ་ལ། མི་ན་བར་བྱ་བ་དང་། རིང་དུ་འཚོ་བར་བྱ་པའི་ཡལ་ག་གཉིས། དང་པོ་ལ། ནད་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་སྤང་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་བསྟན་པ་སྟེ། ལོ་འདབ་གཉིས། གཉིས་པ་ལ། ཚེ་ཟད་རྒས་པའི་ནད་གསོ་བ་བཅུད་ལེན་ཏེ་ཕན་ཡོན། གནས། རྟེན། བྱ་ཐབས་ཀྱི་ལོ་འདབ་བཞི། ཕྱི་མ་ལ། གཙོ་བོར་བླངས་པ་དང་། ཞར་དཔྱད་གཉིས། དང་པོ་ལ། སྣུམ་བཅོས་ཁྲུས་དང་ཁོང་སྦྱོར་བའི་སྔོན་འགྲོ། དངོས་གཞི། རྗེས། བར་མ་ལ། རླུང་ཅན་གྱི་བཅུད་ལེན། ཚ་བ་ཅན་གྱི། གྲང་བ་ཅན་གྱི། ཆུ་སེར་ཅན་གྱི། ཆ་མཉམ་གྱི་བཅུད་ལེན་ལྔ། 1-416 ཕྱི་མ་ལ་བླང་སྤང་། ཕན་ཡོན་འབྲས་བུ། ཞར་དཔྱད་གསུམ།། །། ༈ བརྒྱད་པ་ནད་ངོས་འཛིན་རྟགས་ཀྱི་གནས་ཀྱི་སྡོང་པོ། བརྒྱད་པ་ནད་ངོས་འཛིན་རྟགས་ཀྱི་གནས་ཀྱི་སྡོང་པོ་ལ། ཁ་མར་བཅོས་ལ་དགོས་པ་ཉེས་པ་དངོས་སུ་སྟོན་པའི་བརྟག་པ། སྐྱེ་བོས་མཁས་ཟེར་མགུ་ཕྱིར་ངན་གཡོ་སྐྱོན་གྱིས་བརྟག་པ། གསོ་ཚེ་བླང་དོར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྤང་བླང་མུ་བཞིར་བརྟག་པ་སྟེ་ཡལ་ག་གསུམ། དང་པོ་ལ། སློང་བ་རྒྱུའི་སྒོ་ནས་བརྟག་པ་དང་། མཚན་ཉིད་རྟགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དང་། ཕན་གནོད་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་བརྟག་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ། དེ་དག་ཀྱང་སློང་བ་སོགས་ཀྱིས་བསྟན་པ་སྟེ། དང་པོ་ལ། རྒྱུ་གང་བྱས་པ། རྐྱེན་ཅི་བྱུང་། ཟས་གང་ཟོས། སྤྱོད་ལམ་གང་བྱས་བརྟག་པ་སྟེ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། བརྟག་པའི་གཞི། བརྟག་པའི་ཡུལ། བརྟག་པའི་སྒོ། བརྟག་པའི་ཚུལ་བཞིའི་དང་པོ་ལ། ནད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་འཕེལ་བ། ཟད་པ། གསོག་པ། ལྡང་བ། འཁྲུགས་པ་སྟེ་ལྔ། གཉིས་པ་ལ། མིག་རྣ་བ་སྣ་ལྕེ་ལུས་ཏེ་དབང་པོ་ལྔ། གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་སྟེ་ཡུལ་ལྔ། ལུད་པ། འཁྲུ། སྐྱུགས། ཆུ། ཁྲག་སྟེ་དྲི་མ་ལྔ་སྟེ་བཅོ་ལྔ། གསུམ་པ་ལ། ཡུལ་དུས། རང་བཞིན་ན་ཚོད། ཉིན་ཞག །ཟས་ཟོས། གནས་ཏེ་བདུན། བཞི་པ་ལ། མཐོང་བ་ཡུལ་རིག །རེག་པ་ལུས་རི
【現代漢語翻譯】 小鉗二種。第一種：獅子口，彎鉤喙，烏鴉喙。第二種：藍寶石喙，朽木，柔尖三種。第三種：管狀羽毛狀，仰臥，斧頭口，隱尖，鐮刀舌，切割穿刺六種。第四種：有管無管兩種。前者：蛙頭，筆尖，鳥喙三種。後者：大麥狀，蛙頭，銅泡，母牛舌，矛尖五種。第五種：嘔吐物，鋸子，鉗子，無柄銼刀，鼻珠，子宮探針，彎曲鉤，機關探針，芝麻口兩種，光口，洗傷口器，彎曲角，瓶狀剃刀，油膏，肉針共十八種。 第七，未轉變之身，無病常態之樹。 第七，未轉變之身，無病常態之樹，有使人不病和長壽的兩根樹枝。第一根樹枝：捨棄致病之因緣，展示正確的行為，即兩片樹葉。第二根樹枝：治療壽命耗盡的衰老之病，即滋補，有益處、處所、所依、方法四片樹葉。後者：主要採取的和順帶研究兩種。第一種：油浴、沐浴和瀉藥的前行、正行、後行。中間：風性滋補，火性滋補，寒性滋補，黏液性滋補，平衡性滋補五種。 後者：取捨，益處果實，順帶研究三種。 第八，疾病診斷，癥狀之樹。 第八，疾病診斷，癥狀之樹，有三種樹枝：爲了治療疾病，需要直接顯示過失的檢查；爲了讓世人稱讚自己是智者而進行的虛假欺騙性檢查；爲了養生，需要進行取捨的四種方式的檢查。第一種：從引發的原因方面進行檢查，從性質癥狀方面進行檢查，從顯示益害方面進行檢查，即三片樹葉。這些也通過引發原因等來顯示。第一種：做了什麼原因，發生了什麼情況，吃了什麼食物，做了什麼行為的檢查，即四種。第二種：檢查的基礎，檢查的對象，檢查的工具，檢查的方式四種。第一種：疾病的性質是增長、減少、積累、上升、紊亂五種。第二種：眼、耳、鼻、舌、身五種感官。色、聲、香、味、觸五種對境。痰、糞便、嘔吐物、尿液、血液五種不凈物，共十五種。第三種：地點、時間、自性、年齡、日夜、飲食、處所七種。第四種：看到的是外形，觸控的是身體。
【English Translation】 Two types of small forceps. The first type: lion's mouth, curved beak, crow's beak. The second type: sapphire beak, rotten wood, soft tip three types. The third type: tube-like feather shape, supine, axe mouth, hidden tip, sickle tongue, cutting and piercing six types. The fourth type: with tube and without tube two types. The former: frog head, pen tip, bird beak three types. The latter: barley shape, frog head, copper bubble, cow tongue, spear tip five types. The fifth type: vomit, saw, pliers, handleless file, nose bead, uterine probe, curved hook, machine probe, sesame mouth two types, light mouth, wound washing device, curved horn, bottle-shaped razor, ointment, meat needle, a total of eighteen types. Seventh, the untransformed body, the tree of disease-free normal state. Seventh, the untransformed body, the tree of disease-free normal state, has two branches for making people not sick and for longevity. The first branch: abandoning the causes and conditions of disease, showing the correct behavior, that is, two leaves. The second branch: treating the disease of aging due to exhaustion of life, that is, nourishment, with four leaves of benefit, place, basis, and method. The latter: mainly taken and incidentally studied two types. The first type: the preliminary, main, and subsequent practices of oil bath, bathing, and laxatives. The middle: wind-type nourishment, fire-type nourishment, cold-type nourishment, phlegm-type nourishment, balanced nourishment five types. The latter: taking and abandoning, benefit fruit, incidental study three types. Eighth, disease diagnosis, the tree of symptoms. Eighth, disease diagnosis, the tree of symptoms, has three branches: the examination that needs to directly show the faults in order to treat the disease; the false and deceptive examination conducted to make the world praise oneself as a wise person; the examination of the four ways of taking and abandoning that needs to be done for health preservation. The first type: examining from the aspect of the causes that trigger it, examining from the aspect of nature and symptoms, examining from the aspect of showing benefits and harms, that is, three leaves. These are also shown through the causes that trigger it, etc. The first type: examining what cause was done, what situation occurred, what food was eaten, what behavior was done, that is, four types. The second type: the basis of examination, the object of examination, the tool of examination, the method of examination four types. The first type: the nature of the disease is growth, decrease, accumulation, rise, disorder five types. The second type: eye, ear, nose, tongue, body five senses. Form, sound, smell, taste, touch five objects. Phlegm, feces, vomit, urine, blood five impurities, a total of fifteen types. The third type: place, time, nature, age, day and night, diet, place seven types. The fourth type: what is seen is the shape, what is touched is the body.
ག །ཐོས་པ་སྒྲ་རིག་སྟེ་གསུམ། དེ་དང་པོ་ལ། ཁ་དོག །བོངས། དབྱིབས། ལྕེ་དང་ཆུ་ལ་བརྟག་པ་ལྔ། 1-417 གཉིས་པ་དེ་ལ། ལུས་ཀྱི། ཚ་གྲང་། འབུར་འཇམ རྩ་ལ་བརྟག་པ་སྟེ་ལྔ། གསུམ་པ་དེ་ལ། རྐྱེན་གང་གིས་ན། ན་ལུགས་གང་ལྟར་ན། ལུས་ཀྱི་གང་ན། སྐམ་གཤེར་ལ་སོགས་པའི་གནས་གང་དུ་ན། དུས་གང་ཙམ་ན་ནི་དྲི་བ་ལྔ་སྟེ་བཅོ་ལྔའོ། །གསུམ་པ་ཕན་གནོད་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་བརྟག་པ་ལ། ཟས་འཕྲོད་པ་དང་། མི་འཕྲོད་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་འཕྲད་པ་དང་། མི་འཕྲོད་པ། སྨན་འཕྲད་པ་དང་། མི་འཕྲད་པ། དཔྱད་འཕྲོད་པ་དང་། མི་འཕྲོད་པ་བརྒྱད་དེ་ཡོངས་དྲིལ་འདི་ལ་ལག་ལེན་ལྔ་བཅུ་ང་བཞི་ཡོད་དོ། །གཉིས་པ་སྐྱེ་བོ་མཁས་ཟེར་མགུ་ལ་ངན་གཡོ་སྐྱོན་གྱིས་བརྟག་པ་ལ། མཚན་ཉིད། ཤེས་པར་བྱ་བ། མཚང་འདྲུ། དུས་བསྲིང་བ། སྔར་རྗེས་བཅད་པ། གཅུད་ལ་བོར་བ། སྤོ་ལ་འདོན་པ། ཐབ་འོག་གཞུག་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་བརྒྱད་ཀྱི་དང་པོ་ལ། སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་རྟགས་ཤེས་པ་གཉིས། གཉིས་པ་མཚང་འདྲུ། ཅི་ན། ཇི་ལྟར་ན། ཟས་གང་བཏང་། སྨན་པ་སུས་བཅོས། ཞག་གྲངས་ཅི་ཙམ་སོང་ཤེས་པ་སྟེ་ལྔ། བར་མ་དེ་ལ་རེ་རེ། བརྒྱད་པ་ལ། ཟས་ཕྱེ། གཉེན་པོ། རྫོང་ལ་བྲོས་པ་གསུམ་སྟེ་ཡོངས་དྲིལ་བཅོ་ལྔ། གསུམ་པ་གསོ་ཚེ་སྤང་བླང་བྱ་ཕྱིར་མུ་བཞིར་བརྟག་པ་ལ། གསོ་སླ་བ་དང་། བཀའ་བ་གཉིས། གསོ་བ་ཙམ། སྤང་བར་བྱ་བ་དང་བཞི། 1-418 དང་པོ་ལ་ཡན་ལག་ལྡན་པས་གསོ་སླ་བ། གང་ཟག་ནད་པའི་སྒོ་ནས་གསོ་སླ་བ། ནད་ཀྱི་སྒོ་ནས་གསོ་སླ་བ་སྟེ་གསུམ། དེའི་དང་པོ་ལ་ཡང་། སྨན་པ། སྨན། ནད་གཡོག་སྟེ་གསུམ་གྱི་དང་པོ་ལ། སྨན་པ་མཁས་པ། གཞུང་དོན་ཤེས་པ། ལས་རྣམས་མཐོང་བ། གཙང་སྒྲ་ཆེ་བ་སྟེ་བཞི། གཉིས་པ་དེ་ལ། ཆོ་ག་མང་བ། ཡོན་ཏན་ལྡན་པ། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། འཕྲོད་པར་སྦྱར་བ་སྟེ་བཞི། གསུམ་པ་དེ་ལ། ཤེས་པ་སྒྲིམ་པ། སྙིང་རྗེ་ཆེ་བ། གཙང་སྦྲ། བློ་དང་ལྡན་པ་སྟེ་བཞི། དྲིལ་བས་བཅུ་གཉིས། གཉིས་པ་གང་ཟག་ནད་པའི་སྒོ་ནས་གསོ་སླ་བ་ལ། སྐྱེས་བུ་ན་ཚོད་གཞོན་པ། བློ་དུལ་བ། སྙིང་སྟོབས་དང་ལྡན་པ། སྨན་དཔྱད་བཟོད་པ། རྫས་བྱུག་པ། སྨིན་པས་བསྒོ་བ་ཉན་པ། ཤེས་པར་ནུས་པ། ནད་རྟགས་དྲིས་པའི་ལན་ཟློས་མཁས་པ་སྟེ་བརྒྱད། གསུམ་པ་ནད་ཀྱི་སྒོ་ནས་གསོ་སླ་བ། རྒྱུ་དང་། སྔར་ཚུལ་དང་། མཚན་ཉིད་ཆུང་བ་དང་། གནོད་བྱ་དང་། ཡུལ་མི་མཚུངས་པ། དུས་མི་མཚུངས་པ། རང་བཞིན་མི་མཚུངས་པ་དང་། བླ་གཉན་གྱི་གནོད་པ་མེད་པ་དང་། ལན་གཅིག་ལ་རྐྱང་པར་གནས་པ་དང་། གསར་པའི་ནད་དང་། རིམ་ལ་ཡུལ་དུས་མཚུངས་པ་དང་། ཆུ་འགགས་གནོད་བྱ་བསྡམས་པ་དང་། ཁྲག་སྐྲན་རྙིང་བ་སྟེ་བཅུ་གསུམ། གསོ་དཀའ་བ་སྔ་མ་ལ། 1-419 རིགས་འགྲེ་སྦྱར་ན་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང་། ཐབས་མང་པོས་ཡུན་རིང་པོར་གསོ་དགོས་པ་ག
【現代漢語翻譯】 第一，聽覺診斷包括三個方面：聲音診斷學。 第一方面包括五個方面：觀察顏色、體積、形狀，以及檢查舌頭和尿液。 第二方面包括五個方面：檢查身體、冷熱、腫脹與平滑，以及脈搏。 第三方面包括五個問題：由什麼原因引起？疾病的型別是什麼？位於身體的哪個部位？乾燥或潮濕等情況位於何處？持續了多長時間？總共十五個方面。 第三，通過指示益處和損害的方式進行檢查，包括八個方面：食物適宜與否、行為適宜與否、藥物適宜與否、治療適宜與否。總共五十四種實踐方法。 第二，通過檢查自稱聰明的庸醫的欺騙和缺點，包括：特徵、需要了解的、揭露弱點、拖延時間、前後矛盾、拋棄精華、揭露缺點、置於不利境地。在八個方面中的第一個方面，瞭解一般和特殊的跡象。第二個方面是揭露弱點，包括：什麼原因？如何發生？吃了什麼食物？哪個醫生治療的？持續了多少天？總共五個方面。中間的方面是每個方面。第八個方面包括：食物粉末、解藥、逃往堡壘。總共十五個方面。 第三，爲了接受或拒絕治療，從四個方面進行檢查：容易治療和困難治療兩種；可以治療和應該放棄治療四種。 第一種，具備條件容易治療，從患者的角度容易治療，從疾病的角度容易治療三種。 在第一種中，又分為醫生、藥物、護理三種。醫生方面包括：醫生精通醫術、瞭解經典、見過各種病例、聲音洪亮四種。藥物方面包括：儀式繁多、具備優點、完美、配製適宜四種。護理方面包括：知識淵博、富有同情心、講究衛生、聰明四種。總共十二種。 第二種，從患者的角度容易治療包括：年輕人、性格溫順、有勇氣、能忍受藥物和治療、使用藥物、聽從成熟的建議、有理解能力、善於回答疾病癥狀的提問八種。 第三種，從疾病的角度容易治療包括：原因小、先前狀態良好、特徵小、無有害因素、居住地不同、時間不同、性質不同、沒有邪靈的傷害、僅發生一次、是新病、與居住地和時間一致、水腫被限制、舊血栓十三種。 難以治療的疾病與之前類似。 如果進行類比，情況會更多，但需要用多種方法長期治療。
【English Translation】 First, auditory diagnosis includes three aspects: sound diagnostics. The first aspect includes five aspects: observing color, volume, shape, and examining the tongue and urine. The second aspect includes five aspects: examining the body, hot and cold, swelling and smoothness, and pulse. The third aspect includes five questions: What caused it? What type of disease is it? Where is it located in the body? Where is the dryness or wetness located? How long has it lasted? A total of fifteen aspects. Third, examining by indicating benefits and harms includes eight aspects: whether food is suitable or not, whether behavior is suitable or not, whether medicine is suitable or not, whether treatment is suitable or not. A total of fifty-four practical methods. Second, by examining the deception and shortcomings of quacks who claim to be clever, including: characteristics, what needs to be known, revealing weaknesses, delaying time, being inconsistent, abandoning essence, revealing shortcomings, placing in a disadvantageous situation. In the first of the eight aspects, understanding general and special signs. The second aspect is revealing weaknesses, including: what is the cause? How did it happen? What food was eaten? Which doctor treated it? How many days have passed? A total of five aspects. The middle aspect is each aspect. The eighth aspect includes: food powder, antidote, fleeing to the fortress. A total of fifteen aspects. Third, in order to accept or reject treatment, examine from four aspects: two types of easy to treat and difficult to treat; four types of can be treated and should be abandoned. The first type, easy to treat with conditions, easy to treat from the patient's perspective, easy to treat from the disease's perspective, three types. In the first type, it is further divided into three types: doctor, medicine, and care. The doctor aspect includes: the doctor is skilled in medicine, understands the classics, has seen various cases, and has a loud voice, four types. The medicine aspect includes: many rituals, has advantages, is perfect, and is appropriately prepared, four types. The care aspect includes: knowledgeable, compassionate, hygienic, and intelligent, four types. A total of twelve types. The second type, easy to treat from the patient's perspective, includes: young people, gentle character, courageous, able to endure medicine and treatment, use medicine, listen to mature advice, have the ability to understand, and are good at answering questions about disease symptoms, eight types. The third type, easy to treat from the disease's perspective, includes: small cause, good previous condition, small characteristics, no harmful factors, different residence, different time, different nature, no harm from evil spirits, only occurs once, is a new disease, consistent with residence and time, edema is restricted, old blood clots, thirteen types. Diseases that are difficult to treat are similar to the previous ones. If analogies are made, there will be more situations, but it requires long-term treatment with various methods.
ཅིག་ཏུ་བསྡུས་སོ། །དེ་ལས་ཀྱང་གོ་ཟློག་པ་ཚེའི་ལྷག་མ་ལུས་ལ་གསོ་སྲིད་པ་ཙམ་སྟེ་གཅིག །སྤང་བར་བྱ་བ་ལ་གསོ་ཐབས་མེད་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་། ཡོད་ཀྱང་སྤང་བར་བྱ་བ་གཉིས་ཀྱི་སྔོན་ལ་སྲོག་གཅོད་པའི་གནད་དགུ་ཡོད་པ། དེ་དག་གིས་ཟིན་པ་དགུ། ངེས་པའི་འཆི་ལྟས་ཀྱིས་ཟིན་པ་གསོ་བ་ཙམ་གྱིས་ཡུལ་ལས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་སྟེ་བཅུ་གཅིག་གོ །གཉིས་པ་ལ། རྒྱལ་པོ་ལ་སྡང་བ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་སྡང་བ། འགྲོ་བ་སྤྱི་ལ་སྡང་བ། སྨན་པ་ལ་བརྙས་པ། ལུས་སེམས་བྲེལ་བ། འབྱོར་པ་མེད་པ། སྨན་པའི་ངག་ལ་མི་ཉན་པ། ཚེ་ཟད་པ། མྱ་ངན་ལ་གནས་པ། །བསྟན་པ་བཤིག་པའི་ལས་བྱེད་པ་སྟེ་བཅུ། བསྡོམ་པས་ལྔ་བཅུ་ང་དྲུག་སྟེ་བརྟག་ཐབས་ལ་ཡོངས་དྲིལ་ལག་ལེན་བརྒྱ་ཉེར་ལྔའོ།། །། ༈ དགུ་པ་རྟོགས་ནས་ཇི་ལྟར་གསོ་ཚུལ་གྱི་སྡོང་པོ། དགུ་པ་རྟོགས་ནས་ཇི་ལྟར་གསོ་ཚུལ་གྱི་སྡོང་པོ་ལ། སྤྱིའི་གསོ་ཚུལ། ཁྱད་པར་གྱི་གསོ་ཚུལ་ཏེ་ཡལ་ག་གསུམ། དང་པོ་ལ། ཇི་ལྟར་གསོ། གང་གིས་གསོ། གསོས་པའི་ཚད་དེ་ལོ་འདབ་རྣམ་པ་གསུམ། དང་པོ་དེ་ལ་རང་གནས་སུ་གསོག་དུས་སུ་བསལ་བ་དང་། ལངས་དུས་སུ་གཞན་ལ་གནོད་པ་མེད་པར་གསོ་བ་དང་། 1-420 ནད་གཞན་སྐྱེས་ན་སྟོབས་གང་ཆེ་བ་བཅོས་པ་དང་གསུམ། གཉིས་པ་དེ་ལ་གསོག་དུས་ཞི་བ་དང་། ལངས་ནས་སྦྱངས་བ་དང་། འཕྲལ་དུ་བསལ་བ། སྨན་ཟས་མ་ཟོས་པར་བཏང་བ། སྨན་ཟས་ཀྱི་སྔོན་དུ་བཏང་བ། སྨན་ཟས་ཀྱི་དབུས་སུ་བཏང་བ། སྨན་ཟས་ཀྱི་མཐའ་ལ་བཏང་བ། སྨན་མཚན་མོར་བཏང་པ་སྟེ་བཅུ་གསུམ། གསུམ་པ་དེ་ལ། མ་ཞི་བའི་རྟགས་འདུག་ན་བཅོས་པ་དང་། ཞི་ནས་ལྷག་པོ་མི་སྦྱོར་བ་གཉིས་ཏེ་བསྡོམས་པས་བཅོ་བརྒྱད། གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་གི་གསོ་ཚུལ་ལ། མ་ཞུ་བ་དང་བཅས་པ་དང་། རང་རྒྱུད་ཅན། གཞན་དབང་ཅན་ཏེ་ལོ་འདབ་གསུམ་གྱི་དང་པོ་དེ་ལ། སྨན་གྱིས་རྩེ་བཅིལ་བ་དང་། རྟགས་ཐོབ་ནས་སྦྱང་བ་དང་། སྟེང་འོག་ནས་རང་བྱུང་སྨན་གྱིས་མི་དགག་པ་དང་། མ་སྨིན་པ་མི་སྦྱང་པ་སྟེ་བཞི། གཉིས་པ་དེ་ལ། སྨིན་པར་བྱ་བ་དང་། སླར་སྦྱང་བ་དང་། ཁོང་དུ་མ་འདུས་ན་ཕྱི་ནས་སྦྱང་བ་དང་། ཁོང་དུ་འདུས་པ་ནང་ནས་སྦྱངས་པ་སྟེ་བཞི། གསུམ་པ་དེ་ལ། བླ་གཉན་ཆུང་ན་སྔ་མའི་ནད་གསོ་བ་དང་། བླ་གཉན་སྟོབས་ཆེན་དེ་སྔོན་ལ་གསོ་བ་གཉིས་ཏེ་བཅུ། གསུམ་པ་ཁྱད་པར་གྱི་གསོ་ཚུལ་ལ། ནད་ངོས་མ་ཟིན་རིང་བྱི་ལ་འཇབ་པ་ལྟ་བུ་སད་མདའི་བཅོས། ངོས་ཟིན་ནས་སྤོ་ལ་དར་འཕྱར་བ་ལྟ་བུ་དངོས་བཅོས། 1-421 གཉེན་པོ་ཐོག་ཏུ་མི་འབབ་པ་སྟེ་རྟ་རྒོད་དཀྱུས་སུ་འཇུག་པ་ལྟ་བུ་ནད་ལམ་གཟུང་བའི་བཅོས། སྔར་བཙེས་ཀྱི་ནད་ལ་སྐྱར་མོ་ཉ་ལེན་པ་ལྟ་བུར་དམན་ལྷག་ལོག་པ་བརྟག་པའི་བཅོས། སྟོབས་ཆེན་གྱི་ནད་ལ་མི་ཤ་ཅན་འཕྲང་དུ་འཕྲད་པ་ལྟར་སྤང་གཉེན་ཅིག་ཅར་གྲང་སྤ
【現代漢語翻譯】 總而言之。此外，還有與此相反的情況：生命僅存殘餘，尚可救治者，此為一類。對於不可救治者，因無救治之法故應捨棄；以及雖可救治但應捨棄者。在這兩者之前，有九種斷命的關鍵，被這些關鍵所控制的有九種情況。被確定的死亡徵兆所控制，僅靠治療無法使其逆轉的情況有十一種。第二類包括：憎恨國王、憎恨善知識（佛教老師）、憎恨所有眾生、輕蔑醫生、身心疲憊、貧困、不聽從醫生的建議、壽命耗盡、沉溺於悲傷、從事破壞佛法的行為，共十種。總計五十六種情況，這些是診斷方法的完整實踐，共一百二十五種。 第九，認識到病情后如何治療之樹。 第九，認識到病情后如何治療之樹，包括： общей методы лечения (一般的治療方法), 特殊 методы лечения (特殊的治療方法)，共三個分支。第一，如何治療？用什麼治療？治療的程度如何？這三個是葉子。第一點，在病情潛伏期，應消除病因；在病情發作期，應在不損害他人的前提下進行治療；如果出現其他疾病，應治療力量最強的疾病，共三種情況。第二點，在病情潛伏期，應採取緩和措施；在病情發作期，應採取凈化措施；立即消除病因；不服用藥物和食物；在服用藥物和食物之前服用；在服用藥物和食物期間服用；在服用藥物和食物之後服用；晚上服用藥物，共十三種情況。第三點，如果病情未緩解，應繼續治療；病情緩解后，不應過度調理，共兩種情況，總計十八種。 第二，特殊的治療方法包括：伴隨消化不良、自身體質引起的疾病、外來因素引起的疾病，共三個葉子。第一點，用藥物控制病情發展；在癥狀顯現後進行凈化；從上下兩方面使用天然藥物，不進行抑制；不凈化未成熟的疾病，共四種情況。第二點，促進疾病成熟；再次進行凈化；如果藥物無法進入體內，則從外部進行凈化；如果藥物已進入體內，則從內部進行凈化，共四種情況。第三點，如果邪魔較弱，則首先治療先前的疾病；如果邪魔強大，則首先治療邪魔，共十種情況。 第三，特殊的治療方法包括：在未確定疾病的情況下，像貓潛伏捕鼠一樣，採取試探性治療；在確定疾病後，像在山頂上懸掛旗幟一樣，採取直接治療；不直接對抗病因，像讓烈馬進入常規路線一樣，採取控制病程的治療；對於舊病復發，像用魚網捕撈一樣，採取檢查不足和過度的治療；對於強大的疾病，像在狹窄道路上遇到食人者一樣，採取同時消除和對抗的治療。
【English Translation】 In summary. Furthermore, there are opposite situations: only remnants of life remain, which can still be treated, this is one category. For those who cannot be treated, they should be abandoned because there is no way to treat them; and those who can be treated but should be abandoned. Before these two, there are nine keys to taking life, and nine situations are controlled by these keys. Controlled by definite signs of death, situations that cannot be reversed by treatment alone are eleven. The second category includes: hating the king, hating the virtuous friend (Buddhist teacher), hating all beings, despising doctors, being physically and mentally exhausted, being poor, not listening to the doctor's advice, life is exhausted, indulging in sorrow, engaging in activities that destroy the Dharma, a total of ten. A total of fifty-six situations, these are the complete practice of diagnostic methods, a total of one hundred and twenty-five. Ninth, the tree of how to treat after recognizing the condition. Ninth, the tree of how to treat after recognizing the condition, includes: general treatment methods, special treatment methods, a total of three branches. First, how to treat? What to treat with? How much to treat? These three are leaves. The first point, during the incubation period of the disease, the cause should be eliminated; during the onset of the disease, treatment should be carried out without harming others; if other diseases occur, the disease with the strongest force should be treated, a total of three situations. The second point, during the incubation period of the disease, soothing measures should be taken; during the onset of the disease, purification measures should be taken; eliminate the cause immediately; do not take medicine and food; take it before taking medicine and food; take it during taking medicine and food; take it after taking medicine and food; take medicine at night, a total of thirteen situations. The third point, if the condition is not relieved, treatment should be continued; after the condition is relieved, over-conditioning should not be carried out, a total of two situations, a total of eighteen. Second, special treatment methods include: diseases caused by indigestion, diseases caused by one's own constitution, diseases caused by external factors, a total of three leaves. The first point, control the development of the disease with drugs; purify after the symptoms appear; use natural medicines from both top and bottom, without suppression; do not purify immature diseases, a total of four situations. The second point, promote the maturation of the disease; purify again; if the medicine cannot enter the body, purify from the outside; if the medicine has entered the body, purify from the inside, a total of four situations. The third point, if the evil spirit is weak, treat the previous disease first; if the evil spirit is strong, treat the evil spirit first, a total of ten situations. Third, special treatment methods include: in the case of not determining the disease, like a cat lurking to catch a mouse, take tentative treatment; after determining the disease, like hanging a flag on the top of a mountain, take direct treatment; do not directly confront the cause of the disease, like letting a wild horse enter a regular route, take treatment to control the course of the disease; for the recurrence of old diseases, like fishing with a net, take treatment to check for deficiencies and excesses; for powerful diseases, like encountering cannibals on a narrow road, take treatment to eliminate and confront at the same time.
ྲོད་ཀྱི་བཅོས། སྟོབས་ཆུང་བའི་ནད་སྐས་གདང་མས་འཛེག་ལྟ་བུ་ཡང་སྤང་གཉེན་རིམ་གྱིས་པའི་བཅོས། རྐྱང་པའི་ནད་ལ་དཔའ་བོ་དགྲ་འདུལ་ལྟ་བུ་དེ་ཞི་གཞན་ལ་གནོད་པ་མེད་པའི་བཅོས། ལྡན་དུས་ཀྱི་ནད་ལ་གཙོ་བོ་མེ་ཤོར་གྱི་འཁྲུག་པ་བསྡུམ་པ་ལྟ་བུ་ཁ་མཐོ་བ་མནན་དམའ་བ་ཁ་འཛིན་པའི་བཅོས། ཀུན་ལ་མཛོ་ཁལ་ལུག་ཁལ་ལྟ་བུར་གནས་སྐབས་དང་བསྟུན་པའི་བཅོས་ཏེ་ལོ་འདབ་དགུའི་དང་པོ་རླུང་གི་སད་མདའ། མཁྲིས་པའི། བད་ཀན་གྱི། ཕོ་ལོང་གི ཝགཉན་གྱི། སྲིན་གྱི། ཁྲག་གི འཁྲུགས་ཀྱི། རླུང་གཟེར་གྱི། སྦྱར་དུག་གི ཚ་གྲང་འདྲེས་པའི། བཤལ་གྱི། མེ་རྩའི། གཏར་ཁའི། རྣག་གི སྤྱིའི་སད་མདའ་ཆུང་དུ་སྟེ་བཅུ་དྲུག །གཉིས་པ་ལ། ནད་ངོས་འཛིན་གདེང་རྙེད་ནས་ནད་ཀྱི་གནས་སྐབས་འདི་དང་འདི་ཙམ་ནས་གསོས་ཞེས་ལུང་སྟོན་པ། མི་འཚེ་ན་འདི་ཙམ་ནས་འཆི་ཞེས་ལུང་སྟོན་པ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་ལ། བད་རླུང་གིས་གྲོགས་ཐང་གིས་དབྱེ་བ་དང་། ནད་ཟུངས་ཀྱི་ཁྲག་ཐང་གིས་ཕྱེ་ནས་གཏར་བ་དང་། 1-422 སྨུག་པོ་དུག་ཚད་གཉིས་བྱེར་བ་བསྡུས་ནས་བསད་པ་དང་། གབ་ཚད་ལ་གྲང་བའི་མགོ་ཕུར་ནས་དྲོད་ཀྱི་བཤུ་བ་དང་། མ་ཞུ་སྤྱིའི་ནད་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང་། སྨིན་ནས་སྦྱང་བ་དང་། བཤལ་གྱི་སྔོན་འགྲོར་སྨན་གྱི་ནད་ཀུན་བརྟུལ་བ་སྟེ་བརྒྱད། བཞི་པ་ལ། སྦྱོར་བ་དམན་ན་གཉེན་པོ་སྐྱེད་པ། ལྷག་ནས་གཞན་ལངས་ན་མནན་པ། ལོག་ནས་ནད་སྟོབས་སྐྱེས་ན་སྦྱོར་བ་བསྒྱུར་བ་སྟེ་གསུམ་མོ། །ལྔ་པ་ལ། ཚ་བ་སྟོབས་ཆེ་ན་ག་པུར་སྨན་གྱི་ཆུ། རྩེ་ལ་ཆུང་དོགས་པ་གཏར་བ་དཔྱད་ཀྱི་ཆུ། ཁ་ཟས་འབེན་ལ་གཏད་པ་ཟས་ཀྱི། བསིལ་སར་སྡོད་པ་སྤྱོད་ལམ་གྱི་ཆུ་སྟེ་ཆུ་བཞིས་བཅོས། གྲང་བ་སྟོབས་ཆེན་དྲོད་དགུ་སྦྱར་བ་སྨན་གྱི་མེ། མེ་རྩ་དཔྱད་ཀྱི་མེ། དྲོད་བཅུད་ཅན་ཟས་ཀྱི། གནས་གོས་དྲོ་བ་སྤྱོད་ལམ་གྱི་མེ་སྟེ་མེ་བཞིས་བཅོས་པ་སྟེ་བརྒྱད། དྲུག་པ་ལ། དང་པོ་ལ་སྤྱོད་ལམ་ཟབ་པས་བཅོས་པ། དེས་མ་ཞི་ན་ཕན་གནོད་ཟས་ཀྱིས། དེས་མ་ཞི་ན་བསིལ་དྲོད་སྨན་གྱིས། གསུམ་ཀས་མ་ནོན་ན་དཔྱད་ཀྱིས་བཅོས་པ་སྟེ་བཞིའོ། །བདུན་པ་ལ། རླུང་མ་ལངས་པར་བཅོས་པ་ཤེས་པ། དེ་བཞིན་མཁྲིས་པ། བད་ཀན་བཅོས་པ་སྟེ་རྐྱང་པ་གསུམ། གཞན་མ་ལངས་པར་བཅོས་ཤེས་པ་དང་། རླུང་གི་ནད་ལ་རོ་ཁ་ཚ་བསྟེན་པ་ལྟ་བུ་རླུང་མ་ཞི་མཁྲིས་པར་བཟློག་པ་དང་། 1-423 བད་ཀན་དུ་བཟློག་པ། མཁྲིས་པ་ལན་ཚྭ་ཚ་བ་བསྟེན་པས་མཁྲིས་པ་མ་ཞི་བད་ཀན་དུ་བཟློག་པ་དང་། རླུང་དུ་ལོག་པ། བད་ཀན་ལ་ལན་ཚྭ་བསྟེན་པས་བད་ཀན་མ་ཞི་རླུང་དུ་ལོག་པ་དང་། མཁྲིས་པ་བཟློག་པ། མངར་བ་དང་ལན་ཚྭ་ལྷག་པས་རླུང་ཞི་བད་ཀན་སྐྱེད་པ་དང་། རླུང་ཞི་མཁྲིས་པ་སྐྱེས་པ། ཚ་བས་བད་ཀན་ཞི་རླུང་སྐྱེས་པ་དང་། མཁྲིས་པ་སྐྱེས་པ། མངར་བས་མཁྲ
【現代漢語翻譯】 治療方法：對於輕微的疾病，就像用梯子攀登一樣，採用逐漸緩解的治療方法。對於單一的疾病，就像勇士征服敵人一樣，採用平和且不傷害他人的治療方法。對於併發的疾病，就像平息火災一樣，採用壓制優勢、控制劣勢的治療方法。對於所有情況，就像牦牛馱重或綿羊負重一樣，採用根據情況調整的治療方法。這是九葉療法的第一個方面，即針對風、膽、痰、胃腸、瘟疫、寄生蟲、血液、紊亂、風痛、毒藥、寒熱混合、腹瀉、火脈、放血、膿液等疾病，以及十六種常見疾病的『冰雹箭』療法。 第二個方面是：在確診疾病後，能夠預言疾病的階段，並指出何時可以治癒；或者預言何時會死亡。 第三個方面是：通過湯藥區分風和痰，通過血湯區分疾病和營養，然後進行放血； 消除或殺死混合在一起的毒素和熱度；對於潛伏的熱度，從寒冷的頭部開始剝離熱度；使未消化的疾病成熟；成熟後進行凈化；在腹瀉之前，先使所有藥物失效，總共八種方法。 第四個方面是：如果配方不足，則增加輔助藥物；如果過量導致其他問題，則進行抑制；如果配方錯誤導致疾病加重，則改變配方，總共三種方法。 第五個方面是：如果熱病嚴重，則使用樟腦藥水；如果擔心頂端出現小問題，則使用放血療法；將食物作為目標，使用食物療法；在涼爽的地方休息，使用行為療法，即四種水療法。如果寒病嚴重，則使用九種熱藥混合物；使用火脈療法；使用溫暖滋補的食物；保持溫暖的住所和衣物，使用行為療法，即四種火療法，總共八種方法。 第六個方面是：首先通過謹慎的行為來治療；如果無效，則通過有益或有害的食物來治療；如果無效，則通過寒性或熱性藥物來治療；如果這三種方法都無效，則使用外科手術治療，總共四種方法。 第七個方面是：瞭解如何治療未發作的風病；同樣，治療膽病和痰病，這是三種單一疾病的治療方法。瞭解如何治療其他未發作的疾病；例如，對於風病，採用苦味和辛辣的食物，如果風病沒有平息，反而轉化為膽病； 或者轉化為痰病。對於膽病，採用鹽和熱性食物，如果膽病沒有平息，反而轉化為痰病；或者轉化為風病。對於痰病，採用鹽性食物，如果痰病沒有平息，反而轉化為風病；或者轉化為膽病。如果甜味和鹽味過多，則會平息風病，但會加劇痰病；平息風病，但會加劇膽病。如果熱性食物平息了痰病，則會加劇風病；或者加劇膽病。如果甜味減少了痰病，那麼
【English Translation】 Treatment methods: For minor illnesses, like climbing a ladder, use gradual relief treatments. For a single illness, like a warrior conquering an enemy, use peaceful treatments that do not harm others. For concurrent illnesses, like extinguishing a fire, use treatments that suppress the dominant and control the inferior. For all situations, like a yak carrying a load or a sheep bearing weight, use treatments adjusted to the circumstances. This is the first aspect of the nine-leaf therapy, which is the 'hail arrow' therapy for diseases of wind, bile, phlegm, stomach, epidemics, parasites, blood, disorders, wind-pain, poison, mixed hot and cold, diarrhea, fire-vein, bloodletting, pus, and sixteen common diseases. The second aspect is: After diagnosing the disease, being able to predict the stage of the disease and indicate when it can be cured; or predicting when death will occur. The third aspect is: Distinguishing wind and phlegm with broth, distinguishing disease and nutrition with blood broth, and then performing bloodletting; Eliminating or killing toxins and heat mixed together; for latent heat, peeling off the heat starting from the cold head; ripening undigested diseases; purifying after ripening; invalidating all medicines before diarrhea, a total of eight methods. The fourth aspect is: If the formula is insufficient, add auxiliary medicines; if excessive and causing other problems, suppress it; if the formula is wrong and causing the disease to worsen, change the formula, a total of three methods. The fifth aspect is: If the heat disease is severe, use camphor medicine water; if worried about small problems at the tip, use bloodletting therapy; targeting food, use food therapy; resting in a cool place, use behavioral therapy, which are four water therapies. If the cold disease is severe, use a mixture of nine hot medicines; use fire-vein therapy; use warm and nourishing food; keep warm housing and clothing, use behavioral therapy, which are four fire therapies, a total of eight methods. The sixth aspect is: First treat with careful behavior; if ineffective, treat with beneficial or harmful foods; if ineffective, treat with cold or hot medicines; if all three methods are ineffective, use surgical treatment, a total of four methods. The seventh aspect is: Knowing how to treat wind disease that has not yet manifested; similarly, treating bile disease and phlegm disease, which are treatments for three single diseases. Knowing how to treat other diseases that have not yet manifested; for example, for wind disease, using bitter and spicy foods, if the wind disease does not subside, but instead transforms into bile disease; Or transforms into phlegm disease. For bile disease, using salty and hot foods, if the bile disease does not subside, but instead transforms into phlegm disease; or transforms into wind disease. For phlegm disease, using salty foods, if the phlegm disease does not subside, but instead transforms into wind disease; or transforms into bile disease. If sweet and salty tastes are excessive, it will pacify wind disease, but will aggravate phlegm disease; pacify wind disease, but will aggravate bile disease. If hot foods pacify phlegm disease, it will aggravate wind disease; or aggravate bile disease. If sweet taste reduces phlegm disease, then
ིས་པ་བད་ཀན་དང་རླུང་སྐྱེས་པ་སྟེ་བཟློག་རྒྱུ་བཅུ་གཉིས། མི་འཕྲོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུས་པ་ལོག་པའི་གཅིག་སྟེ་བཅུ་དྲུག །བརྒྱད་པ་ལ། ལྡན་འདུས་གང་མཐོ་བ་མནན་པ་གཅིག །སྙིང་། གློ་བ། མཆིན་པ། སྲོག་རྩ། མཁལ་མ། མཚེར་པ། ཕོ་བ། མཁྲིས་པ། རླུང་། བད་ཀན། ཁྲག །ཆུ་སེར། གཉན་དང་གདོན་ཏེ་གནས་དང་ནད་གཞི་སོ་སོའི་ཁ་འཛིན་གཏོང་བ་བཅུ་བཞི། སྔ་ཕྱི་རེ་མོས་བཅོས་པ་དང་། ལྟག་པ་སྤྲད་པ་དང་། གུང་གཉིས་སུ་མཁྲིས་ཚད་བསད་པ་དང་། སྲོད་དང་སྔ་དྲོ་ཕོ་བའི་མེ་དྲོད་གསོ་བ། དགོང་དང་ཐོ་རངས་རླུང་ལ་རྔན་པ་སྟེར་བ་སྟེ་ཉི་ཤུའོ། །དགུ་པ་ལ། གནོད་བྱ་དང་། ཡུལ་དང་། དུས་དང་། རང་བཞིན་དང་། ན་ཚོད་དང་། ཁམས་དང་། གནས་དང་། མེ་སྟོབས་དང་། ཉམས་སྟོབས་དང་། གོམས་པ་བཅུ་སྟེ་གྱ་བདུན། བསྡོམས་པས་རྟོགས་ནས་ཇི་ལྟར་གསོ་ཚུལ་ལག་ལེན་བརྒྱ་དང་བཅོ་ལྔའོ།། །། 1-424 ༈ བཅུ་པ་གང་གསོ་བའི་ཐབས་ཀྱི་སྡོང་པོ། བཅུ་པ་གང་གསོ་བའི་ཐབས་ཀྱི་སྡོང་པོ་ལ། ཐུན་མོང་པས་གསོ་བ་དང་། ཁྱད་པར་གྱི་གསོ་བའི་ཡལ་ག་གཉིས། དང་པོ་ལ་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་བརྟགས་པར་བྱ་བ་དང་། ཉམས་སྨད་པ་བསྙུང་བར་བྱ་བའི་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས། དང་པོ་ལ། བརྟས་པར་བྱ་བའི་ཡུལ། གང་ནས་བརྟགས་པར་བྱ་བ། བརྟས་པར་བྱ་བའི་ཕན་ཡོན། བརྟས་པ་གྲགས་པའི་སྐྱོན། དེའི་བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་ལྔའི། དང་པོ་དེ་ལ་རླུང་ཆེ་བ་དང་། ཟུངས་ཟད་པ་དང་། ཁྱིམ་གསར་གྱིས་དུབ་པ་དང་། སྦྲུམ་མ་བཙས་རྗེས་དང་། ཁྲག་ཟགས་པ་དང་། གློ་རྡོལ་བ་དང་། རྒས་པ་གཉིད་མེད་པ་དང་། མྱ་ངན་གྱིས་དུབ་པ་དང་། དཀའ་ཐུབ་བྱེད་པ་དང་རྩོལ་བས་དུབ་པ་དང་། སོས་ཀའི་དུས། གཉིས་པ་དེ་ལ། ཟས་བཅུད་ཅན་དང་། སྨན་མར་དང་གཉིས། དཔྱད་འཇམ་རྩི་དང་། ཁྲུས་བསྐུ་མཉེ་དང་གསུམ། སྤྱོད་ལམ་གཉིད་ལོག་པ་དང་། དལ་བར་འདུག་པ་དང་སེམས་དགའ་བ་གསུམ། གསུམ་པ་དེ་ལ་སྟོབས་འཕེལ་བ་དང་། ནད་འཇོམས་པ་གཉིས། བཞི་པ་དེ་ལ། ཐལ་དྲགས་པས་ཁ་ཚོ་ཆེ་བས་དང་། འབྲས་དང་། རྨེན་བུ་དང་། རྨོངས་བག་དང་། ལུས་ལྕི་བ་དང་། ལུད་པ་མང་བ་དང་། བད་ཀན་འཕེལ་ཏེ་བདུན། ལྔ་པ་ནད་དེ་དག་བཅོས་པ་གཅིག །གཉིས་པ་ཉམས་སྨད་པ་སྙུང་བར་བྱ་བ་ལ་ཡང་། ཡུལ་གང་གིས་སྨད་པ། 1-425 ཕན་ཡོན། དྲགས་སྐྱོན། དེ་བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་ལྔའི་དང་པོ་ལ། མ་ཞུ་བསྣུམ་ཟོས་ཀྱི་ནད་དང་། བརླ་རེངས་པ་དང་། རིམས་ནད་དང་། གཅིན་སྙི་འགགས་པ་དང་། གཅི་བ་འགགས་པ་དང་། ཚོ་ཆེས་པ་དང་། ཆུ་སེར་གྱི་ནད་དང་། བད་ཀན་རྒྱས་པ་དང་། མཁྲིས་པ་རྒྱས་པ་དང་། སྟོབས་ལྡན་དར་བབས་དང་དགུན་དུས་སོ། །གཉིས་པ་དེ་ལ། མ་སྙོམས་པ་སྙོམས་པར་བྱེད་པ་ཞི་བ་དང་། སློང་བ་ནས་ཕྱིར་འབྱིན་པ་སྦྱང་བ་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཟས་སྨན་སྤྱོད་ལམ་དཔྱད་བཞི། དང་པ
【現代漢語翻譯】 第斯巴（含義未知）引起的疾病，以及由隆（含義未知）引起的疾病，共有十二種抑制方法。由不適宜的因素引起的紊亂，有一種，共十六種。第八，壓制任何較高或較低的混合物，共一種。心臟、肺、肝臟、命脈、腎臟、脾臟、胃、膽囊、隆、白脈、血液、血清、炎癥和鬼怪，針對每個位置和疾病的控制方法有十四種。先後交替治療，後背相抵，中午降低膽熱，傍晚和早晨滋養胃火，夜晚和黎明給予隆報酬，共二十種。第九，有害之物、地點、時間、性質、年齡、體質、位置、火力、體力、習慣，共十種，合計八十七種。總而言之，瞭解后如何治療的實踐有一百一十五種。 第十，治療方法的樹。 第十，治療方法的樹，有共同治療和特殊治療兩個分支。第一個分支有兩個小枝：檢查增強體質和減少虛弱。第一個小枝有五個葉子：增強體質的地點、從何處檢查、增強體質的益處、增強體質的缺點、以及治療方法。第一個葉子包括隆過多、營養耗盡、新婚疲憊、產後、失血、肺穿孔、年老失眠、悲傷疲憊、苦行和勞累疲憊、夏季。第二個葉子包括營養豐富的食物和藥用黃油兩種。按摩、沐浴和塗油三種。行為包括睡眠、緩慢坐著和心情愉快三種。第三個葉子包括增強體力和消除疾病兩種。第四個葉子包括過度導致口渴、以及腫瘤、腺體腫大、愚昧、身體沉重、痰多、白脈增多七種。第五個葉子是治療這些疾病一種。第二個分支，減少虛弱，也有五個葉子：什麼導致虛弱。 益處、過度造成的損害、以及治療方法。第一個葉子包括消化不良、油膩食物引起的疾病、大腿僵硬、傳染病、尿液滯留、排尿困難、過度肥胖、血清疾病、白脈增多、膽汁增多、體格強壯但衰老、以及冬季。第二個葉子包括兩種：使不平衡恢復平衡的平靜，以及從引發處排出體外的凈化。第一個葉子包括食物、藥物、行為和治療四種。
【English Translation】 Twelve ways to counteract diseases caused by 'is pa bad kan' (meaning unknown) and 'rlung' (meaning unknown). One type of disorder caused by unsuitable factors, totaling sixteen. Eighth, suppressing whichever mixture is higher or lower, one in total. Heart, lungs, liver, life force, kidneys, spleen, stomach, gallbladder, rlung, phlegm, blood, serous fluid, inflammation, and demons—fourteen methods of controlling each location and disease. Treating alternately before and after, backs against each other, reducing bile heat at noon, nourishing stomach fire in the evening and morning, giving offerings to rlung at night and dawn, totaling twenty. Ninth, harmful objects, places, times, nature, age, constitution, location, fire power, physical strength, habits—ten in total, amounting to eighty-seven. In summary, understanding and practicing how to treat amounts to one hundred and fifteen. Tenth, the tree of methods for what to treat. Tenth, the tree of methods for what to treat, has two branches: common treatment and special treatment. The first branch has two twigs: examining to strengthen and reducing weakness. The first twig has five leaves: the place to strengthen, from where to examine, the benefits of strengthening, the drawbacks of strengthening, and the treatment method. The first leaf includes excess rlung, depleted nutrition, fatigue from new marriage, postpartum, blood loss, lung perforation, old age insomnia, grief fatigue, asceticism and labor fatigue, summer. The second leaf includes nutritious food and medicinal butter, two types. Massage, bathing, and oiling, three types. Behavior includes sleeping, sitting slowly, and being happy, three types. The third leaf includes increasing strength and eliminating disease, two types. The fourth leaf includes excessive thirst, as well as tumors, swollen glands, ignorance, heavy body, excessive phlegm, increased phlegm, seven types. The fifth leaf is treating these diseases, one type. The second branch, reducing weakness, also has five leaves: what causes weakness. Benefits, damages caused by excess, and treatment methods. The first leaf includes indigestion, diseases caused by oily food, stiff thighs, infectious diseases, urine retention, difficulty urinating, excessive obesity, serous fluid disease, increased phlegm, increased bile, strong but aging physique, and winter. The second leaf includes two types: calming to balance imbalances, and purifying to expel from the source. The first leaf includes four types: food, medicine, behavior, and treatment.
ོ་ཉམས་སྟོབས་ཆུང་བ་བསྙུང་བར་བྱ་བ་གཅིག །གཉིས་པ་སྟོབས་འབྲིང་ལ། གྲང་བ་དྲོད་སྐྱེད་པ། ཚད་པ་ལ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་གཉིས། གསུམ་པ་སྟོབས་ཆེ་བ་ལ། རྩོལ་བས་བཅག་པ། རྔུལ་དབྱུང་བ་གཅིག །བཞི་པ་སྟོབས་ལྷག་པར་ཆེ་ན། མེ་རྩ་དང་། དུགས་དང་། ལུམས་དང་། གཏར་ཁའི་དཔྱད་བཞི། ཕྱི་མ་ལ། སྦྱོར་བ་མ་ཞུ་བའི་གནས་ནས་སྐྱུགས་ཀྱིས་དྲང་བ། ཞུ་བའི་གནས་ལ་ནི་རུ་ཧ་ཡིས་སྦྱང་བ། ལུས་སྤྱིར་ཏེ་བཤལ་གྱིས་སྦྱང་བ། རྩ་ནད་རྩ་སྦྱོང་སྟེ་དྲིལ་བས་བཅུ་བཞི། གསུམ་པ་དེ་ལ། དབང་པོ་གསལ་བ། ལུས་ཡང་བ། ཡི་ག་བདེ་བ། བྱ་བྱེད་བརྩོན་པ། བཀྲེས་སྐོམ་དུས་གཅིག་འབྱུང་བ། བཤང་བ་དང་རླུང་བདེ་བར་རྒྱུ་བའོ། །བཞི་པ་དེ་ལ། ཟུངས་ཟད་པ། ཤ་སྐེམ་པ། 1-426 མགོ་འཁོར་བ། གཉིད་མེད་པ། མདངས་ཤོར་བ། སྐད་དམའ་བ། དབང་པོ་ཉམས་པ། ཁ་སྐོམ་པ། ཁ་འགག །བྱིན་པ། བརླ། གཞུག་ཏོ། རྩིབ་ལོགས། སྙིང་ཁ། ཀླད་པ་རྣམས་ན་བ། རིམས་ཀྱིས་འདེབས་པ། སྐྱུགས་འདོད། རླུང་ནད་དེ་བཅོ་བརྒྱད་དེ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོས། ཕན་ཚུན་འགལ་རྐྱེན་སྤང་གཉེན། རླུང་དང་བད་མཁྲིས་རྒྱབ་བསྣོལ་དུ་བཅོས་པ་དང་། རྟེན་བརྟེན་པ་གཅིག་པར་བཅོས་པ་སྟེ། ཡོན་ཏན་དང་སྐྱོན་བཞག་ལག་ལེན་དྲུག་ཅུ། གཉིས་པ་ཁྱད་པར་གྱི་གསོ་ཚུལ་ལ། རླུང་བཅོས། མཁྲིས་བཅོས། བད་ཀན་བཅོས་པ། རྐྱང་པ་བཅོས་པ། ལྡན་པ་བཅོས་པ། འདུས་པ་བཅོས་པ། ཚ་གྲང་གཉིས་སུ་བསྒྲིལ་ཏེ་བཅོས་པའི་ལོ་འདབ་བདུན། དང་པོ་དེ་ལ་རླུང་གསོག་དུས། ཏིལ་མར་ལྕི་སྣུམ། འཇམ་དྲོའི་བཅུད་ཟས། སྤྱོད་ལམ་དྲོ་གནས་སུ་བསྡད་པ། ཡིད་འོང་གི་ཚིག་སྙན་པ། གཉིད་ལོག །གོས་དྲོ་བའོ། །སྨན་ཐང་ལ་རུས་བཅུད་གསུམ། མགོ་ཁྲེལ། བཅུད་བཞི། ཤིང་ཀུན་གསུམ་ཐང་སྟེ་བཞི། རླུང་ལ་ཕན་པའི་ཕྱི་མ་རྣམས་དང་། འདོན་སྦྱོར་ལ་ཤ་དཀར། སྐྱུར། སྒོག་འདོན་ཏེ་བཞི། དོན་ལྡེ་གུའི་སྦྱོར་བ་ཡིན། རླུང་ལ་ཕན་པའི་རྩ་བའི་སྨན་མར་དང་། མར་རྙིང་དྲོད་ཀྱི་འཇམ་རྩི་དང་། བསྐུ་མཉེ་དང་། སྣུམ་ཅན་གྱི་དུགས་དང་། རླུང་གསང་དུ་མེ་རྩ། གཉིས་པ་དེ་ལ། མཁྲིས་པ་གསོག་དུས་བ་རའི་མར་གསར། བསིལ་ཟས། སྤྱོད་ལམ་བསིལ་སར་དལ་བར་འདུག་པ། 1-427 དྲི་བཟང་བསིལ་བ་བྱུགས་པ། སྨན་པ་བསིལ་བའི་སྔོ་སྨན་ཐུན་མོང་དུ་སྦྱར་བ། ཐང་སྨན་ཐུན་མོང་དུ་སྦྱར་བ། ལ་སྨན་ཐུན་མོང་དུ་སྦྱར་བ། མཐའ་མ་དེ་ལ། ཚ་བ་རབ་འབྲིང་མཐའ་གསུམ་ལ། ག་པུར་ཙན་དན་གི་ཝང་གཙོ་བོར་བྱས་ཏེ་སྦྱར་བས་གསུམ། བཤལ། རྔུལ་དབྱུང་། ཆུའི་འཁྲུལ་འཁོར། གཏར་ཁ། བསིལ་བའི་དུགས། གསུམ་པ་དེ་ལ། བད་ཀན་གསོག་དུས། སྦྲང་རྩི། ཡང་རྩུབ་ཀྱི་ཟས་དྲོ་ལ་ཆུང་བར་ཟ་བ། སྤྱོད་ལམ་མེ་ཉི་བསྲོ་བ། གོས་དྲོ་བ་གྱོན་པ། སྐམ་སར་རྩོལ་བས་འཆག་པ། ཉིན་གཉིད་ལོག་པ། སྨན་ལ་ཐང་ཕྱེ་གཉིས།
【現代漢語翻譯】 對於體質虛弱者，應採取溫和的治療方法。對於中等體質者，應採取驅寒和清熱兩種方法。對於體質強壯者，應採取物理療法和發汗療法。對於體質特別強壯者，應採取火針、燻蒸、藥浴和放血四種療法。此外，對於未消化的食物，應通過催吐排出；對於已消化的食物，應用灌腸劑清除；對於全身性的問題，應用瀉藥清除；對於脈絡疾病，應通過脈絡疏通和按摩來治療，共有十四種方法。第三種情況，可以使感官清晰、身體輕盈、食慾良好、勤於行動、飢渴同時產生、大小便和氣體順暢排出。第四種情況，會導致營養耗盡、肌肉萎縮、頭暈、失眠、面色憔悴、聲音低沉、感官衰退、口渴、口乾、身體麻木、大腿、臀部、肋骨、心臟、大腦疼痛、感染疾病、噁心、以及十八種氣脈疾病。應避免相互衝突的因素，並採取有益的措施。治療應針對風、膽、痰三種體液的相互作用，以及依賴關係。總結了六十種療效和副作用的實踐方法。第二部分是特殊療法，包括治療風病、膽病、痰病、單一病癥、混合病癥、聚集病癥，以及通過冷熱結合治療的七個方面。首先，在風病加重時，應食用芝麻油等油膩食物，以及柔軟溫暖的滋補食物。生活方式上，應保持溫暖，說悅耳動聽的話，保證睡眠，穿著保暖。藥湯方面，有骨髓湯、頭顱湯、滋補四湯、以及木香三湯等四種。還有其他有益於風病的外部療法，如肉湯、酸味食物、大蒜等四種。這是治療風病的根本藥物和陳年酥油的配方，以及溫暖的軟膏、按摩、油性燻蒸和風穴火針。其次，在膽病加重時，應食用新鮮黃油和清涼食物。生活方式上，應在陰涼處緩慢活動，塗抹清涼的香水，服用由清涼草藥配製的藥物，以及清涼的湯藥。最後，對於輕度、中度和重度熱癥，應以冰片和檀香為主藥進行配製。治療方法包括瀉藥、發汗、水療、放血和清涼燻蒸。第三，在痰病加重時，應食用蜂蜜，以及少量粗糙乾燥的食物。生活方式上，應曬太陽取暖，穿著保暖，在乾燥的地方進行鍛鍊，避免白天睡覺。藥物方面，有湯劑和散劑兩種。 For those with weak constitutions, gentle treatments should be used. For those with moderate constitutions, treatments to dispel cold and clear heat should be used. For those with strong constitutions, physical therapy and sweating therapy should be used. For those with particularly strong constitutions, four therapies should be used: fire needle, fumigation, bathing, and bloodletting. In addition, for undigested food, emetics should be used to expel it; for digested food, enemas should be used to cleanse it; for systemic problems, laxatives should be used to cleanse it; for vascular diseases, vascular dredging and massage should be used, totaling fourteen methods. In the third case, it can clarify the senses, lighten the body, improve appetite, encourage diligence, cause hunger and thirst to occur simultaneously, and allow smooth passage of stool and gas. The fourth case can lead to nutrient depletion, muscle atrophy, dizziness, insomnia, pallor, low voice, sensory decline, thirst, dry mouth, numbness, pain in the thighs, buttocks, ribs, heart, and brain, infectious diseases, nausea, and eighteen kinds of wind-related diseases. Conflicting factors should be avoided, and beneficial measures should be taken. Treatment should address the interaction of wind, bile, and phlegm, as well as dependencies. Sixty practical methods of efficacy and side effects are summarized. The second part is special treatments, including treatments for wind disorders, bile disorders, phlegm disorders, single disorders, mixed disorders, aggregated disorders, and treatments that combine cold and heat in seven aspects. First, when wind disorders are aggravated, oily foods such as sesame oil, as well as soft and warm nourishing foods, should be consumed. In terms of lifestyle, one should stay warm, speak pleasant words, get enough sleep, and wear warm clothes. In terms of medicinal soups, there are bone marrow soup, skull soup, nourishing four soups, and costus three soups, totaling four types. There are also other external therapies beneficial for wind disorders, such as meat broth, sour foods, and garlic, totaling four types. This is the formula for the fundamental medicine for wind disorders and aged ghee, as well as warm ointments, massage, oily fumigation, and fire needles at wind points. Second, when bile disorders are aggravated, fresh butter and cooling foods should be consumed. In terms of lifestyle, one should move slowly in cool places, apply cooling perfumes, and take medicines compounded with cooling herbs, as well as cooling decoctions. Finally, for mild, moderate, and severe heat conditions, formulas should be prepared with borneol and sandalwood as the main ingredients. Treatments include laxatives, sweating, hydrotherapy, bloodletting, and cooling fumigation. Third, when phlegm disorders are aggravated, honey and small amounts of rough, dry foods should be consumed. In terms of lifestyle, one should bask in the sun for warmth, wear warm clothes, exercise in dry places, and avoid sleeping during the day. In terms of medicine, there are two types: decoctions and powders.
【English Translation】 Translation in English is not available
དང་པོ་ལ། ལན་ཚྭའི་ཐང་། ཚ་བའི་ཐང་། དེ་གཉིས་འདྲེས་པའི་ཐང་སྟེ་གསུམ། ཕྱི་མ་ལ། སེ་འབྲུའི་སྦྱོར་བ། དྭ་ལིས། ཐལ་སྨན་གྱི་སྦྱོར་བ་གསུམ་མོ། །མདོར་བསྡུས་ན། ཚ་སྐྱུར་ཡང་རྩུབ་རྣོ་བ་བརྟེན་པ། དཔྱད་དུ་སྐྱུགས་ལ། དུགས་དང་། མེ་རྩ། ཐུར་མ། བཞི་པ་རྐྱང་བར་བཅོས་པ་ལ། རླུང་འཇམ་རྩི་བཅུད་ཀྱིས་བཅོས་པ། མཁྲིས་པ་བཤལ་བསིལ་གྱིས་བཅོས་པ། བད་ཀན་སྐྱུགས་དང་དྲོད་ཀྱིས་བཅོས་པ་གསུམ། ལྔ་པ་རླུང་དང་མཁྲིས་པར་ལྡན་པ་བསིལ་བཅུད་ལྡན་པས་བཅོས་པ། བད་མཁྲིས་ལྡན་པ་བསིལ་ལ་ཡང་པས་བཅོས་པ། བད་རླུང་ལྡན་པ་དྲོད་ལ་བཅུད་པས་བཅོས་པ་སྟེ་གསུམ། དྲུག་པ་འདུས་པ་བཅོས་པ་ནི། སིལ་བཅུད་ཡང་པ་གསུམ་འཛོམ་པས་བཅོས་པ་གཅིག ། 1-428 བདུན་པ་ཚ་གྲང་གཉིས་སུ་འདྲིལ་ཏེ་བཅོས་པ་ལ། ཚ་བ་ཐམས་ཅད་བསིལ་གྱིས་བཅོས་པ། གྲང་བ་ཐམས་ཅད་བད་ཀན་ལྟར་བཅོས་པ། རླུང་ནི་ཚ་གྲང་གང་དང་འབྲེལ་བ་དེ་ལྟར་དུ་བཅོས་པ་གསུམ་སྟེ། ལག་ལེན་དྲུག་ཅུ། ཡོངས་སུ་དྲིལ་བས་ལག་ལེན་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་ཡིན་ནོ།། །། ༈ བཅུ་གཅིག་པ་བྱ་བྱེད་སྨན་པའི་གནས་ཀྱི་སྡོང་པོ། བཅུ་གཅིག་པ་བྱ་བྱེད་སྨན་པའི་གནས་ལ། རྒྱུ་དང་། ངོ་བོ། ངེས་ཚིག །དབྱེ་བ། ལས། འབྲས་བུ་སྟེ་ཡལ་ག་དྲུག །དང་པོ་ལ། སྨན་པ་བློ་དང་ལྡན་པ། བསམ་པ་དཀར་པ། དམ་ཚིག་ལྡན་པ། རྣམ་པ་གཟོ་བ། བྱ་བ་ལ་བརྩོན་པ། མི་ཆོས་མཁས་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་དྲུག །གཉིས་པ་ལ། ཉེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པ། གནོད་བྱའི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པ། གཉེན་པོའི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ། གསུམ་པ་ལ། སྨན་པ་ཞེས་པ་དང་། ལྷ་རྗེ་ཞེས་བརྗོད་པའི་ལོ་འདབ་གཉིས། བཞི་པ་ལ། སྨན་པ་བླ་ན་མེད་པ་དང་། ཁྱད་པར་ཅན། ཕལ་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ། ལྔ་པ་ལ། ཐུན་མོང་པའི་ལས་དང་། ཁྱད་པར་གྱི་ལས་ཏེ་ལོ་འདབ་གཉིས། དྲུག་པ་ལ། གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང་། མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་སྟེ་ལོ་འདབ་གཉིས་སོ། །རྒྱུད་བཞིའི་བཤད་པ་གཞན་ལ་ཕན་པའི་གཏེར་ལས། བཤད་རྒྱུད་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་སྐབས་གཉིས་པའོ།། །། ༄། །མན་ངག་རྒྱུད་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་སྐབས་ཏེ་གསུམ་པ། གསུམ་པ་མན་ངག་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ། 1-429 དེ་ནས་སྟོན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཚོ་མཛད་སྨན་གྱི་བླ་བཻ་ཌཱུཪྻ་འོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་བཞེངས་ཏེ་དགོས་འདོད་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་སོ་ཞེས་པ་ནས། ཁྱོད་ཀྱིས་དྲིས་ཤིག་ང་ཡིས་བཤད་ལུང་སྦྱིན། ཞེས་པའི་བར་གྱིས་མདོར་བསྟན། དྲང་སྲོང་ཡིད་ལས་སྐྱེས་ཀྱིས་འདི་སྐད་ཞུས་སོགས་རྩ་བ་བརྒྱད། སྐབས་བཅོ་ལྔ། ལེའུ་གོ་ལྔས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལས། དང་པོའི་ལུས་གསོ་བའི་ཡན་ལག་དང་། བྱིས་པ་དང་། མོ་ནད་དང་། གདོན་དང་། མཚོན་དང་། དུག་དང་། རྒས་པ་དང་། རོ་ཙ་བ་ག
【現代漢語翻譯】 第一種，有鹽湯、熱湯，以及兩者混合的湯，共三種。 第二種，有芝麻油的配方、達利斯（Dalis，藥物名稱），以及灰藥的配方，共三種。 簡而言之，對於依賴辛辣、酸澀、粗糙、鋒利性質的疾病，採用催吐療法；對於需要調理的疾病，採用燻蒸、艾灸、導瀉、放血四種方法。 對於風病，用溫和滋潤的藥物調理；對於膽病，用瀉藥和清涼藥物調理；對於痰病，用催吐和溫性藥物調理，共三種。 第五種，對於風膽混合病，用清涼滋潤的藥物調理；對於痰膽混合病，用清涼輕盈的藥物調理；對於痰風混合病，用溫熱滋潤的藥物調理，共三種。 第六種，對於混合病，用清涼、滋潤、輕盈三種性質兼備的藥物調理，共一種。 第七種，對於寒熱混雜的疾病，用清涼藥物調理所有熱性病；用治療痰病的方法調理所有寒性病；風病則根據其與寒熱哪種性質相關聯，就用相應的方法調理，共三種。 以上共有六十種治療方法，全部加起來共有三百六十種治療方法。 第十一、論述行醫者之道的樹。 第十一、論述行醫者之道的樹，包含原因、本體、定義、分類、作用、結果六個分支。 第一，行醫者應具備智慧、純潔的思想、遵守誓言、端莊的儀容、勤奮的工作態度、精通世俗事務六個條件。 第二，行醫者應瞭解疾病的特徵、有害因素的特徵、對治方法的特徵三個方面。 第三，『行醫者』和『神醫』這兩個稱謂。 第四，行醫者分為至高無上的、特殊的、普通的三個等級。 第五，行醫者有共同的職責和特殊的職責兩種。 第六，行醫者有暫時的結果和最終的結果兩種。 《四部醫典》的闡述是利益他人的寶藏，以上是《論述醫典》的第二部分。 《口訣醫典》的詳細闡述，第三部分。 第三、詳細闡述《口訣醫典》： 此後，導師世尊，療愈之醫王，琉璃光如來從禪定中起身，安住于名為『如意寶珠』的禪定之中，從『您請提問，我將賜予教言』開始，以簡要的方式進行介紹。 賢者益西降措（Yid-las-skyes）請教道等八個根本，十五個章節，九十五個部分進行了詳細的闡述，其中第一部分是滋養身體的方法，以及兒童疾病、婦科疾病、邪魔疾病、刀傷、毒藥、衰老和食慾不振的治療方法。
【English Translation】 Firstly, there are three types of decoctions: salt decoction, hot decoction, and a mixture of the two. Secondly, there are three types of formulations: sesame oil formulation, Dalis (a medicinal name), and ash medicine formulation. In short, for diseases that rely on pungent, sour, rough, and sharp properties, emetic therapy is used; for diseases that need to be treated, fumigation, moxibustion, purgation, and bloodletting are used as four methods. For wind disorders, treatment is done with gentle and nourishing medicines; for bile disorders, treatment is done with purgatives and cooling medicines; for phlegm disorders, treatment is done with emetics and warming medicines, totaling three types. Fifthly, for mixed wind and bile disorders, treatment is done with cooling and nourishing medicines; for mixed phlegm and bile disorders, treatment is done with cooling and light medicines; for mixed phlegm and wind disorders, treatment is done with warming and nourishing medicines, totaling three types. Sixthly, for treating combined disorders, treatment is done with a combination of cooling, nourishing, and light properties, totaling one type. Seventhly, for treating diseases that are mixed with hot and cold, all hot diseases are treated with cooling medicines; all cold diseases are treated like phlegm diseases; wind diseases are treated according to whether they are related to hot or cold properties, totaling three types. There are sixty practical methods in total, and when all are combined, there are three hundred and sixty practical methods. Eleventh, the tree of the physician's conduct. Eleventh, the tree of the physician's conduct, includes six branches: cause, essence, definition, classification, action, and result. First, a physician should possess six qualities: intelligence, pure intention, adherence to vows, dignified appearance, diligence in work, and proficiency in worldly affairs. Second, a physician should understand three aspects: the characteristics of diseases, the characteristics of harmful factors, and the characteristics of antidotes. Third, the two terms 'physician' and 'divine healer'. Fourth, physicians are classified into three levels: supreme, special, and ordinary. Fifth, physicians have two types of duties: common duties and special duties. Sixth, physicians have two types of results: temporary results and ultimate results. The explanation of the Four Tantras is a treasure that benefits others. The above is the second chapter of the 'Explanatory Tantra'. The detailed explanation of the 'Oral Instruction Tantra', the third chapter. Third, a detailed explanation of the 'Oral Instruction Tantra': Thereafter, the Teacher, the Bhagavan, the Healing Buddha, Bhaisajyaguru Vaiduryaprabharaja, arose from samadhi and remained in the samadhi called 'Wish-Fulfilling Jewel', starting from 'Please ask, and I will bestow teachings', it is introduced in a concise manner. The sage Yid-las-skyes asked, etc., eight roots, fifteen chapters, and ninety-five sections are explained in detail, of which the first part is the method of nourishing the body, as well as the treatment of children's diseases, gynecological diseases, demonic diseases, knife wounds, poisons, aging, and loss of appetite.
སོ་བའི་ཡན་ལག་སྟེ་རྩ་བ་བརྒྱད། དང་པོ་ལ། ཉེས་གསུམ་གསོ་བའི་སྐབས་དང་། ཁོང་ནད་དང་། ཚད་པ་དང་། ལུས་སྟོད་དང་། དོན་སྣོད་དང་། གསང་ནད་དང་། འཐོར་བུ་དང་། ལྷན་སྐྱེས་རྨའི་ནད་གསོ་བ་སྟེ་བརྒྱད། བྱིས་ནད། མོ་ནད། གདོན། མཚོན། དུག་ནད། རྒས་པ། རོ་ཙ་བ་གསོ་བ་ལ་རེ་རེ་སྟེ་སྡོང་པོ་བཅོ་ལྔ། དང་པོ་ལ། རླུང་། མཁྲིས་བད་ཀན། འདུས་ནད་སྨུག་པོ་བཅོས་པ་སྟེ་ཡལ་ག་བཞི། དང་པོ་ལ། རྒྱུ་རྐྱེན་དང་། དབྱེ་བ་དང་། རྟགས་དང་། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་བཞི། དང་པོ་ལ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱི་ལོ་འདབ་གཉིས། གཉིས་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་ལས་ཀྱང་ཕྲེའུར་གྱེས་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ། 1-430 རིགས་དང་གནས་ཀྱི་དབྱེ་བའི་ལོ་འདབགཉིས། དང་པོ་གཞན་རྒྱུད་ལོག་པའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་སྟེ། ཨ་ཝ་ཏ་ལ་སོགས་པ་སྔར་བཤད་པ་ཉི་ཤུ། དེ་དག་བསྡུ་ན་རེངས་པ་དང་། འཁུམས་པ་དང་། བསྐུམས་པ་དང་། སྦོས་པ་དང་། འཆེས་པ་དང་། གཟེར་བ་དང་། འཕྲོས་པ་དང་། ལྐུགས་པའམ་འབོགས་པ་སྟེ་བརྒྱད་དུ་འདུའོ། །གཉིས་པ་རང་རྒྱུད་གནོད་བྱ་ལ་ཞུགས་པ་སྟེ། བདུན་གྱི་དང་པོ་པགས་འགྲམས་ལ་གཅིག །གཉིས་པ་ཤ་ལ་རྒྱས་པ་ལ། ཤ་དང་ཚིལ་ཞུགས་གཉིས། གསུམ་པ་རྩ་ལ་རྒྱུག་པ་ལ། རྩ་ཁྲག་ཆུ་བར་རྒྱུག་པ་གསུམ། བཞི་པ་རུས་ལ་ཞེན་པ་ལ། རུས་ཚིགས། རྐང་། བཅུད་ལ་ཞུགས་པ་བཞི། ལྔ་པ་དོན་ལ་བབས་པ་ལ། གློ་བར། སྙིང་ལ། མཆིན་པར། མཚེར་པར། མཁལ་མར་ཞུགས་པ་དང་ལྔ། དྲུག་པ་སྣོད་དུ་ལྷུང་བ་ལ། ཟས་ལ། མ་ཞུ་བ་ལ། ཞུ་བའི་གནས་ལ། མཁྲིས་པ་ལ། བཤང་བ་ལ། གཅི་བ་ལ། མངལ་དུ་ཞུགས་པ་སྟེ་བདུན། བདུན་པ་དབང་པོ་ལྔ་ལ་མེ་ཏོག་ཤར་བ་ལ། མགོ་མིག །རྣ་བ། སྣ། སོ། ལྕེ། ལུས་ཀུན་ལ་ཞུགས་པ་སྟེ་དྲིལ་བས་ཉེར་དགུ། དེ་དག་མདོར་བསྡུ་ན། མགོ སྙིང་། གློ། མཆིན། ཕོ། ལོང་། མཁལ་རླུང་སྟེ་བདུན་དུ་འདུའོ། །གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་གི་ནད་ལ། རྐྱང་པ་དང་འདྲེས་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་སྲོག་འཛིན་སོགས་ལྔ། 1-431 གཉིས་པ་དེ་དག་མཁྲིས་པ་དང་། འདྲེས་པ་ལྔ། དེ་དག་བད་ཀན་དང་འདྲེས་པ་ལྔ་སྟེ་བཅུ་བསྡོམས་པས་བཅོ་ལྔ། དྲིལ་བས་རླུང་ནད་རེ་བཞི། མདོར་བསྡུས་གཉིས། བགྲང་བས་དོན་དགུ །གསུམ་པ་རྟགས་ལ། སྤྱི་བརྟག་པ་དང་། མདོར་བསྡུས་པའི་བརྟག་པ་སྟེ། ཡལ་ག་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་མ་ལ། དང་པོ་ལ། སློང་བ་རྒྱུའི་སྒོ་ནས་བརྟག་པ། མཚན་ཉིད་རྟགས་ཀྱི། ཕན་གནོད་གོམས་པའི་སྒོ་ནས་བརྟག་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ། བར་མ་ལ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་དྲིལ་བས་ལག་ལེན་དྲུག །བཞི་པ་བཅོས་ཐབས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ཐབས་ཏེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་ལས་ཀྱང་ཕྲེའུར་གྱེས་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཟས། སྤྱོད། སྨན། དཔྱད་དེ་ལོ་འདབ་བཞིའི་སྨན་ལ། ཁུ་བ་ཆང་། འདོན་སྦྱར། ཕྱེ་མ། སྨན་མར་ལ
【現代漢語翻譯】 治療的支分，即八個根本：第一，治療三毒的情況；第二，治療內科疾病；第三，治療熱病；第四，治療身體上部的疾病；第五，治療臟器疾病；第六，治療隱疾；第七，治療外傷；第八，治療先天性疾病，共八種。治療小兒疾病、婦科疾病、邪魔、刀傷、中毒、衰老、恢復精力，各算一種，共十五種樹幹。第一，治療隆（རླུང་，風）、赤巴（མཁྲིས་པ，膽汁）、培根（བད་ཀན，黏液），以及混合疾病和黑病的四種樹枝。第一，病因、分類、癥狀和治療方法，即四種小樹枝。第一，原因和條件的兩個葉子。第二，一般和特殊的樹枝，從小樹枝中分出更小的樹枝，即兩種。第一， 1-430 型別和位置的兩種分類葉子。第一，進入他人血統的歧途，如阿瓦達（ཨ་ཝ་ཏ，梵文：अवतार，avatāra，化身）等，之前已經說了二十種。如果將這些歸納起來，可以分為僵硬、收縮、彎曲、腫脹、增大、刺痛、蔓延、麻木或腫塊等八種。第二，進入自身血統的損害，七種中的第一種是面板瘀傷。第二種是蔓延到肌肉，分為肌肉和脂肪兩種。第三種是流經脈絡，分為流經脈絡、血液和水液三種。第四種是附著在骨骼上，分為骨骼、關節、骨髓和營養四種。第五種是落在臟器上，分為落在肺、心、肝、脾、腎五種。第六種是落入空腔，分為落在食物、未消化物、消化處、膽囊、糞便、尿液、子宮七種。第七種是在五官上開花，分為頭、眼、耳、鼻、牙齒、舌頭、全身，總共二十九種。如果將這些簡要歸納，可以分為頭、心、肺、肝、胃、大腸、腎隆七種。第二，特殊的疾病，分為單一和混合兩種葉子。第一，命勤隆等五種。 1-431 第二，這五種與赤巴混合五種，這五種與培根混合五種，共十種，總共十五種。總共四十四種隆病。簡要歸納為兩種，詳細列舉為四十九種。第三，癥狀，分為一般檢查和簡要檢查兩種樹枝，後者又分為：第一，通過引發原因進行檢查；第二，通過性質癥狀進行檢查；第三，通過益害習慣進行檢查，共三種葉子。中間部分包括一般和特殊，總共六種實踐。第四，治療方法，分為一般和特殊的治療方法兩種小樹枝，從小樹枝中分出更小的樹枝。第一，飲食、行為、藥物、治療，共四種葉子，藥物包括肉湯、酒、藥粉、藥膏等。
【English Translation】 The branch of healing, which is eight roots: First, the occasion of healing the three poisons; second, treating internal diseases; third, treating fever; fourth, treating diseases of the upper body; fifth, treating organ diseases; sixth, treating hidden diseases; seventh, treating trauma; eighth, treating congenital diseases, a total of eight types. Treating children's diseases, gynecological diseases, demonic influences, weapon wounds, poisoning, aging, and restoring vitality are each counted as one, totaling fifteen trunks. First, treating rLung (རླུང་, wind), mKhris-pa (མཁྲིས་པ, bile), Bad-kan (བད་ཀན, phlegm), as well as mixed diseases and black diseases, are four branches. First, causes, classifications, symptoms, and treatments, which are four small branches. First, two leaves of causes and conditions. Second, general and specific branches, branching out from small branches into even smaller branches, which are two types. First, 1-430 Two classification leaves of type and location. First, entering the wrong path of another lineage, such as Awatara (ཨ་ཝ་ཏ，梵文：अवतार，avatāra，incarnation) etc., which have been mentioned before as twenty types. If these are summarized, they can be divided into stiffness, contraction, bending, swelling, enlargement, stinging, spreading, numbness, or lumps, totaling eight types. Second, entering the harm of one's own lineage, the first of the seven is skin contusion. The second is spreading to the muscles, divided into muscle and fat. The third is flowing through the vessels, divided into flowing through vessels, blood, and fluids. The fourth is adhering to the bones, divided into bones, joints, marrow, and nutrients. The fifth is falling on the organs, divided into falling on the lungs, heart, liver, spleen, and kidneys. The sixth is falling into the cavities, divided into falling on food, undigested matter, digestion site, gallbladder, feces, urine, and uterus. The seventh is flowering on the five senses, divided into head, eyes, ears, nose, teeth, tongue, and the whole body, totaling twenty-nine types. If these are briefly summarized, they can be divided into head, heart, lungs, liver, stomach, large intestine, and kidney rLung, totaling seven types. Second, special diseases, divided into single and mixed types of leaves. First, life-sustaining rLung and other five types. 1-431 Second, these five mixed with mKhris-pa are five types, these five mixed with Bad-kan are five types, totaling ten types, totaling fifteen types. A total of forty-four rLung diseases. Briefly summarized as two types, detailed enumeration as forty-nine types. Third, symptoms, divided into general examination and brief examination, which are two branches, the latter further divided into: First, examining through the cause of initiation; second, examining through the nature of symptoms; third, examining through the habits of benefit and harm, totaling three leaves. The middle part includes general and specific, totaling six practices. Fourth, treatment methods, divided into general and specific treatment methods, which are two small branches, branching out from small branches into even smaller branches. First, diet, behavior, medicine, therapy, totaling four leaves, medicines including broth, wine, powder, ointment, etc.
ྔ། རིམ་པ་བཞིན་དྲུག །ལྔ། བཞི། གཅིག །དྲུག །བཞི་སྟེ་དྲིལ་བས་ལག་ལེན་ཉེར་བརྒྱད། གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ཐབས་ལ། རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྣམས་བཅོས་པ། གནས་ཀྱི། ནད་ཚགས་ཀྱི་བཅོས་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ་གྱི་དང་པོ་ལ། ཨ་ཝ་ཏ་རྐྱང་པ་བཅོས་པ་དང་། དེ་བད་ཀན་དང་འདྲེས་པ། དེ་མཁྲིས་པ་དང་འདྲེས་པ། དར་ཡ་ཀན་སོགས། བརླ་རེངས། གཟུགས་ཁུམས་སོགས། སྲན་འཐེང་སོགས། རྩ་འཛིན་སོགས་བཅོས་པ་སྟེ་བརྒྱད། གཉིས་པ་དེ་ལ། ཤ་པགས་ལ་ཞུགས་པ་བཅོས་པ་གཅིག །ཚིགས་ལ། 1-432 རུས་པ། རྐང་ལ། བཅུད་ལ། རྒྱུས་ཚིགས་རྩ་གཉིས་ལ་གཅིག །ཆུ་བར་ལ། ཁྲག་ལ། སྙིང་ལ། གློ་བར། མཆིན་པར། མཚེར་པར། མཁལ་མར། ཟས་མ་ཞུ་བ་གཉིས་ལ་གཅིག །ཞུ་གནས་སུ། མཁྲིས་པར། མངལ་དུ། བཤང་བར། གཅིན་ལ། མགོར། རྣ་བར། མིག །སྣར། སོར། ལུས་ཀུན་ལ་ཞུགས་པ་བཅོས་པ་སྟེ་རྩ་གསུམ། གསུམ་པ་དེ་ལ། སྲོག་འཛིན་གྱི་རླུང་བཅོས། གྱེན་རྒྱུའི། ཁྱབ་བྱེད་ཀྱི། མེ་མཉམ་གྱི། ཐུར་སེལ་གྱི་རླུང་བཅོས། མཁྲིས་པར་འདྲེས་པ། བད་ཀན་དང་འདྲེས་པ། རེངས་འཁུམས་གཉིས་ལ་གཅིག །བསྐམས་པ། སྦོས་པ། འཆོས་པ། གཟེར་བ། འཕྱིས་པ། ལྐུགས་པ། མགོ་རླུང་། སྙིང་། གློ། མཆིན། ཕོ། ལོང་། མཁལ་རླུང་བཅོས་པ་སྟེ་ཉེར་གཅིག་བསྡོམས་པས་ལག་ལེན་བརྒྱད་ཅུ། །གཉིས་པ་མཁྲིས་ནད་བཅོས་པ་ལ། རྒྱུ་རྐྱེན་དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས། རྗེས་བཅད་དེ་ཡལ་ག་དྲུག །དང་པོ་རྒྱུ་དང་མཐུན་པའི་ལོ་འདབ་གཅིག །གཉིས་པ་ལ། མཚོན། དུག །ཟས། གདོན། རྐྱེན་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། གསུམ་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་སྒོ་ནས་དབྱེ་པ་སྟེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས། རིགས་དང་རྟགས་ཀྱི་དབྱེ་བའི་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་ལ་བཞིའི་དང་པོ། ནད་བཞིའི་མཁྲིས་པ་ཐང་ལ་ལྷགས་པ་ལ་གཅིག །གཉིས་པ་མེ་དྲོད་ཀྱི་མཁྲིས་པ་གཞན་གྱུར་བ་ལ། རླུང་གི་གནས་གྱུར། མ་ཞུ་བའམ་བད་ཀན་གྱི་གནས་གྱུར། ཁྲག་གི་གནས་གྱུར་ཏེ་གསུམ། 1-433 གསུམ་པ་སྣོད་ཀྱི་མཁྲིས་པ། ཁ་ལུང་ཁ་ཤོར་ལ། མཆིན་པ་རྒྱས་པའམ། སྐྲངས་སམ། སྐྲན་གྱིས་མཁྲིས་ཡུལ་ཕྲོགས་པས་མཁྲིས་པ་དབང་མེད་དུ་ཕྱིར་ཁ་ལུད་པ། ཕོ་སྐྲན་གྱིས་མཁྲིས་ཡུལ་ཕྲོགས་པའི་དང་། མཁྲིས་པ་རང་ལ་སྐྲན་ཞུགས་པའི་ཁ་ལུད་དང་། འགྲམས་སམ་རླུང་རྐྱེན་གྱིས་མཁྲིས་པ་ཁ་ཤོར་བ་སྟེ་བཞི། བཞི་པ་ཐུན་མོང་གི་མཁྲིས་པ་རྩ་ལ་རྒྱུག་པ་དང་། འགྲམས་ཚད་མཁྲིས་པར་བབས་པའི་རྩར་རྒྱུག །འཁྲུགས་ཚད་མཁྲིས་པར་བབས་པའི། རིམས་ཚད་མཁྲིས་པར་བབས་པའི། ཟས་སྤྱོད་རང་བཞིན་གྱིས་མཁྲིས་པ་འཕེལ་བས་རྩར་རྒྱུག་པ་བཞིའི་ཕྱི་མ་ལ། ཤ་སེར་དང་མིག་སེར་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ནས་བསྡོམས་པས་བཅུ་གསུམ་མོ། །མདོར་བསྡུ་ན། རྩ་བ་བཞིར་ཕྱེ་བའི་ཐོག་མཐའ་གཉིས་ཁྲག་དང་མཁྲིས་པ་འཕེལ་བ་ཡིན་པས་རང་རྒྱུད་ཅན་ཞེས
【現代漢語翻譯】 藏文：ྔ། རིམ་པ་བཞིན་དྲུག །ལྔ། བཞི། གཅིག །དྲུག །བཞི་སྟེ་དྲིལ་བས་ལག་ལེན་ཉེར་བརྒྱད། 簡體中文：首先是六種，然後是五種，四種，一種，六種，四種，總共二十八種實際操作。 藏文：གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ཐབས་ལ། རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྣམས་བཅོས་པ། གནས་ཀྱི། ནད་ཚགས་ཀྱི་བཅོས་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ་གྱི་དང་པོ་ལ། ཨ་ཝ་ཏ་རྐྱང་པ་བཅོས་པ་དང་། དེ་བད་ཀན་དང་འདྲེས་པ། དེ་མཁྲིས་པ་དང་འདྲེས་པ། དར་ཡ་ཀན་སོགས། བརླ་རེངས། གཟུགས་ཁུམས་སོགས། སྲན་འཐེང་སོགས། རྩ་འཛིན་སོགས་བཅོས་པ་སྟེ་བརྒྱད། 簡體中文：第二是針對特定疾病的治療方法，包括治療各種型別的疾病，治療部位，以及治療疾病的組合。在三個分支的第一個分支中，有治療單獨的阿瓦塔（梵文：avatāra，梵文天城體：अवतार，梵文羅馬音：avatāra，字面意思：化身），治療與培根（藏醫學概念，指黏液）混合的阿瓦塔，治療與赤巴（藏醫學概念，指膽汁）混合的阿瓦塔，以及治療達雅坎等疾病，大腿僵硬，身體萎縮，小腿抽筋，脈搏等，共八種。 藏文：གཉིས་པ་དེ་ལ། ཤ་པགས་ལ་ཞུགས་པ་བཅོས་པ་གཅིག །ཚིགས་ལ། 簡體中文：第二，治療侵入肌肉和面板的疾病一種，關節。 藏文：རུས་པ། རྐང་ལ། བཅུད་ལ། རྒྱུས་ཚིགས་རྩ་གཉིས་ལ་གཅིག །ཆུ་བར་ལ། ཁྲག་ལ། སྙིང་ལ། གློ་བར། མཆིན་པར། མཚེར་པར། མཁལ་མར། ཟས་མ་ཞུ་བ་གཉིས་ལ་གཅིག །ཞུ་གནས་སུ། མཁྲིས་པར། མངལ་དུ། བཤང་བར། གཅིན་ལ། མགོར། རྣ་བར། མིག །སྣར། སོར། ལུས་ཀུན་ལ་ཞུགས་པ་བཅོས་པ་སྟེ་རྩ་གསུམ། 簡體中文：骨骼，腿，精華，肌腱和關節，脈搏各一種，在水腫，血液，心臟，肺，肝臟，脾臟，腎臟，兩種消化不良各一種，消化部位，膽囊，子宮，糞便，尿液，頭部，耳朵，眼睛，鼻子，牙齒，以及治療侵入全身的疾病，共二十三種。 藏文：གསུམ་པ་དེ་ལ། སྲོག་འཛིན་གྱི་རླུང་བཅོས། གྱེན་རྒྱུའི། ཁྱབ་བྱེད་ཀྱི། མེ་མཉམ་གྱི། ཐུར་སེལ་གྱི་རླུང་བཅོས། མཁྲིས་པར་འདྲེས་པ། བད་ཀན་དང་འདྲེས་པ། རེངས་འཁུམས་གཉིས་ལ་གཅིག །བསྐམས་པ། སྦོས་པ། འཆོས་པ། གཟེར་བ། འཕྱིས་པ། ལྐུགས་པ། མགོ་རླུང་། སྙིང་། གློ། མཆིན། ཕོ། ལོང་། མཁལ་རླུང་བཅོས་པ་སྟེ་ཉེར་གཅིག་བསྡོམས་པས་ལག་ལེན་བརྒྱད་ཅུ། ། 簡體中文：第三，治療命勤氣（藏醫學概念，維持生命的五種氣之一），上行氣，遍行氣，等火氣，下泄氣。治療與赤巴混合的氣，與培根混合的氣，兩種僵硬和萎縮各一種，乾燥，腫脹，水腫，疼痛，麻木，失語，頭風，心臟，肺，肝臟，胃，大腸，腎臟的氣，共二十一種，總共八十種實際操作。 藏文：གཉིས་པ་མཁྲིས་ནད་བཅོས་པ་ལ། རྒྱུ་རྐྱེན་དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས། རྗེས་བཅད་དེ་ཡལ་ག་དྲུག །དང་པོ་རྒྱུ་དང་མཐུན་པའི་ལོ་འདབ་གཅིག །གཉིས་པ་ལ། མཚོན། དུག །ཟས། གདོན། རྐྱེན་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། 簡體中文：第二是治療赤巴疾病，包括區分原因和條件，癥狀，治療方法和後續措施，共六個分支。首先是與原因相關的單一分支。第二，有武器，毒藥，食物，邪魔和條件四個分支。 藏文：གསུམ་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་སྒོ་ནས་དབྱེ་པ་སྟེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས། རིགས་དང་རྟགས་ཀྱི་དབྱེ་བའི་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་ལ་བཞིའི་དང་པོ། ནད་བཞིའི་མཁྲིས་པ་ཐང་ལ་ལྷགས་པ་ལ་གཅིག །གཉིས་པ་མེ་དྲོད་ཀྱི་མཁྲིས་པ་གཞན་གྱུར་བ་ལ། རླུང་གི་གནས་གྱུར། མ་ཞུ་བའམ་བད་ཀན་གྱི་གནས་གྱུར། ཁྲག་གི་གནས་གྱུར་ཏེ་གསུམ། 簡體中文：第三，從一般和特殊的角度進行區分，有兩個分支。區分型別和癥狀有兩個分支。在第一個分支的四種情況中，第一種是四種疾病的赤巴停留在湯中。第二種是火熱的赤巴發生變化，包括氣的狀態變化，消化不良或培根的狀態變化，血液的狀態變化，共三種。 藏文：གསུམ་པ་སྣོད་ཀྱི་མཁྲིས་པ། ཁ་ལུང་ཁ་ཤོར་ལ། མཆིན་པ་རྒྱས་པའམ། སྐྲངས་སམ། སྐྲན་གྱིས་མཁྲིས་ཡུལ་ཕྲོགས་པས་མཁྲིས་པ་དབང་མེད་དུ་ཕྱིར་ཁ་ལུད་པ། ཕོ་སྐྲན་གྱིས་མཁྲིས་ཡུལ་ཕྲོགས་པའི་དང་། མཁྲིས་པ་རང་ལ་སྐྲན་ཞུགས་པའི་ཁ་ལུད་དང་། འགྲམས་སམ་རླུང་རྐྱེན་གྱིས་མཁྲིས་པ་ཁ་ཤོར་བ་སྟེ་བཞི། 簡體中文：第三種是器官的赤巴，包括口吐和口泄。肝臟腫大或腫瘤佔據膽囊導致膽汁不受控制地吐出。胃腫瘤佔據膽囊，膽囊本身有腫瘤，以及因瘀傷或氣體原因導致膽汁泄出，共四種。 藏文：བཞི་པ་ཐུན་མོང་གི་མཁྲིས་པ་རྩ་ལ་རྒྱུག་པ་དང་། འགྲམས་ཚད་མཁྲིས་པར་བབས་པའི་རྩར་རྒྱུག །འཁྲུགས་ཚད་མཁྲིས་པར་བབས་པའི། རིམས་ཚད་མཁྲིས་པར་བབས་པའི། ཟས་སྤྱོད་རང་བཞིན་གྱིས་མཁྲིས་པ་འཕེལ་བས་རྩར་རྒྱུག་པ་བཞིའི་ཕྱི་མ་ལ། ཤ་སེར་དང་མིག་སེར་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ནས་བསྡོམས་པས་བཅུ་གསུམ་མོ། ། 簡體中文：第四種是常見的赤巴在脈搏中流動，以及瘀傷的熱量落在赤巴上並在脈搏中流動，紊亂的熱量落在赤巴上，傳染病的熱量落在赤巴上，以及因飲食習慣導致赤巴增加並在脈搏中流動。后四種情況分為面板發黃和眼睛發黃兩種，總共十三種。 藏文：མདོར་བསྡུ་ན། རྩ་བ་བཞིར་ཕྱེ་བའི་ཐོག་མཐའ་གཉིས་ཁྲག་དང་མཁྲིས་པ་འཕེལ་བ་ཡིན་པས་རང་རྒྱུད་ཅན་ཞེས། 簡體中文：總而言之，在分為四個根本原因的情況下，開始和結束都與血液和赤巴的增加有關，因此被稱為自生。
【English Translation】 Tibetan: ྔ། རིམ་པ་བཞིན་དྲུག །ལྔ། བཞི། གཅིག །དྲུག །བཞི་སྟེ་དྲིལ་བས་ལག་ལེན་ཉེར་བརྒྱད། English: First, there are six, then five, four, one, six, and four, totaling twenty-eight practical applications. Tibetan: གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ཐབས་ལ། རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྣམས་བཅོས་པ། གནས་ཀྱི། ནད་ཚགས་ཀྱི་བཅོས་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ་གྱི་དང་པོ་ལ། ཨ་ཝ་ཏ་རྐྱང་པ་བཅོས་པ་དང་། དེ་བད་ཀན་དང་འདྲེས་པ། དེ་མཁྲིས་པ་དང་འདྲེས་པ། དར་ཡ་ཀན་སོགས། བརླ་རེངས། གཟུགས་ཁུམས་སོགས། སྲན་འཐེང་སོགས། རྩ་འཛིན་སོགས་བཅོས་པ་སྟེ་བརྒྱད། English: Second, there are specific treatments for diseases, including treating various types of diseases, treating locations, and treating combinations of diseases. In the first of the three branches, there are treatments for solitary Avatara (Sanskrit: avatāra, Devanagari: अवतार, Romanization: avatāra, literal meaning: incarnation), Avatara mixed with Bekan (Tibetan medicine concept, referring to mucus), Avatara mixed with Chiba (Tibetan medicine concept, referring to bile), and treatments for diseases such as Daryakan, stiff thighs, body shrinkage, calf cramps, pulse, etc., totaling eight. Tibetan: གཉིས་པ་དེ་ལ། ཤ་པགས་ལ་ཞུགས་པ་བཅོས་པ་གཅིག །ཚིགས་ལ། English: Second, there is one treatment for diseases that have entered the muscles and skin, and joints. Tibetan: རུས་པ། རྐང་ལ། བཅུད་ལ། རྒྱུས་ཚིགས་རྩ་གཉིས་ལ་གཅིག །ཆུ་བར་ལ། ཁྲག་ལ། སྙིང་ལ། གློ་བར། མཆིན་པར། མཚེར་པར། མཁལ་མར། ཟས་མ་ཞུ་བ་གཉིས་ལ་གཅིག །ཞུ་གནས་སུ། མཁྲིས་པར། མངལ་དུ། བཤང་བར། གཅིན་ལ། མགོར། རྣ་བར། མིག །སྣར། སོར། ལུས་ཀུན་ལ་ཞུགས་པ་བཅོས་པ་སྟེ་རྩ་གསུམ། English: Bones, legs, essence, tendons and joints, one each for pulse, in edema, blood, heart, lungs, liver, spleen, kidneys, two each for indigestion, digestive site, gallbladder, uterus, feces, urine, head, ears, eyes, nose, teeth, and treatments for diseases that have entered the whole body, totaling twenty-three. Tibetan: གསུམ་པ་དེ་ལ། སྲོག་འཛིན་གྱི་རླུང་བཅོས། གྱེན་རྒྱུའི། ཁྱབ་བྱེད་ཀྱི། མེ་མཉམ་གྱི། ཐུར་སེལ་གྱི་རླུང་བཅོས། མཁྲིས་པར་འདྲེས་པ། བད་ཀན་དང་འདྲེས་པ། རེངས་འཁུམས་གཉིས་ལ་གཅིག །བསྐམས་པ། སྦོས་པ། འཆོས་པ། གཟེར་བ། འཕྱིས་པ། ལྐུགས་པ། མགོ་རླུང་། སྙིང་། གློ། མཆིན། ཕོ། ལོང་། མཁལ་རླུང་བཅོས་པ་སྟེ་ཉེར་གཅིག་བསྡོམས་པས་ལག་ལེན་བརྒྱད་ཅུ། ། English: Third, there are treatments for Srog-'dzin rlung (Tibetan medicine concept, one of the five vital energies), upward-moving energy, pervasive energy, equalizing fire energy, downward-clearing energy. Treatments for energy mixed with Chiba, energy mixed with Bekan, one each for stiffness and atrophy, dryness, swelling, edema, pain, numbness, aphasia, headache, heart, lungs, liver, stomach, large intestine, kidney energy, totaling twenty-one, for a total of eighty practical applications. Tibetan: གཉིས་པ་མཁྲིས་ནད་བཅོས་པ་ལ། རྒྱུ་རྐྱེན་དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས། རྗེས་བཅད་དེ་ཡལ་ག་དྲུག །དང་པོ་རྒྱུ་དང་མཐུན་པའི་ལོ་འདབ་གཅིག །གཉིས་པ་ལ། མཚོན། དུག །ཟས། གདོན། རྐྱེན་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། English: Second, there are treatments for Chiba diseases, including distinguishing causes and conditions, symptoms, treatments, and follow-up measures, totaling six branches. First, there is a single branch related to causes. Second, there are four branches: weapons, poison, food, demons, and conditions. Tibetan: གསུམ་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་སྒོ་ནས་དབྱེ་པ་སྟེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས། རིགས་དང་རྟགས་ཀྱི་དབྱེ་བའི་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་ལ་བཞིའི་དང་པོ། ནད་བཞིའི་མཁྲིས་པ་ཐང་ལ་ལྷགས་པ་ལ་གཅིག །གཉིས་པ་མེ་དྲོད་ཀྱི་མཁྲིས་པ་གཞན་གྱུར་བ་ལ། རླུང་གི་གནས་གྱུར། མ་ཞུ་བའམ་བད་ཀན་གྱི་གནས་གྱུར། ཁྲག་གི་གནས་གྱུར་ཏེ་གསུམ། English: Third, there are two branches distinguishing from general and specific perspectives. There are two branches distinguishing types and symptoms. In the first of the four cases in the first branch, the first is that Chiba of the four diseases remains in the decoction. The second is that the fiery heat of Chiba changes, including changes in the state of energy, changes in the state of indigestion or Bekan, and changes in the state of blood, totaling three. Tibetan: གསུམ་པ་སྣོད་ཀྱི་མཁྲིས་པ། ཁ་ལུང་ཁ་ཤོར་ལ། མཆིན་པ་རྒྱས་པའམ། སྐྲངས་སམ། སྐྲན་གྱིས་མཁྲིས་ཡུལ་ཕྲོགས་པས་མཁྲིས་པ་དབང་མེད་དུ་ཕྱིར་ཁ་ལུད་པ། ཕོ་སྐྲན་གྱིས་མཁྲིས་ཡུལ་ཕྲོགས་པའི་དང་། མཁྲིས་པ་རང་ལ་སྐྲན་ཞུགས་པའི་ཁ་ལུད་དང་། འགྲམས་སམ་རླུང་རྐྱེན་གྱིས་མཁྲིས་པ་ཁ་ཤོར་བ་སྟེ་བཞི། English: The third is the Chiba of the organs, including vomiting and diarrhea. The liver is enlarged or a tumor occupies the gallbladder, causing bile to be uncontrollably vomited out. A stomach tumor occupies the gallbladder, the gallbladder itself has a tumor, and bile is discharged due to bruising or gas, totaling four. Tibetan: བཞི་པ་ཐུན་མོང་གི་མཁྲིས་པ་རྩ་ལ་རྒྱུག་པ་དང་། འགྲམས་ཚད་མཁྲིས་པར་བབས་པའི་རྩར་རྒྱུག །འཁྲུགས་ཚད་མཁྲིས་པར་བབས་པའི། རིམས་ཚད་མཁྲིས་པར་བབས་པའི། ཟས་སྤྱོད་རང་བཞིན་གྱིས་མཁྲིས་པ་འཕེལ་བས་རྩར་རྒྱུག་པ་བཞིའི་ཕྱི་མ་ལ། ཤ་སེར་དང་མིག་སེར་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ནས་བསྡོམས་པས་བཅུ་གསུམ་མོ། ། English: The fourth is the common Chiba flowing in the pulse, and the heat of bruising falling on the Chiba and flowing in the pulse, the heat of disorder falling on the Chiba, the heat of infectious diseases falling on the Chiba, and the increase of Chiba due to diet and habits flowing in the pulse. The latter four cases are divided into yellowing of the skin and yellowing of the eyes, totaling thirteen. Tibetan: མདོར་བསྡུ་ན། རྩ་བ་བཞིར་ཕྱེ་བའི་ཐོག་མཐའ་གཉིས་ཁྲག་དང་མཁྲིས་པ་འཕེལ་བ་ཡིན་པས་རང་རྒྱུད་ཅན་ཞེས། English: In summary, in the case of dividing into four root causes, the beginning and the end are related to the increase of blood and Chiba, so it is called self-generating.
་བྱ། དོན་ཚད་པ་ཡིན་ནོ། །བར་མ་གཉིས་རྐྱེན་སྟོབས་ཀྱི་མཁྲིས་པའི་ཡུལ་ཕྲོགས་ནས་མཁྲིས་པ་ཉམས་པ་ཡིན་པས་གཞན་རྒྱུད་ཅན་ཞེས་བྱ་དོན་གྲང་བའོ། ། གཉིས་པ་གནས་སམ་རྟགས་ཅན་གྱི་དབྱེ་བ་ལ་བདུན་གྱི། པགས་པ་ལ་གྲམས་པ། རྩ་རུ་རྒྱུག་པ། རུས་ལ་ཞེན་པ་རྣམས་ལ་རེ་རེ། དོན་ལ་བབས་པ་ལ། སྙིང་། གློ་བ། མཆིན་པ། མཚེར་པ། མཁལ་མར་ཞུགས་པ་ལྔ། སྣོད་དུ་ལྷུང་བ་ལ། ཕོ་བ་དང་། ལོང་ལ། རྒྱུ་མར། ལྒང་པ་དང་། མངལ་དུ་ཞུགས་པ་སྟེ་ལྔ། 1-434 དབང་པོ་ལྔ་ལ་མེ་ཏོག་ཤར་བ་ལ། མགོ་ལ། མིག་ལ། རྣ་བར། སྣ་ལ། ལྕེ་ལ། ལུས་ཀུན་ལ་ཞུགས་པ་སྟེ་བསྡོམས་པས་ཉི་ཤུ། གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་གི་དབྱེ་བ་ལ། རྐྱང་པ་དང་། འདྲེས་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་འཇུ་བྱེད་སོགས་ལྔ། གཉིས་པ་དེ་དག་རླུང་དང་འདྲེས་པ་ལྔ། བད་ཀན་དང་འདྲེས་པ་ལྔ་སྟེ་བཅོ་ལྔ། དེ་དག་ཀྱང་ཚ་གྲང་གཉིས་སུ་སྡུད། བསྡོམས་པས་མཁྲིས་ནད་ཞེ་བདུན་ནོ། །རིགས་དང་གནས་ཀྱི་མདོར་བསྡུས་གཉིས་གཉིས། བསྣན་པས་ང་གཅིག བཞི་པ་རྟགས་ལ། སྤྱི་རྟགས་དང་བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་ཏེ་ལོ་འདབ་གཉིས་ཏེ་དང་པོ་ལ། སྤྱི་རྟགས། ཚ་བའི། གྲང་བའི་རྟགས་ཏེ་གསུམ། གཉིས་པ་ལ། རིགས། གནས། བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་ཏེ་བསྡོམས་པས་ལག་ལེན་དྲུག །ལྔ་པ་བཅོས་ཐབས་ལ་ཡང་། སྤྱི་བཅོས་དང་། བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ཏེ་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་ལ། མཁྲིས་ནད་ཚ་བའི་སྨན་དཔྱད་ཟས་སྤྱོད་ལམ་བཞི། དང་པོ་ལ། ཐང་གཉིས། ཕྱེ་མ་གཉིས། གཉིས་པ་ལ་གཏར། སྦྱང་བ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་མར་བསྡུ་སྦྱང་ཞི་གསུམ་གྱི་མཐའ་མ་ལ་གསུམ་མོ། །གཉིས་པ་ལ། མཁྲིས་པ་གྲང་བའི་སྨན་དཔྱད་ཟས་སྤྱོད་ཀྱི་བཞི། སྔ་མ་ལ་གཉིས། བར་མ་ལ་སྐྱུགས་བཤལ་ཞི་བྱེད་གཏར་བའི་སྡོམ་དང་བསྡོམས་པས་ཉི་ཤུའོ། །གཉིས་པ་ལ། རིགས་གནས། བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་གསུམ་གྱི་སྔ་མ་ལ། 1-435 གནས་གྱུར་གསུམ། ཁ་ལུང་གསུམ། རྩ་རྒྱུག་གི་ཤ་སེར། མིག་སེར་བཅོས་པ་བརྒྱད། དེའི་དང་པོ་རླུང་གི་གནས་གྱུར། ཟས་སྨན་སྦྱོང་དཔྱད། མ་ཞུ་བ་བད་ཀན་གྱི་གནས་གྱུར་ལ། སྨན་གཉིས། སྦྱང་ཞི་གཉིས། དཔྱད་ཁྲག་གི་གནས་གྱུར་ལ། སྨན་དཔྱད་གཉིས་ལ་མཆིན་སྐྲན་ཁ་ལུད་ལ། སྨན་གཏར་སྦྱོང་། མེ་སྐྲན་གྱི་ཁ་ལུད་ལ། སྨན་དཔྱད་ལ་གཉིས། མཁྲིས་སྐྲན་ལ། སྨན་གཉིས། གཏར་སྦྱོང་སྲེག །ཤ་སེར་སྨན་གཏར་སྦྱང་ཞི། མིག་སེར་ལ་ཐང་སྦྱར་གཏར་སྨན་གཉིས་ཏེ་སོ་གཅིག་གོ །བར་མ་ལ། པགས་གྲམས་ཤ་རྒྱས་གཉིས་ལ་བསྡོམས་པ། རྩར་ཞུགས། རུས་ཞེན། དང་པོ་ལ། བྱུག་པ་གསུམ་སྦྱོང་གཏར་ལུམས་སྨན་མར། གཉིས་པ་ལ། སྨན་གཏར་སྦྱོང་ཞི། གསུམ་པ་ལ། སྦྱོང་སྨན་ཟས་ལུམས། གཅིག་དྲུག་གཉིས་གཅིག་གཉིས་མཐའ་མ་ལ། འཇུག་བྱེད་མདངས་སྒྱུར་སྒྲུབ་བྱེད། མཐོང་བྱེད། མདོག་གསལ། བད་རླུང་དང་འགྲེས་པ་བཅོས་པའི་ས
【現代漢語翻譯】 是膽病，意義是達到極限。中間兩種是因緣力量奪取了膽的處所，導致膽衰弱，因此稱為『異體性』，意義是寒冷。第二種是按處所或徵象分類，分為七種：面板出現斑紋、在脈中游走、附著于骨，各一種。落於臟腑的有五種：入於心、肺、肝、脾、腎。落於腑的有五種：入于胃、大腸、小腸、膀胱和子宮。五根出現花紋的有：頭部、眼睛、耳朵、鼻子、舌頭、全身，總共二十種。第二是按細分的分類，分為單純和混合兩種，即兩種葉瓣。第一種是消化等五種。第二種是它們與風混合的五種，與黏液混合的五種，共十五種。這些也可以歸納為寒熱兩種。總共膽病有四十七種。種類和處所的簡要歸納各有兩種，相加為五十一種。第四是徵象，分為一般徵象和特殊徵象兩種葉瓣，第一種包括：一般徵象、熱性徵象、寒性徵像三種。第二種包括：種類、處所、特殊徵象，總共六種實踐方法。第五是治療方法，也分為一般治療和特殊治療兩種葉瓣。第一種包括：膽病熱性的藥物、治療、飲食、行為四種途徑。第一種包括：兩種湯劑、兩種散劑。第二種包括：放血、瀉法兩種，后一種歸納為收斂、瀉法、安神三種的最後一種。第二種包括：膽病寒性的藥物、治療、飲食、行為四種。前一種包括兩種，中間包括催吐、瀉法、安神、放血的總結，總共二十種。第二種包括：種類、處所、特殊治療三種，前一種包括： 處所轉移三種、口訣三種、脈遊走的肉發黃、眼睛發黃的治療八種。其中第一種是風的處所轉移，包括飲食、藥物、瀉法、治療。未消化物是黏液的處所轉移，包括兩種藥物、瀉法和安神兩種。治療血的處所轉移包括藥物和治療兩種。對於肝腫瘤的口訣包括藥物、放血、瀉法。對於火腫瘤的口訣包括藥物和治療兩種。對於膽腫瘤包括兩種藥物、放血、瀉法、燒灼。肉發黃包括藥物、放血、瀉法、安神。眼睛發黃包括湯劑、混合劑、放血、兩種藥物，共三十一種。中間包括：面板斑紋、肉增生兩種，總共。在脈中游走、附著于骨。第一種包括：三種涂敷劑、瀉法、放血、藥浴、藥物油劑。第二種包括：藥物、放血、瀉法、安神。第三種包括：瀉法、藥物、飲食、藥浴。一、六、二、一、二，最後包括：消化、變色、成事、見、明亮、與黏液風混合的治療的...
【English Translation】 It is bile disease, and the meaning is reaching the limit. The two intermediate types are caused by the power of conditions taking away the place of the bile, leading to the weakening of the bile. Therefore, it is called 'heterogeneity', and the meaning is cold. The second type is classified according to location or symptoms, divided into seven types: skin with spots, wandering in the veins, attached to the bones, one each. Those falling into the internal organs are five types: entering the heart, lungs, liver, spleen, and kidneys. Those falling into the viscera are five types: entering the stomach, large intestine, small intestine, bladder, and uterus. The five senses have patterns: head, eyes, ears, nose, tongue, whole body, a total of twenty types. The second is classified by subdivision, divided into simple and mixed types, that is, two lobes. The first type is digestion and other five types. The second type is the five types mixed with wind, and the five types mixed with phlegm, a total of fifteen types. These can also be summarized into two types: cold and heat. In total, there are forty-seven types of bile diseases. The brief summary of types and locations each has two types, adding up to fifty-one types. The fourth is the symptoms, divided into general symptoms and special symptoms, two lobes. The first type includes: general symptoms, hot symptoms, cold symptoms, three types. The second type includes: types, locations, special symptoms, a total of six practical methods. The fifth is the treatment method, also divided into general treatment and special treatment, two lobes. The first type includes: bile disease hot medicine, treatment, diet, behavior four ways. The first type includes: two decoctions, two powders. The second type includes: bloodletting, catharsis two types, the latter summarized as astringent, catharsis, soothing the last of the three types. The second type includes: bile disease cold medicine, treatment, diet, behavior four types. The former includes two types, the middle includes emetic, laxative, sedative, bloodletting summary, a total of twenty types. The second type includes: types, locations, special treatment three types, the former includes: Three types of location transfer, three types of formulas, yellow flesh with wandering veins, treatment of yellow eyes eight types. The first type is the location transfer of wind, including diet, medicine, catharsis, treatment. Undigested matter is the location transfer of phlegm, including two medicines, catharsis and sedation two types. Treatment of blood location transfer includes medicine and treatment two types. The formula for liver tumors includes medicine, bloodletting, catharsis. The formula for fire tumors includes medicine and treatment two types. For bile tumors includes two medicines, bloodletting, catharsis, cauterization. Yellow flesh includes medicine, bloodletting, catharsis, sedation. Yellow eyes include decoction, mixture, bloodletting, two medicines, a total of thirty-one types. The middle includes: skin spots, flesh hyperplasia two types, in total. Wandering in the veins, attached to the bones. The first type includes: three types of ointments, catharsis, bloodletting, medicated bath, medicinal oil. The second type includes: medicine, bloodletting, catharsis, sedation. The third type includes: catharsis, medicine, diet, medicated bath. One, six, two, one, two, the last includes: digestion, discoloration, accomplishment, seeing, bright, treatment of mixing with phlegm and wind...
ྔ་མར། ཕྱི་རྗེས་གཅོད་པ་ཡལ་ག་དང་མཐུན་པའི་ལོ་འདབ་གཅིག་གཅིག་སྟེ། བསྡོམས་པས་ལྔ་བཅུ། དྲིལ་བས་ལག་ལེན་བརྒྱ་རྩ་གཅིག །གསུམ་པ་བད་ཀན་གྱི་ནད་ལ། རྒྱུ། རྐྱེན། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་ལྔ། དང་པོ་དང་གཉིས་པ་ལ། ཡལ་ག་དང་མཐུན་པའི་ལོ་འདབ་རེ་རེ། གསུམ་པ་དབྱེ་བ་ལ། རང་རྒྱུད་ཅན་དང་། གཞན་རྒྱུད་ཅན་ཏེ། ཡལ་ག་ཕྲེའུ་ལས་ཕྲེའུ་གཉིས། 1-436 དང་པོ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་དབྱེ་བ་སྟེ་ཕྲེའུ་ལས་ཉག་མར་གྱེས་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ། རིགས་དང་གནས་ཀྱི་དབྱེ་བའི་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་ལ། བད་ཀན་ལྷེན་སོགས་དྲུག །གཉིས་པ་ལ་བདུན་གྱི་དང་པོ་བཞི་རེ་རེ། དོན་ལ་བབ་པར། སྙིང་། གློ། མཆིན། མཚེར་པ། མཁལ་མར་བབས་པ་ལྔ། སྣོད་དུ་ལྷུང་བ་ལ། ཕོ་བ། ལོང་། རྒྱུ་མ། མཁྲིས་པ། ལྒང་བ། མངལ་ལྷང་དྲུག །དབང་པོ་ལ་མེ་ཏོག་ཤར་བ་ལ། མགོ །མིག །རྣ་བ། སྣ། ལྕེ་ལྔ། བྱེ་བྲག་གི་དབྱེ་བ་ལ། རྐྱང་པ་དང་འདྲེས་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གཉིས། དང་པོ་མྱགས་བྱེད་སོགས། གཉིས་པ་དེ་དག་རླུང་དང་འདྲེས་པ་ལྔ། བད་ཀན་དང་འདྲེས་པ་ལྔ་སྟེ་བསྡོམས་པས་བཞི་བཅུ་རྩ་གཅིག །གཞན་རྒྱུད་ཅན་བད་ཀན་སེར་པོ་དང་། སྨུག་པོ་གཉིས་ཏེ་བད་ཀན་གྱི་ནད་ཞེ་གསུམ། བཞི་པ་རྟགས་ལ་སྤྱི་རྟགས། བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་ཏེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས། དང་པོ་ལ། སློང་བ་རྒྱུ་བརྟག་པ། མཚན་ཉིད་རྟགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བརྟག་པ། ཕན་གནོད་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་བརྟག་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ། གཉིས་པ་ལ། རིགས། གནས། བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་བརྟག་པ་གསུམ་སྟེ་ལག་ལེན་དྲུག །ལྔ་པ་བཅོས་ཐབས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ཏེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས། དང་པོ་ཟས་སྤྱོད་སྨན་དཔྱད་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། 1-437 རིགས་ཀྱི་བཅོས། གནས་ཀྱི་བཅོས། ནད་ཚེགས་ཀྱི་བཅོས། གཞན་དབང་ཅན་གྱི་བཅོས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། དང་པོ་ལ། ལྷེན་བཅོས། ལྷེན་སྐྲན་དུ་ཆགས་པ་བཅོས་པ། ལྕགས་དྲེག །མེ་ཉམས། མགུལ་འགགས། གྲུམ་བུ་དཀར་པོ། འཇུ་སྐེམས་བཅོས་པ་སྟེ་བདུན། གཉིས་པ་ལ། པགས་ཤ། རྩ་རུས། སྙིང་། གློ། མཆིན། མཚེར་པ། མཁལ། ཕོ། མཁྲིས། རྒྱུ། ལོང་གཅིག །ལྒང་པ། མངལ། མགོ །རྣ་བ། མིག །སྣ། ལྕེར་ཞུགས་པ་བཅོས་པ་སྟེ་བཅུ་དགུ། གསུམ་པ་ལ། རྟེན་བྱེད། མྱགས་བྱེད། མྱོང་བྱེད། ཚིམས་བྱེད། འབྱོར་བྱེད། རླུང་མཁྲིས་དང་འདྲེས་པ་སེར་པོ། སྨུག་པོ་བརྒྱད་དེ་སོ་བརྒྱད་བསྡོམས་པས་ལག་ལེན་ཞེ་བཞིའོ། །དེ་ལྟར་བད་ཀན་ནི་ལྕི་རྟུལ་བསིལ་བའི་ཕྱིར་ཁོང་ན་ནད་ཀུན་གྱི་རྩ་བ་བྱེད། ཤ་པགས་རྩ་ཚིགས་སོགས་སུ་བྱེར་བ་ཉུང་། རང་གནས་ལས་གཞན་དུ་ཞུགས་པ་དཀོན། ཕལ་ཆེར་མ་ཞུ་བས་རྐྱེན་བྱེད་པས་ཕོ་བར་རྒྱས་པས་བཅོས་པའི་ཚེ་ཕོ་བའི་ཁ་འཛིན་གཅེས་པ་ཡིན་ནོ། །བཞི་པ་འདུས་ནད་སྨུག་པོ་བཅོས་པ་
【現代漢語翻譯】 首先，後續的治療方法與樹枝相似，一片片葉子，總共有五十片。總結起來，有一百零一種實踐方法。第三個是關於黏液病的，包括：病因、條件、分類、癥狀和治療方法，這五個是小樹枝。在第一和第二個方面，各有與樹枝相似的一片葉子。第三個是分類，分為自生性和他生性兩種，這是從小樹枝中分出的兩個小樹枝。 在第一個方面，有 общей 和特殊的分類，分為兩個細枝。在第一個方面，有型別和位置的分類，分為兩片葉子。在第一個方面，有黏液性水腫等六種。在第二個方面，七種中的前四種各自對應：心臟、肺、肝臟、脾臟、腎臟這五個臟器；進入容器的有：胃、大腸、小腸、膽囊、膀胱、子宮這六個；在感官上開花（指疾病顯現）的有：頭、眼、耳、鼻、舌這五個。特殊的分類分為單一和混合兩種，即兩片葉子。第一個是消化不良等。第二個是這些與風混合的五種，與黏液混合的五種，總共四十一種。他生性的黏液病分為黃黏液和黑黏液兩種，總共有四十三種黏液病。第四個是癥狀，分為 общей 癥狀和特殊的癥狀，即兩個小樹枝。在第一個方面，通過引發原因進行檢查，通過性質癥狀進行檢查，通過顯示益處和損害進行檢查，即三片葉子。在第二個方面，有型別、位置、特殊癥狀的檢查這三種，即六種實踐方法。第五個是治療方法，分為 общей 治療和特殊的治療，即兩個小樹枝。第一個是飲食、行為、藥物、治療這四片葉子。第二個是： 型別的治療、位置的治療、疾病併發癥的治療、他生性的治療這四片葉子。在第一個方面，治療水腫、治療水腫形成的腫瘤、鐵鏽病、消化不良、喉嚨阻塞、白色風濕病、消化不良的治療這七種。在第二個方面，治療進入面板、肌肉、血管、骨骼、心臟、肺、肝臟、脾臟、腎臟、胃、膽囊、腸、大腸、膀胱、子宮、頭、耳、眼、鼻、舌的疾病，共十九種。在第三個方面，支援功能、消化功能、吸收功能、滿足功能、排泄功能，以及與風、膽汁混合的黃色和黑色八種，總共三十八種，加起來有四十四種實踐方法。因此，黏液具有沉重、遲鈍、寒冷的特性，因此在體內是所有疾病的根源。很少擴散到肌肉、面板、血管、關節等處。很少從自身位置移動到其他位置。大多數情況下，由於未消化而成為病因，因此在胃中擴散，所以在治療時，保護胃的入口非常重要。第四個是治療混合性黑病。
【English Translation】 Firstly, the subsequent treatments are similar to branches, with leaves one by one, totaling fifty. In summary, there are one hundred and one practical methods. Thirdly, concerning phlegm diseases, including: causes, conditions, classifications, symptoms, and treatments, these five are small branches. In the first and second aspects, each has one leaf similar to a branch. The third is classification, divided into self-generated and other-generated types, which are two small branches branching from the small branch. In the first aspect, there are general and specific classifications, divided into two twigs. In the first aspect, there are classifications of type and location, divided into two leaves. In the first aspect, there are six types such as phlegm edema. In the second aspect, the first four of the seven each correspond to: the five organs of the heart, lungs, liver, spleen, and kidneys; those entering the vessels include: the stomach, large intestine, small intestine, gallbladder, bladder, and uterus, these six; those flowering in the senses (referring to the manifestation of disease) include: the head, eyes, ears, nose, and tongue, these five. Specific classifications are divided into single and mixed types, i.e., two leaves. The first is indigestion, etc. The second is these five mixed with wind, and five mixed with phlegm, totaling forty-one. Other-generated phlegm diseases are divided into yellow phlegm and black phlegm, totaling forty-three phlegm diseases. The fourth is symptoms, divided into general symptoms and specific symptoms, i.e., two small branches. In the first aspect, examination is conducted by investigating the causes, by examining the nature of the symptoms, and by showing benefits and harms, i.e., three leaves. In the second aspect, there are three types of examinations: type, location, and specific symptoms, i.e., six practical methods. The fifth is treatment methods, divided into general treatment and specific treatment, i.e., two small branches. The first is diet, behavior, medicine, and therapy, these four leaves. The second is: treatment of type, treatment of location, treatment of disease complications, and treatment of other-generated conditions, these four leaves. In the first aspect, treatment of edema, treatment of tumors formed by edema, iron rust disease, indigestion, throat obstruction, white rheumatism, and treatment of indigestion, these seven. In the second aspect, treatment of diseases entering the skin, muscles, blood vessels, bones, heart, lungs, liver, spleen, kidneys, stomach, gallbladder, intestines, large intestine, bladder, uterus, head, ears, eyes, nose, and tongue, totaling nineteen. In the third aspect, supporting function, digestive function, absorptive function, satisfying function, excretory function, and yellow and black eight mixed with wind and bile, totaling thirty-eight, adding up to forty-four practical methods. Therefore, phlegm has the characteristics of being heavy, dull, and cold, so it is the root of all diseases in the body. It rarely spreads to muscles, skin, blood vessels, joints, etc. It rarely moves from its own location to other locations. In most cases, it becomes a cause due to being undigested, so it spreads in the stomach, so when treating, protecting the entrance of the stomach is very important. The fourth is treating mixed black disease.
ལ། འདུས་པ་ཞེས་པ་ཡང་། རང་བཞིན་རྒྱུའི་འདུས་པ། བྱུང་ཚུལ་དུས་ཀྱི་འདུས་པ། འདུ་བ་འཁྲུགས་པའི་འདུས་པ་གསུམ་ལ་བྱ་ཞིང་། བར་པ་ནི་མ་སྨིན་པའི་ཚ་བ། མཐའ་མ་དུག་ནད་ཡིན་པས་དེ་གཉིས་བཞག་ནས་སྔ་མ་ལ་སྟོན་ལ། མིང་གཞན་བད་ཀན་སྨུག་པོ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །དེ་ལ་རྒྱུ། 1-438 རྐྱེན། གནས། དུས། རིགས། རྟགས། བཅོས་ཐབས། རྗེས་བཅད་དེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་བརྒྱད། དང་པོ་བད་ཀན་སོགས་ཀྱིས་རྒྱུ་བྱས་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གཅིག །གཉིས་པ་ལ། ཚ་བས་རྐྱེན་བྱས་པ་སྨུག་པོ་ཡས་བབས། གྲང་བས་རྐྱེན་བྱས་པ་སྨུག་པོ་མས་ཆགས་ཏེ་ལོ་འདབ་གཉིས། གནས་ལ་རང་གནས་དང་། གཞན་གནས་ཏེ་ལོ་འདབ་གཉིས་ཀྱི་སྔ་མ་ལ། ཕོ་བར་གནས་པ། མཆིན་པར། རྒྱུ་མར། ལོང་དུ་གནས་པ་སྟེ་བཞི། ཕྱི་མ་ལ་ནང་བྱེར་དང་ཕྱི་བྱེར་གྱི་གཉིས། དེའི་དང་པོ་ལ། སྲོག་རྩར་ཞུགས་པ། མཆིན་ལམ་འདྲིལ་བ། ཁྲག་ལ་ཞོན་པ། ཚིགས་པའི་མཁར་ལ་ཞུགས་པ། མགོ་ལ་བྱེར་པ། གློ་བར། སྙིང་ལ། མཚེར་པར། མཁལ་མར། བསམ་སེའུར་བྱེར་བ་སྟེ་བཅུ། དེའི་གཉིས་པ་ལ། ཤ་རྒྱས། པགས་གྲམས། རྩར་བྱེར། ཚིགས་བྱེར་ཏེ་བཞི། བཞི་པ་དུས་ལ། དང་པོ་ཚ་བའི་དུས། བར་དུ་ཚ་གྲང་འཐབ་པའི་དུས། མཐའ་མ་གྲང་བ་ལྡིང་ཆད་པའི་དུས་ཏེ་ལོ་འདབ་གསུམ། ལྔ་པ་རིགས་ལ། བྱེར་བ། རྒྱས་པ། འགྱིངས་པ། འདྲིལ་བ་སྟེ་ལོ་འདབ་བཞི། དང་པོ་ལ། ཕྱི་བྱེར་ནང་བྱེར་གཉིས། གཉིས་པ་རྡོལ་བ་དང་མ་རྡོལ་བ་གཉིས། གསུམ་པ་ལ། གབ་པ་དང་མ་གབ་གཉིས། བཞི་པ་ལ། གསར་པ་རྙིང་པ་གཉིས་གཉིས་ཏེ་བརྒྱད། བསྡོམས་པས་འདུས་ནད་སོ་གཉིས། དྲུག་པ་རྟགས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་ཏེ་ལོ་འདབ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། 1-439 རྩ་ཆུ་ནད་རྟགས། ལོ་མ། ཕན་གནོད་བརྟན་པའི་སྒོ་ནས་བརྟག་པ་ལྔ། གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་ལ། ཡུལ་ལ་བརྟག་པ། གནས་སྐབས་དུས་ལ་བརྟག་པ། ནད་ཀྱི་སྒོ་ལ་བརྟག་པ་སྟེ་གསུམ། དྲིལ་བས་ལག་ལེན་བརྒྱད། དེ་ལྟར་སྨུག་པོ་ནི་ཁོང་ནད་ཕལ་གྱི་རྒྱུ། མི་མཁས་པ་དུག་གི ཚ་བའམ། གྲང་བའམ། ས་ནང་དུ་འཁྲུལ་སྲིད་པས་བརྟག་པ་ལ་མཁས་པར་བྱའོ། །བདུན་པ་བཅོས་ཐབས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ཐབས་ཏེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་ལས་ཕྲེའུར་གྱེས་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཟས། སྤྱོད་ལམ། སྨན། དཔྱད་དེ་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ལ། གནས་དང་སྦྱར་ཏེ་བཅོས་པ། དུས་དང་སྦྱར་ཏེ་བཅོས་པ། རིགས་དང་སྦྱར་ཏེ་བཅོས་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ་གྱི་སྔ་མ་ལ། ཕོ་བར་གནས་ཚེ་བད་ཀན་ལྟར་བཅོས་པ། མཆིན་པར་ཁྲག་ལྟར། རྒྱུ་མར་མཁྲིས་པ་ལྟར། ལོང་དུ་གནས་ཚེ་རླུང་ལྟར་བཅོས་པ་སྟེ་བཞི། བར་པ་ལ་ཚ་དུས་རྒྱས་པ་འཇོམས་པ། འཐབ་དུས་གནས་སུ་ཞི་བར་བྱེད་པ། གྲང་བ་ལྡིང་ཆད་བཅོས་པ་སྟེ་གསུམ། མཐའ་མ་ལ། བྱེར་བ་ཆུང་བ། བྱེར་བ་ཆེ་བ། མགོ སྙིང་། གློ།
【現代漢語翻譯】 關於『聚集』（འདུས་པ་）一詞，指的是三種聚集：自性之因的聚集、發生方式之時的聚集、以及擾亂的聚集。中間的聚集指的是未成熟的熱病，最後的聚集指的是毒病。因此，排除這兩種聚集，主要闡述第一種聚集，也稱之為『黑黏液』（བད་ཀན་སྨུག་པོ་）。 關於黑黏液，有因、緣、處、時、類、相、療法、以及後續處理這八個分支。首先，黑黏液等作為『因』，這是第一個葉瓣。其次，熱病作為『緣』，導致黑黏液上行；寒冷作為『緣』，導致黑黏液下沉，這是兩個葉瓣。關於『處』，有自身之『處』和他身之『處』，這是兩個葉瓣。前者包括：位於胃部、位於肝臟、位於大腸、位於盲腸，共四種。後者包括內散和他散兩種。前者包括：進入命脈、纏繞肝脈、附著于血液、進入關節、散佈于頭部、散佈于肺部、散佈於心臟、散佈于脾臟、散佈于腎臟、散佈于膽囊，共十種。後者的兩種包括：肌肉增生、面板皸裂、散佈于脈絡、關節遊走，共四種。第四個是『時』，包括：初始的熱病時期、中間的熱寒交戰時期、以及最後的寒冷停滯時期，共三個葉瓣。第五個是『類』，包括：散佈、增生、膨脹、纏繞，共四個葉瓣。第一種散佈包括：外散和內散兩種。第二種增生包括：潰破和未潰破兩種。第三種膨脹包括：隱匿和未隱匿兩種。第四種纏繞包括：新發和舊發兩種，每種又分兩種，共八種。總而言之，聚集之病有三十二種。 第六個是『相』，包括總相和別相兩種，這是兩個葉瓣。前者包括：通過脈象、尿液、疾病癥狀、舌苔、以及判斷利弊來觀察的五種方法。後者包括：觀察地點、觀察時機、觀察疾病的型別，共三種。總共有八種實踐方法。因此，黑黏液是大多數內科疾病的根源。不精通之人可能會將其誤認為是熱病、寒病或體內其他疾病，因此必須精通診斷之法。 第七個是『療法』，包括總療法和別療法，這是從一個分支中分出的兩個分支。前者包括：飲食、行為、藥物、以及外治，共四個葉瓣。後者是針對不同型別的療法，包括：結合『處』進行治療、結合『時』進行治療、結合『類』進行治療，共三個葉瓣。前者包括：位於胃部時，按照治療黏液的方式治療；位於肝臟時，按照治療血液的方式治療；位於大腸時，按照治療膽汁的方式治療；位於盲腸時，按照治療風的方式治療，共四種。中間的包括：熱病時期，要消除增生；交戰時期，要使其平息；寒冷停滯時期，要進行治療，共三種。最後包括：小範圍的散佈、大範圍的散佈、以及散佈到頭部、心臟、肺部。
【English Translation】 Regarding the term 'Aggregation' (འདུས་པ་), it refers to three types of aggregations: the aggregation of the nature of cause, the aggregation of the time of occurrence, and the aggregation of disturbance. The middle aggregation refers to immature fever, and the last aggregation refers to toxic disease. Therefore, excluding these two aggregations, the first aggregation is mainly explained, which is also called 'Black Phlegm' (བད་ཀན་སྨུག་པོ་). Regarding Black Phlegm, there are eight branches: cause, condition, location, time, type, sign, treatment, and follow-up management. First, Black Phlegm and others act as the 'cause,' which is the first leaflet. Second, fever acts as the 'condition,' causing Black Phlegm to ascend; cold acts as the 'condition,' causing Black Phlegm to descend, which are two leaflets. Regarding 'location,' there are self-location and other-location, which are two leaflets. The former includes: located in the stomach, located in the liver, located in the large intestine, located in the cecum, a total of four types. The latter includes internal dispersion and external dispersion. The former includes: entering the life force, entangling the liver meridian, attaching to the blood, entering the joints, spreading to the head, spreading to the lungs, spreading to the heart, spreading to the spleen, spreading to the kidneys, spreading to the gallbladder, a total of ten types. The latter two include: muscle hyperplasia, skin chapping, spreading to the meridians, joint wandering, a total of four types. The fourth is 'time,' including: the initial fever period, the middle hot-cold battle period, and the final cold stagnation period, a total of three leaflets. The fifth is 'type,' including: dispersion, hyperplasia, swelling, entanglement, a total of four leaflets. The first type of dispersion includes: external dispersion and internal dispersion. The second type of hyperplasia includes: ulcerated and non-ulcerated. The third type of swelling includes: hidden and non-hidden. The fourth type of entanglement includes: new and old, each divided into two types, a total of eight types. In summary, there are thirty-two types of aggregation diseases. The sixth is 'sign,' including general signs and specific signs, which are two leaflets. The former includes: five methods of observation through pulse, urine, disease symptoms, tongue coating, and judging advantages and disadvantages. The latter includes: observing the location, observing the timing, observing the type of disease, a total of three types. There are a total of eight practical methods. Therefore, Black Phlegm is the root of most internal diseases. Those who are not proficient may mistake it for fever, cold, or other diseases in the body, so they must be proficient in the method of diagnosis. The seventh is 'treatment,' including general treatment and specific treatment, which are two branches divided from one branch. The former includes: diet, behavior, medicine, and external treatment, a total of four leaflets. The latter is the treatment for different types, including: treatment combined with 'location,' treatment combined with 'time,' treatment combined with 'type,' a total of three leaflets. The former includes: when located in the stomach, treat according to the method of treating phlegm; when located in the liver, treat according to the method of treating blood; when located in the large intestine, treat according to the method of treating bile; when located in the cecum, treat according to the method of treating wind, a total of four types. The middle includes: in the fever period, eliminate hyperplasia; in the battle period, calm it down; in the cold stagnation period, treat it, a total of three types. Finally, it includes: small-scale dispersion, large-scale dispersion, and dispersion to the head, heart, and lungs.
མཚེར། མཁལ་མ། བསམ་སེའུ། ནང་རྩར། ཕྱིར་ཆིང་། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་གྱེན་རྡོལ། ཐུར་དུ་རལ་བ། གབ་པ། འགྱིངས་བ། སྨུག་པོའི་སྐྲན་ཤིན་ཏུ་རྙིངས་པ་བཅོས་པ་སྟེ་བཅུ་དྲུག ། 1-440 དེ་ལྟར་བསྡོམས་པས་ལག་ལེན་སོ་ལྔ། ལར་སྨུག་པོ་འདུས་ནད་ཡིན་པས་གསོ་དཀའ། ནད་སྒྱུར་ཁ་ལྕི་བས་ལན་རེས་ཞི་མི་ཐུག་བཅོས་བསྐྱར་ཟུངས་ལ་མ་ལྟས་པར་དཔྱད་བསྟུད་དྲག་ན་ནད་དང་ཟུངས་མཉམ་དུ་འཛད་པས། ནད་སྟོབས་ཅུང་ཟད་བྲི་ནས་ལུས་ཟུངས་གསོ་ཡང་ནད་བཅོས་སོ། །དེ་ལྟར་སྐབས་དང་པོ་ལ་ནད་ཉིས་བརྒྱ་ཉེར་ལྔ། ལག་ལེན་བརྒྱ་གྱ་དགུ་ཡོད་དོ། །གཉིས་པ་ཁོང་ནད་བཅོས་པའི་སྡོང་པོ་ལ། མ་ཞུ་བ། སྐྲན། སྐྱ་རྦབ། འོར། དམུ་ཆུ། གཅོང་ཆེན། ཟད་བྱེད་བཅོས་པ་སྟེ་ཡལ་ག་དྲུག །བད་མཁྲིས་རླུང་གིས་འཇུ་བའི་མཐུ་ཉམས་པ་སྟེ། དང་པོར་བད་ཀན་མྱགས་བྱེད་ཀྱིས་མྱགས་མ་ནུས། དེ་ནས་མཁྲིས་པ་འཇུ་བྱེད་ཀྱིས་བཞུ་མ་ནུས། མེ་མཉམ་རླུང་གིས་དྭངས་སྙིགས་འབྱེད་མ་ནུས་པས་མ་ཞུ་བ་ཞེས་བཤད་དོ། །དེ་ཡང་མ་ཞུ་བ་ནི་ཁོང་ནད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ། འབྲས་བུ་གཅོང་ནད་རྣམས་སོ། །དང་པོ་ལ། རྒྱུ། རྐྱེན། གྱུར་ཚུལ། དབྱེ་བ། རྟགས། དེའི་བཅོས་ཐབས་ཏེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་དྲུག །དང་པོ་བད་ཀན་ལྕི་ཞིང་བསིལ་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གཅིག །གཉིས་པ་ལ། རྟེན་མ་གོམས་པ། མི་འཕྲོད་པ། ངོ་བོས་མི་འཇུག་བའི་རྐྱེན་བྱེད་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་བཞི། གསུམ་པ་ལ། གཅོང་ཇི་ལྟར་སྐྱེད་པའི་ལོ་འདབ་གཅིག །བཞི་པ་ལ་རྫས་ཀྱི་དབྱེ་བ། ངོ་བོའི། 1-441 རིགས། གྲོགས། དུས་ཀྱི་དབྱེ་བ་སྟེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་ལས་ཕྲེའུར་གྱེས་པ་ལྔ། དང་པོ་ལ། གྱོང་། བརླན་སྣུམ་མ་ཞུ་བ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ་གྱི་དང་པོ་ལ། རྩམ་པ། སྡོ་དང་། ཤ་རིད། གཉིས་པ་ལ། ཆང་ཆུ། འོ་མ། ཞོ་ད་ར། ཇ་ལྔ། གསུམ་པ་ལ། རྩི་མར། འབྲུ་མར། ཚིལ། ཞག །རྐང་སྟེ་ལྔ། ཞར་རོ་དང་སྨན་མ་ཞུ་བ་སྟེ་བཅོ་ལྔ། གཉིས་པ་ལ། སྙིགས་མ་མ་ཞུ་བ་དང་། དྭངས་མ་མ་ཞུ་བ་སྟེ་ལོ་འདབ་གཉིས། ཕྱི་མ་ལ་ཟགས་པ། བྱེར་བ། འགྱིངས་བ་སྟེ་གསུམ། གསུམ་པ་ལ། བེ་སྣབས། གསུས་ནད། མ་ཞུ་ཤིང་འདྲ། མ་ཞུ་དུག་འདྲ་སྟེ་ལོ་འདབ་རྣམ་པ་བཞི། བཞི་པ་ལ། རླུང་ལྡན། མཁྲིས་ལྡན། བད་ཀན་ལྡན་པ་གསུམ། ལྔ་པ་ལ། གསར་རྙིང་གི་ལོ་འདབ་གཉིས་ཏེ་བཅུ་བཞི་བསྡོམས་པས་ཉེར་བརྒྱད། ལྔ་པ་ལ། རྟགས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་ཏེ་ལོ་འདབ་གཉིས། དྲུག་པ་བཅོས་ཐབས་ལ། གསར་པ་བཅོས་པ་དང་། རྙིང་པ་བཅོས་པ་སྟེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས། དང་པོ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གིས་བཅོས་པའི་ལོ་འདབ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། མ་ཞུ་བ་ཆུང་དུ་ཟས་སྤྱོད་ཀྱི། འབྲིང་སྨན་དུགས། ཆེན་པོ་སྐྱུགས་ནི་རུ་ཧ་བཤལ་དཔྱད་དེ་བརྒྱད། གཉིས་པ་ལ། རྩམ་པ། ཤ། སྔོ། ཆང་། ཇ། ཆུ་གཅིག །ཞོ་དར། འོ་མ་གཅིག །མར་ཚིལ་གཅ
【現代漢語翻譯】 མཚེར། (mcher) 腎臟，མཁལ་མ། (mkhal ma) 腎臟，བསམ་སེའུ། (bsam se'u) 膀胱，ནང་རྩར། (nang rtsar) 內臟，ཕྱིར་ཆིང་། (phyir ching) 外層，ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་གྱེན་རྡོལ། (shin tu rgyas pa gyen rdol) 極度膨脹向上突出，ཐུར་དུ་རལ་བ། (thur du ral ba) 向下破裂，གབ་པ། (gab pa) 隱藏，འགྱིངས་བ། (』gyings ba) 腫脹，སྨུག་པོའི་སྐྲན་ཤིན་ཏུ་རྙིངས་པ་བཅོས་པ་སྟེ་བཅུ་དྲུག །(smug po』i skran shin tu rnyings pa bcos pa ste bcu drug) 治療非常陳舊的紫色腫瘤，共十六種。 如此總計有三十五種實踐方法。一般來說，紫色疾病屬於聚集性疾病，因此難以治療。由於疾病轉化迅速且嚴重，有時無法通過一次治療就痊癒，如果不考慮恢復和持續治療，持續猛烈地治療，疾病和身體的能量會同時耗盡。因此，稍微減輕疾病的力量，滋養身體的能量，也可以治療疾病。如此，在第一部分中有兩百二十五種疾病，一百八十九種實踐方法。 第二部分，治療腹部疾病的樹幹，包括：消化不良、腫瘤、水腫、腹水、大結節病、消耗性疾病的治療，共六個分支。是由於風、膽汁、痰液減弱了消化的力量。首先，是由於分解痰液的功能無法分解。然後，是由於膽汁的消化功能無法溶解。維持體溫的火風無法分離精華和糟粕，因此被稱為消化不良。而且，消化不良是所有腹部疾病的根源，果實是結節病等疾病。 第一部分包括：原因、條件、轉化方式、分類、癥狀、治療方法，共六個小分支。第一部分，痰液沉重而寒冷，一個葉瓣。第二部分包括：依賴不習慣的食物、不適宜的食物、本質上不相容的因素，共四個葉瓣。第三部分包括：結節病如何產生的，一個葉瓣。第四部分包括：物質的分類、本質的分類。 種類、幫助、時間的分類，從小分支中分出五個小分支。第一部分包括：堅硬、潮濕油膩的消化不良，共三個葉瓣，第一部分包括：糌粑、豆類和瘦肉。第二部分包括：酒、水、牛奶、酸奶、茶五種。第三部分包括：酥油、植物油、脂肪、油渣、骨髓等五種。未消化的藥物和食物殘渣，共十五種。第二部分包括：未消化的糟粕和未消化的精華，共兩個葉瓣。後者包括：滲漏、蔓延、腫脹，共三種。第三部分包括：鼻涕、胃病、類似未消化的樹木、類似未消化的毒藥，共四種葉瓣。第四部分包括：風性、膽汁性、痰液性三種。第五部分包括：新舊兩種葉瓣，共十四種，總計二十八種。第五部分，癥狀包括：一般癥狀和特殊癥狀，共兩個葉瓣。第六部分，治療方法包括：治療新病和治療舊病，共兩個小分支。第一部分包括：通過一般和特殊方法治療的兩個葉瓣，第一部分包括：減少消化不良，通過飲食行為；中等程度的消化不良，通過藥物燻蒸；嚴重的消化不良，通過催吐、瀉藥和放血療法等八種方法。第二部分包括：糌粑、肉、蔬菜、酒、茶、水一種、酸奶、牛奶一種、酥油脂肪一種。
【English Translation】 མཚེར། (mcher) Kidney, མཁལ་མ། (mkhal ma) Kidney, བསམ་སེའུ། (bsam se'u) Bladder, ནང་རྩར། (nang rtsar) Internal organs, ཕྱིར་ཆིང་། (phyir ching) Outer layer, ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་གྱེན་རྡོལ། (shin tu rgyas pa gyen rdol) Extremely swollen and protruding upwards, ཐུར་དུ་རལ་བ། (thur du ral ba) Rupturing downwards, གབ་པ། (gab pa) Hidden, འགྱིངས་བ། (』gyings ba) Swollen, སྨུག་པོའི་སྐྲན་ཤིན་ཏུ་རྙིངས་པ་བཅོས་པ་སྟེ་བཅུ་དྲུག །(smug po』i skran shin tu rnyings pa bcos pa ste bcu drug) Treatment for very old purple tumors, totaling sixteen types. Thus, there are a total of thirty-five practical methods. Generally, purple diseases are aggregative diseases, so they are difficult to treat. Because the disease transforms quickly and severely, sometimes it cannot be cured with one treatment. If recovery and continuous treatment are not considered, and treatment is continued violently, the energy of the disease and the body will be exhausted simultaneously. Therefore, slightly reducing the power of the disease and nourishing the body's energy can also treat the disease. Thus, in the first part, there are two hundred and twenty-five diseases and one hundred and eighty-nine practical methods. The second part, the trunk for treating abdominal diseases, includes: indigestion, tumors, edema, ascites, major nodular disease, and treatment for wasting diseases, totaling six branches. It is due to the weakening of the digestive power by wind, bile, and phlegm. First, it is because the function of decomposing phlegm cannot decompose. Then, it is because the digestive function of bile cannot dissolve. The fire wind that maintains body temperature cannot separate essence and dregs, so it is called indigestion. Moreover, indigestion is the root of all abdominal diseases, and the fruits are diseases such as nodular disease. The first part includes: causes, conditions, modes of transformation, classifications, symptoms, and treatment methods, totaling six small branches. The first part, phlegm is heavy and cold, one lobe. The second part includes: relying on unaccustomed foods, unsuitable foods, and factors that are essentially incompatible, totaling four lobes. The third part includes: how nodular disease arises, one lobe. The fourth part includes: the classification of substances, the classification of essence. Types, assistance, and classification of time, branching out from small branches into five small branches. The first part includes: hard, moist, and oily indigestion, totaling three lobes, the first part includes: tsampa, beans, and lean meat. The second part includes: wine, water, milk, yogurt, and five types of tea. The third part includes: butter, vegetable oil, fat, oil residue, and marrow, totaling five types. Undigested medicine and food residue, totaling fifteen types. The second part includes: undigested dregs and undigested essence, totaling two lobes. The latter includes: leakage, spread, and swelling, totaling three types. The third part includes: mucus, stomach disease, similar to undigested wood, similar to undigested poison, totaling four lobes. The fourth part includes: wind-like, bile-like, and phlegm-like, totaling three types. The fifth part includes: two types of new and old lobes, totaling fourteen types, totaling twenty-eight types. The fifth part, symptoms include: general symptoms and special symptoms, totaling two lobes. The sixth part, treatment methods include: treating new diseases and treating old diseases, totaling two small branches. The first part includes: two lobes treated by general and special methods, the first part includes: reducing indigestion, through dietary behavior; moderate indigestion, through drug fumigation; severe indigestion, through emetics, laxatives, and bloodletting, totaling eight methods. The second part includes: tsampa, meat, vegetables, wine, tea, one type of water, yogurt, one type of milk, one type of butter fat.
ིག ། 1-442 རྡོ། སྨན། དྭངས་མ། མ་ཞུ་བེ་སྣབས། གསུས་ནད། ཤིང་འདྲ། དུག་འདྲ། རླུང་ལྡན། མཁྲིས་ལྡན། བད་ཀན་ལྡན་པ་བཅོས་པ་སྟེ་བཅུ། རྙིང་པ་བཅོས་པ་གཅིག་སྟེ་བསྡོམས་པས་ལག་ལེན་ཉེར་བརྒྱད། དེ་ཡང་སྤྱིར་འབྲས་བུ་གཅོད་ནད་ལ། གསར་པ་དང་། རྙིང་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ། ལྷན། ལྕགས་དྲེགས། མེ་དྲོད་ཉམས་པ། དུག་གཅོང་། སྨུག་པོ་མཁྲིས་པའི་ནད། རྙིང་པའི་གཅོད་ནད་ལ། སྐྲན། སྐྱ་རྦབ། འོར། དམུ་ཆུ། གཅོང་ཆེན་ཟད་བྱེད་ལྔ་ལས། དུག་འོག་ཏུ་སྟོན་པ་གཞན་གསར་པ་རྣམས་སྔར་བཤད་ཟིན་པ་འདིར་རྙིང་པ་སྡེ་ལྔ་སྟོན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ། ཞུ་བ་སྟེ་རྙིང་འདྲིལ་བ་སྐྲན་ཏེ། དེ་ལ་རྒྱུ། རྐྱེན་དབྱེ་བ། གནས་ས། གྱུར་ཚུལ་རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བདུན་གྱི་གསུམ་པ་ལ། བད་ཀན་གྱི་ཟས་སྐྲན། ལྷེན་སྐྲན། རྡོ་སྐྲན། རླུང་གི་ལྡིང་སྐྲན། ཁྲག་སྐྲན། མཁྲིས་སྐྲན། རྩ་སྐྲན། སྤུ་སྐྲན། སྲིན་སྐྲན། ཆུ་སྐྲན། རྣག་སྐྲན་ཏེ་བཅུ་གཅིག །བཞི་པ་གནས་ལ། གློ་བའི་སྐྲན། སྙིང་གི མཆིན་ཁྲི། མཆིན་པའི། མཆེར་པའི། མཁལ་མའི། མཁྲིས་པའི། ཕོ་བའི། ལོང་གི རྒྱུ་མའི། ལྒང་བའི། མངལ་སྐྲན་ཏེ་བཅུ་གཉིས། དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན། ཕྱི་སྐྲན། བར་སྐྲན། ནང་སྐྲན་ཏེ། ལྔ་པ་ལ། གྱུར་ཚུལ་དངོས་དང་མདོར་བསྡུས། ཚ་སྐྲན། གྲང་སྐྲན་གཉིས་སུ་བསྡུས་ཏེ་བཤད་པས་སྐྲན་ཉེར་བརྒྱད། དྲུག་པ་རྟགས་ལ། སྤྱིའི་རྟགས་དང་། 1-443 བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་གཉིས། བདུན་པ་བཅོས་ཐབས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ཐབས་ཏེ་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཚ་སྐྲན་ནང་བར། ཕྱིའི་སྐྲན་སྨན་གྱིས་བཅོས་པ་སྟེ་བཞི། གྲང་སྐྲན་ནང་བར། ཕྱི་སྐྲན་སྨན་གྱིས་བཅོས་པ་དེ་དག་ཟས་ཀྱིས་བཅོས་པ་སྟེ་བརྒྱད། གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་པ་ལ། སྙིང་གི་ཆུ་སྐྲན། གློ་མིག་གི་རྩ་སྐྲན། མཆིན་པའི་ཁྲག་སྐྲན། མཚེར་སྐྲན། མཁལ་ཚིལ་གྱི་ཚ་སྐྲན། མ་ཞུའི་ཟས་སྐྲན་སོགས། སྣོད་ཀྱི་མཁྲིས་སྐྲན། རྒྱུའི་སྐྲན། ཕོ་ལོང་གི སྨུག་པོའི། ཁྲག་སྐྲན། རླུང་གི་ལྡིང་སྐྲན། སྲིན་སྐྲན། མངལ་སྐྲན། ལྒང་སྐྲན། མདོར་བསྡུས་ནས་བཅོས་པ་གཅིག་སྟེ་ལག་ལེན་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི། གསུམ་པ་དྭངས་མ་མཆིན་ནས་སུ་ཟུངས་སུ་འགྲོ་མ་འདོད་པ་ནང་ཁྲག་གམ། ཆུ་སེར་རྒྱས་པ་རླུང་གིས་རྩ་མིག་ཏུ་གཏོར་བས་ལུས་ཀུན་སོབས་པ་སྟེ་མིང་སྐྱ་རྦབ་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། གློ་ལ་སྐྱ་རྦབ། མཆིན་པའི། མཚེར་པ། ཆུ་སེར། རླུང་གི་སྐྱ་རྦབ་དང་ལྔ། གསུམ་པ་རྟགས་ལ། སྤྱིའི་རྟགས་དང་། བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་གཉིས། བཞི་པ་བཅོས་ཐབས་ལ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ཐབས་གཉིས། ཕྱི་མ་ལ། གློ་བའི་སྐྱ་རྦབ་བཅོས་པ། མཆིན་པའི། མཚེར་པ། ཆུ་སེར། རླུང་གི་སྐྱ་རྦབ་བཅོས་པ་ལྔ་སྟེ་
【現代漢語翻譯】 治療石頭病、藥物病、清液病、未消化食物病、腹脹病、樹病、毒病、風病、膽病、痰病等共十種；治療舊病一種，總共二十八種治療方法。一般來說，治療腫瘤疾病分為新病和舊病兩種。首先，新病包括：伴隨癥、鐵鏽病、體溫下降、中毒、黏液性膽病。舊病包括：腫瘤、水腫、積水、大病消耗五種。除了毒病之外，其他新病已在前文講述，此處講述舊病五種。第二，消化不良，即舊的凝結物形成腫瘤。對此，有原因、分類、位置、轉化方式、癥狀、治療方法等七個章節。第三，痰食腫瘤、淋巴腫瘤、石腫瘤、風脹腫瘤、血腫瘤、膽腫瘤、脈腫瘤、毛腫瘤、蟲腫瘤、水腫瘤、膿腫瘤等共十一種。第四，位置包括：肺腫瘤、心臟腫瘤、肝臟腫瘤、脾臟腫瘤、腎臟腫瘤、膽囊腫瘤、胃腫瘤、結腸腫瘤、腸腫瘤、膀胱腫瘤、子宮腫瘤等共十二種。這些可以簡要概括為：體表腫瘤、中間腫瘤、體內腫瘤。第五，轉化方式包括實際轉化和簡要概括，分為熱腫瘤和冷腫瘤兩種，共二十八種腫瘤。第六，癥狀包括一般癥狀和特殊癥狀兩種。 第七，治療方法包括一般治療方法和特殊治療方法兩種。首先，熱腫瘤內服藥，體表腫瘤用藥物治療等共四種；冷腫瘤內服藥，體表腫瘤用藥物治療，這些用食物治療等共八種。第二，特殊治療方法包括：心臟積水、肺部血管腫瘤、肝臟血腫瘤、脾臟腫瘤、腎臟脂肪熱腫瘤、未消化食物腫瘤等；臟器的膽腫瘤、腸腫瘤、胃結腸腫瘤、黏液性腫瘤、血腫瘤、風脹腫瘤、蟲腫瘤、子宮腫瘤、膀胱腫瘤，簡要概括治療方法一種，共二十四種治療方法。第三，清液不轉化為精華，停留在體內形成血或體液增多，被風吹散到血管中，導致全身浮腫，稱為水腫。對此，有原因、分類、癥狀、治療方法等四個章節。第二，肺部水腫、肝臟水腫、脾臟水腫、體液水腫、風水腫等五種。第三，癥狀包括一般癥狀和特殊癥狀兩種。第四，治療方法包括一般治療方法和特殊治療方法兩種。後者包括：治療肺部水腫、肝臟水腫、脾臟水腫、體液水腫、風水腫等五種。
【English Translation】 Treating stone diseases, drug diseases, clear fluid diseases, undigested food diseases, abdominal distension diseases, tree diseases, poison diseases, wind diseases, bile diseases, phlegm diseases, etc., totaling ten types; treating one type of old disease, totaling twenty-eight treatment methods. Generally speaking, the treatment of tumor diseases is divided into two types: new diseases and old diseases. First, new diseases include: accompanying symptoms, iron rust disease, decreased body temperature, poisoning, and mucous bile disease. Old diseases include: tumors, edema, ascites, and five types of major wasting diseases. Except for poison diseases, other new diseases have been described earlier, and here we describe five types of old diseases. Second, indigestion, that is, old congealed substances form tumors. For this, there are seven chapters: cause, classification, location, transformation mode, symptoms, and treatment methods. Third, phlegm food tumors, lymph tumors, stone tumors, wind distension tumors, blood tumors, bile tumors, pulse tumors, hair tumors, worm tumors, water tumors, pus tumors, totaling eleven types. Fourth, locations include: lung tumors, heart tumors, liver tumors, spleen tumors, kidney tumors, gallbladder tumors, stomach tumors, colon tumors, intestinal tumors, bladder tumors, uterine tumors, totaling twelve types. These can be briefly summarized as: surface tumors, intermediate tumors, and internal tumors. Fifth, transformation modes include actual transformation and brief summary, divided into hot tumors and cold tumors, totaling twenty-eight tumors. Sixth, symptoms include general symptoms and special symptoms. Seventh, treatment methods include general treatment methods and special treatment methods. First, internal medicine for hot tumors, drug treatment for surface tumors, totaling four types; internal medicine for cold tumors, drug treatment for surface tumors, these are treated with food, totaling eight types. Second, special treatment methods include: heart ascites, lung vascular tumors, liver blood tumors, spleen tumors, kidney fat hot tumors, undigested food tumors, etc.; organ bile tumors, intestinal tumors, stomach colon tumors, mucous tumors, blood tumors, wind distension tumors, worm tumors, uterine tumors, bladder tumors, a brief summary of treatment methods, totaling twenty-four treatment methods. Third, clear fluid does not transform into essence, stays in the body and forms blood or increased body fluid, scattered into blood vessels by wind, causing systemic edema, called edema. For this, there are four chapters: cause, classification, symptoms, and treatment methods. Second, lung edema, liver edema, spleen edema, body fluid edema, wind edema, totaling five types. Third, symptoms include general symptoms and special symptoms. Fourth, treatment methods include general treatment methods and special treatment methods. The latter includes: treating lung edema, liver edema, spleen edema, body fluid edema, wind edema, totaling five types.
ལག་ལེན་བརྒྱད། དེ་ཡང་སྐྱ་རྦབ་རྙིང་པ་ལ། 1-444 འོར་ནད་དང་། སྦྱོང་སྔས་ན་ཕྱི་ཆུར་འགྱུར། འོར་ནད་རྙིང་པ་དམུ་ཆུར་འགྱུར་བས། འོར་དང་སྐྱ་རྦབ་ཉིད་ཀྱིས་བཅོས་མ་ཐུབ་འཕྱིས་ན་དམུ་ཆུའི་བཅོས་ལ་སྦྱར་རོ། ། བཞི་པ་ཐོར་ནད་སྐྱ་རྦབ་ཏུ་སོང་བ་ཡུན་རིངས་ནས་འོར་དུ་ལྷུང་བ་སྟེ་མིང་འོར་ནད་ལ། རྒྱུ། རྐྱེན། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། དང་པོ་ལ། ཟས་དུས་རྐྱེན་གྱིས་བསྐྱེད་པ་གསུམ། །གཉིས་པ་ལ། རླུང་འོར། མཁྲིས་འོར། ཁྲག་འོར། བད་ཀན་གྱི་འོར་དང་དྲུག །གསུམ་པ་རྟགས་ལ། སྤྱི་རྟགས་དང་། བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་གཉིས། བཞི་པ་བཅོས་ཐབས་ཏེ་གཉིས། ཕྱི་མ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། ཁྲག །བད་ཀན། གནད་དུག་བྱུང་གི་འོར་གསོར་བ་སྟེ་དྲུག་སྟེ་གསུམ། བསྡོམས་པས་ལག་ལེན་བརྒྱད། ལྔ་པ་ལུས་ཕྱི་ནང་བར་ནད་ཀྱི་ཆུ་བསགས་པ་སྟེམིང་དམུ་ཆུ་ལ། རྒྱུ། རྐྱེན། དབྱེ་བ། གྱུར་ཚུལ། གནས། རྟགས། བཅོས་ཐབས། ཕྱི་རྗེས་བཅད་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་བརྒྱད་ཀྱི་གསུམ་ལ། ནད་ཆུ། གདོན་ཆུ། དུག་ཆུ་གསུམ། དང་པོ་ལ། བྱེར་ཆུ། ཟགས་ཆུ། འཁྱིམས་ཆུ། རྒྱུ་རྡོལ་གྱི་ཆུ་བཞིའི་དང་པོ་དེ་ལ། ཁྲག་བྱེར། མཁྲིས་བྱེར། ཆུ་བྱེར་གསུམ། གཉིས་པ་ལ། དོན་ཟགས། སྣོད་ཟགས། སྐྲན་ཟགས་གསུམ་གྱི་སྔོན་མ། མཆིན་ཟགས། མཚེར་ཟགས། གློ་བའི་ཟགས་ཆུ་གསུམ། བར་མ་ལ། ཕོ་ཟགས། ལོང་གི་ཟགས་ཆུ་གཉིས། ཕྱི་མ་ལ། ཁྲག་སྐྲན་གྱི། རྩ་སྐྲན་གྱི། 1-445 ཆུ་སྐྲན་གྱི་ཟགས་ཆུ་གསུམ་སྟེ་བསྡོམས་པས་ཆུ་རིགས་ཀྱི་ནད་བཅོ་ལྔ། བཞི་པར་ཇི་ལྟར་དེ་དག་འགྱུར་བ་དང་། མདོར་བསྡུ་ན། རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་གྱི་ཆུ་གསུམ་མམ། ཚ་ཆུ་གྲང་ཆུ་གཉིས་སུ་འདུ་བར་བསྟན་པ་གསུམ། ལྔ་པ་གནས་ལ། ཕྱི་ནང་བར་གྱི་ཆུ་གསུམ་སྟེ་ཆུ་ནད་ཉེར་གསུམ། དྲུག་པ་རྟགས་ལ། སྤྱིའི་རྟགས་དང་། བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་གཉིས། དང་པོ་འཇུག་པ། བར་དུ་སྨིན་པ། མཐའ་མ་རྒྱས་དུས། འཚོ་འཆི་བརྟགས་པ་བཞི། བདུན་པ་བཅོས་ཐབས་ལ། དང་པོ་དང་བར་དུ་གཅོད་པ་གཉིས། གཉིས་པ་ལ་སྤྱི་ཁྱད་པར་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཆུའི་འོལ་ཁ་བསྒྱུར་བ། གཉིས་པ་རྒྱ་མཚོ་གནས་སུ་སྐེམ་པ། གསུམ་པ་རྫིང་གི་འོར་ཁུང་བརྟོལ་བ། བཞི་པ་མཚོ་མོ་ཡུར་དུ་དྲང་བ། ལྔ་པ་རྩལ་འགག་མིག་གཞུག་པ་སྟེ་ལྔ། གཉིས་པ་ཁྱད་པར་གྱི་བཅོས་ལ། ཁྲག་བྱེར། ཆུ་བྱེར་གསུམ། མཆིན་ཟགས། མཆེར། གློ། ཕོ་བ་སོགས་སྐྲན། གདོན། དུག་བྱུང་། རླུང་། མཁྲིས། བད་ཀན་གང་ཤས་ཆེ་བ་བཅོས་པ་སྟེ་དགུ་ལག་ལེན་བཅུ་བཞི། རྗེས་བཅད་ལ་གཅིག་སྟེ་བསྡོམས་པས་ལག་ལེན་ཉེར་གསུམ། དྲུག་པ་དྭངས་མ་མ་སྨིན་པས་དྲི་མར་གྱུར་པའི་ནད་ལུས་ཟུངས་ཟད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། མིང་གཅོང་ཆེན་པོ་ཟད་བྱེད་པ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། དེའི་བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས
【現代漢語翻譯】 實踐八：對於舊的淋巴結腫大： 如果淋巴結腫大和膿腫變為膿水，或者舊的淋巴結腫大變為水腫，如果淋巴結腫大和淋巴結腫大本身無法治癒，則應採用治療水腫的方法。第四種情況是，如果膿腫變為淋巴結腫大，長期發展成水腫，則稱為水腫病。其原因、條件、分類、癥狀和治療方法共有四個方面。首先，有三種由食物、時間和條件引起的情況。第二，有六種情況：風水腫、膽水腫、血水腫和痰水腫。第三，癥狀包括一般癥狀和特殊癥狀兩種。第四，治療方法有兩種。後者包括治療風、膽、血、痰和毒性物質引起的水腫，共有六種，即三種。總共有八種實踐。第五種情況是體內外積聚的液體，稱為水腫。其原因、條件、分類、轉化方式、位置、癥狀、治療方法和後期處理共有八個方面。其中，疾病引起的水腫、邪魔引起的水腫和毒素引起的水腫有三種。第一種包括滲出性水腫、泄漏性水腫、積聚性水腫和腸道破裂引起的水腫四種，其中第一種又分為血滲、膽滲和水滲三種。第二種包括臟器泄漏、容器泄漏和腫瘤泄漏三種，其中前者又分為肝泄漏、脾泄漏和肺泄漏三種。中間包括胃泄漏和結腸泄漏兩種。後者包括血腫瘤、血管腫瘤和 水腫瘤引起的泄漏性水腫三種，總共有十五種型別的水腫疾病。第四，簡要說明這些水腫如何轉化，可歸納為風、膽、痰引起的三種水腫，或熱性水腫和寒性水腫兩種，共有三種。第五，位置分為體外、體內和中間三種水腫，共有二十三種水腫疾病。第六，癥狀包括一般癥狀和特殊癥狀兩種。前者包括開始、發展、最終擴散和生死判斷四種。第七，治療方法包括初期和中期兩種。後者又分為一般治療和特殊治療兩種。前者包括改變水腫的通道、將海洋乾燥成陸地、鑿開池塘的孔洞、將湖水引入溝渠、以及進行五種手術。第二種特殊治療包括治療血滲、水滲三種，以及治療肝泄漏、脾泄漏、肺泄漏、胃等腫瘤、邪魔、毒素、風、膽、痰等，共有九種，即十四種實踐。後期處理有一種，總共有二十三種實踐。第六種情況是，由於精華未成熟而轉化為污垢的疾病會消耗身體的營養，稱為大消耗性疾病。其原因、分類、癥狀和治療方法共有四個方面。第二
【English Translation】 Practice Eight: For old lymph node enlargement: If lymph node enlargement and abscess turn into pus, or old lymph node enlargement turns into edema, if lymph node enlargement and lymph node enlargement itself cannot be cured, then the treatment for edema should be adopted. The fourth case is that if the abscess turns into lymph node enlargement and develops into edema for a long time, it is called edema disease. Its causes, conditions, classifications, symptoms, and treatments have four aspects. First, there are three cases caused by food, time, and conditions. Second, there are six cases: wind edema, bile edema, blood edema, and phlegm edema. Third, symptoms include general symptoms and special symptoms. Fourth, there are two treatment methods. The latter includes the treatment of edema caused by wind, bile, blood, phlegm, and toxic substances, a total of six, which is three. There are a total of eight practices. The fifth case is the accumulation of fluid inside and outside the body, called edema. Its causes, conditions, classifications, transformation methods, location, symptoms, treatment methods, and later processing have eight aspects. Among them, there are three types of edema caused by disease, edema caused by demons, and edema caused by toxins. The first type includes four types of exudative edema, leakage edema, accumulation edema, and edema caused by intestinal rupture, of which the first type is divided into three types: blood seepage, bile seepage, and water seepage. The second type includes three types of organ leakage, vessel leakage, and tumor leakage, of which the former is divided into three types: liver leakage, spleen leakage, and lung leakage. The middle includes two types of stomach leakage and colon leakage. The latter includes three types of leakage edema caused by blood tumors, vascular tumors, and water tumors, for a total of fifteen types of edema diseases. Fourth, briefly explain how these edemas are transformed, which can be summarized into three types of edema caused by wind, bile, and phlegm, or two types of hot edema and cold edema, for a total of three types. Fifth, the location is divided into three types of edema: outside the body, inside the body, and in the middle, for a total of twenty-three types of edema diseases. Sixth, symptoms include general symptoms and special symptoms. The former includes four types: the beginning, development, final spread, and judgment of life and death. Seventh, treatment methods include two types: initial and intermediate. The latter is divided into general treatment and special treatment. The former includes changing the channel of edema, drying the ocean into land, drilling holes in the pond, introducing lake water into ditches, and performing five surgeries. The second special treatment includes treating three types of blood seepage, water seepage, and treating tumors such as liver leakage, spleen leakage, lung leakage, stomach, demons, toxins, wind, bile, and phlegm, for a total of nine types, which is fourteen practices. There is one type of later processing, for a total of twenty-three practices. The sixth case is that the disease that transforms into dirt due to the immaturity of essence consumes the body's nutrients, called major wasting disease. Its causes, classifications, symptoms, and treatment methods have four aspects. Second
་པ་ལ། 1-446 རླུང་གྱུར་གྱི་ཟད་བྱེད། མཁྲིས་པ་བད་ཀན་གྱི་ཟད་བྱེད། གཅོང་ཆེན་ནད་ཀྱི་བླ་གཉན་ཏེ་བཞི། ཕྱི་མ་ལ། མ་ཞུ་བ། འཁྲུ་བ། སྐྱུགས་པ། ཆམ་པ། ལུད་པ། སྐད་འགགས། ཡི་ག་འཆུས་པ་སྟེ་བདུན་བསྡོམས་པས་ནད་བཅུ། གསུམ་པ་རྟགས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། སྔ་མ་ལ། དང་པོ་བར་མཐའ་མ་གསུམ། བཞི་པ་བཅོས་ཐབས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། ཕྱི་མ་ལ། རླུང་གྱུར། མཁྲིས་གྱུར། བད་ཀན་ལས་གྱུར་པ། གཅོང་ཆེན། མདོར་བསྡུས་ཀྱིས་བཅོས་པ་སྟེ་བཞི། དྲིལ་བས་ལག་ལེན་བཅུ། ཁོང་ནད་ལ་ནད་བརྒྱ། ལག་ལེན་བརྒྱ་དང་གཅིག་ཡོད་དོ། །གསུམ་པ་མཁྲིས་པ་ཐང་ལ་ལྷགས་ནས་གནོད་བྱ་སྲེག་པར་བྱེད་པ་མིང་ཚད་པ་སྟེ། དེ་བཅོས་པ་ལ། ཚ་བ་སྤྱི་བཅོས། འཁྲུལ་གཞི་བསལ་བ་ཚ་གྲང་གལ་མདོ། ཚ་བ་རི་ཐང་མཚམས། ཚ་བ་མ་སྨིན་པ། རྒྱས་པའི་ཚ་བ། སྟོངས་པའི་ཚ་བ། གབ་པའི་ཚ་བ། རྙིངས་པའི་ཚ་བ། ཚ་བའི་རྙོངས་པ། འགྲམས་ཀྱི་ཚ་བ། འཁྲུགས་ཀྱི་ཚ་བ། རིམས་ཀྱི་ཚ་བ། འབྲུམ་པ། རྒྱུ་གཟེར། གག་ལྷོག །ཆམ་རིམས་བཅོས་པ་སྟེ་ཡལ་ག་བཅུ་དྲུག །དང་པོ་ལ། ཚ་བའི་རྒྱུ། རྐྱེན། ངོ་བོ། རྒྱུ་མཚན། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བདུན་གྱི་དང་པོ་ལ། རིང་རྒྱུ་དང་ཉེ་རྒྱུ་སྟེ་གཉིས། གཉིས་པ་ལ། འཕེལ། དུས། གདོན། 1-447 ཟས་སྤྱོད་ཀྱི་རྐྱེན་ཏེ་བཞི། ལྔ་པ་ལ་ལྔ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། རྟེན། དུས། ཉེས་པ། གནས་ས། ལྡང་དུས། རྒྱུད། གནས་སྐབས། རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་སྟེ་བརྒྱད། དང་པོ་ལ། བྱིས་པ། དར་མ། རྒན་གྱི་ཚད་པ། གཉིས་པ་ལ། གསར་རྙིང་གཉིས། གསུམ་པ་ལ། རླུང་གི་ཚ་བ། མཁྲིས་པ། བད་ཀན། ཁྲག །ཆུ་སེར་གྱི་ཚ་བ་ལྔ། བཞི་པ་ལ། ཕྱི་བར་ནང་ལ་གནས་པ་གསུམ། ལྔ་པ་ལ། སྟོན་དཔྱིད་ལྡང་བ། དགུང་གཉིས་སུ་ལྡང་བ། དྲུག་པ་ལ། རང་རྒྱུད་ཅན་དང་གཞན་རྒྱུད་ཅན་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་མ་ལ། ལྡན་ཚད་འདུས་ཚད་གཉིས། བདུན་པ་ལ། མ་སྨིན་པ་ཚ་བ། རྒྱས་ཚད། སྟོངས་ཚད། གབ་ཚད་རྙིངས་ཚད། རྙོངས་ཚད་དེ་དྲུག །བརྒྱད་པ་ལ། འགྲམས་ཚད། འཁྲུགས་ཚད། རིམས་ཚད། དུག་ཚད་བཞི། བསྡོམས་པས་ནད་ཉེར་བརྒྱད། གཉིས་པ་ལ། སྨྱོ་བ། ལྐུགས་པ། ཡེར་པ། འཐིབས་པ། མགོ་གཟིར་བ། མགོ་འཁྱོམས་པ། མིག་ཚ་བ། རྣ་བ་འོན་པ། སྣ་ཁྲག་འཛག་པ། ཁ་ལྕེ་སྐམ་པ། སྐོམ་དད་ཆེ་བ། དང་ཁ་འགགས་པ། སྐྱིགས་བུ་འབྱམས་པ། གཟེར་ཆེ་བ། གློ་མང་བ། གློ་མི་ཁོགས་པ། འཁྲུ་པ། སྐྱུག་པ། དྲི་ཆུ་འགགས་པ། དྲི་ཆུ་ཁྲག་ཏུ་འཛག་པ། དྲི་མ་འགགས་པ། རྔུལ་འབྱམས་པ། ལུས་དྲོད་ཕྱིར་ཤོར་བ། རྐང་ལག་ན་རེངས་འཁུམས་པ། ཁ་ཡོ། མིག་ཡོ། ཕོ་འབྲས་རྣམས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། 1-448 ཚ་སྨྱོ་གྲང་སྨྱོ། གཉིས་པ་ལ། ཚ་ལྐུགས་གྲང་ལྐུགས། གསུམ་པ་ལ། ཚ་ཡེར་གྲང་ཡེར། བཅུ་གསུམ་པ་ལ། ཚ་འབྱམས་གྲང་འབྱམས། བཅུ་བ
【現代漢語翻譯】 1-446 風引起的消耗，膽汁和痰引起的消耗，以及四種大病的熱病。 其次，消化不良、腹瀉、嘔吐、感冒、咳嗽、失語、食慾不振，總共七種，加起來共十種疾病。 第三部分關於癥狀，分為一般和特殊兩種。前者又分為初、中、末三個階段。 第四部分關於治療方法，分為一般和特殊兩種。後者又分為風引起的、膽汁引起的、痰引起的、大病，以及簡要治療四種。 總而言之，有十種實踐。內科疾病有一百種疾病，一百零一種實踐。 第三種是膽汁熱盛，焚燒損害，名為赤巴病。治療方法包括：一般治療發熱，消除錯覺之源，區分寒熱要點，發熱的里、表、間期，未成熟的發熱，旺盛的發熱，衰竭的發熱，潛伏的發熱，陳舊的發熱，發熱的併發癥，外傷引起的發熱，錯亂引起的發熱，傳染病引起的發熱，以及治療痘疹、腸絞痛、百日咳、感冒等十六種分支。 第一部分包括：發熱的原因、條件、本質、理由、分類、癥狀、治療方法等七個方面。首先，有遠因和近因兩種。 第二部分包括：加劇、時間、邪魔、飲食行為等四種條件。 1-447 第五部分分為五種：一般和特殊兩種，依據、時間、病變、位置、發作時間、體質、階段、型別等八種。 首先，有兒童、成年、老年的發熱。其次，有新發和陳舊兩種。第三，有風熱、膽熱、痰熱、血熱、血清熱五種。第四，有位於體表、中間和內部三種。第五，有秋季和春季發作，以及中午和夜間發作。第六，有自身體質引起和外來因素引起兩種，後者又分為混合型和聚集型兩種。第七，有未成熟熱、旺盛熱、衰竭熱、潛伏熱、陳舊熱、併發熱六種。第八，有外傷熱、錯亂熱、傳染熱、中毒熱四種。總共有二十八種疾病。 第二部分包括：瘋狂、失語、胡言亂語、昏迷、頭痛、頭暈、眼熱、耳聾、鼻出血、口舌乾燥、口渴、食慾不振、呃逆、劇痛、咳嗽、無痰、腹瀉、嘔吐、尿閉、血尿、便秘、盜汗、體溫外泄、手腳僵硬攣縮、口眼歪斜、以及睪丸等疾病。其中， 1-448 第一種分為熱狂和冷狂。第二種分為熱性失語和冷性失語。第三種分為熱性胡言亂語和冷性胡言亂語。第十三種分為熱性呃逆和冷性呃逆。第十...
【English Translation】 1-446 The depletion caused by wind, the depletion caused by bile and phlegm, and the four major diseases of fever. Secondly, indigestion, diarrhea, vomiting, colds, coughs, aphasia, loss of appetite, a total of seven, plus a total of ten diseases. The third part is about symptoms, divided into general and special. The former is divided into three stages: early, middle, and late. The fourth part is about treatment methods, divided into general and special. The latter is divided into wind-induced, bile-induced, phlegm-induced, major diseases, and four types of brief treatments. In short, there are ten practices. Internal medicine has one hundred diseases and one hundred and one practices. The third is that bile is too hot, burning damage, called Tripa disease. Treatment methods include: general treatment of fever, elimination of the source of illusion, distinction between cold and heat points, fever in the interior, exterior, and intermediate periods, immature fever, vigorous fever, exhausted fever, latent fever, chronic fever, fever complications, trauma-induced fever, confusion-induced fever, infectious disease-induced fever, and treatment of sixteen branches such as acne, colic, whooping cough, and colds. The first part includes: the cause, conditions, nature, reason, classification, symptoms, and treatment methods of fever, etc. In the first place, there are two kinds of distant causes and near causes. The second part includes: four conditions such as aggravation, time, evil spirits, and eating habits. 1-447 The fifth part is divided into five types: general and special, basis, time, lesions, location, onset time, constitution, stage, and type, etc. First, there are fevers in children, adults, and the elderly. Secondly, there are two types: new and chronic. Third, there are five types: wind heat, bile heat, phlegm heat, blood heat, and serum heat. Fourth, there are three types: located on the body surface, middle, and inside. Fifth, there are outbreaks in autumn and spring, and outbreaks at noon and night. Sixth, there are two types: caused by one's own constitution and caused by external factors. The latter is divided into mixed and aggregated types. Seventh, there are six types: immature heat, vigorous heat, exhausted heat, latent heat, chronic heat, and complicated heat. Eighth, there are four types: trauma heat, confusion heat, infectious heat, and poisoning heat. There are a total of twenty-eight diseases. The second part includes: madness, aphasia, delirium, coma, headache, dizziness, eye heat, deafness, nosebleeds, dry mouth and tongue, thirst, loss of appetite, hiccups, severe pain, cough, no phlegm, diarrhea, vomiting, urinary retention, hematuria, constipation, night sweats, body temperature leakage, stiff and contracted hands and feet, crooked mouth and eyes, and diseases such as testicles. Among them, 1-448 The first type is divided into heat madness and cold madness. The second type is divided into heat aphasia and cold aphasia. The third type is divided into heat delirium and cold delirium. The thirteenth type is divided into heat hiccups and cold hiccups. The tenth...
ཞི་པ་ལ། ཁྲག་གཟེར། གཉན་གཟེར། རླུང་གཟེར་གསུམ། བཅུ་བདུན་པ་ལ། ཚ་འཁྲུ་གྲང་འཁྲུ། བཅོ་བརྒྱད་པ་ལ། ཚ་སྐྱུགས་གྲང་སྐྱུགས་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། ཁྲག་སྐྱུགས་མཁྲིས་སྐྱུགས་གཉིས། གཉིས་པ་ལ། ཆུ་ཙམ་སྟོང་སྐྱུགས་གཉིས། བཅུ་དགུ་པ་ལ། ཚ་བས་ཆུ་འགགས་དང་། གྲང་བས་ཆུ་འགགས་གཉིས་ཏེ་བསྡོམས་པས་སོ་བརྒྱད། དྲིལ་བས་རེ་དྲུག །དྲུག་པ་ལ། འགྱུར་མེད་ངོས་འཛིན་པ་དང་། སྤང་བླང་མུ་བཞིའི་ཁ་དམར་གདགས་པ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། སྤྱི་རྟགས་དང་བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། ཕྱི་རྟགས་སློང་བ་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱི་སྒོ་ནས་བརྟག་པ། ནང་རྟགས་མཚན་ཉིད་རྟགས་ཀྱི་སྒོ་ནས། གསང་རྟགས་ཕན་གནོད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བརྟག་པ་གསུམ་སྟེ་བསྡོམས་པས་ལག་ལེན་ལྔ། བདུན་པ་བཅོས་ཐབས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། དང་པོ་ལ། ནད་དང་གཉེན་པོ་བཅོས་ཚུལ། དུས་ལས་མི་འདའ་བ་གནད་ཀྱི་གདམས་པ། ཚ་བའི་དངོས་པོ་འཇོམས་པའི་གཉེན་པོ་གསུམ། གཉིས་པ་དུས་ལས་མི་འདའ་བ་གནད་ཀྱི་གདམས་པ་ལ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དུས་ལས་འདའ་བ་བཅོས་པ། སྦྱོར་བ་དམན་པས། སྦྱོར་བ་ལོག་པས། སྦྱོར་བ་ལྷག་པས་དུས་ལས་འདས་པ་བཅོས་པ་སྟེ་བཞི། 1-449 གསུམ་པ་ཚ་བའི་དངོས་པོ་འཇོམས་པའི་གཉེན་པོ་ལ། ཟས། སྤྱོད། སྨན། དཔྱད་དེ་ལོ་འདབ་བཞི། དང་པོ་ལ། བསྟེན་ཐབས་བཅུ་གཅིག །ཟས་སྐོམ་ཕན་པ་བསྟེན་པ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མི་འཕྲོད་པ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་སྤང་པ། གཉིས་པ་ལ། མཐུན་པ་དང་མི་མཐུན་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ། གནས། གོས། བྱ་བའི་སྤྱོད་ལམ་གསུམ། གསུམ་པ་ལ། ཞི་དང་སྦྱང་བ་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཐང་། ཕྱེ། སྨན་མར་གསུམ། དང་པོ་ལ། སྨིན་ཐང་། དབྱེ་ཐང་། བསྡུ་ཐང་། སད་ཐང་། དགུག་ཐང་། སྐམ་ཐང་སྟེ་བདུན། བར་མ་ལ། སྔོ་སྦྱོར། རྩི་སྦྱོར། འདྲེས་པ་གསུམ། དེའི་བར་མ། འབར་བ་ཚད་སྟོབས་བསད་པའི་ཕྱེ་མ། ལྡན་ཚད་དུས་གཅིག་འཇོམས་པའི་ཕྱེ་མ། རྙིངས་ཚད་རྩད་ནས་འདོན་པའི་ཕྱེ་མ་སྟེ་གསུམ། དཔྱད་ལ་གཏར་གྱིས་ཁྲག་ངན། རྩ་ལམ་སྦྱང་བ། རྔུལ་གྱིས་ཚ་རླངས་པ་སྤུར་དབྱུང་བ། དུགས་ཀྱིས་འཕྲལ་ཀྱི་ཟུག་གཟེར་བཅག་པ། ལུམས་ཀྱིས་ཚ་བྱེར་འགྲམས་པ་འདོན་པ། ཆུ་ཡིས་ཕྱི་ཚད་མེ་དབལ་བཅག་པ། མེ་ཡིས་ཚ་བ་འབྲོས་འཕྲང་བསྡམས་པ་སྟེ་དྲུག །བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ཐབས་ལ། སྔར་གྱི་སོ་བརྒྱད་ལས། ཕོལ་འབྲས་པོར་སོ་བདུན། བསྡོམས་པས་ལག་ལེན་བརྒྱད་ཅུ། དང་པོ་ལ། ནད་དང་གང་འཚམས་སྒོ་ནས་བཅོས་པ། ཚ་གྲང་འདྲེས་པ་དབྱེ་བའི་བཅོས། བྱེར་བ་བསྡུས་ནས་གཞོམ་པའི་བཅོས་གསུམ། དང་པོ་ལ། 1-450 ལུས་ཟུངས་ན་ཚད་དང་སྦྱར་བ་བཅོས་པ། ཤད་སྟོབས་དུས་དང་སྦྱར་བ། ཉེས་པའི་སྒོ་ནས་བཅོས་པ། གནས་ཀྱི་སྒོ་ནས། གཙོ་བོའི་སྒོ་ནས། གནས་སྐབས་ཀྱི་སྒོ་ནས། རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བཅོས་པ་བདུན། གཉིས་པ་འཁྲུལ
【現代漢語翻譯】 三十七、分為：昔巴熱（藏文：ཞི་པ་ལ།，漢語：和平熱）、赤哲（藏文：ཁྲག་གཟེར།，漢語：血熱）、年哲（藏文：གཉན་གཟེར།，漢語：疫熱）、隆哲（藏文：རླུང་གཟེར།，漢語：風熱）三種。 三十八、分為：策楚（藏文：ཚ་འཁྲུ།，漢語：熱瀉）、章楚（藏文：གྲང་འཁྲུ།，漢語：寒瀉）。 三十九、分為：策久（藏文：ཚ་སྐྱུགས།，漢語：熱嘔）、章久（藏文：གྲང་སྐྱུགས།，漢語：寒嘔）兩種，其中： （一）分為：赤久（藏文：ཁྲག་སྐྱུགས།，漢語：血嘔）、赤久（藏文：མཁྲིས་སྐྱུགས།，漢語：膽汁嘔）兩種。 （二）分為：曲倉（藏文：ཆུ་ཙམ།，漢語：僅水）、東久（藏文：སྟོང་སྐྱུགས།，漢語：空嘔）兩種。 四十、分為：策威曲嘎（藏文：ཚ་བས་ཆུ་འགགས།，漢語：熱閉水）和章威曲嘎（藏文：གྲང་བས་ཆུ་འགགས།，漢語：寒閉水）兩種，總計三十八種。 總而言之，共六十六種。 六、關於不變的認識和取捨四邊的紅字標註，其中： （一）分為總相和別相兩種，其中： （1）外相：通過詢問病因進行觀察。 （2）內相：通過特徵進行觀察。 （3）密相：通過利弊進行觀察。總計五種實踐方法。 七、關於治療方法，分為總的和別的兩種，其中： （一）分為：疾病與對治的治療方法、不逾越時節的關鍵訣竅、摧毀熱性物質的對治三種。 （二）關於不逾越時節的關鍵訣竅，分為： （1）治療逾越自性的時節。 （2）治療因配方不足而逾越時節。 （3）治療因配方錯誤而逾越時節。 （4）治療因配方過量而逾越時節，共四種。 （三）關於摧毀熱性物質的對治，分為：飲食、行為、藥物、放血四種方法。 （一）關於飲食，分為十一種攝取方法： （1）攝取有益的飲食。 （2）避免六種不適宜的自性等。 （二）關於行為，分為適宜和不適宜兩種，其中： （1）適宜的行為包括居住地、衣著、行為習慣三種。 （三）關於藥物，分為息增兩種，其中： （1）息法包括湯劑、散劑、藥油三種。 （i）湯劑分為：熟湯、分湯、合湯、醒湯、瀉湯、燥湯等七種。 （ii）散劑分為：草藥配方、礦物配方、混合配方三種。 （iii）藥油：燃燒后降低藥力的散劑、同時摧毀藥力的散劑、徹底根除舊病的散劑等三種。 關於放血，包括：用刀放血以去除惡血、疏通脈絡、用發汗法排出熱氣、用熱敷法緩解暫時的疼痛、用藥浴法消除熱毒、用水療法降低體表溫度、用火療法收縮逃逸的熱量等六種。 關於特殊的治療方法，在之前的三十八種基礎上，加上膽病等三十七種，總計八十種實踐方法。 （一）分為：根據疾病進行治療、區分寒熱混合進行治療、收斂擴散進行治療三種。 （一）分為： （1）結合身體營養和疾病進行治療。 （2）結合體力和時節進行治療。 （3）根據病因進行治療。 （4）根據部位進行治療。 （5）根據主要因素進行治療。 （6）根據暫時情況進行治療。 （7）根據型別進行治療，共七種。 （二）關於錯亂……
【English Translation】 Thirty-seventh, divided into: Zhi Pa Le (Tibetan: ཞི་པ་ལ།, Chinese: Peaceful Fever), Trak Zer (Tibetan: ཁྲག་གཟེར།, Chinese: Blood Fever), Ngen Zer (Tibetan: གཉན་གཟེར།, Chinese: Epidemic Fever), Lung Zer (Tibetan: རླུང་གཟེར།, Chinese: Wind Fever) three types. Thirty-eighth, divided into: Tsa Tru (Tibetan: ཚ་འཁྲུ།, Chinese: Hot Diarrhea), Trang Tru (Tibetan: གྲང་འཁྲུ།, Chinese: Cold Diarrhea). Thirty-ninth, divided into: Tsa Kyu (Tibetan: ཚ་སྐྱུགས།, Chinese: Hot Vomiting), Trang Kyu (Tibetan: གྲང་སྐྱུགས།, Chinese: Cold Vomiting) two types, of which: (1) Divided into: Trak Kyu (Tibetan: ཁྲག་སྐྱུགས།, Chinese: Blood Vomiting), Chi Kyu (Tibetan: མཁྲིས་སྐྱུགས།, Chinese: Bile Vomiting) two types. (2) Divided into: Chu Tsam (Tibetan: ཆུ་ཙམ།, Chinese: Only Water), Tong Kyu (Tibetan: སྟོང་སྐྱུགས།, Chinese: Empty Vomiting) two types. Fortieth, divided into: Tsa We Chu Gag (Tibetan: ཚ་བས་ཆུ་འགགས།, Chinese: Hot Water Blockage) and Trang We Chu Gag (Tibetan: གྲང་བས་ཆུ་འགགས།, Chinese: Cold Water Blockage) two types, totaling thirty-eight types. In summary, there are sixty-six types. Six, regarding the unchanging recognition and red letter annotation of the four sides of acceptance and rejection, of which: (1) Divided into general and specific aspects, of which: (1) External aspect: observe by inquiring about the cause of the disease. (2) Internal aspect: observe through characteristics. (3) Secret aspect: observe through advantages and disadvantages. A total of five practical methods. Seven, regarding treatment methods, divided into general and specific types, of which: (1) Divided into: treatment methods for diseases and antidotes, key tips for not exceeding the season, and antidotes for destroying hot substances three types. (2) Regarding the key tips for not exceeding the season, divided into: (1) Treating the season that exceeds its own nature. (2) Treating the season that is exceeded due to insufficient formulation. (3) Treating the season that is exceeded due to incorrect formulation. (4) Treating the season that is exceeded due to excessive formulation, a total of four types. (3) Regarding the antidote to destroy hot substances, divided into: diet, behavior, medicine, and bloodletting four methods. (1) Regarding diet, divided into eleven methods of intake: (1) Take beneficial diets. (2) Avoid six unsuitable natures, etc. (2) Regarding behavior, divided into suitable and unsuitable two types, of which: (1) Suitable behaviors include three types: residence, clothing, and behavioral habits. (3) Regarding medicine, divided into pacifying and increasing two types, of which: (1) Pacifying methods include three types: decoctions, powders, and medicinal oils. (i) Decoctions are divided into: cooked decoction, divided decoction, combined decoction, awakening decoction, purgative decoction, drying decoction, etc. seven types. (ii) Powders are divided into: herbal formula, mineral formula, mixed formula three types. (iii) Medicinal oils: powders that reduce the potency after burning, powders that destroy the potency at the same time, powders that completely eradicate old diseases, etc. three types. Regarding bloodletting, including: using a knife to bleed to remove bad blood, dredging the meridians, using sweating method to expel heat, using hot compress to relieve temporary pain, using medicinal bath to eliminate heat toxins, using hydrotherapy to lower body temperature, using fire therapy to contract escaping heat, etc. six types. Regarding special treatment methods, based on the previous thirty-eight types, plus thirty-seven types such as gallbladder disease, a total of eighty practical methods. (1) Divided into: treating according to the disease, treating by distinguishing between cold and heat mixture, treating by converging and spreading three types. (1) Divided into: (1) Treating by combining body nutrition and disease. (2) Treating by combining physical strength and season. (3) Treating according to the cause of the disease. (4) Treating according to the location. (5) Treating according to the main factors. (6) Treating according to temporary situations. (7) Treating according to the type, a total of seven types. (2) Regarding confusion...
་གཞི་གསལ་བ་ཚ་གྲང་གལ་མདོ་ལ། འཁྲུལ་པའི་གཞི་ནད། གལ་མདོ་ལག་ལེན་ཏེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། རྒྱུ་རྐྱེན་ཡུལ་དུས་རང་བཞིན་ན་ཚོད་གནས་ཉིན་ཟས་གོམས་བཅུས་རྟགས་དང་ངོ་བོ་གཉིས་ཀ་ཚ་བ་ཕྱི་རྟགས་གྲང་ཡང་ངོ་བོ་ཚ་བ། རྒྱུ་རྐྱེན་ཡུལ་དུས་རང་བཞིན་ན་ཚོད་གནས་ཉིན་ཟས་གོམས་བཅུས་རྟགས་དང་ངོ་བོ་གཉིས་ཀ་གྲང་བ་ཕྱི་རྟགས་ཚ་ལ་ངོ་བོ་གྲང་བ་སྟེ་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། ནད་གཞི་ལྟར་སྣང་འཁྲུལ་སོ་རྟགས་ཀྱིས་གསལ་བ། རྟགས་ལྟར་སྣང་འཁྲུལ་སོ་བཅོས་ཀྱིས་གསལ་བ། བཅོས་ཀྱིས་ལྟར་སྣང་འཁྲུལ་སོ་གོམས་པས་གསལ་བ། གོམས་པའི་ལྟར་སྣང་འཁྲུལ་སོ་བཅོས་བསྐྱེད་ཀྱིས་གསལ་བ། བཅོས་བསྐྱེད་ལྟར་སྣང་འཁྲུལ་སོ་རྩ་ཆུས་གསལ་བ་སྟེ་ལོ་འདབ་ལྔ། དེ་ལ་ལྔ་ཕྲུགས་ཞེས་བྱ་ལ། དེའི་ཕྱི་མ་ལ། ཕྱི་རྟགས་ལོག་ལ་ངོ་བོ་མ་ལོག་པ། ངོ་བོ་ལོག་ལ་ཕྱི་རྟགས་མ་ལོག་པ། གཉིས་ཀ་མ་ལོག་པ། གཉིས་ཀ་ལོག་པ་བཞིའི་དང་པོ་ལ། གྲང་བ་རྒན་པོ་ཚ་བ་རྒན་པོ་གཉིས། གཉིས་པ་ལ། 1-451 ཚ་བ་གྲང་བའི་འོག་འགྲིམས་རྐུན་བུར་སྐྱེ་བ། གྲང་བ་ཚ་བའི་འོག་འགྲིམས་རྐུན་བུར་སྐྱེ་བ། རླུང་གི་ཚ་བའི་འོག་འགྲིམས་རྐུན་བུར་བཅོས་པ་སྟེ་གསུམ། འདི་ལ་ནད་བཅུ་གཅིག །ལག་ལེན་རྒན་པོ་གཉིས་བསྡོམས་པ་ལ་བཅོས་ཐབས་གཅིག་སྟེ་བཅུའོ། །གསུམ་པ་རི་ཐང་མཚམས་ཀྱི་ཚ་བ་ངོས་འཛིན་བཅོས་པའི་ཐབས་ལ། རླུང་གི་ཞུ་འཁྱགས་སྔོན་ནས་བསུ་བ། མཁྲིས་པའི་ཞུ་འཁྱགས་འཕྲང་ལ་སྒུག་པ། བད་ཀན་ཞུ་འཁྱགས་ཕྱིར་རྗེས་གཅད་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ། དང་པོ་ལ། རླུང་གི་ཞུ་འཁྱགས་དེ་ངོས་འཛིན་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་མ་ལ་ཕྱི་ནང་། གསང་བ་ཕུགས་འཚོལ་སྨན་གྱིས་བརྟག་པ་གསུམ། གཉིས་པ་ལ། མཁྲིས་པའི་ཞུ་འཁྱག་ངོས་གཟུང་རྟགས། བཅོས་ཐབས་གསུམ། བད་ཀན་གྱི་ཞུ་འཁྱམས། དེ་ངོས་འཛིན་བཅོས་པའི་ཐབས་གཉིས་ཏེ། ནད་གསུམ་ལག་ལེན་དྲུག་གོ །བཞི་པ་ཚ་བ་མ་སྨིན་པ་བཅོས་པ་ལ། རྒྱུ། རྐྱེན། ངོ་བོ། ངེས་ཚིག །དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བདུན་གྱི་གཉིས་པ་ལ། རང་བཞིན་རྒྱུ། ནད་ཁམས་རྐྱེན་གྱི་མ་སྨིན་པ་གསུམ། ལྔ་པ་ལ། རང་ཉིད་མ་སྨིན་པ། སྨིན་ལོང་མེད་པ། སྨིན་དུ་མི་འདོད་པ་གསུམ་གྱི་སྔ་མ་ལ། སྟོབས་ཆེན་སྟོབས་ཆུང་གཉིས། བར་མ་ལ། གནད་དུ་བབ་པ་དང་། སྦྱོར་བ་ལོག་པའི་སྨིན་ལོང་མེད་པ་གཉིས། གསུམ་པ་ལ། རླུང་བད་ཀན་རྐྱེན་གྱིས་བྱེར་ནས་སྨིན་དུ་མི་འདོད་པ་གསུམ་གྱི་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་། 1-452 བྱ་ཤོར། བྱེར། སྡིགས། རྙོགས་པ་བཞི་སྟེ་ནད་བཅུ། དྲུག་པ་རྟགས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག །ཕྱིས་འབྱུང་ཁ་མར་སྨིན་པའི་རྟགས་དང་བཞི། བདུན་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། དང་པོ་ལ། བཅོས་ཚུལ་དང་། གཉེན་པོ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་མ་ལ། སྨན། དཔྱད། ཟས། སྤྱོད་བཞི། བྱེ་བྲག་གི་བཅོས
【現代漢語翻譯】 གཞི་གསལ་བ་ཚ་གྲང་གལ་མདོ་ལ། (In the 'Root Clarity of Hot and Cold Essential Points'): འཁྲུལ་པའི་གཞི་ནད། (The basis of mistaken illnesses) གལ་མདོ་ལག་ལེན་ཏེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། (The first of the two branches of 'Essential Points' practice): རྒྱུ་རྐྱེན་ཡུལ་དུས་རང་བཞིན་ན་ཚོད་གནས་ཉིན་ཟས་གོམས་བཅུས་རྟགས་དང་ངོ་བོ་གཉིས་ཀ་ཚ་བ་ཕྱི་རྟགས་གྲང་ཡང་ངོ་བོ་ཚ་བ། (The ten causes, conditions, place, time, nature, age, location, day, food, and habits, both the signs and essence are hot, the external signs are cold, but the essence is hot.) རྒྱུ་རྐྱེན་ཡུལ་དུས་རང་བཞིན་ན་ཚོད་གནས་ཉིན་ཟས་གོམས་བཅུས་རྟགས་དང་ངོ་བོ་གཉིས་ཀ་གྲང་བ་ཕྱི་རྟགས་ཚ་ལ་ངོ་བོ་གྲང་བ་སྟེ་ལོ་འདབ་བཞི། (The ten causes, conditions, place, time, nature, age, location, day, food, and habits, both the signs and essence are cold, the external signs are hot, and the essence is cold, these are the four petals.) གཉིས་པ་ལ། (Secondly): ནད་གཞི་ལྟར་སྣང་འཁྲུལ་སོ་རྟགས་ཀྱིས་གསལ་བ། (The apparent basis of illness is clarified by signs.) རྟགས་ལྟར་སྣང་འཁྲུལ་སོ་བཅོས་ཀྱིས་གསལ་བ། (The apparent signs are clarified by treatment.) བཅོས་ཀྱིས་ལྟར་སྣང་འཁྲུལ་སོ་གོམས་པས་གསལ་བ། (The apparent treatment is clarified by habit.) གོམས་པའི་ལྟར་སྣང་འཁྲུལ་སོ་བཅོས་བསྐྱེད་ཀྱིས་གསལ་བ། (The apparent habit is clarified by the generation of treatment.) བཅོས་བསྐྱེད་ལྟར་སྣང་འཁྲུལ་སོ་རྩ་ཆུས་གསལ་བ་སྟེ་ལོ་འདབ་ལྔ། (The apparent generation of treatment is clarified by pulse and urine, these are the five petals.) དེ་ལ་ལྔ་ཕྲུགས་ཞེས་བྱ་ལ། (These are called the 'Five Clusters.') དེའི་ཕྱི་མ་ལ། (After that): ཕྱི་རྟགས་ལོག་ལ་ངོ་བོ་མ་ལོག་པ། (The external signs are reversed, but the essence is not reversed.) ངོ་བོ་ལོག་ལ་ཕྱི་རྟགས་མ་ལོག་པ། (The essence is reversed, but the external signs are not reversed.) གཉིས་ཀ་མ་ལོག་པ། (Neither is reversed.) གཉིས་ཀ་ལོག་པ་བཞིའི་དང་པོ་ལ། (Both are reversed, of these four, the first): གྲང་བ་རྒན་པོ་ཚ་བ་རྒན་པོ་གཉིས། (Two types: old cold and old hot.) གཉིས་པ་ལ། (Secondly): ཚ་བ་གྲང་བའི་འོག་འགྲིམས་རྐུན་བུར་སྐྱེ་བ། (Hot disease moving under cold gives rise to 'thief boils'.) གྲང་བ་ཚ་བའི་འོག་འགྲིམས་རྐུན་བུར་སྐྱེ་བ། (Cold disease moving under hot gives rise to 'thief boils'.) རླུང་གི་ཚ་བའི་འོག་འགྲིམས་རྐུན་བུར་བཅོས་པ་སྟེ་གསུམ། (Treating 'thief boils' that move under wind and heat, these are three.) འདི་ལ་ནད་བཅུ་གཅིག །(These are eleven diseases.) ལག་ལེན་རྒན་པོ་གཉིས་བསྡོམས་པ་ལ་བཅོས་ཐབས་གཅིག་སྟེ་བཅུའོ། །(Combining the two old practices, there is one method of treatment, making ten.) གསུམ་པ་རི་ཐང་མཚམས་ཀྱི་ཚ་བ་ངོས་འཛིན་བཅོས་པའི་ཐབས་ལ། (Thirdly, the method of identifying and treating heat at the boundary of mountain and plain): རླུང་གི་ཞུ་འཁྱགས་སྔོན་ནས་བསུ་བ། (Meet the melting and freezing of wind early.) མཁྲིས་པའི་ཞུ་འཁྱགས་འཕྲང་ལ་སྒུག་པ། (Wait for the melting and freezing of bile in the narrow pass.) བད་ཀན་ཞུ་འཁྱགས་ཕྱིར་རྗེས་གཅད་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ། (Cut off the melting and freezing of phlegm from behind, these are three petals.) དང་པོ་ལ། (Firstly): རླུང་གི་ཞུ་འཁྱགས་དེ་ངོས་འཛིན་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་མ་ལ་ཕྱི་ནང་། (The melting and freezing of wind, the latter of the two identifications is external and internal.) གསང་བ་ཕུགས་འཚོལ་སྨན་གྱིས་བརྟག་པ་གསུམ། (Three: examine with secret, profound-seeking medicine.) གཉིས་པ་ལ། (Secondly): མཁྲིས་པའི་ཞུ་འཁྱག་ངོས་གཟུང་རྟགས། (Signs for identifying the melting and freezing of bile.) བཅོས་ཐབས་གསུམ། (Three methods of treatment.) བད་ཀན་གྱི་ཞུ་འཁྱམས། (The wandering of phlegm's melting and freezing.) དེ་ངོས་འཛིན་བཅོས་པའི་ཐབས་གཉིས་ཏེ། (Two methods of identifying and treating it.) ནད་གསུམ་ལག་ལེན་དྲུག་གོ །(Three diseases, six practices.) བཞི་པ་ཚ་བ་མ་སྨིན་པ་བཅོས་པ་ལ། (Fourthly, treating immature heat): རྒྱུ། རྐྱེན། ངོ་བོ། ངེས་ཚིག །དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བདུན་གྱི་གཉིས་པ་ལ། (Cause, condition, essence, definition, division, signs, and treatment methods, of these seven petals, the second): རང་བཞིན་རྒྱུ། ནད་ཁམས་རྐྱེན་གྱི་མ་སྨིན་པ་གསུམ། (Three types of immaturity: by nature, by cause of disease element, and by condition.) ལྔ་པ་ལ། (Fifthly): རང་ཉིད་མ་སྨིན་པ། སྨིན་ལོང་མེད་པ། སྨིན་དུ་མི་འདོད་པ་གསུམ་གྱི་སྔ་མ་ལ། (Three types: inherently immature, unable to mature, and unwilling to mature, of these three, the first): སྟོབས་ཆེན་སྟོབས་ཆུང་གཉིས། (Two types: strong and weak.) བར་མ་ལ། (The middle one): གནད་དུ་བབ་པ་དང་། སྦྱོར་བ་ལོག་པའི་སྨིན་ལོང་མེད་པ་གཉིས། (Two types of unable to mature: due to being at a critical point and due to incorrect combination.) གསུམ་པ་ལ། (The third one): རླུང་བད་ཀན་རྐྱེན་གྱིས་བྱེར་ནས་སྨིན་དུ་མི་འདོད་པ་གསུམ་གྱི་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་། (Of the three types of unwilling to mature due to wind and phlegm conditions, again, the latter): བྱ་ཤོར། བྱེར། སྡིགས། རྙོགས་པ་བཞི་སྟེ་ནད་བཅུ། (Four: 'bya shor' (loss of function), wandering, 'sdigs' (obstruction), and complication, these are ten diseases.) དྲུག་པ་རྟགས་ལ། (Sixthly, regarding signs): སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག །ཕྱིས་འབྱུང་ཁ་མར་སྨིན་པའི་རྟགས་དང་བཞི། (Four: general and specific, and signs of later arising and immediate maturation.) བདུན་པ་ལ། (Seventhly): སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། (Two: general and specific.) དང་པོ་ལ། (Firstly): བཅོས་ཚུལ་དང་། གཉེན་པོ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་མ་ལ། (The latter of the two: method of treatment and antidote.) སྨན། དཔྱད། ཟས། སྤྱོད་བཞི། (Four: medicine, therapy, food, and behavior.) བྱེ་བྲག་གི་བཅོས (Specific treatments)
【English Translation】 གཞི་གསལ་བ་ཚ་གྲང་གལ་མདོ་ལ། (In the 'Root Clarity of Hot and Cold Essential Points'): འཁྲུལ་པའི་གཞི་ནད། (The basis of mistaken illnesses) གལ་མདོ་ལག་ལེན་ཏེ་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། (The first of the two branches of 'Essential Points' practice): རྒྱུ་རྐྱེན་ཡུལ་དུས་རང་བཞིན་ན་ཚོད་གནས་ཉིན་ཟས་གོམས་བཅུས་རྟགས་དང་ངོ་བོ་གཉིས་ཀ་ཚ་བ་ཕྱི་རྟགས་གྲང་ཡང་ངོ་བོ་ཚ་བ། (The ten causes, conditions, place, time, nature, age, location, day, food, and habits, both the signs and essence are hot, the external signs are cold, but the essence is hot.) རྒྱུ་རྐྱེན་ཡུལ་དུས་རང་བཞིན་ན་ཚོད་གནས་ཉིན་ཟས་གོམས་བཅུས་རྟགས་དང་ངོ་བོ་གཉིས་ཀ་གྲང་བ་ཕྱི་རྟགས་ཚ་ལ་ངོ་བོ་གྲང་བ་སྟེ་ལོ་འདབ་བཞི། (The ten causes, conditions, place, time, nature, age, location, day, food, and habits, both the signs and essence are cold, the external signs are hot, and the essence is cold, these are the four petals.) གཉིས་པ་ལ། (Secondly): ནད་གཞི་ལྟར་སྣང་འཁྲུལ་སོ་རྟགས་ཀྱིས་གསལ་བ། (The apparent basis of illness is clarified by signs.) རྟགས་ལྟར་སྣང་འཁྲུལ་སོ་བཅོས་ཀྱིས་གསལ་བ། (The apparent signs are clarified by treatment.) བཅོས་ཀྱིས་ལྟར་སྣང་འཁྲུལ་སོ་གོམས་པས་གསལ་བ། (The apparent treatment is clarified by habit.) གོམས་པའི་ལྟར་སྣང་འཁྲུལ་སོ་བཅོས་བསྐྱེད་ཀྱིས་གསལ་བ། (The apparent habit is clarified by the generation of treatment.) བཅོས་བསྐྱེད་ལྟར་སྣང་འཁྲུལ་སོ་རྩ་ཆུས་གསལ་བ་སྟེ་ལོ་འདབ་ལྔ། (The apparent generation of treatment is clarified by pulse and urine, these are the five petals.) དེ་ལ་ལྔ་ཕྲུགས་ཞེས་བྱ་ལ། (These are called the 'Five Clusters.') དེའི་ཕྱི་མ་ལ། (After that): ཕྱི་རྟགས་ལོག་ལ་ངོ་བོ་མ་ལོག་པ། (The external signs are reversed, but the essence is not reversed.) ངོ་བོ་ལོག་ལ་ཕྱི་རྟགས་མ་ལོག་པ། (The essence is reversed, but the external signs are not reversed.) གཉིས་ཀ་མ་ལོག་པ། (Neither is reversed.) གཉིས་ཀ་ལོག་པ་བཞིའི་དང་པོ་ལ། (Both are reversed, of these four, the first): གྲང་བ་རྒན་པོ་ཚ་བ་རྒན་པོ་གཉིས། (Two types: old cold and old hot.) གཉིས་པ་ལ། (Secondly): ཚ་བ་གྲང་བའི་འོག་འགྲིམས་རྐུན་བུར་སྐྱེ་བ། (Hot disease moving under cold gives rise to 'thief boils'.) གྲང་བ་ཚ་བའི་འོག་འགྲིམས་རྐུན་བུར་སྐྱེ་བ། (Cold disease moving under hot gives rise to 'thief boils'.) རླུང་གི་ཚ་བའི་འོག་འགྲིམས་རྐུན་བུར་བཅོས་པ་སྟེ་གསུམ། (Treating 'thief boils' that move under wind and heat, these are three.) འདི་ལ་ནད་བཅུ་གཅིག །(These are eleven diseases.) ལག་ལེན་རྒན་པོ་གཉིས་བསྡོམས་པ་ལ་བཅོས་ཐབས་གཅིག་སྟེ་བཅུའོ། །(Combining the two old practices, there is one method of treatment, making ten.) གསུམ་པ་རི་ཐང་མཚམས་ཀྱི་ཚ་བ་ངོས་འཛིན་བཅོས་པའི་ཐབས་ལ། (Thirdly, the method of identifying and treating heat at the boundary of mountain and plain): རླུང་གི་ཞུ་འཁྱགས་སྔོན་ནས་བསུ་བ། (Meet the melting and freezing of wind early.) མཁྲིས་པའི་ཞུ་འཁྱགས་འཕྲང་ལ་སྒུག་པ། (Wait for the melting and freezing of bile in the narrow pass.) བད་ཀན་ཞུ་འཁྱགས་ཕྱིར་རྗེས་གཅད་པ་སྟེ་ལོ་འདབ་གསུམ། (Cut off the melting and freezing of phlegm from behind, these are three petals.) དང་པོ་ལ། (Firstly): རླུང་གི་ཞུ་འཁྱགས་དེ་ངོས་འཛིན་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་མ་ལ་ཕྱི་ནང་། (The melting and freezing of wind, the latter of the two identifications is external and internal.) གསང་བ་ཕུགས་འཚོལ་སྨན་གྱིས་བརྟག་པ་གསུམ། (Three: examine with secret, profound-seeking medicine.) གཉིས་པ་ལ། (Secondly): མཁྲིས་པའི་ཞུ་འཁྱག་ངོས་གཟུང་རྟགས། (Signs for identifying the melting and freezing of bile.) བཅོས་ཐབས་གསུམ། (Three methods of treatment.) བད་ཀན་གྱི་ཞུ་འཁྱམས། (The wandering of phlegm's melting and freezing.) དེ་ངོས་འཛིན་བཅོས་པའི་ཐབས་གཉིས་ཏེ། (Two methods of identifying and treating it.) ནད་གསུམ་ལག་ལེན་དྲུག་གོ །(Three diseases, six practices.) བཞི་པ་ཚ་བ་མ་སྨིན་པ་བཅོས་པ་ལ། (Fourthly, treating immature heat): རྒྱུ། རྐྱེན། ངོ་བོ། ངེས་ཚིག །དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བདུན་གྱི་གཉིས་པ་ལ། (Cause, condition, essence, definition, division, signs, and treatment methods, of these seven petals, the second): རང་བཞིན་རྒྱུ། ནད་ཁམས་རྐྱེན་གྱི་མ་སྨིན་པ་གསུམ། (Three types of immaturity: by nature, by cause of disease element, and by condition.) ལྔ་པ་ལ། (Fifthly): རང་ཉིད་མ་སྨིན་པ། སྨིན་ལོང་མེད་པ། སྨིན་དུ་མི་འདོད་པ་གསུམ་གྱི་སྔ་མ་ལ། (Three types: inherently immature, unable to mature, and unwilling to mature, of these three, the first): སྟོབས་ཆེན་སྟོབས་ཆུང་གཉིས། (Two types: strong and weak.) བར་མ་ལ། (The middle one): གནད་དུ་བབ་པ་དང་། སྦྱོར་བ་ལོག་པའི་སྨིན་ལོང་མེད་པ་གཉིས། (Two types of unable to mature: due to being at a critical point and due to incorrect combination.) གསུམ་པ་ལ། (The third one): རླུང་བད་ཀན་རྐྱེན་གྱིས་བྱེར་ནས་སྨིན་དུ་མི་འདོད་པ་གསུམ་གྱི་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་། (Of the three types of unwilling to mature due to wind and phlegm conditions, again, the latter): བྱ་ཤོར། བྱེར། སྡིགས། རྙོགས་པ་བཞི་སྟེ་ནད་བཅུ། (Four: 'bya shor' (loss of function), wandering, 'sdigs' (obstruction), and complication, these are ten diseases.) དྲུག་པ་རྟགས་ལ། (Sixthly, regarding signs): སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག །ཕྱིས་འབྱུང་ཁ་མར་སྨིན་པའི་རྟགས་དང་བཞི། (Four: general and specific, and signs of later arising and immediate maturation.) བདུན་པ་ལ། (Seventhly): སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། (Two: general and specific.) དང་པོ་ལ། (Firstly): བཅོས་ཚུལ་དང་། གཉེན་པོ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་མ་ལ། (The latter of the two: method of treatment and antidote.) སྨན། དཔྱད། ཟས། སྤྱོད་བཞི། (Four: medicine, therapy, food, and behavior.) བྱེ་བྲག་གི་བཅོས (Specific treatments)
་ལ། སྟོབས་ཆེ་ཆུང་། སྨིན་ལོང་མེད་པ། བད་ཀན་གྱིས་མ་སྨིན་པ། རླུང་གིས་མ་སྨིན་པ། རྐྱེན་གྱིས་བྱེར་པ་གསུམ་གྱི་ཕྱི་མ་ལ་ཡང་། བྱ་ཤོར། བྱེར་བ། མགོ་སྡིགས། རྙོགས་པ་བཅོས་པའོ། །ལག་ལེན་བཅོ་བརྒྱད། ལྔ་པ་ཚ་པ་རྒྱས་པ་ལ། རྒྱུ་རྐྱེན། ངོ་བོ། ངེས་ཚིག །དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བདུན། གཉིས་པ་ལ། རང་བཞིན། དུས། རྐྱེན་གྱིས་རྒྱས་པ་གསུམ། ལྔ་པ་ལ། རིགས། སྟོབས། བབས་པའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་གསུམ་གྱི་སྔ་མ་ལ། རིམས་རྒྱས། འཁྲུགས་རྒྱས་གཉིས་བར་མ་ལ། སྟོབས་ཆེན་སྟོབས་ཆུང་གཉིས། ཕྱི་མ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་མ་ལ། སྙིང་ལ་བབས་པ། སྲོག་རྩ་ལ། གློ་ལ། མཆིན་པ་ལ། མཚེར་པ་ལ། མཁལ་མ་ལ། ཕོ་བ་ལ། མཁྲིས་པ་ལ་བབས་པ་སྟེ་དྲིལ་བས་རྒྱས་ཚད་བཅུ་གསུམ། དྲུག་པ་རྟགས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། བདུན་པ་བཅོས་ཐབས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། སྔ་མ་ལ། བཅོས་པའི་ཚུལ་དང་། གཉེན་པོ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་མ་ལ། 1-453 སྨན། སྤྱད། ཟས། སྤྱོད་བཞི། དང་པོ་ལ། ཞི་སྦྱང་གཉིས། དང་པོ་ཐང་ཕྱེ་གཉིས། དཔྱད་ལ། གཏར། རྔུལ་འདོན། ཆུ་ཚགས། དུས་བཞི། བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ལ། སྙིང་། སྲོག་རྩ། གློ། མཆིན། མཚེར། མཁལ། ཕོ་བ། མཁྲིས་པ་ལ་བབས་པ་བཅོས་པ་སྟེ་ཉེར་གཅིག །དྲུག་པ་ཚ་བ་སྟོངས་པ་ལ། རྒྱུ། རྐྱེན། ངོ་བོ། ངེས་ཚིག །དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བདུན་གྱི་གཉིས་པ་ལ། རང་བཞིན། རྐྱེན། གནས་ཀྱིས་སྟོངས་པ་གསུམ། ལྔ་པ། དབྱེ་བ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཚ་སྟོངས། རྩ་སྟོངས། རླུང་སྟོངས་གསུམ། གཉིས་པ་ལ། རིམས་སྟོངས། ཁྲག །མཁྲིས་པ། བད་ཀན། ཆུ་སེར། གློ་སྙིང་སྟོངས་པ་དྲུག་སྟེ་བསྡོམས་པས་དགུ །བདུན་པ་ལ། སྤྱི་བྱེ་བྲག་གཉིས། དང་པོ་ལ། བཅོས་ཚུལ་དང་། གཉེན་པོ་གཉིས། གཉིས་པ་ལ། ཚ་བ་སྟོངས་པའི་སྨན། དཔྱད། ཟས་སྦྱོང་། རྩ་སྟོངས་ཀྱི། རླུང་སྟོངས་ཀྱིས་བཅོས་གསུམ། བྱེ་བྲག་དྲུག །བཅོས་པ་དྲུག་སྟེ་ལག་ལེན་བཅུ། བདུན་པ་ཚ་བ་གབ་པ་ལ། རྒྱུ། རྐྱེན། ངོ་བོ། ངེས་ཚིག །དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བདུན་གྱི་གཉིས་པ་ལ། རང་བཞིན། རྐྱེན། གནས་ཀྱི་གབ་པ་གསུམ། ལྔ་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་དབྱེ་བ་གཉིས་ཀྱི་སྔ་མ་ལ། ཚ་སྟོབས་ཅན། གྲང་སྟོབས་ཅན་གཉིས། ཕྱི་མ་ལ། སྙིང་ལ་ཚ་བ་གབ་པ། མཁལ་མར། ཕོ་བར་གབ་པ་གསུམ་དྲིལ་བས་གབ་ཚད་ལྔ། 1-454 དྲུག་པ། རྟགས་ཀྱི་ནད་ངོས་གཟུང་བ། རྩ་ཆུས་མཚང་འདྲུ་བ། གཏར་གྱིས་ཕུགས་རྡུགས་པ། ཟས་དང་སྨིན་གྱིས་མགོ་བཤུ་བ་སྟེ་བཞི། བདུན་པ་བཅོས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། དང་པོ་ལ། བཅོས་པའི་ཚུལ་དང་། གཉེན་པོ་གཉིས། ཕྱི་མ་ལ། སྨན། ཟས། སྤྱོད། དཔྱད་བཞི། བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ལ། སྙིང་ལ་གབ་པ་སོགས
【現代漢語翻譯】 此外，對於由力量大小、未成熟、寒癥未成熟、風癥未成熟、以及外因遊移這三種情況中的最後一種（外因遊移），還有：鳥失、遊移、頭暈、處理紊亂。 實踐十八： 第五，對於熱癥增盛，有原因、條件、體性、定義、分類、徵象、治療方法，共七個方面。 第二方面，有自性、時節、外因增盛三種。 第五方面，從型別、力量、趨向部位來分有三種，其中第一種，有疫病增盛、錯亂增盛兩種；中間一種，有力量大、力量小兩種；最後一種，有 பொது（總）和བྱེ་བྲག（別）兩種，在最後一種中，有趨向於心的、趨向于命脈的、趨向于肺的、趨向于肝的、趨向于脾的、趨向于腎的、趨向于胃的、趨向于膽的，總共有十三種增盛情況。 第六，徵象方面，有 பொது（總）和བྱེ་བྲག（別）兩種。 第七，治療方法方面，有 பொது（總）和བྱེ་བྲག（別）兩種。前者有治療的方式和對治品兩種，後者有藥物、行為、飲食、起居四種。第一種有息增兩種，息增又分湯劑和散劑兩種。行為方面有放血、發汗、水療、時令四種。བྱེ་བྲག（別）的治療有治療趨向於心、命脈、肺、肝、脾、腎、胃、膽的，共二十一種。 第六，對於熱癥衰退，有原因、條件、體性、定義、分類、徵象、治療方法，共七個方面。第二方面，有自性、外因、位置衰退三種。第五，分類方面，有 பொது（總）和བྱེ་བྲག（別）兩種。第一種有熱衰退、脈衰退、風衰退三種。第二種有疫病衰退、血、膽、寒、水腫、肺心衰退六種，總共九種。第七方面，有 பொது（總）和བྱེ་བྲག（別）兩種。第一種有治療方式和對治品兩種。第二種有治療熱衰退的藥物、行為、飲食調理，治療脈衰退的，治療風衰退的三種。བྱེ་བྲག（別）有六種，治療有六種，共十種。 第七，對於熱癥潛伏，有原因、條件、體性、定義、分類、徵象、治療方法，共七個方面。第二方面，有自性、外因、位置的潛伏三種。第五方面，有 பொது（總）和བྱེ་བྲག（別）兩種分類，前者有熱力強盛、寒力強盛兩種。後者有熱癥潛伏於心、潛伏于腎、潛伏于胃三種，總共有五種潛伏情況。 第六，徵象的疾病診斷有：通過脈象和尿液探查病灶、通過放血探查深層病灶、通過飲食和消化探查病源，共四種。 第七，治療方面，有 பொது（總）和བྱེ་བྲག（別）兩種。前者有治療的方式和對治品兩種。後者有藥物、飲食、起居、行為四種。བྱེ་བྲག（別）的治療有潛伏於心的等等。
【English Translation】 In addition, for the last of the three conditions—varying due to strength, immaturity, cold-induced immaturity, wind-induced immaturity, and external factors—there are also: bird loss, wandering, dizziness, and treatment of disorders. Practice Eighteen: Fifth, for the increase of fever, there are seven aspects: cause, condition, nature, definition, classification, signs, and treatment methods. The second aspect includes three types: intrinsic nature, season, and increase due to external factors. The fifth aspect includes three classifications based on type, strength, and direction of affliction. The first type includes epidemic increase and disturbance increase. The middle type includes strong and weak strengths. The last type includes general (பொது) and specific (བྱེ་བྲག). Within the specific type, there are those affecting the heart, life force, lungs, liver, spleen, kidneys, stomach, and gallbladder, totaling thirteen types of increase. Sixth, in terms of signs, there are general (பொது) and specific (བྱེ་བྲག) types. Seventh, in terms of treatment methods, there are general (பொது) and specific (བྱེ་བྲག) types. The former includes the method of treatment and antidotes. The latter includes four types: medicine, conduct, diet, and lifestyle. The first includes pacifying and increasing methods, which are further divided into decoctions and powders. In terms of conduct, there are bloodletting, sweating, hydrotherapy, and seasonal practices. Specific treatments include treatments for afflictions of the heart, life force, lungs, liver, spleen, kidneys, stomach, and gallbladder, totaling twenty-one. Sixth, for the decline of fever, there are seven aspects: cause, condition, nature, definition, classification, signs, and treatment methods. The second aspect includes three types: intrinsic nature, external factors, and decline due to location. The fifth aspect includes two classifications: general (பொது) and specific (བྱེ་བྲག). The first includes three types: decline of fever, decline of pulse, and decline of wind. The second includes six types: decline of epidemic, blood, bile, phlegm, edema, and lung-heart. In total, there are nine types. The seventh aspect includes general (பொது) and specific (བྱེ་བྲག) types. The first includes two types: method of treatment and antidotes. The second includes three types: medicine, conduct, and dietary adjustments for treating fever decline, pulse decline, and wind decline. There are six specific types, with six treatments, totaling ten. Seventh, for latent fever, there are seven aspects: cause, condition, nature, definition, classification, signs, and treatment methods. The second aspect includes three types: intrinsic nature, external factors, and latent location. The fifth aspect includes two classifications: general (பொது) and specific (བྱེ་བྲག). The former includes two types: strong fever and strong cold. The latter includes three types: latent fever in the heart, latent fever in the kidneys, and latent fever in the stomach, totaling five types of latency. Sixth, the diagnosis of signs includes: probing the source of the disease through pulse and urine, probing deep-seated lesions through bloodletting, and probing the source through diet and digestion, totaling four. Seventh, in terms of treatment, there are general (பொது) and specific (བྱེ་བྲག) types. The former includes the method of treatment and antidotes. The latter includes four types: medicine, diet, lifestyle, and conduct. Specific treatments include treatments for latency in the heart, etc.
་བཅོས་པ་གསུམ་སྟེ་ལག་ལེན་བརྒྱད། བརྒྱད་པ་རྙིངས་པའི་ཚ་བ་ལ། རྒྱུ། རྐྱེན། ངོ་བོ། ངེས་ཚིག །དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བདུན་གྱི་གཉིས་པ་ལ། རང་བཞིན། སྦྱོར་བ་དམན་པས་རྙིངས་པ་གསུམ། ལྔ་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་བ་གཉིས། དང་པོ་ལ། རླུང་ལྡན་རླུང་མེད་གཉིས། གཉིས་པ་ལ། ཤ་ལ་རྒྱས་པ། པགས་ལ་གྲམས་པ། རྩ་ལ་རྒྱུགས་པ། རུས་ལ་ཞེན་པ་སྟེ་རྙིངས་ཚད་དྲུག །དྲུག་པ་རྟགས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། བདུན་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་གཉིས། དང་པོ་ལ། བཅོས་ཚུལ་གཉེན་པོ་གཉིས་ཕྱི་མ་ལ། སྨན། ཟས། སྤྱོད་གསུམ། བྱེ་བྲག་ལ། ཤ་པགས། རྩ་བྱེར། རུས་ཞེན་བཅོས་པ་གསུམ་སྟེ་ལག་ལེན་བདུན། དགུ་པ་ཚ་རྙོངས་པ་ལ། རྒྱུ། རྐྱེན། ངོ་བོ། ངེས་ཚིག །དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བདུན་གྱི་གཉིས་པ་ལ། རང་བཞིན། རྐྱེན་གྱི་རྙོངས་པ་གཉིས། ཕྱི་མ་ལ། བཅོས་སྔས་པ་དང་ཁ་ཐལ་གཉིས། 1-455 སྔས་པ་ལ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཚ་རྙོངས་ཆུང་ཆེ། གྲང་རྙོངས་ཆུང་ཆེ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། པགས་གྲམ། ཤར་རྒྱས། རྩར་རྒྱུག །རུས་ཞེན། དོན་ལ་བབས་པ། སྣོད་དུ་ལྷུང་བ་དྲུག །དྲུག་པ་རྟགས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས་བདུན་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་གཉིས། དང་པོ་ལ། སྤྱོད་ཚུལ་དང་གཉན་པོ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་མ་ལ། ཚ་རྙོགས་གྲང་རྙོངས་ཆུང་ཆེ་བཅོས་པ་གསུམ། བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ལ། ཤ་པགས་གཅིག །མཆིན་མཚེར་གཅིག་རྩར་རྒྱུག །རུས་ཞེན། སྣོད་ལྷུངས། གློར་བབས། སྙིང་བབས། མཆིན་བབས། མཚེར་བབས། མཁལ་བབས་བཅོས་པ་སྟེ་བཅུ། བཅུ་པ་འགྲམས་ཀྱི་ཚད་པ་ལ། རྒྱུ། རྐྱེན། ངོ་བོ། ངེས་ཚིག །དབྱེ་བ་རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བདུན་གྱི་སྔ་མ་ལ། ཕྱིའི་ཡུལ་བཞི་འགྲམས་པ་དང་། ནང་གི་དོན་སྣོད་འགྲམས་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ་ཤ་འགྲམས། རུས་འགྲམས། རྩ་འགྲམས། ཆུ་རྒྱུས་འགྲམས་པ་བཞིའི་དང་པོ་ལ། ཉྭ་འགྲམས་དང་། ཤ་གཞན་འགྲམས་པ་གཉིས། གཉིས་པ་རུས་འགྲམས་ལ། ཚིགས། རྐང་། མགོ་བོའི་སྲུབས། རྩིབས་འགྲམས་བཞི། གསུམ་པ་རྩ་འགྲམས་ལ། མགོ་བོའི་བྱང་ཁོག་གི་ཡན་ལག་གི་རྩ་འགྲམས་དང་བཞི། གཉིས་པ་ནང་དོན་སྣོད་འགྲམས་པ་ལ། སྙིང་འགྲམས། སྲོག་རྩར། གློ་བར། མཆིན་པར། མཆིན་ཁྲི། མཚེར་པ། མཁལ་མ། ཕོ་བ། ལོང་། རྒྱུ་མ། མཁྲིས་པ། ལྒང་པ། བསམ་སེའུ་འགྲམས་པ་དང་བཅུ་གསུམ། 1-456 དྲུག་པ་ལ། སྤྱི་བྱེ་བྲག་གཉིས། བདུན་པ་ལ། སྤྱི་བཅོས་དང་། བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་གཉིས། དང་པོ་ལ། སྨན། དཔྱད། ཟས། སྤྱོད་བཞི། གཉིས་པ་ལ། འགྲམས་ཚད་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་བཅོས་ཐབས་བཅུ་གཅིག་པ་འཁྲུགས་ཚད་ལ། རྒྱུ། རྐྱེན། ངོ་བོ། ངེས་ཚིག །དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བདུན། ལྔ་པ་དབྱེ་བ་ལ། རྒྱས་འཁ
【現代漢語翻譯】 治療三種病：八種實踐。第八種是治療陳舊的熱病，包括：原因、條件、本質、定義、分類、癥狀和治療方法，這是七葉中的第二葉。第二葉包括：自性，以及因藥力不足而導致的陳舊三種情況。第五葉包括：一般和特殊兩種分類。第一種分類包括：有風和無風兩種情況。第二種分類包括：在肌肉中蔓延、在面板上擴散、在血管中流動、在骨骼中滯留，共六種陳舊程度。第六葉是關於癥狀，包括一般和特殊兩種。第七葉包括：一般和特殊的兩種治療方法。第一種治療方法包括：溫和的治療方式。後者包括：藥物、飲食和行為三種。特殊治療包括：肌肉、面板、血管、骨骼滯留三種治療方法，共七種實踐。第九種是治療熱壅塞，包括：原因、條件、本質、定義、分類、癥狀和治療方法，這是七葉中的第二葉。第二葉包括：自性，以及由條件引起的兩種壅塞。後者包括：治療過早和過度兩種情況。 過早治療包括一般和特殊兩種情況。第一種情況包括：小熱壅塞、大熱壅塞、小寒壅塞、大寒壅塞四種。第二種情況包括：面板擴散、肌肉蔓延、血管流動、骨骼滯留、到達臟器、落入臟腑六種。第六葉是關於癥狀，包括一般和特殊兩種。第七葉包括：一般和特殊的兩種治療方法。第一種治療方法包括：行為方式和溫和的治療方式。後者包括：治療小熱壅塞、大熱壅塞、小寒壅塞、大寒壅塞三種。特殊治療包括：肌肉和面板一起治療，肝臟和脾臟一起治療，血管流動，骨骼滯留，落入臟腑，到達肺部，到達心臟，到達肝臟，到達脾臟，到達腎臟等十種治療方法。第十種是治療挫傷引起的炎癥，包括：原因、條件、本質、定義、分類、癥狀和治療方法，這是七葉中的第一葉。第一葉包括：外部四肢挫傷和內部臟腑挫傷兩種。前者包括肌肉挫傷、骨骼挫傷、血管挫傷、肌腱挫傷四種，第一種是小腿挫傷和其他肌肉挫傷兩種。第二種是骨骼挫傷，包括關節、腿骨、頭部縫隙、肋骨挫傷四種。第三種是血管挫傷，包括頭部、軀幹和四肢的血管挫傷四種。第二種是內部臟腑挫傷，包括心臟挫傷、命脈、肺部、肝臟、肝血、脾臟、腎臟、胃、大腸、小腸、膽囊、膀胱、子宮等十三種。 第六葉包括一般和特殊兩種。第七葉包括一般治療和特殊治療兩種。第一種包括藥物、鍼灸、飲食和行為四種。第二種包括二十三種挫傷的治療方法。第十一種是治療紊亂，包括：原因、條件、本質、定義、分類、癥狀和治療方法，共七葉。第五葉是關於分類，包括蔓延的紊亂。
【English Translation】 Treating three types of diseases: eight practices. The eighth is treating chronic fever, including: cause, condition, essence, definition, classification, symptoms, and treatment methods, which is the second leaf of the seven leaves. The second leaf includes: self-nature, and three cases of chronicity due to insufficient medicinal power. The fifth leaf includes: two classifications of general and specific. The first classification includes: two cases of with wind and without wind. The second classification includes: spreading in the muscles, spreading on the skin, flowing in the blood vessels, staying in the bones, a total of six degrees of chronicity. The sixth leaf is about symptoms, including general and specific. The seventh leaf includes: two treatments of general and specific. The first treatment method includes: gentle treatment methods. The latter includes: three types of medicine, diet, and behavior. Special treatments include: muscle, skin, blood vessel, bone retention, three treatments, a total of seven practices. The ninth is treating heat congestion, including: cause, condition, essence, definition, classification, symptoms, and treatment methods, which is the second leaf of the seven leaves. The second leaf includes: self-nature, and two types of congestion caused by conditions. The latter includes: two cases of premature treatment and excessive treatment. Premature treatment includes two cases of general and specific. The first case includes: four types of small heat congestion, large heat congestion, small cold congestion, and large cold congestion. The second case includes: six types of skin spread, muscle spread, blood vessel flow, bone retention, reaching the organs, and falling into the viscera. The sixth leaf is about symptoms, including general and specific. The seventh leaf includes: two treatments of general and specific. The first treatment method includes: behavior methods and gentle treatment methods. The latter includes: three treatments for small heat congestion, large heat congestion, small cold congestion, and large cold congestion. Special treatments include: treating muscles and skin together, treating liver and spleen together, blood vessel flow, bone retention, falling into the viscera, reaching the lungs, reaching the heart, reaching the liver, reaching the spleen, reaching the kidneys, etc., ten treatments. The tenth is treating inflammation caused by contusions, including: cause, condition, essence, definition, classification, symptoms, and treatment methods, which is the first leaf of the seven leaves. The first leaf includes: two types of external limb contusions and internal organ contusions. The former includes four types of muscle contusions, bone contusions, blood vessel contusions, and tendon contusions, the first being two types of calf contusions and other muscle contusions. The second is bone contusions, including four types of joint, leg bone, head gap, and rib contusions. The third is blood vessel contusions, including four types of blood vessel contusions in the head, torso, and limbs. The second is internal organ contusions, including thirteen types of heart contusions, lifeblood, lungs, liver, liver blood, spleen, kidneys, stomach, large intestine, small intestine, gallbladder, bladder, and uterus. The sixth leaf includes two types of general and specific. The seventh leaf includes two types of general treatment and special treatment. The first includes four types of medicine, acupuncture, diet, and behavior. The second includes treatment methods for twenty-three types of contusions. The eleventh is treating disorders, including: cause, condition, essence, definition, classification, symptoms, and treatment methods, a total of seven leaves. The fifth leaf is about classification, including spreading disorders.
ྲུགས། སྟོངས་འཁྲུགས། འཇམ་འཁྲུགས་གསུམ། དང་པོ་ལ། ནད་རིགས་ཀྱི། བབས་སྒོ། ལུད་པས་དབྱེ་བ་གསུམ། དང་པོ་ལ། ཚད་འཁྲུགས། ཚ་འགྲམས། ཚ་རིམས་གསུམ་གྱི་སྔ་མ་ལ། ཚ་རྒྱས། ཚ་ལྐུགས་དུག་ཐབས་གསུམ། བར་མ་ལ། ཚ་རྡོལ། ཁྲག་སྨུག་གཉིས། ཕྱི་མ་ལ། འདུ་བའི་ཚ་རིམས་དང་། གཉེན་གྱི་ཚ་རིམས་གཉིས། བབས་སྒོས་དབྱེ་བ་ལ། སྙིང་འཁྲུགས། གློ་མཆིན། ཕོ་མཆིན། མཁལ་མ། རྩ་མཁྲིས། རླུང་འཁྲུགས་བརྒྱད། ལུད་པས་དབྱེ་བ་ལ། སྐྱ་སོབ། དམར་བ། དམར་སེར། སྨུག་ནག །སྲེ་བོ། དམར་ཐང་། སེར་དྭངས། སྔོན་པོ་ལྦུ་སོག་སྟེ་བརྒྱད། གཉིས་པ་སྟོངས་འཁྲུགས་ལ། ཚ་སྟོངས། གྲང་སྟོངས་གཉིས་ཏེ་དྲིལ་པས་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག །དྲུག་པ་རྟགས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་སྐག་དུས་གསུམ། བདུན་པ་ལ། བཅོས་པའི་ཚུལ་དང་གཉེན་པོ་གཉིས། ཕྱི་མ་ལ། སྨན། ཟས། སྤྱོད། རྗེས་བཞི། བྱེ་བྲག་ལ་འཁྲུགས་ཚད་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་བཅོས་པ། བཅུ་གཉིས་པ་རིམས་བཅོས་པ་ལ། རྒྱུ། ངོ་བོ། རྒྱུ་མཚན། དབྱེ་བ། རྟགས། 1-457 བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་དྲུག །བཞི་པ་ལ། བལ་ནད། འབྲུམ་བུ། རྒྱུ་གཟེར། གག་ལྷོག །ཆམ་པ་དང་ལྔ་ཡོད་ཀྱང་འདིར་བལ་ནད་ལ། བབས་ས་གནས་དང་སྦྱར་ཏེ་དབྱེ་བ། རིམ་པ་དུས་དང་སྦྱར་ཏེ། ནད་བཞིའི་རིགས་དང་སྦྱར་ཏེ་དབྱེ་བ་གསུམ། དང་པོ་ལ། སྐྱི་དང་བ་སྤུུར་བབས་པ། པགས་པ། རྩ་ལ། ཤ་ལ། སྣོད་དུ། དོན་ལ། རུས་ལ་བབས་པ་དང་བདུན། གཉིས་པ་ལ། བད་ཀན་གྱི་དུས། མཁྲིས་པའི། ཁྲག་གི་རླུང་ཁྲག་འཐབ་པའི་དུས་རི་ཐང་མཚམས་ཀྱི་དུས་དང་ལྔ། གསུམ་པ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། བད་ཀན། འདུས་པའི། གཉན་གྱི་རིམས་དང་ལྔ། དང་པོ་ལ། འདར་བུ་དང་། ཡེར་བུ་གཉིས། གཉིས་པ་ལ། ལེ་བརྒན་དང་། ཀླད་གཟེར་གཉིས། གསུམ་པ་ལ། རྨོངས་བུ་དང་། ལྐུགས་པ་གཉིས། བཞི་པ་ལ། རྒྱུན་རིམས། རྟག་པའི། ཉིན་གཅིག་པ། ཉིན་གསུམ་པ། ཉིན་བཞི་པ་དང་ལྔ། ལྔ་པ་ལ། མཁྲིས་པ་རྩར་རྒྱུག་གི་རིམས། ཀླད་གཟེར་གྱི་རིམས་སྨྱོན་ཏྲེ་ཏྲེ་ཧོ་དང་གསུམ་སྟེ་བཅུ་བཞི་བསྡོམས་པས་བལ་ནད་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག །ལྔ་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་གཉིས་ཀྱི་སྔ་མ་ལ། མ་སྨིན། རྒྱས། སྟོངས་རིམས་ཀྱི་སྨིན་ཚུལ་གསུམ། ཕྱི་མ་ལ། བབས་ས་གནས་ཀྱི་གནས། རིམ་པ་དུས། འདུས་རིམས་ཀྱི་བརྟག་པ་གསུམ། དེའི་ཕྱི་མ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས་ཀྱི་སྤྱི་ལ། དང་པོ། 1-458 བར། མཐའ་མ་གསུམ། དྲུག་པ་བཅོས་ཐབས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་གཉིས། དང་པོ་མ་སྨིན། བར་དུ་སྨིན་རྒྱས། མཐའ་མ་རི་ཐང་མཚམས་དུས་ཀྱི་བཅོས་གསུམ། གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ལ། བབས་ས་གནས་སྦྱར་བ་བཅོས་པའི་བདུན། རིམ་པ་དུས་དང་སྦྱར་ཏེ་བཅོས་པ་ལྔ། ནད་བཞི་རིགས་དང་སྦྱར་ཏེ་བཅོས་པ་ལ། རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་རྣམ་པ་གཉིས། འདུས་རིམས་ཀྱི
【現代漢語翻譯】 三種錯亂：虛損錯亂、空虛錯亂、寂靜錯亂。第一種，根據疾病的起因和痰液進行分類。首先，熱性錯亂分為：熱盛、熱語蹇、中毒三種。中間的分為：熱疹、血痣兩種。後面的分為：蘊熱性熱病和外感性熱病兩種。根據起因分類，有：心錯亂、肺肝錯亂、胃肝錯亂、腎錯亂、脈膽錯亂、氣錯亂等八種。根據痰液分類，有：白痰、紅痰、紅黃痰、紫黑痰、雜色痰、紅清痰、黃清痰、青色泡沫痰等八種。第二種是虛損錯亂，分為熱虛損和寒虛損兩種，總共二十六種。 第六，癥狀分為一般癥狀、特殊癥狀和發作時間三種。第七，治療方法和對治法兩種。後者包括藥物、飲食、行為和後續治療四種。具體來說，有二十六種錯亂的治療方法。第十二，熱病治療包括：病因、本質、原因、分類、癥狀和治療方法六個方面。第四，包括：羊毛熱病、痘疹、腸絞痛、喉炎和感冒五種，這裡主要討論羊毛熱病，根據病變部位進行分類，根據病程和時間進行分類，根據四種疾病型別進行分類，分為三種。首先，根據病變部位分為：發生在面板和毛孔、表皮、脈絡、肌肉、臟器、實質器官和骨骼七種。第二，根據病程分為：黏液期、膽汁期、血液期、氣血搏動期和緩解期五種。第三，根據疾病型別分為：風、膽、黏液、混合和外感熱病五種。首先，分為顫抖和戰慄兩種。第二，分為麻疹和腦熱兩種。第三，分為昏迷和失語兩種。第四，分為常發熱病、持續熱病、一日熱、三日熱和四日熱五種。第五，分為膽汁入脈熱病、腦熱和譫妄三種，總共十四種，合計羊毛熱病二十六種。 第五，癥狀分為一般癥狀和特殊癥狀兩種，前者包括未成熟、發展和衰退三種。後者包括病變部位、病程和混合熱病的檢查三種。之後，分為一般和特殊兩種，一般癥狀分為：初期、中期和末期三種。第六，治療方法分為一般治療和特殊治療兩種。前者包括未成熟期、成熟發展期和緩解期的治療三種。後者包括根據病變部位進行治療的七種，根據病程和時間進行治療的五種，以及根據四種疾病型別進行治療的：風、膽、黏液兩種，以及混合熱病的治療。
【English Translation】 Three types of derangement: Deficiency derangement, emptiness derangement, and peaceful derangement. The first type is classified according to the cause of the disease and phlegm. First, heat derangement is divided into: heat excess, heat-induced speech impediment, and poisoning. The middle type is divided into: heat rash and blood mole. The latter is divided into: latent heat fever and external fever. According to the cause, there are: heart derangement, lung and liver derangement, stomach and liver derangement, kidney derangement, pulse bile derangement, and wind derangement, totaling eight types. According to phlegm, there are: white phlegm, red phlegm, red-yellow phlegm, purplish-black phlegm, mixed phlegm, red clear phlegm, yellow clear phlegm, and bluish foamy phlegm, totaling eight types. The second type is deficiency derangement, divided into heat deficiency and cold deficiency, totaling twenty-six types. Sixth, symptoms are divided into general symptoms, specific symptoms, and onset time. Seventh, treatment methods and antidotes are divided into two types. The latter includes medicine, diet, behavior, and follow-up treatment. Specifically, there are twenty-six types of derangement treatments. Twelfth, fever treatment includes: cause, essence, reason, classification, symptoms, and treatment methods, totaling six aspects. Fourth, it includes: wool disease, smallpox, colic, laryngitis, and cold, but here we mainly discuss wool disease, classified according to the site of lesion, classified according to the course of disease and time, and classified according to four types of diseases, divided into three types. First, according to the site of lesion, it is divided into: occurring on the skin and pores, epidermis, pulse, muscle, viscera, substantive organs, and bones, totaling seven types. Second, according to the course of disease, it is divided into: mucus stage, bile stage, blood stage, qi and blood pulsation stage, and remission stage, totaling five types. Third, according to the type of disease, it is divided into: wind, bile, mucus, mixed, and external fever, totaling five types. First, it is divided into trembling and shivering. Second, it is divided into measles and brain fever. Third, it is divided into coma and aphasia. Fourth, it is divided into common fever, persistent fever, one-day fever, three-day fever, and four-day fever, totaling five types. Fifth, it is divided into bile entering pulse fever, brain fever, and delirium, totaling fourteen types, and wool disease totals twenty-six types. Fifth, symptoms are divided into general symptoms and specific symptoms, the former including immature, developing, and declining stages. The latter includes the site of lesion, the course of disease, and the examination of mixed fever. After that, it is divided into general and specific types, and general symptoms are divided into: initial, middle, and final stages. Sixth, treatment methods are divided into general treatment and specific treatment. The former includes three types of treatment: immature stage, mature development stage, and remission stage. The latter includes seven types of treatment according to the site of lesion, five types of treatment according to the course of disease and time, and treatment according to four types of diseases: wind, bile, and mucus, and the treatment of mixed fever.
་བཅོས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། དང་པོ་ལ། སྨིན་བྱེད་ཞི་བྱ། གསོ་བ་གསུམ་གྱི་ཞི་བ་ལ། གསར་རྙིང་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། ཉེས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བཅོས་པ། ཚ་བ་ནད་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བཅོས་པ་གཉིས། བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ལ། རྒྱུན་རིམས་སོགས་ལྔ། གཉན་རིམས་ཀྱི་བཅོས་ལ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། རྩའི་འབྲོས་འཕྲང་བསྡམས་པ། གཉེན་པོ་སྦྱར་བས་བསད་པ། རོ་དབྱུང་བ། ནད་ལྷག་བསལ་བ་བཞི། བྱེ་བྲག་ལ། མགོར་བབས། སྙིང་བབས། གློར་བབས། མཁལ་བབས། ཕོ་བར་བབས་པ་ལ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། རིམས་སྨྱོན་ཏྲེ་ཏྲེ་ཧོ། མཁྲིས་ཡུལ་རླུང་གིས་ཕྲོགས་པ། མ་ཞུའི་རྒྱུ་བྱས་པ། རྒྱུ་མར་བབས་པ་བཅོས་པ་རྣམས་སོ། །བཅུ་གསུམ་པ། འབྲུམ་བུའི་རིམས་ལ། རྒྱུ། ངོ་བོ། ངེས་ཚིག །དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་དྲུག་གི་བཞི་པ་ལ། ནག་པོ་དང་དཀར་པོའི་རིགས་གཉིས། དང་པོ་ལ། 1-459 སྐྲངས་བ་གླང་གཉའ། ཁྲག་སྐམ་རྩེལ་ཏེ་ཤིག །ཟངས་གཟེར་སྦུ་གུ་ཅན་དང་གསུམ། གཉིས་པ་ལ། ཤ་ར་སྐྱ་ཤར། རྨོག་འགོ་སྤྱི་ཟླུམ། སིབ་བུ་ཀོབ་རྩེ་དང་གསུམ་སྟེ་དྲིལ་བས་དྲུག །ལྔ་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་གཉིས། དྲུག་པ་ལ། སྤྱི་བཅོས་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བཅོས་གཉིས། དང་པོ་ལ། མ་སྨིན་པའི་དུས་སྤུ་སྒོ་དབྱེ་བ། ནད་རྒྱས་ཚ་བ་ཁོང་ནས་ཕྱི་ལ་འབུལ་བ། ཁོང་ཤོར་ཕྱིར་དྲང་བ། མཐའ་མ་འབྲུམ་རྗེས་བསུབ་པ་སྟེ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། ཐང་ཕྱེ་གཉིས། དེའི་ཕྱི་མ་ལ། རྩི་སྦྱར་དུག་སྦྱར་གཉིས། གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ལ། རིགས་དང་བབས་སར་སྦྱར་བ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། གླང་གཉའ། ཁྲག་སྐམ་རྩལ་ཏེ་ཤིག །ཟངས་གཟེར་གཉིས་བསྡོམས་པས་གཅིག་སྟེ་གསུམ། གཉིས་པ་ལ། སྙིང་། གློ། མཆིན། རྒྱུ་མ། མིག །གྲེ་བ། ལྒང་པར་བབས་པ་བཅོས་པ་རྣམས་སོ། །བཅུ་བཞི་པ་རྒྱུ་གཟེར་བཅོས་པ་ལ། རྒྱུ། ངོ་བོ། ངེས་ཚིག །དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་དྲུག་གི་བཞི་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། དང་པོ་ལ། དོན་འཁྲུག །སྣོད་འཁྲུ། སྟོབས་ཆེན། སྟོབས་ཆུང་བཞི། གཉིས་པ་ལ། རྒྱུ་གཟེར། རྒྱུ་འཁོར། རྒྱུ་འཁྲོལ། རྒྱུ་ཁུགས་བཞི་སྟེ་རྒྱུ་གཟེར་ཀྱི་ནད་བརྒྱད། དྲུག་པ་བཅོས་ཐབས་ལ། གསར་རྙིང་། དུས་དང་སྦྱར་བ་གཉིས། དང་པོ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། 1-460 དེའི་དང་པོ་ལ། ནད་སྟོབས་ཆེ་ཆུང་། ཆེ་བ་ལ། སྣོད་ཀྱི་རྩེ་སྲུང་། མཁྲིས་པའི་མེ་བསད། རྒྱུ་ལོང་གི་རྔུལ་སྦྱང་། ནད་ངོས་གཉན་པོས་བསད། མཆིན་པའི་ཟགས་བསྡམས། འཁྲུ་བའི་ཁ་དོག་བསྒྱུར། མཐའ་མར་ཆུ་བོར་རྒྱུན་ལམ་བཅད་པ་དང་བདུན། སྟོབས་ཆུང་ལ། དང་པོ་རྩ་ཁ་བསྡམ། བར་དུ་ཚ་བ་རོལ་དུ་བསད། མཐའ་མ་ཆུ་བོའི་རྒྱུན་ལམ་བཅད་པ་གསུམ། བྱེ་བྲག་གི་བཅས་པ་བཞི། བཅོ་ལྔ་པ་གག་ལྷོག་གི་རིམས་བ
【現代漢語翻譯】 治療方法分為總的和個別的兩種。首先，總的治療方法包括使之成熟、使其平靜和滋養三種。在平靜的治療方法中，又分為新舊兩種。首先，新的治療方法包括用疾病的力量來治療和用熱性疾病的力量來治療兩種。個別的治療方法包括常見的時疫等五種。對於瘟疫的治療，又分為總的和個別的兩種。首先，總的治療方法包括封閉脈搏的逃逸通道、用對抗劑殺死病菌、排出毒素和清除殘留病灶四種。個別的治療方法包括病邪侵入頭部、心臟、肺部、腎臟和胃部等情況，針對胃部的治療又分為總的和個別的兩種。治療瘋狂時疫的咒語是『特熱特熱霍』。還有治療膽汁被風奪走、消化不良引起的疾病以及病邪侵入腸道等疾病的方法。 第十三，關於天花的時疫，包括起因、本質、定義、分類、癥狀和治療方法等六個方面。在第四個方面，分為黑色和白色兩種型別。首先，黑色型別包括腫脹如牛軛、血干如肉屑以及銅釘狀的膿皰三種。第二種，白色型別包括肉色發白、頭盔狀圓形以及細小如針尖三種，總共六種。第五個方面是總的和個別的癥狀兩種。第六個方面是總的治療和特殊的治療兩種。首先，總的治療方法包括在未成熟時打開毛孔、在疾病發展時將熱從體內排出、將體內失調拉回正軌以及最後消除天花疤痕四種。在第二種方法中，包括湯劑和粉劑兩種。在後一種方法中，包括藥膏和毒藥兩種。第二種是個別的治療方法，包括根據型別和侵入部位進行治療兩種。首先，牛軛狀腫脹、血干如肉屑以及銅釘狀膿皰，兩種合併爲一種，共三種。第二種是治療病邪侵入心臟、肺部、肝臟、腸道、眼睛、喉嚨和膀胱等部位的方法。 第十四，關於腸道疾病的治療，包括起因、本質、定義、分類、癥狀和治療方法等六個方面。在第四個方面，分為總的和個別的兩種。首先，總的包括臟器紊亂、體液紊亂、強盛和衰弱四種。第二種包括腸絞痛、腸扭轉、腸痙攣和腸梗阻四種，總共八種腸道疾病。第六個方面是治療方法，包括新病和舊病以及根據時間進行治療兩種。首先，分為總的和個別的兩種。 在總的治療方法中，首先要考慮疾病的強弱。對於強盛的疾病，要保護臟器的頂端、熄滅膽汁之火、清除腸道的污垢、用對抗劑殺死病菌、封閉肝臟的分泌、改變腹瀉的顏色以及最後切斷水流的通道等七種方法。對於衰弱的疾病，首先要封閉脈搏的開口、中間要熄滅熱性，最後要切斷水流的通道三種方法。個別的治療方法有四種。第十五，關於淋巴腺鼠疫的瘟疫。
【English Translation】 Treatments are divided into general and specific categories. First, general treatments include ripening, pacifying, and nourishing. Among the pacifying treatments, there are new and old methods. First, the new methods include treating with the power of the disease and treating with the power of hot diseases. Specific treatments include common epidemics and five other types. For the treatment of plague, there are general and specific methods. First, general methods include closing the escape routes of the pulse, killing germs with antagonists, expelling toxins, and clearing residual lesions. Specific treatments include conditions where the disease invades the head, heart, lungs, kidneys, and stomach. Treatment for the stomach is further divided into general and specific methods. The mantra for treating mad plague is 'Tre Tre Ho'. There are also methods for treating bile being taken away by wind, diseases caused by indigestion, and diseases where the disease invades the intestines. Thirteenth, regarding smallpox epidemics, there are six aspects: cause, essence, definition, classification, symptoms, and treatment methods. In the fourth aspect, there are two types: black and white. First, the black type includes swelling like a yoke, blood drying like meat scraps, and pustules like copper nails. The second, white type includes flesh-colored, helmet-shaped round, and tiny like needle tips, totaling six types. The fifth aspect is two types of general and specific symptoms. The sixth aspect is two types of general treatment and special treatment. First, general treatments include opening pores when immature, expelling heat from the body when the disease develops, pulling the body back to normal, and finally eliminating smallpox scars. In the second method, there are two types of decoctions and powders. In the latter method, there are two types of ointments and poisons. The second is a specific treatment method, including treating according to type and site of invasion. First, yoke-like swelling, blood drying like meat scraps, and copper nail-like pustules, two combined into one, totaling three. The second is the treatment of diseases invading the heart, lungs, liver, intestines, eyes, throat, and bladder. Fourteenth, regarding the treatment of intestinal diseases, there are six aspects: cause, essence, definition, classification, symptoms, and treatment methods. In the fourth aspect, there are two types: general and specific. First, the general includes organ disorder, fluid disorder, strong and weak. The second includes intestinal colic, intestinal torsion, intestinal spasm, and intestinal obstruction, totaling eight intestinal diseases. The sixth aspect is the treatment method, including new and old diseases and treating according to time. First, it is divided into general and specific. In the general treatment method, first consider the strength of the disease. For strong diseases, protect the top of the organs, extinguish the fire of bile, clear the dirt of the intestines, kill germs with antagonists, close the secretion of the liver, change the color of diarrhea, and finally cut off the channel of water flow, totaling seven methods. For weak diseases, first close the opening of the pulse, extinguish the heat in the middle, and finally cut off the channel of water flow, three methods. There are four specific treatments. Fifteenth, about the plague of bubonic plague.
ཅོས་པ་ལ། རྒྱུ། རྐྱེན། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་ལྔ། གསུམ་པ་ལ། ལྷོག་པ་དང་གག་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ། འབྱུང་བས་དབྱེ་བ། ནད་བཞིས། རིགས་ཀྱིས་དབྱེ་བ་གསུམ། དང་པོ་ལ། ས་ལྷོག །ཆུ་ལྷོག །མེ་ལྷོག །རླུང་ལྷོག་བཞི། གཉིས་པ་ལ། དཀར་པོ། ནག་པོ། ཁྲ་བོ་གསུམ། གསུམ་པ་ལ། རྒོད། ཡང་རྒོད། ཡམ་བུ། ཡུམ་མོ་དང་བཞི་སྟེ། ལྷོག་པའི་ནད་བཅུ་གཅིག །གཉིས་པ་གག་པ་ལ། ཕོ་གག །མོ་གག །བུ་གག །གཉན་གག་དང་བཞི་སྟེ་དྲིལ་བས་གག་ལྷོག་གི་ནད་བཅོ་ལྔ། བཞི་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་གཉིས། སྤྱི་ལ། ཕྱི་ནང་གསང་བ་གསུམ། བྱེ་བྲག་ལ། གག་པ་དང་། ལྷོག་པ་ངོས་གཟུང་བ་གཉིས། བཅོས་ཐབས་ལ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཟས་སྤྱོད། བསད། སྤྱང་དོགས་པ་བཞི། བསད་པ་ལ། མཐུན་པ་སྨན་གྱིས། 1-461 མི་མཐུན་གཉེན་པོས། ནུས་པ་སྔགས་ཀྱིས་བསད་པ་གསུམ་གྱི་བར་མ་ལ། རྐྱང་སྦྱོར། གཙོ་འཁོར་སྦྲགས་མ། མང་སྦྱོར་གསུམ་གྱི་སྔ་མ་ལ། སྔོན་འགྲོ། བསྡུ། བསད། ལོག་གནོན་བཞི། བར་མ། གཙོ་འཁོར་སྦྲགས་མ་ལ། གཉེན་པོ་ཡོད་མེད་གཉིས། བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ལ། ལྷོག་པ་དང་གག་པ་བཅོས་པ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་མ་ལ། ཞི། ཞུགས། དཔྱད། སྦྱོང་། ནད་ལོག་བཅོས་པ་ལྔའོ། །བཅུ་དྲུག་པ་ཆམ་པ་བཅོས་པ་ལ། རྒྱུ། རྐྱེན། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་ལྔ། གསུམ་པ་ལ། གྲེ་ཆམ། གློ་ཆམ། རིམས་ཆམ་གསུམ། རྟགས་ལ་གསུམ། བཅོས་ལ་གསུམ། བཞི་པ་ལུས་སྟོང་གསོ་བའི་སྡོང་པོ་ལ། མགོ་ནད། མིག་ནད། ཚ་བའི་ནད། སྣ་ནད། ཁ་ནད། མགུལ་ནད། ལྦ་བ་བཅོས་པ་སྟེ་ཡལ་ག་དྲུག་དང་པོ་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། གཙོ་བོ་དང་། ཕལ་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། ཁྲག །བད་ཀན། བད་མཁྲིས་ལྡན་པ། བད་རླུང་ལྡན་པ། རླུང་མཁྲིས་ལྡན་པ། རླུང་གི་ནད་དང་བརྒྱད། གཉིས་པ་ལ། མ་རླུང་བུ་ལ་ཤོར་བ། རྨེན་འབྲས། སློག་པ་ཅན། སྐྲ་བྱི་བ། སྤྱི་ཐེར་པ། སྐྲ་དཀར་དང་དྲུག་སྟེ་མགོ་ནད་བཅུ་བཞི། བཞི་པ་བཅོས་ཐབས་ལ། གཙོ་བོའི་བཅོས་ཐབས་བརྒྱད། ཕའི་ནད་ལ་སྐྲ་བྱི་བ་དང་སྤྱི་ཐེར་བཅོས་ཐབས་བསྡོམས་པས་ལྔ། གཉིས་པ་མིག་ནད་ལ། 1-462 རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། མིག་ཆུ། མིག་ཚ། ལྟུང་བ། ལིང་ཐོག །རབ་རིབ། འགྲིབས་པ་དང་དྲུག་གི་དང་པོ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། ཁྲག །བད་ཀན། འདུས་པའི། སྲིན་བུའི། སྐྲང་ནད་དང་བདུན། གཉིས་པ་ལ། སྐམ། གཤེར། དམར་ཚག་གསུམ། གསུམ་པ་བཞི་པ་ལྔ་པ་རྣམས་ལ། རླུང་། མཁྲིས། ཁྲག །བད་ཀན་ལས་གྱུར་པ་བཞི། དྲུག་པ་ལ། སྲོད་ལོང་། ཕྱི་ནང་། བར་འགྲིབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། ཤ་ལྷག །ཤ་འཛེར། རྩ་དྲ། སྔོ་རིབ། ལིང་རོས་ཁེབས་པ་ལྔ། གསུམ་པ་ལ། ཆུ་འཁྲུགས་དང་། རྩ་མདངས་ཉ
【現代漢語翻譯】 關於治療方面，有病因、條件、分類、癥狀和治療方法五個方面。 第三個方面，分為腫脹和疔瘡兩種。 首先，關於腫脹，按來源分為四種疾病，按性質分為三種。 首先，有地腫、水腫、火腫和風腫四種。 其次，有白色、黑色和雜色三種。 第三，有老腫、復發腫、流行性腫和婦科腫四種，共計十一種腫脹疾病。 其次，關於疔瘡，有男性疔瘡、女性疔瘡、兒童疔瘡和炎癥疔瘡四種，總計疔瘡和腫脹共十五種疾病。 第四個方面，分為一般癥狀和特殊癥狀兩種。 一般癥狀分為外部、內部和隱秘三種。 特殊癥狀分為疔瘡和腫脹的識別兩種。 治療方法分為一般治療和特殊治療兩種。 首先，一般治療包括飲食、行為、消除和預防四種。 消除方面，用相容的藥物消除，用不相容的對抗，用能力通過咒語消除三種。 中間部分，關於單一組合、主要和輔助組合、多種組合三種，前者包括準備、收集、消除和逆轉四種。 中間部分，關於主要和輔助組合，分為有對抗和無對抗兩種。 特殊治療方面，分為腫脹和疔瘡的治療兩種，後者包括緩解、滲透、切除、排泄和復發疾病的治療五種。 第十六，關於治療感冒，有病因、條件、分類、癥狀和治療方法五個方面。 第三個方面，分為喉嚨感冒、肺部感冒和流行性感冒三種。 癥狀有三種，治療有三種。 第四，關於滋養身體的樹，有頭部疾病、眼部疾病、發熱疾病、鼻部疾病、口腔疾病、頸部疾病和癭瘤的治療，共六個分支。 首先，關於頭部疾病，有病因、分類、癥狀和治療方法四個方面。 其次，分為主要和次要兩種。 首先，有風、膽、血、痰、痰膽混合、痰風混合、風膽混合和風病八種。 其次，有母風傳給子、淋巴結腫大、頭部膿腫、脫髮、禿頂和白髮六種，共計十四種頭部疾病。 第四，關於治療方法，有主要疾病的八種治療方法，以及父親疾病中脫髮和禿頂的治療方法，共五種。 其次，關於眼部疾病，有病因、分類、癥狀和治療方法四個方面。 第二個方面，分為眼淚、眼熱、下垂、白內障、視力模糊和視力減退六種，首先，有風、膽、血、痰、混合、寄生蟲和炎癥七種。 其次，有乾燥、潮濕和紅腫三種。 第三、第四和第五種，由風、膽、血和痰引起四種。 第六種，分為夜盲癥、外部、內部和中間視力減退四種，其次，有肉贅、肉芽、血管網、青光眼和晶狀體混濁五種。 第三，有淚液渾濁和脈絡膜萎縮。
【English Translation】 Regarding treatment, there are five aspects: cause, condition, classification, symptoms, and treatment methods. The third aspect is divided into swelling and boils. First, regarding swelling, it is classified into four diseases based on origin and three types based on nature. First, there are four types: earth swelling, water swelling, fire swelling, and wind swelling. Second, there are three types: white, black, and variegated. Third, there are four types: old swelling, recurrent swelling, epidemic swelling, and gynecological swelling, totaling eleven swelling diseases. Second, regarding boils, there are four types: male boils, female boils, child boils, and inflammatory boils, totaling fifteen diseases of boils and swelling. The fourth aspect is divided into general symptoms and specific symptoms. General symptoms are divided into external, internal, and hidden. Specific symptoms are divided into the identification of boils and swelling. Treatment methods are divided into general treatment and specific treatment. First, general treatment includes four aspects: diet, behavior, elimination, and prevention. In terms of elimination, eliminate with compatible medicines, counteract with incompatible ones, and eliminate with power through mantras. The middle part, regarding single combination, main and auxiliary combination, and multiple combinations, the former includes four types: preparation, collection, elimination, and reversal. The middle part, regarding the main and auxiliary combination, is divided into having antagonism and not having antagonism. In terms of specific treatment, it is divided into the treatment of swelling and boils, the latter including five types: relief, penetration, excision, drainage, and treatment of recurrent diseases. Sixteenth, regarding the treatment of colds, there are five aspects: cause, condition, classification, symptoms, and treatment methods. The third aspect is divided into three types: throat cold, lung cold, and influenza. There are three types of symptoms and three types of treatments. Fourth, regarding the tree that nourishes the body, there are treatments for head diseases, eye diseases, fever diseases, nose diseases, oral diseases, neck diseases, and goiter, totaling six branches. First, regarding head diseases, there are four aspects: cause, classification, symptoms, and treatment methods. Second, it is divided into main and secondary types. First, there are eight types: wind, bile, blood, phlegm, phlegm-bile mixture, phlegm-wind mixture, wind-bile mixture, and wind disease. Second, there are six types: maternal wind transmitted to the child, lymph node enlargement, head abscess, hair loss, baldness, and white hair, totaling fourteen head diseases. Fourth, regarding treatment methods, there are eight treatment methods for main diseases, and five treatment methods for hair loss and baldness in father's diseases. Second, regarding eye diseases, there are four aspects: cause, classification, symptoms, and treatment methods. The second aspect is divided into six types: tears, eye heat, prolapse, cataract, blurred vision, and vision loss. First, there are seven types: wind, bile, blood, phlegm, mixed, parasitic, and inflammation. Second, there are three types: dry, moist, and red swelling. The third, fourth, and fifth types are caused by wind, bile, blood, and phlegm. The sixth type is divided into four types: night blindness, external, internal, and intermediate vision loss. Second, there are five types: fleshy growth, granulation, vascular network, glaucoma, and lens opacity. Third, there are turbid tears and choroidal atrophy.
མས་པ་གཉིས། བཞི་པ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། བད་ཀན། འདུས་པའི་ནད་དང་བཞི་སྟེ་མིག་ནད་སུམ་ཅུ་རྩ་བཞི། བཞི་པ་བཅོས་ཐབས་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས། དང་པོ་ལ། སྨན་དཔྱད། ཟས་སྤྱོད། མི་འཕྲོད་པ་སྤངས་པ་གསུམ། གཉིས་པ་ལ། མིག་ཆུའི་བཅོས་བདུན། སྐམ། གཤེར། མིག་ཚག་ཀུན་གྱི་བཅོས་ཏེ་གསུམ། ལྟུང་བའི་རླུང་། ཁྲག་མཁྲིས་བསྡོམས་པ། བད་ཀན་གྱུར་པ་གཙེས་པ་གསུམ། ལིང་ཐོག་གི་ཁྲག་མཁྲིས་པ། བསྡོམས་པ། རླུང་བད་ཀན་རབ་རིབ་ཀུན་ལ་སྤྱི་བཅོས་གཅིག །སྲོད་ལོང་ཤ་མཛེར། ཤ་ལྷག །སྔོ་རིབ། ཕྱི་འགྲིབ། ནང་འགྲིབ། བར་འགྲིབ། དེའི་ཕྱི་མ་ལ། སྔོན་འགྲོ། དངོས་གཞི། ཕྱི་རྗེས་གསུམ། དང་པོ་ལ། ནད། དུས། རིམ་འགྲོ། དཔྱད་ཀྱི་སྔོན་འགྲོ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། ཆོ་ག །གསངས། བརྡེག་ཐབས། བསལ་ཐབས། 1-463 སོལ་ཚད། བརྟན་པར་བྱ་བ། ལེགས་ཉེས་བརྟག་པ་སྟེ་བདུན་གྱི་སྔ་མ་ལ། ཐུར་མའི་ཚད་དང་། བཅའ་གཞི་གཉིས། གསུམ་པ་ཕྱི་རྗེས་ལ། ཟས་སྤྱོད་དང་བསླབ་པ་དང་། ལོག་གནོན་གཉིས། ཕྱི་མ་ལ། འགྲམས་པ་དང་། འགྲིབས་པ་དང་། ཞར་བ་གསུམ་བཅོས་པ། གསུམ་པ་རྣ་བའི་ནད་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་བཞི། གཉིས་པ་ལ། ན་བ་དང་། འོན་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ། རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན། ཁྲག་གྱུར་བཞི། འདུས་གྱུར་རྣག་འཛག །འབྲུམ་བུ་བྱུང་བ་གཉིས་ཏེ་དྲུག གཉིས་པ་ལ། སྒྲ་བཅས་འོན་པ། རྣ་སྤབས་ཀྱིས་འགགས་པ། སྐམ་འོན། མ་རླུང་བུ་ལ་ཤོར་བ་དང་བཞི་སྟེ་རྣ་བའི་ནད་བཅུ། བཅོས་ཐབས་ལ་ནད་ཀྱི་དབྱེ་བ་བཅུ་བཅོས་པ། བཞི་པ་སྣ་ནད་བཅོས་པ་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། བཅོས་ཐབས་གསུམ། གཉིས་པ་ལ། སྣ་བསུབས། འབྲུམ་ཐོར། ཤ་ལུག་རྣག་འཛག ཁྲག་འཛག་དང་ལྔ། བཅོས་ཐབས་ལ་ཡང་དེ་ལྔའི་བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལྔ། ལྔ་པ། ཁའི་ནད་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་བཞི། གཉིས་པ་ལ། ཆུ་ནད་རྙིལ། སོ་རྩེ། རྐན། གྲེ་བའི་ནང་དང་དྲུག །དང་པོ་ལ། གྲེ་མཆུ། ཤོ་ར། བད་ཀན། གཅེན། ཁྲག་རྒྱས། ཁ་ཤུ་དང་དྲུག །གསུམ་པ་ལ། བད་ཀན། རླུང་། ཁྲག །མཁྲིས་པ། སེ་འབྲས། སྲིན་དང་དྲུག བཞི་པ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། བད་ཀན། ལྕེ་ལྷག །ལྕེ་སྐྲངས་དང་ལྔ། ལྔ་པ་ལ། 1-464 རླུང་། མཁྲིས། ཁྲག །བད་ཀན། འདུས་པ། འབྲས། རྨེན་བུ་དང་བདུན། དྲུག་པ་ལ། ལྕེ་ཆུང་བབས་པ། ལྕེ་འདྲ། རྐན་འབྲུམ། ཆུ་བུར། རུས་སྦལ་རྐན་མིན་དང་དྲུག་སྟེ་ཁ་ནད་སུམ་ཅུ་སོ་གཅིག །བཞི་པ་དེ་དག་བཅོས་པའི་ཐབས་སུམ་ཅུ་སོ་གཅིག །དྲུག་པ་མགུལ་ནད་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་བཞི། གཉིས་པ་ལ། རླུང་ལྦ། མཁྲིས། ཁྲག །བད་ཀན། ཚིལ། འདུས། གཡང་། བྱུར་ལྦ་དང་བརྒྱད། བཅོས་ཐབས་ལ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ཐབས་གཉིས། དང་པོ་ལ། སྨན་ཆང་ཕྱེ་མ་དང་། དཔྱད། སྔགས་བཅོས། ལོག་གནོན་དྲུག །གཉིས་པ་ལ། དེ་དག་གི
【現代漢語翻譯】 第四部分：關於眼病。有風、膽、痰和綜合癥四種，共計三十四種眼病。 第四部分：治療方法。分為一般治療和特殊治療兩種。首先，一般治療包括藥物治療、飲食調理和避免不良習慣三種。其次，特殊治療包括七種眼淚病的治療方法，以及乾眼癥、濕眼癥和所有眼瞼疾病的三種治療方法。還有墜落性風病、血膽混合病、痰病變重病三種。以及翼狀胬肉的血膽病、混合病、風痰翳障的通用療法一種。還有雀目、贅肉、肉贅、青翳、外障、內障、間障。接下來是前期準備、正行治療和後期護理三個階段。首先，前期準備包括疾病、時機、程式和檢查準備四項。其次，正行治療包括儀式、秘密、擊打法、清除法、燒灼程度、固定方法和好壞檢查七項，其中前一項包括探針的尺寸和固定基礎兩項。第三部分，後期護理包括飲食調理、學習和防止復發兩項。後者包括治療瘀傷、視力減退和失明三種疾病。第三部分：關於耳病。包括病因、分類、癥狀和治療方法四項。其次，分為耳痛和耳聾兩種。首先，耳痛分為風、膽、痰、血四種，以及混合性、流膿、生癤子兩種，共六種。其次，耳聾分為有聲耳聾、耳垢堵塞、乾性耳聾和母風傳給孩子四種，共計十種耳病。治療方法是治療這十種疾病的分類。第四部分：關於鼻病。包括病因、分類和治療方法三項。其次，分為鼻塞、生癤子、肉贅流膿和流血五種。治療方法也是這五種疾病的治療方法，共五種。第五部分：關於口腔疾病。包括病因、分類、癥狀和治療四項。其次，分為水病、牙齦、腭、喉嚨內部六種。首先，唇病分為口唇炎、口瘡、痰病、淋病、血腫和口吃六種。第三部分，癥狀分為痰、風、血、膽、麻疹、寄生蟲六種。第四部分，治療分為風、膽、痰、舌繫帶過長、舌腫五種。第五部分，分為風、膽、血、痰、混合、麻疹、淋巴結七種。第六部分，分為小舌下垂、舌狀物、腭癤、水皰、骨狀腭非病六種，共計三十一種口腔疾病。第四部分：這三十一種疾病的三十一種治療方法。第六部分：關於頸部疾病。包括病因、分類、癥狀和治療方法四項。其次，分為風癭、膽、血、痰、脂肪、混合、癭瘤、囊腫八種。治療方法分為一般治療和特殊治療兩種。首先，一般治療包括藥物、酒、粉末，以及手術、咒語治療和防止復發六種。其次，是這些疾病的治療方法。
【English Translation】 Part Four: On eye diseases. There are four types: wind, bile, phlegm, and combined disorders, totaling thirty-four eye diseases. Part Four: Treatment methods. Divided into general and specific treatments. First, general treatments include medication, diet regulation, and avoiding harmful habits. Second, specific treatments include seven treatments for tear-related diseases, and three treatments for dry eye, wet eye, and all eyelid diseases. There are also three types: falling wind disease, mixed blood-bile disease, and severe phlegm disease. As well as blood-bile pterygium, mixed disease, and one general treatment for wind-phlegm nebula. Also, night blindness, fleshy growth, meat贅, pannus, external obstruction, internal obstruction, and intermediate obstruction. Next are three stages: preliminary preparation, actual treatment, and post-treatment care. First, preliminary preparation includes four items: disease, timing, procedure, and examination preparation. Second, actual treatment includes seven items: ritual, secret, percussion method, clearing method, cauterization degree, fixation method, and good-bad examination, where the first item includes the size of the probe and the fixation base. Third part, post-treatment care includes two items: diet regulation, learning, and preventing recurrence. The latter includes treating bruises, vision loss, and blindness. Part Three: On ear diseases. Includes four items: cause, classification, symptoms, and treatment methods. Second, divided into ear pain and deafness. First, ear pain is divided into four types: wind, bile, phlegm, and blood, as well as mixed, pus-filled, and two types of boils, totaling six types. Second, deafness is divided into four types: audible deafness, earwax blockage, dry deafness, and maternal wind transmitted to the child, totaling ten ear diseases. The treatment method is to treat the classification of these ten diseases. Part Four: On nasal diseases. Includes three items: cause, classification, and treatment methods. Second, divided into nasal congestion, boils, fleshy growth with pus, and bleeding. The treatment method is also the treatment method for these five diseases, totaling five types. Part Five: On oral diseases. Includes four items: cause, classification, symptoms, and treatment. Second, divided into six types: water disease, gums, palate, and inside the throat. First, lip diseases are divided into six types: cheilitis, canker sores, phlegm disease, gonorrhea, hematoma, and stuttering. Third part, symptoms are divided into six types: phlegm, wind, blood, bile, measles, and parasites. Fourth part, treatment is divided into five types: wind, bile, phlegm, tongue tie, and tongue swelling. Fifth part, divided into seven types: wind, bile, blood, phlegm, mixed, measles, and lymph nodes. Sixth part, divided into six types: uvula prolapse, tongue-like, palate boils, blisters, bony palate non-disease, totaling thirty-one oral diseases. Part Four: Thirty-one treatments for these thirty-one diseases. Part Six: On neck diseases. Includes four items: cause, classification, symptoms, and treatment methods. Second, divided into eight types: wind goiter, bile, blood, phlegm, fat, mixed, goiter, and cyst. Treatment methods are divided into general treatment and specific treatment. First, general treatment includes medicine, wine, powder, as well as surgery, mantra treatment, and preventing recurrence. Second, are the treatment methods for these diseases.
་བཅོས་ཏེ་བད་ཚིལ་གཉིས་བསྡོམས་པའི་བཅོས་ཏེ་བདུན། ལྔ་པ་དོན་སྣོད་གསོ་བའི་སྡོང་པོ་ལ། སྙིང་ནད། གློ་ནད། མཆིན་ནད། མཚེར་ནད། མཁལ་ནད། ཕོ་ནད། ལོང་ནད་བཅོས་པ་སྟེ་བརྒྱད། དང་པོ་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་དང་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། སྙིང་འཕྱོས། སྙིང་གཟེར། སྙིང་ཚ། སྙིང་གི་ཆུ་སེར། སྙིང་འཐིབས། སྙིང་གི་སྲིན་བུ། སྙིང་ནད་ཁ་ལེ་ནག་པོ་དང་བདུན་གྱི་གཉིས་པ་ལ། རླུང་གཟེར་དང་། ཁྲག་གཟེར་གཉིས། གསུམ་པ་ལ། ཚ་བ་རྒྱས་པ་དང་། འཁྱིལ་བ་གཉིས། བཞི་པ་བཅོས་ཐབས་ལ། སྙིང་ནད་དགུ་པའི་བཅོས་ཁ་རེ་རེ། གཉིས་པ་གློ་བའི་ནད་གསོ་བ་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། 1-465 ཐང་པོ། སྐྱ་རྦབ། ཚ་བ། ཆུ་གཤེར། ཐེས་པོ། གློ་ལྕོང་། གློ་རྒྱས། བུང་ཚང་ཅན་དང་བརྒྱད་ཀྱི་གསུམ་པ་ལ། ཚ་སུབས་ཚ་གཟེར་གཉིས་ཏེ་དགུ། བཞི་པ་ལ། དེ་དག་གི་བཅོས་ཐབས་དགུ། གསུམ་པ་མཆིན་པའི་ནད་གསོ་བ་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་བཞི། གཉིས་པ་ལ། ལེ་བརྒན་རྒྱས་པ། ལྡེམ་བུ། དུག་ཐབས། ཆུ་ཤོར། རྐུན་བུ། འོར་ལྷུང་། ཁ་ལུད། གཞུངས་རེངས། མཆིན་གྲུམ་ནག་པོ། མཆིན་ནད་ཧལ་སྐེམ། མཆིན་ཁྲི་དཀར་པོ། མཆིན་ཁྲི་ནག་པོ། མཆིན་ནད་རྩ་བྱེར། མཆིན་རླུང་། མཆིན་རྒུད། རླན་གྲངས། གླང་དགུར། གྲང་སྦོས་དང་བཅོ་བརྒྱད་དྲུག་པ་ལ། མཆིན་ཁྲག་རྐེད་པར་ལྷུང་བ་དང་རྐང་པར་ལྷུང་བ་གཉིས། བདུན་པ་ལ། གློ་བར་ལུད་པ་དང་། ཕོ་བར་ལུད་པ་གཉིས་ཏེ་ཉི་ཤུ། བཞི་པ་ལ། འོར་ལྷུང་གཉིས་བཅོས་ཁ་གཅིག་ཏུ་བྱས་པས་བཅོས་ཐབས་བཅུ་དགུ། བཞི་པ་མཚེར་ནད་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། མཚེར་ནད། ཚ་བ། ཁྲག་སྦོས། མཚེར་རླུང་། མཚེར་པའི་བད་ཀན། བླུགས་པ་སྟེ་ལྔ། བཞི་པ་ལ། མཚེར་རླུང་། མཚེར་བླུགས་གཉིས་བསྡོམས་པས་གསོ་བའི་ལག་ལེན་བཞི། ལྔ་པ་མཁལ་ནད་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། མཁལ་རླུང་། མཁལ་གཅོང་། འོར་ལྷུང་། མཁལ་ཚད། ཆུ་ཤོར། མཁལ་འགྲིམས། མཁལ་གྲུམ། ད་རྒན་དང་བརྒྱད་ཀྱི་དྲུག་པ་ལ། 1-466 བྱེར་བ། རྒྱས་པ། ལྷུང་བ་གསུམ་སྟེ་བཅུ། བཞི་པ་ལ། དེ་དག་བཅོས་ཐབས་ཀྱི་ལག་ལེན་བཅུ། དྲུག་པ་ཕོ་ནད་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། ཚ་གྲང་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཕོ་བར་འགྲམས་པ། འཁྲུགས་བབས་པ། དུག་ཐབས། གཉན་རླང་། ཕོ་བ་སུཪྻ། མཁྲིས་པ་ལུད་པ། མཆིན་ཁྲག་ལུད་པ་སྟེ་བདུན་གྱི་ཕྱི་མ་ལ། འདྲིལ་བ་དང་མ་འདྲིལ་བ་གཉིས། གཉིས་པ་གྲང་བ་ལ། ཕོ་རླུང་། མ་ཞུ་བ། ལྕགས་དྲེག །ལྷེན། མེ་ཉམས། རྡོ་སྐྲན། དམུ་རྫིང་། སྲིན། འབྲས་དང་དགུ་སྟེ་བཅུ་བདུན་ཡོད་ཀྱང་། འདིར་མད
【現代漢語翻譯】 治療方法是調整風、膽、涎三種體液，以及調整血、肉、骨、髓四種物質，總共七種調整方法。第五個樹幹是治療臟器的樹幹，包括：心臟病、肺病、肝病、脾病、腎病、胃病、大腸病，共八種疾病。第一部分包括：病因、分類、癥狀、治療方法和葉子四部分。第二部分包括：心悸、心絞痛、心熱、心積水、心悶、心蟲、黑心病，共七種。第二種是：風痛和血痛兩種。第三種是：發熱和寒凝兩種。第四種是治療方法，每種心臟病都有九種治療方法。第二部分是治療肺病，包括：病因、分類、癥狀、治療方法，共四部分。第二部分包括： 咳嗽、哮喘、發熱、水腫、肺結核、肺癰、肺脹、蜂窩肺等八種疾病。第三部分包括：熱壅和熱痛兩種，共九種。第四部分包括：這些疾病的九種治療方法。第三部分是治療肝病，包括：病因、分類、癥狀、治療方法四部分。第二部分包括：肝腫大、肝硬化、中毒、水腫、盜汗、疝氣、口苦、頸項強直、黑肝病、肝萎縮、白肝病、黑肝病、肝血管擴張、肝風、肝衰竭、濕寒、牛癀、寒性腹脹等十八種疾病。第六部分包括：肝血下注腰部和下注腿部兩種。第七部分包括：肺部有痰和胃部有痰兩種，共二十種。第四部分包括：疝氣的兩種治療方法合併爲一種，因此共有十九種治療方法。第四部分是脾病，包括：病因、分類、癥狀、治療方法四部分。第二部分包括：脾病、發熱、血脹、脾風、脾涎、痞塊等五種疾病。第四部分包括：脾風和脾痞塊兩種疾病合併，共有四種治療方法。第五部分是腎病，包括：病因、分類、癥狀、治療方法四部分。第二部分包括：腎風、腎虛、疝氣、腎熱、水腫、腎絞痛、腎結石、瘩病等八種疾病。第六部分包括： 遊走、腫大、下垂三種情況，共十種。第四部分包括：這些疾病的十種治療方法。第六部分是治療胃病的分支，包括：病因、分類、癥狀、治療方法四部分。第二部分包括：寒熱兩種。第一部分包括：胃出血、食物不消化、中毒、胃炎、胃灼熱、膽汁嘔吐、肝血嘔吐等七種疾病。後面包括：凝聚和不凝聚兩種情況。第二種是寒性疾病，包括：胃風、消化不良、鐵屑、痞塊、食慾不振、胃石、腹水、蛔蟲、息肉等九種，共十七種，但這裡簡略了。
【English Translation】 The treatment is to adjust the three humors of wind, bile, and phlegm, as well as the four substances of blood, flesh, bone, and marrow, for a total of seven adjustments. The fifth trunk is the trunk for treating organs, including: heart disease, lung disease, liver disease, spleen disease, kidney disease, stomach disease, and large intestine disease, for a total of eight diseases. The first part includes: etiology, classification, symptoms, treatment methods, and leaves, four parts. The second part includes: palpitations, angina, heart heat, hydropericardium, heart congestion, heart worms, and black heart disease, for a total of seven. The second type is: wind pain and blood pain, two types. The third type is: fever and cold coagulation, two types. The fourth part is the treatment method, each heart disease has nine treatment methods. The second part is to treat lung diseases, including: etiology, classification, symptoms, and treatment methods, for a total of four parts. The second part includes: Cough, asthma, fever, edema, tuberculosis, lung carbuncle, lung distension, honeycomb lung, and eight other diseases. The third part includes: heat obstruction and heat pain, two types, for a total of nine. The fourth part includes: nine treatment methods for these diseases. The third part is to treat liver diseases, including: etiology, classification, symptoms, and treatment methods, four parts. The second part includes: hepatomegaly, cirrhosis, poisoning, edema, night sweats, hernia, bitter mouth, stiff neck, black liver disease, liver atrophy, white liver disease, black liver disease, liver telangiectasia, liver wind, liver failure, damp cold, ox gall, and cold abdominal distension, eighteen diseases. The sixth part includes: liver blood flowing down to the waist and flowing down to the legs, two types. The seventh part includes: phlegm in the lungs and phlegm in the stomach, two types, for a total of twenty. The fourth part includes: the two treatment methods for hernia are combined into one, so there are nineteen treatment methods. The fourth part is spleen disease, including: etiology, classification, symptoms, and treatment methods, four parts. The second part includes: spleen disease, fever, blood distension, spleen wind, spleen phlegm, and lumps, five diseases. The fourth part includes: spleen wind and spleen lumps, two diseases combined, there are four treatment methods. The fifth part is kidney disease, including: etiology, classification, symptoms, and treatment methods, four parts. The second part includes: kidney wind, kidney deficiency, hernia, kidney heat, edema, renal colic, kidney stones, and carbuncle, eight diseases. The sixth part includes: Wandering, swelling, and drooping, three situations, for a total of ten. The fourth part includes: ten treatment methods for these diseases. The sixth part is the branch for treating stomach diseases, including: etiology, classification, symptoms, and treatment methods, four parts. The second part includes: cold and heat, two types. The first part includes: stomach bleeding, indigestion, poisoning, gastritis, heartburn, bile vomiting, and liver blood vomiting, seven diseases. The latter includes: coagulation and non-coagulation, two situations. The second type is cold disease, including: stomach wind, indigestion, iron filings, lumps, loss of appetite, stomach stones, ascites, roundworms, and polyps, nine types, for a total of seventeen, but this is simplified here.
ོར་བསྡུས་པ། ཕོ་རླུང་། ཕོ་བའི་བད་ཀན། ཕོ་བར་མཁྲིས་ལྷུང་། ཕོ་བར་ཁྲག་ལྷུང་། ཕོ་བ་དུག་ཐབས། ཕོ་ལོག །ཕོ་བ་རྒུད་པ། སྙོང་བུ་བརྒྱད། བཞི་པ་ལ། དེ་དང་བཅོས་ཐབས་ཀྱི་ལག་ལེན་བརྒྱད། བདུན་པ་རྒྱུ་མའི་ནད་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། རྒྱུ་ཁྲོལ། རྒྱུ་འཁྲིལ། རྒྱུ་འགྱིངས། རྒྱུ་འགགས། རྒྱུ་གཟེར། ལྔ། བཞི་པ་ལ། དེ་དག་གི་བཅོས་ཐབས་ལག་ལེན་བཞི། བརྒྱད་པ་ལོང་ནད་བཅོས་པའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་གསུམ། ལོང་ནད་གྲང་སྦོས། གྲང་འགྱིངས། ཚ་རྙོངས། འཇུ་སྐེམས། རླངས་པ་ཅན་ཏེ་ལྔ། གསུམ་པ་ལ། དེ་དག་བཅོས་པའི་ལག་ལེན་ལྔ། 1-467 དྲུག་པ་གསང་ནད་གསོ་བའི་སྡོང་པོ་ལ། ཕོ་མཚན་གྱི་ནད་བཅོས་པ་དང་། མོ་མཚན་གྱི་ནད་བཅོས་པ་སྟེ་ཡལ་ག་གཉིས། དང་པོ་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། སོས་ཟིན། འབྲུམ་པ་ཅན། མདུད་འདྲ། སྦུབས་འབྱར། གྲང་མ་ཅན་དང་ལྔའི་དང་པོ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། ཁྲག །བད་ཀན། འདུས་པ་ལས་གྱུར་པ་ལྔ་སྟེ་དགུ། བཞི་པ་ལ་སོས་འཛིན། གསར་དུས་བཅོས་པ་དེ་དག་དགུ་བཅོས་པ་སྟེ་ལག་ལེན་བཅུ། གཉིས་པ་མོ་མཚན་གྱི་ནད་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། ཁྲག །བད་ཀན། འདུས་གྱུར་ལྔ། བཞི་པ་ལ། དེ་དག་བཅོས་པའི་ལག་ལེན་ལྔ། བདུན་པ་ཐོར་བུའི་ནད་བཅོས་པའི་སྡོང་པོ་ལ། སྐད་འགགས། ཡི་ག་འཆུས་པ། སྐོམ་པའི་ནད། སྐྱིགས་བུའི་ནད། དབུགས་མི་བདེ་བ། གླང་ཐབས། སྲིན་ནད། སྐྱུགས་བའི་ནད། འཁྲུ་བའི་ནད། དྲི་མ་འགགས་པའི་ནད། ཆུ་འགགས་པ། གཅིན་སྙི་བ། ཚད་པས་འཁྲུ་བ། དྲེགས་ནད། གྲུམ་བུའི་ནད། ཆུ་སེར་གྱི་ནད། རྩ་དཀར། པགས་ནད། ཕྲན་བུའི་ནད་བཅོས་པ་སྟེ་ཡལ་ག་བཅུ་དགུའི་དང་པོ་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། ཁྲག །བད་ཀན་ལས་གྱུར་པ་ཟད་བྱེད། ཚིལ་གྱུར། དྲས་དཔྱད་བདུན། བཞི་པ་ལ། 1-468 དེ་དག་བཅོས་པའི་ལག་ལེན་བདུན། གཉིས་པ་ཡི་ག་འཆུས་པའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། བད་ཀན། འདུས་གྱུར་བཞི། བཞི་པ་ལ། དེ་དག་རྐྱང་པ་གསུམ་བསྡོམས་པ་ལ་བཅོས་ཐབས་གཅིག་འདུས་པ་ལ་གཅིག་ཏེ་ལག་ལེན་གཉིས། གསུམ་པ་སྐོམ་པའི་ནད་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། བད་ཀན། འདུས་གྱུར་བཅུད་ཟད་བཞི། བཞི་པ་ལ། སྤྱི་བཅོས་གཅིག །ཁྱད་པར་དེ་དག་གི་བཅོས་ཐབས་ལྔ་སྟེ་ལག་ལེན་དྲུག །བཞི་པ་སྐྱིགས་བུའི་ནད་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་
【現代漢語翻譯】 胃部疾病彙編：胃氣脹、胃寒癥、膽汁入胃、胃出血、胃中毒、胃反流、胃衰弱、八種胃病。第四部分：以上疾病的八種治療方法實踐。第七部分：治療腸道疾病的分支，包括病因、分類、癥狀、治療方法，共四個章節的第二部分：腸絞痛、腸扭轉、腸膨脹、腸梗阻、腸痛，共五種。第四部分：這些疾病的四種治療方法實踐。第八部分：治療結腸疾病的分支，包括病因、癥狀、治療方法，共三個章節。五種結腸疾病：冷性腫脹、冷性膨脹、熱性虛弱、消化不良、脹氣。第三部分：這些疾病的五種治療方法實踐。 1-467 第六部分：治療性病的樹幹，包括治療男性生殖器疾病和治療女性生殖器疾病兩個分支。第一部分：病因、分類、癥狀、治療方法，共四個章節的第二部分：已癒合、有膿皰、結節狀、管狀粘連、冷性，共五種疾病的第一部分：由氣、膽、血、寒以及混合因素引起的五種，共九種。第四部分：治療已癒合的疾病，治療新發疾病，以上九種疾病的治療，共十種實踐。第二部分：治療女性生殖器疾病的分支，包括病因、分類、癥狀、治療方法，共四個章節的第二部分：氣、膽、血、寒、混合因素引起的五種。第四部分：這些疾病的五種治療方法實踐。第七部分：治療雜病的樹幹，包括聲音嘶啞、食慾不振、口渴病、打嗝病、呼吸不暢、癲癇、寄生蟲病、嘔吐病、腹瀉病、大便不通、小便不通、糖尿病、熱性腹瀉、傲慢病、痛風病、血清病、白脈病、面板病、小病治療，共十九個分支的第一部分：病因、分類、癥狀、治療方法，共四個章節的第二部分：由氣、膽、血、寒引起的消耗性疾病、脂肪性疾病、七種外科手術。第四部分： 1-468 這些疾病的七種治療方法實踐。第二部分：治療食慾不振的分支，包括病因、分類、癥狀、治療方法，共四個章節的第二部分：氣、膽、寒、混合因素引起的四種。第四部分：這四種疾病的單一治療方法三種，合併治療方法一種，共兩種實踐。第三部分：治療口渴病的分支，包括病因、分類、癥狀、治療方法，共四個章節的第二部分：氣、膽、寒、混合因素引起的營養耗盡四種。第四部分：一般治療方法一種，特殊治療方法五種，共六種實踐。第四部分：治療打嗝病的分支，包括病因、分類、癥狀、治療方法
【English Translation】 A compilation of stomach diseases: stomach flatulence, stomach cold disease, bile entering the stomach, stomach bleeding, stomach poisoning, stomach reflux, stomach weakness, eight types of stomach diseases. Part Four: Eight practical treatment methods for the above diseases. Part Seven: A branch for treating intestinal diseases, including etiology, classification, symptoms, and treatment methods, the second part of four chapters: intestinal colic, intestinal torsion, intestinal distension, intestinal obstruction, intestinal pain, a total of five types. Part Four: Four practical treatment methods for these diseases. Part Eight: A branch for treating colon diseases, including etiology, symptoms, and treatment methods, a total of three chapters. Five types of colon diseases: cold swelling, cold distension, heat weakness, indigestion, flatulence. Part Three: Five practical treatment methods for these diseases. 1-467 Part Six: The trunk for treating venereal diseases, including two branches: treating male genital diseases and treating female genital diseases. Part One: Etiology, classification, symptoms, and treatment methods, the second part of four chapters: healed, pustular, nodular, tubular adhesion, cold, the first part of five diseases: five types caused by gas, bile, blood, cold, and mixed factors, a total of nine types. Part Four: Treating healed diseases, treating newly occurring diseases, treating the above nine diseases, a total of ten practices. Part Two: A branch for treating female genital diseases, including etiology, classification, symptoms, and treatment methods, the second part of four chapters: five types caused by gas, bile, blood, cold, and mixed factors. Part Four: Five practical treatment methods for these diseases. Part Seven: The trunk for treating miscellaneous diseases, including hoarseness, loss of appetite, thirst disease, hiccup disease, difficulty breathing, epilepsy, parasitic diseases, vomiting disease, diarrhea disease, constipation, urinary retention, diabetes, heat diarrhea, arrogance disease, gout disease, serum disease, white vein disease, skin disease, minor disease treatment, the first part of a total of nineteen branches: etiology, classification, symptoms, and treatment methods, the second part of four chapters: wasting diseases caused by gas, bile, blood, and cold, fatty diseases, seven types of surgery. Part Four: 1-468 Seven practical treatment methods for these diseases. Part Two: A branch for treating loss of appetite, including etiology, classification, symptoms, and treatment methods, the second part of four chapters: four types caused by gas, bile, cold, and mixed factors. Part Four: Three single treatment methods for these four diseases, one combined treatment method, a total of two practices. Part Three: A branch for treating thirst disease, including etiology, classification, symptoms, and treatment methods, the second part of four chapters: four types of nutrient depletion caused by gas, bile, cold, and mixed factors. Part Four: One general treatment method, five special treatment methods, a total of six practices. Part Four: A branch for treating hiccup disease, including etiology, classification, symptoms, and treatment methods
ཏེ་ལོ་འདབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། ཟས་ལས་བྱུང་བ། ཕྲན་ཚེགས། ཟུངས་འབྱུང་། ཆེན་པོ། ཟབ་མོ་དང་ལྔ། བཞི་པ་ལ། དེ་དག་བཅོས་ཐབས་ལག་ལེན་གཅིག །ལྔ་པ་དབུགས་མི་བདེ་བའི་ནད་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། ཕྲན་ཚེགས། མུན་ཅན། དབུགས་ཆད། ཆེན་པོ་གྱེན་འབྱུང་དང་ལྔ། བཞི་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག །ཕྲན་ཚེགས་བཞག་པའི་ལྷག་མ་བཞིའི་བཅོས་ཐབས་བཞི། དྲུག་པ་གླང་ཐབས་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། གནས་ཀྱི་དབྱེ་བ་དང་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་གཉིས། 1-469 དང་པོ་ལ། དོན་གླང་། སྣོད་གླང་། རྩ་གླང་གསུམ་གྱི་སྔ་མ་ལ། མཆིན་གླང་། མཚེར་གླང་གཉིས། བར་མ་ལ། ཕོ་བའི་གླང་ཐབས། རྒྱུ་མའི་གླང་ཐབས། ལོང་གི་གླང་ཐབས་དང་གསུམ། ཕྱི་མ་ལ། ཕྱི་རྩའི་གླང་ཐབས་དང་། ནང་རྩའི་གླང་ཐབས་གཉིས། གཉིས་པ་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ལ། ཚ་གླང་། གྲང་གླང་། སྲིན་གླང་། གཉན་གླང་དང་བཞིའི་དང་པོ་ལ། མཆིན་པའི་ཁྲག་འཁྱགས་པ། མཚེར་བའི་ཁྲག་འཁྱགས་པ། ཁྲག་ཕོ་ལོང་དུ་ལྷུང་བ། མཁྲིས་པ་ཕོ་ལོང་དུ་ལྷུང་བ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། ཕོ་བར་མ་ཞུ་བ་ལྷུང་བ་དང་། རྒྱུ་ལོང་དུ་ཐུར་སེལ་འཁྱིལ་བ་གཉིས། བཞི་པ་ལ། ཕོ་བར་གཉན་བབས་པ་དང་། རྒྱུ་མར་གཉན་བབས་པ་གཉིས་ཏེ་གླང་ཐབས་ཀྱི་ནད་བཅུ་དྲུག །བཞི་པ་ལ། མཆིན་གླང་། མཚེར་གླང་། སྣོད་གླང་། ཕོ་གླང་། ལོང་གླང་། ཚ་གླང་། ཁྲག་ལྷུང་། མཁྲིས་ལྷུང་། གྲང་གླང་། མ་ཞུ་ལྷུང་བ། རྒྱུ་མ་རླུང་འཁྱིལ། སྲིན། གཉན་གླང་། རྩ་གླང་བཅོས་པ་སྟེ་ལག་ལེན་བཅུ་བཞི། བདུན་པ་སྲིན་ནད་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། ཕྱིར་གནས་དང་། ནང་གནས་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཤིག་དང་། སྲོ་མ་གཉིས། གཉིས་པ་ལ། བད་ཀན་གྱི་སྲིན་ཕོ་བར་གནས་པ། རླུང་སྲིན་ལོང་ན་གནས་པ། མཁྲིས་སྲིན་སོ་དང་། མིག་དང་། པགས་པ་དང་། གཞང་དང་། མཚན་མར་གནས་པ། 1-470 ཁྲག་སྲིན་ཁྲག་ལ་གནས་ནས་རྩ་ནང་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་བ་དང་། ཀླད་པ་ལ་གནས་ནས་ཡམ་དཀར་པོ་དང་། ནག་པོར་གྱུར་པས་སྲིན་ནད་བཅུ། བཞི་པ་ལ། བད་སྲིན། རླུང་སྲིན། ལྤགས་སྲིན། གཞང་སྲིན། མཚན་མའི་སྲིན། ཡ་མ་དཀར་པོ། ནག་པོ་བཅོས་པ་སྟེ་ལག་ལེན་བདུན། བརྒྱད་པ་སྐྱུགས་པའི་ནད་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། བད་ཀན། འདུས་པའི་སྐྱུགས་པ་བཞི། བཞི་པ་ལ། སྤྱི་བཅོས། བྱེ་བྲག་དེ་དག་གི་བཅོས་ཐབས་ཀྱི་ལག་ལེན་བཞི། དགུ་པ་འཁྲུ་བའི་ནད་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། བད་ཀན། འདུས་པ་འཁྲུ་བ་བཞི། བཞི་པ
【現代漢語翻譯】 在四葉的第二部分中，關於食物引起的疾病有五種：微小、細碎、滋養、巨大和隱秘。在第四部分中，有一種治療它們的方法的實踐。第五部分是治療呼吸不暢疾病的分支，包括原因、分類、癥狀和治療方法。在四葉的第二部分中，有五種：微小、黑暗、呼吸停止、巨大和向上涌。在第四部分中，有一般和特殊的治療方法，以及治療剩餘四種微小疾病的方法。第六部分是治療胃腸疾病的分支，包括原因、分類、癥狀和治療方法。在四葉的第二部分中，有兩種分類：位置分類和型別分類。 第一種分類包括：臟器胃腸病、容器胃腸病和脈胃腸病三種。在第一種中，有肝胃腸病和脾胃腸病兩種。在中間一種中，有胃的胃腸病、腸的胃腸病和結腸的胃腸病三種。在最後一種中，有外脈胃腸病和內脈胃腸病兩種。第二種分類是型別分類，包括熱性胃腸病、寒性胃腸病、寄生蟲性胃腸病和炎癥性胃腸病四種。在第一種中，有肝血凝結、脾血凝結、血液流入胃和結腸、膽汁流入胃和結腸四種。在第二種中，有未消化食物落入胃中和向下排泄物纏繞在腸和結腸中兩種。在第四種中，有炎癥降臨胃中和炎癥降臨腸中兩種，總共有十六種胃腸疾病。在第四部分中，有治療肝胃腸病、脾胃腸病、容器胃腸病、胃胃腸病、結腸胃腸病、熱性胃腸病、血落、膽汁落、寒性胃腸病、未消化食物落、腸風纏繞、寄生蟲、炎癥性胃腸病和脈胃腸病的方法，總共有十四種實踐。第七部分是治療寄生蟲疾病的分支，包括原因、分類、癥狀和治療方法。在四葉的第二部分中，有兩種：外部寄生和內部寄生。在第一種中，有虱子和螨蟲兩種。在第二種中，有痰液寄生蟲位於胃中、風寄生蟲位於結腸中、膽汁寄生蟲位於牙齒、眼睛、面板、肛門和生殖器中。 血液寄生蟲位於血液中並在所有脈絡中流動，以及位於大腦中並變成白色和黑色疾病，總共有十種寄生蟲疾病。在第四部分中，有治療痰液寄生蟲、風寄生蟲、面板寄生蟲、肛門寄生蟲、生殖器寄生蟲、白色疾病和黑色疾病的方法，總共有七種實踐。第八部分是治療嘔吐疾病的分支，包括原因、分類、癥狀和治療方法。在四葉的第二部分中，有風、膽汁、痰液和混合引起的嘔吐四種。在第四部分中，有一般治療和針對這些特定疾病的治療方法的四種實踐。第九部分是治療腹瀉疾病的分支，包括原因、分類、癥狀和治療方法。在四葉的第二部分中，有風、膽汁、痰液和混合引起的腹瀉四種。
【English Translation】 In the second part of the four leaves, regarding diseases caused by food, there are five: minute, fragmented, nourishing, huge, and hidden. In the fourth part, there is one practice for treating them. The fifth part is the branch for treating diseases of uncomfortable breathing, including causes, classifications, symptoms, and treatments. In the second part of the four leaves, there are five: minute, dark, cessation of breath, huge, and upward rising. In the fourth part, there are general and specific treatments, and methods for treating the remaining four minute diseases. The sixth part is the branch for treating gastrointestinal diseases, including causes, classifications, symptoms, and treatments. In the second part of the four leaves, there are two classifications: classification by location and classification by type. The first classification includes: organ gastrointestinal disease, container gastrointestinal disease, and pulse gastrointestinal disease. In the first one, there are liver gastrointestinal disease and spleen gastrointestinal disease. In the middle one, there are stomach gastrointestinal disease, intestinal gastrointestinal disease, and colon gastrointestinal disease. In the last one, there are external pulse gastrointestinal disease and internal pulse gastrointestinal disease. The second classification is the type classification, including hot gastrointestinal disease, cold gastrointestinal disease, parasitic gastrointestinal disease, and inflammatory gastrointestinal disease. In the first one, there are liver blood coagulation, spleen blood coagulation, blood flowing into the stomach and colon, and bile flowing into the stomach and colon. In the second one, there are undigested food falling into the stomach and downward excrement coiling in the intestines and colon. In the fourth one, there are inflammation descending into the stomach and inflammation descending into the intestines, totaling sixteen gastrointestinal diseases. In the fourth part, there are methods for treating liver gastrointestinal disease, spleen gastrointestinal disease, container gastrointestinal disease, stomach gastrointestinal disease, colon gastrointestinal disease, hot gastrointestinal disease, blood falling, bile falling, cold gastrointestinal disease, undigested food falling, intestinal wind coiling, parasites, inflammatory gastrointestinal disease, and pulse gastrointestinal disease, totaling fourteen practices. The seventh part is the branch for treating parasitic diseases, including causes, classifications, symptoms, and treatments. In the second part of the four leaves, there are two: external parasites and internal parasites. In the first one, there are lice and mites. In the second one, there are phlegm parasites located in the stomach, wind parasites located in the colon, bile parasites located in the teeth, eyes, skin, anus, and genitals. Blood parasites located in the blood and flowing in all the pulses, and located in the brain and turning into white and black diseases, totaling ten parasitic diseases. In the fourth part, there are methods for treating phlegm parasites, wind parasites, skin parasites, anal parasites, genital parasites, white disease, and black disease, totaling seven practices. The eighth part is the branch for treating vomiting diseases, including causes, classifications, symptoms, and treatments. In the second part of the four leaves, there are four types of vomiting caused by wind, bile, phlegm, and a combination. In the fourth part, there are four practices of general treatment and treatment methods for those specific diseases. The ninth part is the branch for treating diarrhea diseases, including causes, classifications, symptoms, and treatments. In the second part of the four leaves, there are four types of diarrhea caused by wind, bile, phlegm, and a combination.
་ལ། སྤྱི་བཅོས་དང་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་གཉིས། བཅུ་པ་དྲི་མ་འགགས་པ་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། བད་ཀན། སྲིན་ནད། ཐུར་སེལ་ལོག་པ་དང་ལྔ། བཞི་པ་ལ། དེ་དག་གི་བཅོས་ཐབས་ཀྱི་ལག་ལེན་ལྔ། བཅུ་གཅིག་པ་ཆུ་འགགས་བཅོས་པའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། གཅིན་སྲི་བ་དང་། འགགས་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། བད་ཀན། འདུས་པ་ལས་གྱུར་པ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། 1-471 ཁ་འཆུས། རླུང་འཁྱིལ། ཁྲག་ཤ སྤུ་འགགས། སྐྲངས་བ། ཁུ་བས་འགགས་པ། བཤང་བས་འགགས་པ། རྡེའུས་འགགས་པ་དང་བརྒྱད། བཞི་པ་ལ། དེའི་བཅོས་ཐབས་བཅུ་གཉིས། བཅུ་གཉིས་པ་གཅིན་སྙིའི་ནད་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། བད་མཁྲིས་རླུང་གསུམ་གྱི་སྔ་མ་ལ། ཟས་ཁུ་ཆང་དང་འདྲ་བ། ཆུ་འདྲ་བ། བུར་ཤིང་འདྲ་བ། གར་པོ་འདྲ་བ། འབྲས་ཕྱེ་འདྲ་བ། ཁུ་ཆུ་འདྲ་བ། བྱེ་མ་འདྲ་བ། གསིལ་བ། འགས་འབྱུང་། ཁ་ཆུ་འདྲ་བ་དང་བཅུ། བར་མ་ལ། ཟ་ཁུ་ནས་ཚིག་འདྲ་བ། སྣག་ཚ་འདྲ་བ། སྔོན་པོ། སྐྱེར་པའི་ཁུ་བ་དང་འདྲ་བ། བཅད་ཁུ་འདྲ་བ། ཁྲག་འདྲ་བ་དང་དྲུག །ཕྱི་མ་ལ། རྐང་། ཞག །ཀླད་ཆེན། སྦྲང་འདྲ་བཞི། བཞི་པ་ལ། བཅོས་ཚུལ། བད་ཀན། མཁྲིས་རླུང་། བླ་གཉན་བཅོས་པ་སྟེ་ལག་ལེན་ལྔ། བཅུ་གསུམ་པ་ཚད་པས་འཁྲུ་བ་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། ཁྲག །བད་ཀན་བཞི། བཞི་པ་ལ། མ་སྨིན་པ་དང་། དེ་དག་བཞིའི་བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལག་ལེན་ལྔ། བཅུ་བཞི་པ་དྲེགས་ནད་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། ཁྲག །བད་ཀན་བཞི། བཞི་པ་ལ། དེ་དག་ཁྲག་མཁྲིས་བསྡོམས་པའི་བཅོས་ཐབས་གསུམ། 1-472 སྤྱི་བཅོས་གཅིག་སྟེ་བཞི། བཅོ་ལྔ་པ་གྲུམ་བུའི་ནད་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། ཤ་ཏྲེམ། རུས་ཏྲེམ། རྩ་ཏྲེམ། ཏྲེམ་དཀར། ཏྲེམ་ནག་དང་དྲུག །གསུམ་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་གཉིས། བཞི་པ་ལ། སྤྱི་བཅོས་དང་། བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་མ་ལ། དེ་དག་བཅོས་ཐབས་དྲུག །བཅུ་དྲུག་པ་ཆུ་སེར་གྱི་ནད་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། གྱུར་ཚུལ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་བཞི། གཉིས་པ་ལ། རིགས་དང་། འཇུག་སྒོས་དབྱེ་བ་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཆུ་སེར་དཀར་ནག་གཉིས། གཉིས་པ་ལ། པགས་གྲམས། ཤ་རྒྱས། རྩར་རྒྱུག །རུས་ཞེན། སྙིང་བབས། གློར་ཞུགས། མཆིན་ཞུགས། མཚེར་ཞུགས། མཁལ་ཞུགས། སྣོད་དུ་ཞུགས་པ་དང་བཅུ། གསུམ་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་རྟགས་གཉིས། བཞི་པ་
【現代漢語翻譯】 總的治療和個別的治療兩種。 第十，治療尿閉的支分有：原因、分類、癥狀、治療方法，共四個葉瓣。 第二，有風、膽、痰、蟲病、下泄逆行五種。 第四，有這些疾病的五種治療方法實踐。 第十一，治療水腫的支分有：原因、分類、癥狀、治療方法，共四個葉瓣。 第二，有尿潴留和尿閉兩種。 第一種，由風、膽、痰、混合引起四種。 第二種，有口歪、氣滯、血瘀、毛孔堵塞、腫脹、精液堵塞、糞便堵塞、結石堵塞等八種。 第四，有十二種治療方法。 第十二，治療糖尿病的支分有：原因、分類、癥狀、治療方法，共四個葉瓣。 第二，風膽痰三種，第一種，有食物殘渣像酒糟一樣、像水一樣、像紅糖一樣、像濃稠物一樣、像米粉一樣、像精液一樣、像沙子一樣、有響聲、有氣體產生、像口水一樣等十種。 中間的，有像煮熟的青稞一樣、像墨汁一樣、藍色、像紅酸果汁一樣、像切斷的液體一樣、像血一樣等六種。 後面的，有像骨髓、脂肪、腦髓、蜂蜜等四種。 第四，有治療痰、膽風、瘟疫等五種實踐方法。 第十三，治療因熱引起的腹瀉的支分有：原因、分類、癥狀、治療方法，共四個葉瓣。 第二，有風、膽、血、痰四種。 第四，有未成熟的和這四種的治療方法等五種實踐。 第十四，治療癆病的支分有：原因、分類、癥狀、治療方法，共四個葉瓣。 第二，有風、膽、血、痰四種。 第四，有這些疾病中血和膽混合的三種治療方法。 總的治療一種，共四種。 第十五，治療關節炎的支分有：原因、分類、癥狀、治療方法，共四個葉瓣。 第二，有肌肉關節炎、骨關節炎、脈關節炎、白關節炎、黑關節炎等六種。 第三，有總的和個別的兩種癥狀。 第四，有總的治療和個別的治療兩種，後面的有這些疾病的六種治療方法。 第十六，治療水腫病的支分有：形成方式、分類、癥狀、治療方法，共四個葉瓣。 第二，有種類和侵入方式兩種分類。 第一種，有白色水腫和黑色水腫兩種。 第二種，有面板水腫、肌肉增生、在脈中執行、侵入骨、侵入心臟、侵入肺、侵入肝、侵入脾、侵入腎、侵入臟器等十種。 第三，有總的和個別的兩種癥狀。 第四
【English Translation】 Two types of treatments: general and specific. Tenth, the branch for treating urinary retention has four lobes: causes, classifications, symptoms, and treatments. Second, there are five types: wind, bile, phlegm, worm diseases, and reversed downward purging. Fourth, there are five practical methods for treating these conditions. Eleventh, the branch for treating edema has four lobes: causes, classifications, symptoms, and treatments. Second, there are two types: urinary incontinence and urinary retention. The first type is caused by four factors: wind, bile, phlegm, and a combination of all three. The second type includes eight conditions: facial distortion, air retention, blood stasis, blocked pores, swelling, semen blockage, stool blockage, and stone blockage. Fourth, there are twelve treatment methods. Twelfth, the branch for treating diabetes has four lobes: causes, classifications, symptoms, and treatments. Second, there are three types based on wind, bile, and phlegm. The first type includes ten conditions: food residue resembling dregs, resembling water, resembling brown sugar, resembling thick substances, resembling rice flour, resembling semen, resembling sand, producing sounds, producing gas, and resembling saliva. The middle type includes six conditions: resembling cooked barley, resembling ink, blue, resembling sour cherry juice, resembling severed fluid, and resembling blood. The last type includes four conditions: resembling bone marrow, fat, brain, and honey. Fourth, there are five practical methods for treating phlegm, bile-wind, and epidemics. Thirteenth, the branch for treating diarrhea caused by fever has four lobes: causes, classifications, symptoms, and treatments. Second, there are four types: wind, bile, blood, and phlegm. Fourth, there are five practical methods for treating immature conditions and the four types. Fourteenth, the branch for treating consumption has four lobes: causes, classifications, symptoms, and treatments. Second, there are four types: wind, bile, blood, and phlegm. Fourth, there are three treatment methods for conditions combining blood and bile. One general treatment, totaling four. Fifteenth, the branch for treating arthritis has four lobes: causes, classifications, symptoms, and treatments. Second, there are six types: muscle arthritis, bone arthritis, vessel arthritis, white arthritis, and black arthritis. Third, there are two types of symptoms: general and specific. Fourth, there are two types of treatments: general and specific, with the latter including six treatment methods for these conditions. Sixteenth, the branch for treating serous fluid disease has four lobes: formation, classifications, symptoms, and treatments. Second, there are two classifications: types and modes of entry. The first type includes two conditions: white serous fluid and black serous fluid. The second type includes ten conditions: skin edema, muscle growth, running in the vessels, adhering to the bones, falling into the heart, entering the lungs, entering the liver, entering the spleen, entering the kidneys, and entering the organs. Third, there are two types of symptoms: general and specific. Fourth
ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། ཆུ་སེར་དཀར་ནག་བཅོས་པ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། ཟས་སྤྱོད། སྨན་དཔྱད། གཉིས་པ་ལ། ཟས། སྤྱོད། སྨན། དཔྱད་བཞི། བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་ལ། དེ་དག་གི་ནང་ནས་མཆིན་མཚེར་བསྡོམས་པས་དགུ། མདོར་བསྡུས་ཀྱི་བཅོས་གཅིག་སྟེ་བཅུ། བཅུ་བདུན་པ་རྩ་དཀར་གྱི་ནད་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། གྱེས་ཚུལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་ལྔ། གསུམ་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། 1-473 ངོ་བོས་དབྱེ་བ་ཚ་གྲང་གཉིས། དུས་ཀྱིས་དབྱེ་བ་གསར་རྙིང་གཉིས། གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་ལ། གནས་ཀྱིས་དབྱེ་བ་དང་། འདུ་བས་དབྱེ་བ་གཉིས། དང་པོ་ལ། མགོ བྱང་ཁོག །ཡན་ལག་དང་གསུམ། གཉིས་པ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། བད་ཀན། འདུས་པ་ལས་གྱུར་པ་བཞི། ལྔ་པ་ལ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་བཅོས་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། གསར་རྙིང་། དང་པོ་ལ། ཚ་བཅོས་གྲང་བཅོས། གསུམ་པ་ལ། བསྡུ་སྦྱར་སྨན་མར་བསྟེན་པ་གསུམ་སྟེ་ལྔ། ཕྱི་མ་ལ། ཕྱི་རྩ་ནང་རྩ། ལུས་ཀྱི་ཆ་ཉམས། ཁ་ལྐུགས། ཁ་མིག་ཡོ་བ། གནད་འགྲམས། རྩར་རྒྱས། རླུང་ཕྲུགས་བརྒྱད། བྱང་ཁོག་ལ། སྤྱི་བཅོས་སྙིང་གློ་མཆིན་མཚེར། མཁལ། ཕོ་ལོང་། མཁྲིས་པ། ལྒང་པ་བཅུ་གཅིག །ཡན་ལག་ལ་སྤྱི་ཆུ་རྒྱུས་ལ་བབས། རྐང་བཤལ། ལག་བཤལ་བཞི། རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་འདུས་གྱུར་གྱི་བཅོས་ཏེ་རྩ་བརྒྱད། བཅོ་བརྒྱད་པ་པགས་ནད་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། བཅོས་ཐབས་ཏེ་ལོ་འདབ་གསུམ། གཉིས་པ་ལ། ཤ་བཀྲ། གླང་ཤུ། མཛེར་པ། ཟ་ཀོང་། ཟ་ཕྲུགས། ཤུ་བ། སྲིན་འཐོར། ངོ་ཁབས། ཁྱེ་མ་དང་དགུ། གསུམ་པ་ལ། གླང་ཤུ་དང་། ཤ་བཀྲ་བསྡོམས་པ་གཉིས། མཛེར་པ། ཟ་ཀོང་། བྱ་ཕྲུགས། ཤུ་བ། ཟ་ཀོང་བསྡོམས་པ། ཤུ་བའི་གཉིས། སྲིན་འཐོར། ངོ་ཁབ་དང་ཁྱེ་མ་བསྡོམས་པ་ལ་གསུམ། ཕྱི་བཅོས་ཏེ་བཅུ་གསུམ། བཅུ་དགུ་པ་ཕྲན་བུའི་ནད་གསོ་བའི་ཡལ་ག་ལ། 1-474 ནད་དང་བཅོས་གྱི་ཡལ་ག །ནད་དང་བཅོས་ཀྱི་ཡལ་ག་ཕྲེའུ་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཉ་ལོག །མེས་ཚིག །ཁ་བམ། རྡེའུ་ཁོང་དུ་ཤོར་བ། ཤའམ་ཟན་གྱིས་བརྣངས་པ། གྲེ་བར་གྲ་མ་ཟུག་པ། གྲེ་བར་རུས་པ་ཟུག་པ། གྲེ་བར་ཉ་རུས་ཟུག་པ། སྡོམ་དང་སྡིག་པ་ཁོང་དུ་སོང་བ། ཆང་ནད། སྔོ་སྣའི་ཚ་བ། སྣེའུ་ལྷག་པ། གཉའ་རེངས། བསེ་དྲི། རྐང་ལག་ཁ་བས་ཕྱིད་པ། རྣ་བར་སྲོག་ཆགས་ཤོར་བ། ནུ་མའི་ནད་དེ་ལོ་འདབ་བཅུ་དྲུག །བཞི་པ་ལ། དེ་དག་གི་བཅོས་ཐབས་ཀྱི་ལག་ལེན་གྱི་ལོ་འདབ་བཅུ་དྲུག །བརྒྱད་པ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་རྨ་གསོ་བའི་སྡོང་པོ་ལ། འབྲས། གཞང་འབྲུམ། མེ་དབལ། སུར་ཡ་རྨེན་བུ་རླིག་བླུགས། རྐང་བམ། མཚན་བར་རྡོལ་བ་སྟེ་ཡལ་ག་བརྒྱད། དང་པོ་ལ། རྒྱུ། དབྱེ་བ། རྟགས། བཅོས་ཐབས་ཀྱི་ལོ་འདབ་བཞིའི་གཉིས་པ་ལ། གནས་དང་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་གཉིས། དང་
【現代漢語翻譯】 首先，關於通用和特定治療方法中的兩種，首先是治療白色和黑色水腫：食物和行為；藥物和治療。其次：食物、行為、藥物和治療四種。關於特定治療方法：在這些方法中，肝脾合治共有九種。簡而言之，有一種治療方法，總共十種。第十七個分支是治療白脈疾病，包括：發展方式、原因、分類、癥狀和治療方法，共五個方面。第三個方面：在通用和特定兩種治療方法中，首先： 根據性質分為冷熱兩種。根據時間分為新舊兩種。其次，關於特定治療方法：根據位置和體液分為兩種。首先：頭部、身體和四肢三個部分。其次：風、膽、痰和混合引起的四種。第五個方面：在通用和特定兩種治療方法中，首先是新舊之分。首先：熱療和冷療。第三個方面：採用收斂劑、混合藥物和油劑三種方法，共五種。後者：外部脈絡、內部脈絡、身體部位受損、口齒不清、口眼歪斜、要害受傷、脈絡增生、八種風病。對於身體：通用治療包括心、肺、肝、脾、腎、胃、大腸、膽囊和膀胱十一種。對於四肢：通用治療是水腫蔓延到肌腱、足部潰瘍和手部潰瘍四種。治療風、膽、痰混合引起的疾病共有八種。第十八個分支是治療面板病，包括：原因、分類和治療方法三個方面。第二個方面：白癜風、麻風、癤子、瘙癢、疥瘡、癬、膿皰疹、面部痤瘡和瘊子九種。第三個方面：麻風和白癜風共兩種。癤子、瘙癢、膿皰疹、癬、瘙癢合併、兩種癬、膿皰疹、面部痤瘡和瘊子合併三種。外部治療共有十三種。第十九個分支是治療小病： 疾病和治療的分支。疾病和治療的分支有兩個部分。首先：魚刺卡喉、燙傷、口瘡、異物入體、食物堵塞、喉嚨里有草屑、喉嚨里有骨頭、喉嚨里有魚骨、毒蝎和毒蟲入體、酒精中毒、草藥引起的灼熱感、鼻息肉、頸部僵硬、狐臭、手腳凍裂、昆蟲入耳、乳腺疾病共十六種。第四個方面：這些治療方法的實踐共有十六種。第八個分支是治療先天性疾病的樹幹，包括：痔瘡、肛瘺、梅毒、腹股溝淋巴結炎、鞘膜積液、腿部水腫、尿道下裂共八個分支。首先：原因、分類、癥狀和治療方法四個方面。第二個方面：根據位置和型別分為兩種。首先：
【English Translation】 Firstly, regarding the two types of treatments, general and specific, the first is treating white and black edema: food and behavior; medicine and treatment. Secondly: food, behavior, medicine, and treatment, four types. Regarding specific treatments: among these methods, the combined treatment of liver and spleen totals nine types. In short, there is one treatment method, totaling ten types. The seventeenth branch is treating white pulse diseases, including: development methods, causes, classifications, symptoms, and treatment methods, totaling five aspects. The third aspect: in the two types of treatments, general and specific, firstly: According to nature, they are divided into two types: hot and cold. According to time, they are divided into two types: new and old. Secondly, regarding specific treatments: they are divided into two types according to location and humor. Firstly: the head, body, and limbs, three parts. Secondly: wind, bile, phlegm, and the four types caused by a mixture. The fifth aspect: in the two types of treatments, general and specific, the first is the distinction between new and old. Firstly: heat therapy and cold therapy. The third aspect: adopting astringents, mixed medicines, and oil treatments, three methods, totaling five types. The latter: external meridians, internal meridians, damaged body parts, slurred speech, crooked mouth and eyes, injured vital points, meridian hyperplasia, eight types of wind diseases. For the body: general treatments include the heart, lungs, liver, spleen, kidneys, stomach, large intestine, gallbladder, and bladder, eleven types. For the limbs: the general treatment is edema spreading to the tendons, foot ulcers, and hand ulcers, four types. There are eight types of treatments for diseases caused by a mixture of wind, bile, and phlegm. The eighteenth branch is treating skin diseases, including: causes, classifications, and treatment methods, three aspects. The second aspect: vitiligo, leprosy, boils, itching, scabies, ringworm, impetigo, facial acne, and warts, nine types. The third aspect: leprosy and vitiligo, totaling two types. Boils, itching, impetigo, ringworm, combined itching, two types of ringworm, impetigo, facial acne, and combined warts, three types. There are thirteen types of external treatments. The nineteenth branch is treating minor illnesses: Branches of diseases and treatments. There are two parts to the branches of diseases and treatments. Firstly: fishbone stuck in the throat, burns, canker sores, foreign object in the body, food blockage, grass stuck in the throat, bone in the throat, fishbone in the throat, scorpion and poisonous insect in the body, alcohol poisoning, burning sensation caused by herbs, nasal polyps, stiff neck, body odor, chapped hands and feet, insect in the ear, breast diseases, totaling sixteen types. The fourth aspect: there are sixteen types of practice for these treatment methods. The eighth branch is the trunk for treating congenital diseases, including: hemorrhoids, anal fistula, syphilis, inguinal lymphadenitis, hydrocele, leg edema, hypospadias, totaling eight branches. Firstly: causes, classifications, symptoms, and treatment methods, four aspects. The second aspect: divided into two types according to location and type. Firstly:
པོ་ལ། ཕྱི་འབྲས། ནང་འབྲས་གཉིས་ཀྱི་སྔ་མ་ལ། ཤ། །རུས། རྩ་འབྲས་གསུམ། ཕྱི་མ་ལ། གློ་སྙིང་། མཆིན། མཚེར། མཁལ། ཕོ་བ། རྒྱུ་ལོང་། གཞང་། ལྒང་པ་དང་དགུ། གཉིས་པ་ལ། རླུང་། མཁྲིས། ཁྲག །བད་ཀན་ལས་གྱུར་པ། མཚོན་འབྲས། ཕྱེ་འབྲས་དང་དྲུག །གསུམ་པ་ལ། ཕྱི་ཁོང་། རིགས་ཀྱི་བརྟག་པ་གསུམ། བཞི་པ་བཅོས་ཐབས་ལ་ཡང་། ཕྱི་མ་དང་པོ་འདུལ། བར་དུ་སྐྱོན་བསལ། ཐ་མ་ཤའུ་གསོ་བའི་སྨན་པ་ལྟས་པར་བྱ་བ། 1-475 དང་པོ་གཉིས་ལ། ཤ་རུས་རྩའི་དབྱེ་བས་གསུམ་གསུམ་སྟེ་རྣམ་གྲངས་གཉིས། ཕྱི་མ་ལ། ཆགས་པར་བྱ་བ་དང་སྨན་མི་ལྡང་བ་གཉིས། རིགས་སེམས་ཁྱད་པར་གྱི་བཅོས་པ་གསུམ་གྱི་དང་པོ་ལ་སྤྱི་བཅོས། གློ། མཆིན། མཚེར། མཁལ། ཕོ་ལོང་། ལྒང་པ། དོན་སྣོད། གཉིས་པ་ལ། རླུང་། ཁྲག །མཁྲིས་བསྡོམས་པ། བད་ཀན། བྱེ་འབྲས། མཚོན་འབྲས་བཅོས་པའི་ཐབས་ཏེ་ལག་ལེན་ཉེར་གཅིག། །།མངྒ་ལཾ།།
【現代漢語翻譯】 對於外在的病變和內在的病變，前者有：肉、骨、脈三種病變；後者有：肺和心臟、肝、脾、腎、胃、大腸、肛門、膀胱等九種病變。第二種有：由風、膽、血、痰引起的病變，以及膿腫、癬等六種病變。第三種有：外在的空虛、體質的檢查等三種。第四種治療方法也有：首先要調伏，中間要消除病根，最後要請醫生來治療和滋養身體。 在前兩種病變中，根據肉、骨、脈的區分，各有三種，總共有兩種型別。在後一種病變中，有兩種情況：一是產生病變，二是藥物不足。通過體質、心理差異進行治療的三種方法中，第一種是通用療法，包括治療肺、肝、脾、腎、胃腸、膀胱、臟腑。第二種是治療風、血、膽的混合病癥、痰、癬、膿腫的方法，共有二十一種實踐方法。吉祥！
【English Translation】 Regarding external and internal ailments, the former includes: flesh, bone, and pulse—three types of ailments. The latter includes: lungs and heart, liver, spleen, kidney, stomach, large intestine, anus, bladder, and so on—nine types of ailments. The second includes: ailments caused by wind, bile, blood, phlegm, as well as abscesses, skin diseases, and so on—six types of ailments. The third includes: external emptiness, examination of constitution, and so on—three types. The fourth, regarding treatment methods, also includes: first, subdue; in the middle, eliminate the root of the ailment; and finally, consult a doctor to treat and nourish the body. In the first two types of ailments, based on the distinction of flesh, bone, and pulse, there are three types each, totaling two categories. In the latter type of ailment, there are two situations: one is the occurrence of the ailment, and the other is insufficient medication. Among the three methods of treatment through constitution and psychological differences, the first is a general treatment, including treating the lungs, liver, spleen, kidney, stomach and intestines, bladder, and internal organs. The second is the method of treating mixed ailments of wind, blood, and bile, phlegm, skin diseases, and abscesses, totaling twenty-one practical methods. May there be auspiciousness!